Οι Τρεις Ιεράρχες είναι οι επιφανείς Άγιοι και Θεολόγοι της Εκκλησίας μας, Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός.

Η Εκκλησία τιμά χωριστά καθέναν από τους Αγίους τρεις Ιεράρχες για τη σοφία τους, το έργο τους και την χριστιανική τους. Ωστόσο, σήμερα, 30 Ιανουαρίου, ύστερα από διαφωνίες που προέκυψαν μεταξύ των Χριστιανών για το ποιός εκ των τριών προσέφερε τα περισσότερα, καθιερώθηκε περί τα τέλη του 4ου αιώνα η κοινή σημερινή εορτή τους.

Ας δούμε, όμως, ποιός ήταν ο καθένας από τους τρεις Ιεράρχες.

Βασίλειος ο Μέγας
Ο Άγιος Βασίλειος, υπήρξε επίσκοπος Καισαρείας και θεωρείται Πατέρας της Εκκλησίας και ένας εκ των μεγαλύτερων θεολόγων αυτής. Η συμβολή του στην χριστιανική θεολογία είναι κεφαλαιώδους σημασίας.Ο Μέγας Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα και θεωρούσε πολύ σημαντική τη μελέτη των κλασσικών συγγραφέων και της ελληνικής φιλοσοφίας, φυσικά υπό το χριστιανικό πρίσμα. Η συμβολή του στην ανάπτυξη των γραμμάτων και της φιλανθρωπίας τον κατέστησαν μια από τις μεγαλύτερες μορφές της Χριστιανικής παράδοσης.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Λέγεται ότι η γλώσσα του Ιωάννη του Χρυσόστομου «έσταζε μέλι», αφού κατά πολλούς είναι ο πιο χαρισματικός ρήτορας της εποχής του. Διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και αφιέρωσε τη ζωή του στην ανάπτυξη της φιλανθρωπίας, οργανώνοντας καθημερινά συσσίτεια για 7.000 ανθρώπους. Στη ζωή του υπήρξε υπόδειγμα ασκητή ενώ δεν παρέλειπε να καταδικάζει εκείνους τους ιερείς που πλούτιζαν από την ιδιότητά τους. Ήταν τέτοια η σκληρή κριτική που ασκούσε στους Αυτοκράτορες, που τελικά η αυλή τον κυνήγησε και τον εξόρισε.

Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός
Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ήταν γνωστός και με το προσωνύμιο «θεολόγος», υπήρξε φίλος του Μεγάλου Βασιλείου και διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης τον 4ο αιώνα. Η επιρροή του στην Τριαδική θεολογία θεωρείται τόσο σημαντική που έγινε γνωστός ως «Τριαδικός Θεολόγος», με τα περισσότερα από τα έργα του να επηρεάζουν ακόμα και σήμερα τους θεολόγους, ειδικά στο θέμα της Αγίας Τριάδας. Ήταν ένθερμος υποστηρικτής των γραμμάτων και επιθυμούσε σφόδρα να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των ελληνόφωνων και λατινόφωνων θεολόγων της εποχής του.

Η ζωή του Άγιου Γιάννη του Προδρόμου

Σκέφτηκα πολύ μέχρι να πάρω την απόφαση και να γράψω για αυτό τον μεγάλο Άγιο. Αυτόν τον μέγιστο προφήτη, όπως Είπε και ο Ίδιος ο Σωτήρας μας για τον Άγιο Ιωάννη με τούτα τα λόγια:

«Τι εξήλθατε εις την έρημον θεάσασθαι; κάλαμον υπό ανέμου σαλευόμενον; αλλά τι εξήλθατε ιδείν; άνθρωπον εν μαλακοίς ημφιεσμένον; ιδού οι τα μαλακά φορούντες εν τοίς οίκοις των βασιλέων εισίν. αλλὰ τι εξήλθατε ιδείν; προφήτην; ναι, λέγω υμίν, και περισσότερον προφήτου. ούτος έστιν περὶ ου γέγραπται, Ιδοὺ εγώ αποστέλλω τον άγγελόν μου προ προσώπου σου, ος κατασκευάσει την οδόν σου έμπροσθέν σου. αμὴν λέγω υμίν, ούκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου τού βαπτιστού.»

