Στρατιωτικό κίνημα αριστερών αξιωματικών στην Πορτογαλία, που οδήγησε στην κατάλυση της δικτατορίας και την επαναφορά της Δημοκρατίας, μετά 48 χρόνια. Εκδηλώθηκε τις πρωινές ώρες της 25ης Απριλίου 1974 και ήταν σχεδόν αναίμακτο, με τέσσερις μόνο νεκρούς. Έμεινε στην ιστορία ως «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» («Revolucao dos Cravos» στα πορτογαλικά), επειδή πολλοί κυβερνητικοί στρατιώτες είχαν τοποθετήσει στις κάννες των όπλων τους γαρύφαλλα, με την προτροπή των εξεγερμένων κατοίκων.

Η Πορτογαλία από τις 26 Μαΐου 1926 κυβερνιόταν δικτατορικά, από τους στρατιωτικούς, που είχαν ανατρέψει το εύθραυστο δημοκρατικό καθεστώς. Στους κόλπους της χούντας αναδείχθηκε η προσωπικότητα του καθηγητή οικονομικών Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ, ο οποίος κυβέρνησε από το 1932 έως το 1968, όταν λόγω εγκεφαλικού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την εξουσία. Ο Σαλαζάρ δημιούργησε το «Νέο Κράτος», ένα καθεστώς με πολλά στοιχεία φασισμού. Τον διαδέχθηκε ο καθηγητής Νομικής Μαρσέλο Καετάνο, ο οποίος κυβέρνησε ως το 1974, όταν ανετράπη από τους στρατιωτικούς.

Στις αρχές της δεκαετίας του '70, η Πορτογαλία αιμορραγούσε οικονομικά. Η προσπάθεια διατήρησης της αποικιακής της δύναμης απορροφούσε το 40% του προϋπολογισμού. Κάποιοι από τους χαμηλόβαθμους στρατιωτικούς, που ήταν δυσαρεστημένοι από την πορεία της χώρας και την επαγγελματική τους εξέλιξη, συγκρότησαν το «Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων», με σκοπό να αλλάξουν την κατάσταση.

Με απόλυτα συνωμοτικό τρόπο και κάτω από τη μύτη της δικτατορίας Καετάνο, αποφάσισαν να κινηθούν δυναμικά το ξημέρωμα της 25ης Απριλίου 1974, με αρχηγό τον ταγματάρχη Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο. Τα συνθηματικά της εξέγερσης θα ήταν δύο τραγούδια. Το πρώτο με τίτλο «Μετά το Αντίο» («E depois do adeus»), με ερμηνευτή τον Πάουλο ντε Καρβάλιο, εκπροσωπούσε τη χώρα στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον, που γινόταν αργά το βράδυ της 24ης Απριλίου και αποτέλεσε το γενικό πρόσταγμα για τους πραξικοπηματίες. Το δεύτερο τραγούδι με τίτλο «Γκράντολα, μελαψή πόλη» («Grandola, Vila Morena») του αντιστασιακού τραγουδιστή Ζέκα Αφόνσο, ακούστηκε στις 12:20 τα ξημερώματα από το κρατικό ραδιόφωνο, δίνοντας το έναυσμα της εξέγερσης.

Έξι ώρες αργότερα, το δικτατορικό καθεστώς είχε σχεδόν καταρρεύσει. Οι χιλιάδες κόσμου, που, εν τω μεταξύ, είχαν πλημμυρίσει τους δρόμους της Λισαβόνας, προέτρεψαν τους κυβερνητικούς στρατιώτες να ενωθούν με τους επαναστάτες και να βάλουν στις κάννες των όπλων τους από ένα κόκκινο γαρύφαλλο, που την εποχή της άνοιξης αφθονούν στην Πορτογαλία. Ο δικτάτορας Καετάνο αργά το απόγευμα αναχώρησε για τη Βραζιλία και δεν επέστρεψε ποτέ στη χώρα, μέχρι το 1980 που πέθανε.

Τη διακυβέρνηση της Πορτογαλίας θα αναλάβει για τα επόμενα δύο χρόνια η επταμελής «Χούντα Εθνικής Σωτηρίας», με επικεφαλής τον στρατηγό Αντόνιο Ριμπέιρο ντε Σπίνολα. Την περίοδο αυτή δόθηκε στους κόλπους της σκληρή μάχη για την εξουσία μεταξύ αριστερών και δεξιών αξιωματικών. Η επικράτηση των μετριοπαθών δυνάμεων οδήγησε στο σημαδιακό 1976. Το έτος αυτό ψηφίστηκε το νέο δημοκρατικό Σύνταγμα κι έγιναν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές, που ανέδειξαν στην Προεδρία τον στρατηγό Αντόνιο Ραμάλιο Εάνες και στην πρωθυπουργία τον σοσιαλιστή Μάριο Σοάρες. Η Πορτογαλία μπήκε οριστικά σε δημοκρατική ρότα και το 1986 έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ως άμεσο αποτέλεσμα της επικράτησης των επαναστατών ήταν η διάλυση της αποικιοκρατικής Πορτογαλίας. Η Γουϊνέα - Μπισάου κέρδισε την ανεξαρτησίας της το 1974 κι ένα χρόνο αργότερα η Μοζαμβίκη, η Αγκόλα, το Σάο Τομέ ε Πρίνσιπε και τα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου. Η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» προκάλεσε το «τρίτο κύμα του εκδημοκρατισμού», όπως το ονόμασε ο γνωστός πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντιγκτον, που εξαπλώθηκε στην Ελλάδα (24 Ιουλίου 1974), την Ισπανία (1975) και τη Λατινική Αμερική.