Δηλαδή:
Τι βγήκατε να δείτε στην έρημο; Kαλάμι που σαλεύει στον άνεμο; Αλλά τι βγήκατε τότε να δείτε; άνθρωπο ντυμένο με ρούχα πολυτελή; Εκείνοι που φορούν πολυτελή ρούχα, στα παλάτια των βασιλιάδων βρίσκονται. Αλλά τότε; τι βγήκατε να δείτε; Προφήτη; Σας λέω, Ναι! Είναι μάλιστα περισσότερο κι από προφήτης. Γιατί αυτός είναι εκείνος για τον οποίο γράφτηκε: Δες! Εγώ στέλνω τον αγγελιοφόρο μου πριν από εσένα. Και αυτός θα προετοιμάσει τον δρόμο που θα διαβείς. Σας βεβαιώνω ότι καμιά γυναίκα δεν κυοφόρησε ποιο σπουδαίο από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή.

Δικαίως λοιπόν μπαίνει δίπλα στον Σωτήρα μας σε όλες τις Εκκλησιές. Φοβήθηκα που πήρα την απόφαση να γράψω, γιατί με τέτοια πρόσωπα της Εκκλησίας μας πρέπει να είσαι ακριβής! Δεν αρκεί να τον παινέψεις τον Άγιο. Ο Άγιος Ιωάννης και Τίμιος πρόδρομος δεν χαμπάριαζε από αλεπουδοευγένειες και κολακείες ούτε όταν ζούσε. Ήταν σκληροτράχηλος, μεγαλωμένος στην έρημο και ολοένα έλεγε «Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών» δηλαδή: Μετανιώστε για τις αμαρτίες σας πλησιάζει η βασιλεία των ουρανών. Φώναζε δε, όσο δυνατά μπορούσε για να τον ακούσουν όλοι οι άνθρωποι.

Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ήταν Γιός του προφήτη Ζαχαρία και της Ελισάβετ. Γεννήθηκε στις 24 του Ιούνη έξι μήνες δηλαδή, πριν γεννηθεί ο Σωτήρας μας. Η Ελισάβετ είχε συγγένεια με τη Θεοτόκο. Όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφτηκε την Παναγία που ζούσε στη Ναζαρέτ και της είπε ότι θα γεννήσει τον Σωτήρα μας, της αποκάλυψε για την Ελισάβετ που ζούσε στην Ιουδαία της Παλαιστίνης ότι είναι 6 μηνών έγκυος και θα γεννήσει τον Τίμιο Πρόδρομο. Όταν η Θεοτόκος μετά από ένα μήνα επισκέφτηκε την Ελισάβετ, ο Άγιος Ιωάννης που ήταν στην κοιλιά της μάνας του, κλωτσούσε συνέχεια για να δώσει και αυτός τον χαιρετισμό του στον Αναμάρτητο Χριστό μας που κυοφορούσε τότε η Παναγιά μας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Ζαχαρίας, πατέρας του Τιμίου Προδρόμου και ενδόξου Βαπτιστή Ιωάννου είχε καημό μεγάλο γιατί δεν είχε παιδί. Προσπαθούσε συνέχεια με την γυναίκα του χωρίς αποτέλεσμα. Προσευχόταν στον Θεό με πόνο παραθέτοντας τις ελπίδες του σε Αυτόν, πέρασαν όμως τα χρόνια. Άσπρισαν τα μαλλιά του. Το ίδιο και της γυναίκας του. Είδε και αποείδε το άφησε τελείως μετά. Γέροντας είχε γίνει. Ο Θεός όμως ποτέ δεν ξεχνάει τις δίκαιες και γεμάτες πόνο προσευχές. Ποτές δεν αποστρέφει το βλέμμα Του, από ανθρώπους που στηρίζονται εντελώς στο όνομα Του. «Εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα».

Μια μέρα και ενώ βρισκόταν στον Ναό του Σολομώντα ο Ζαχαρίας. Του έπεσε ο κλήρος να θυμιάσει το θυσιαστήριο. Μπήκε λοιπόν μέσα στο Θυσιαστήριο και καθώς ευωδίαζε ο λιβανωτός βλέπει μέσα στο θυσιαστήριο στη δεξιά μεριά μια απαστράπτουσα ουράνια ύπαρξη. Ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Φοβήθηκε-ταράχτηκε και τότε μίλησε ο Αρχάγγελος και του είπε: μη φοβάσαι Ζαχαρία, ο Θεός με έστειλε για να σου πω ότι οι προσευχές σου εισακούστηκαν. Θα γεννήσεις προφήτη που όμοιος του δεν υπήρξε ποτέ. Θα έχει το χάρισμα του προφήτη Ηλία και θα προετοιμάσει την οδό του Κυρίου. Το όνομα αυτού Ιωάννης. Θα επαναφέρει στο σωστό δρόμο πολλούς ανθρώπους του Ισραήλ. Ο Ζαχαρίας όμως βλέποντας ότι είχε πλέον γεράσει αυτός και η γυναίκα του, είπε: Μα πως θα γίνει αυτό εγώ γέρασα, το ίδιο και η γυναίκα μου.

Ο Αρχάγγελος του είπε: ο Θεός που στέκομαι δίπλα του, αυτό μου μήνυσε να σου αναγγείλω και αφού δεν πίστεψες αμέσως στον Λόγο Του, θα μείνεις κωφάλαλος μέχρι να γεννηθεί το παιδί. Αυτά είπε και έφυγε. Πράγματι από εκείνη τη στιγμή ούτε άκουγε ούτε μιλούσε. Καθυστέρησε δε, να βγει και από το θυσιαστήριο και ο κόσμος που περίμενε ανησύχησε. Τον αγαπούσαν τον Ζαχαρία οι άνθρωποι γιατί ήταν δίκαιος και γλυκομίλητος. Παρόλα αυτά βρήκε κουράγιο, θύμιασε το θυσιαστήριο και πήγε στο σπίτι του με τη γυναίκα του και τους συγγενείς του, οι οποίοι απόρησαν που ξαφνικά ούτε να μιλήσει ούτε να ακούσει μπορούσε. Αυτό κράτησε μέχρι που γεννήθηκε ο Ιωάννης, όπως του είχε πει ο Αρχάγγελος.

Όταν Γεννήθηκε ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και μόλις συμπλήρωσε 16 χρόνους έφυγε για την έρημο της Ιουδαίας. Πήγε να μονάσει εκεί. Λένε ότι έτρωγε μέλι που άφηναν τα άγρια μελίσσια μέσα στις σχισμές των πετρών και ακρίδες. Οι ακρίδες μπορεί να είναι τα ζωύφια που όλοι γνωρίζουμε σήμερα, αλλά το ποιο λογικό είναι να εννοεί τις άκρες που υπάρχουν στις κορυφές κάποιων χόρτων που βρισκόταν εκεί στην έρημο. Η ενδυμασία του ήταν λιτή. Φορούσε μάλλινο ένδυμα από τρίχα καμήλας και στη μέση του είχε ζώνη δερμάτινη. «το ένδυμα αυτού από τριχών καμήλου και ζώνην δερμάτινην περί την οσφύν αυτού, η δε τροφή αυτού ην ακρίδες και μέλι άγριον».

Σε ηλικία 30 χρόνων κατά θεία εντολή πηγαίνει στον Ιορδάνη ποταμό και αρχίζει να διδάσκει. Βάπτισε πολύ κόσμο τότε. Πλήθη ερχόταν καθημερινά και έπερναν βάπτισμα μετανοίας από τα χέρια του Αγίου. Αυτός συνέχεια φώναζε: «εγώ μεν υμάς βαπτίζω εν ύδατι εις μετάνοιαν. ο δε οπίσω μου ερχόμενος ισχυρότερός μου έστιν, ου ουκ ειμὶ ικανὸς τα υποδήματα βαστάσαι. αυτὸς υμάς βαπτίσει εν πνεύματι αγίῳ και πυρί.» Δηλαδή: Μετανοείτε εγώ σας βαπτίζω με νερό. Αυτός που Έρχεται, είναι τόσο ισχυρότερος που ούτε τα υποδήματα Του είμαι άξιος να κρατάω, Αυτός θα σας Βαπτίσει με Πνεύμα Άγιο και Φωτιά.

Μια μέρα εμφανίστηκε μπροστά του Ο Σωτήρας μας και τον είπε να τον Βαπτίσει. Ο Άγιος όμως του λέει εγώ να βαπτίσω εσένα; Εσύ πρέπει να Βαπτίσεις εμένα. Εγώ δεν είμαι άξιος ούτε το λουρί από το Σανδάλι Σου να λύσω. Ο Χριστός μας όμως του είπε ότι έτσι πρέπει να γίνει. Φυσικά ο Ιωάννης πειθαρχεί στο Θέλημά Του. Ο Ιωάννης είχε αποκτήσει μαθητές που τους προέτρεπε μόλις εμφανίστηκε ο Χριστός να ακολουθήσουν πλέον Αυτόν και να φύγουν από κοντά του. Εδώ φαίνεται η ταπεινότητα του λέγοντας στους μαθητές του να ακολουθήσουν τον Σωτήρα μας. Όταν ο Σωτήρας μας Βαπτίστηκε, βυθίστηκε μέσα στο νερό και αμέσως ανεγέρθηκε επάνω από τα ύδατα του Ιορδάνη ποταμού γιατί ήταν αναμάρτητος. Ούτε τα νερά μπόρεσαν να τον σκεπάσουν.
Άρχισαν δε να παίρνουν διαφορετική φορά από αυτή που ακολουθούν. Δηλαδή έρρεαν ανάποδα. Το ίδιο γίνεται ακόμη και σήμερα, κάθε φορά στα Θεοφάνεια που πέφτει ο σταυρός μέσα στα ύδατα του Ιορδάνη. Τα νερά πηγαίνουν αντίθετα. Ποιος σώφρον άνθρωπος που βρισκόταν εκεί και είδε και άκουσε όλα αυτά έμεινε αδιάφορος και δεν πίστεψε; Γιατί υπήρχε πλήθος κόσμου όταν βαπτιζόταν ο Χριστός μας. Η Αγία Τριάδα εμφανίστηκε πλήρης! Η Φωνή Του Πατρός που Έλεγε: «Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ω ευδόκησα». Ο Σωτήρα μας, ο Υιός του Θεού να εγείρεται από τα ύδατα σαν να τον σηκώνει χέρι αόρατο. Το Άγιον Πνεύμα σε μορφή Λευκής Περιστεράς να κάθεται στην Κεφαλή του Σωτήρα μας. Ποιος έζησε όλα αυτά τα γεγονότα και δεν τον άγγιξε τίποτα; Θα μου πείτε οι οβραίοι βλέπουν κάθε χρόνο να γυρίζουν τα νερά όταν βουτάνε τον Σταυρό οι Ορθόδοξοι Ιερείς και ακόμα δεν πίστεψαν. Επίσης θα δείτε σε κάποιες εικόνες της βάπτισης του Σωτήρα μας να έχει κάτω από το νερό τερατόμορφα ψάρια. Με την Βάπτιση Του καθαρίζουν όλα τα νερά και δεν υπάρχει τίποτα κακό.

Η εμφάνιση, ο ασκητικός βίος του, τα κηρύγματα και οι βαπτίσεις μετάνοιας προκάλεσε την προσοχή του Μεγάλου Συνεδρίου των Εβραίων που έστειλε ανθρώπους για να δει τι συνέβαινε, η οποίοι έλαβαν ως απάντηση «φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδόν Κυρίου»

Όπως ήταν φυσικό, τα τίμια λόγια του Προδρόμου ενοχλούσαν τις διεφθαρμένες συνειδήσεις των Φαρισαίων καθώς και του Ηρώδη που τον ρεζίλευε συνέχεια για την παράνομη συμβίωσή του με την σύζυγο του αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα.

Ο Ηρώδης φυλάκισε τον Άγιο Ιωάννη αλλά δεν ήθελε να τον θανατώσει γιατί ήξερε ότι είχε δίκιο αλλά εκτός αυτού φοβότανε και τον λαό που αγαπούσε τον βαπτιστή τους. Στα γενέθλιά του ζήτησε από την κόρη της Ηρωδιάδας τη Σαλώμη η οποία ήταν ελαφρών ηθών, να του χορέψει και της υποσχέθηκε με όρκο να της δώσει ότι του ζητήσει. Η Ηρωδιάδα, η μητέρα της, που μισούσε τον Ιωάννη, βρήκε τότε την ευκαιρία που αναζητούσε όπου προέτρεψε τότε την κόρη της να ζητήσει το κεφάλι του προφήτη Ιωάννη μέσα σ΄ ένα πινάκιο (πιάτο). Όταν ήρθε η κεφαλή του Τίμιου Προδρόμου μπροστά της. ζήτησε αυτό το τρισάθλιο και ελεεινό γύναιο, να τρυπήσουν τη γλώσσα του Ιωάννη με μια βελόνα. Καταλαβαίνεται πόσο μισούσε η αθλιότητα της, τον Βαπτιστή για τις αλήθειες που ξεστόμιζε. Η γλώσσα έκανε ένα σπάσιμο και ακούστηκε ξανά η φωνή του Βαπτιστή που είπε δυνατά «μετανοείτε». Μέχρι την τελευταία στιγμή, ακόμα και μετά τον Θάνατο του, προειδοποιούσε ο Άγιος Ιωάννης και Τίμιος Πρόδρομος, ο νουνός του Σωτήρα μας να μετανιώσουμε. Τι άλλο μπορούσε να κάνει παραπάνω για την ανθρωπότητα ο Μεγάλος αυτός Άγιος;

Ο Άγιος Ιωάννης δεν προετοίμασε μόνο τον δρόμο του Σωτήρα μας στη γη αλλά και στον Άδη. Τότε δεν είχαν δικαίωμα εισόδου οι ψυχές στον Παράδεισο ήταν επτασφράγιστες οι πύλες που οδηγούσαν προς την Άνω Ιερουσαλήμ, από ισχυρούς δαίμονες και άλλα ταγκαλάκια του εωσφόρου. Ο Άγιος Ιωάννης πήγε στον Άδη και εκεί δίδαξε και προφήτεψε και πάλι τον ερχομό του Σωτήρα μας. Ο Αδάμ λένε άκουσε τα βήματα του πλάστη του πρώτος! Φώναξε ο Σωτήρας μας στον Άδη.

Όποιος θέλει ας με ακολουθήσει και κατευθύνθηκε στις επτασφράγιστες πύλες. Άρατε πύλες διέταξε. Ποιος είσαι; φώναξαν οι δαίμονες. Κύριος ο Θεός σου, ο Υιός του Θεού Είπε. Ποιον να σταματήσουν Τον Αναμάρτητο; Ποιον πήγανε να σταματήσουν οι φοβεροί δαίμονες Το Θεό; Μετά από αυτό άδειασε ο Άδης. Ο εωσφόρος τρελάθηκε. Τι είναι αυτό πόπαθα ολοένα έλεγε μαστιγώνοντας τους άλλους δαίμονες. Γι΄ αυτό σε κάποιες εικόνες βλέπουμε τον Άγιο Ιωάννη να βρίσκεται στην είσοδο μιας σπηλιάς και να δείχνει με το δεξί του χέρι τον Χριστό μας, ο οποίος κατευθύνεται προς τα εκεί.

Ο Άγιος Ιωάννης θα είναι ο Αρχάγγελος ταξιάρχης στη θέση του έκπτωτου εωσφόρου. Το τάγμα που θα αντικαταστήσει η ανθρωπότητα. Για τον λόγω αυτό βλέπουμε σε κάποιες εικόνες του να έχει φτερά και να κρατάει το πινάκιο με την κεφαλήν του επάνω σε αυτό.
Αυτός είναι ο Άγιος Ιωάννης και ας με συγχωρήσει ο Θεός για την φτηνή περιγραφή που έδωσα στον Πρόδρομο Του.

Τον Άγιο Ιωάννη τον Γιορτάζουμε μια φορά την 23 Σεπτέμβρη που έγινε η σύλληψη του, μια φορά στις 24 Ιουνίου που είναι το γενέθλιο του, μια στις 29 Αυγούστου που είναι ο Αποκεφαλισμός του και μια στις 7 Ιανουαρίου που είναι η σύναξή του.

ΜΗΠΩΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΝΑ ΜΑΣ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ;

Αθανάσιος Νάκος.

Υπολοχαγός Πεζικού

πηγη tilegrafima.gr