ΠΗΓΗ: sansimera.gr

Σήμερα μετά την πρόσκληση στην 34η Ετήσια Γενική Συνέλευση της Επιτροπής Νήσων του CRPM, που οργανώθηκε, στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας, από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου σε συνεργασία με το Διευρωπαϊκό Δίκτυο των Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης (CRPM), ο πρόεδρος του Ι.Σ.Ρ κ. Χρήστος Μαντάς στη διάρκεια της σύσκεψης που έγινε στο νησί μας με την παρουσία του αυστριακού Επιτρόπου της Ε.Ε Johannes Hahn κατέθεσε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των νησιωτικών περιοχών μας καθώς και την λαθεμένη Πολιτική Υγείας που ακολουθείται αφού τα αποτελέσματα εδώ και αρκετά χρόνια είναι ότι τα πολλά μικρά νησιά του συμπλέγματος της Δωδεκανήσου παραμένουν σχεδόν ακάλυπτα από ειδικευμένους ιατρούς προκαλώντας σοβαρά προβλήματα περίθαλψης σε μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες.

Ο Ι.Σ.Ρ επεσήμανε ότι παρά την συνταγματική αναγνώριση της ιδιαιτερότητας των νησιωτικών περιοχών, τόσο η Ελληνική Κυβέρνηση, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επιδείξει στασιμότητα στις υποσχέσεις τους για τα θέματα υγείας των νησιών μας.
Δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για αειφόρο ανάπτυξη και σήμερα το κράτος μας να δαπανά 1.200 € για τον μισθό ενός ειδικευμένου ιατρού (εάν υπάρχει) τον μήνα για την κάλυψη των αναγκών της υγείας σε ένα νησί του Αιγαίου.
Ο κ. Johannes Hahn επεσήμανε ότι η Ε.Ε. έχει δώσει πολλά χρήματα για την Υγεία και απόρησε που ακόμα δεν έχει εφαρμοστεί η τηλεϊατρική στα νησιά μας, πράγμα που θα βοηθούσε πολύ τους γιατρούς που υπηρετούν σε αυτά.
Επίσης τόνισε ότι παρόμοια προγράμματα υπάρχουν και λειτουργούν σε πολλά νησιά της Ε.Ε αφού έχουν καταγραφεί 14 εκατομμύρια κάτοικοι σε όλες τις νησιωτικές περιοχές της Ε.Ε. και που αποτελούν το 3% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού και υπάρχει σχετική εμπειρία που πρέπει να την εφαρμόσουμε κι εμείς.

Ο Ι.Σ.Ρ διερωτάται που πήγαν τα χρήματα αυτά και γιατί από το 2005 μέχρι σήμερα δεν έχουν εφαρμοστεί τα προγράμματα χρηματοδότησης της Ε.Ε. για την Υγεία.
Στη σύσκεψη παρευρίσκετο και γαλλίδα δημοσιογράφος του Γαλλικού πρακτορείου ειδήσεων η οποία έκπληκτη ζήτησε συνάντηση με τον πρόεδρο του Ι.Σ.Ρ για να αναδείξει το θέμα της πλημμελούς κάλυψης των παροχών υγείας στα νησιά μας.

Ο Ι.Σ.Ρ καλεί τους Βουλευτές του Νομού και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να σταθούν αρωγοί μαζί του για να αναδειχθεί το θέμα και οι υπεύθυνοι αμέλειας να πάνε στα σπίτια τους. Θεωρούμε αδήριτη ανάγκη η Πολιτεία και η Κυβέρνηση να εφαρμόσουν όλα τα προγράμματα χρηματοδότησης που μας δίνει η Ε.Ε. όπως π.χ. της τηλεϊατρικής για να μπορούν οι κάτοικοι των νησιών μας και οι επισκέπτες μας να αισθάνονται ασφάλεια και να παραμένουν ή να επισκέπτονται τα νησιά μας.
Μόνο έτσι η κάθε είδους οικονομική ανάπτυξη θα έχει το θετικό αποτέλεσμα που όλοι προσδοκούμε.

Για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του Παράκτιου και Θαλάσσιου Τουρισμού στην ΕΕ μίλησε η Αντιπεριφερειάρχης Ν. Αιγαίου Ελευθερία Φτακλάκη στην 4η συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης Επιτροπής Νησιών της CRPM το απόγευμα της Τετάρτης 23 Απριλίου στο Rodos Palace.  

Στην εισήγηση της, η κα Φτακλάκη αναφέρθηκε στον νησιωτικό τουρισμό καθώς και στη δυναμική που παρουσιάζει στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός αποτελεί την μεγαλύτερη ενιαία θαλάσσια οικονομική δραστηριότητα όπου σύμφωνα με μελέτη για τη Γαλάζια Ανάπτυξη αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά μέχρι το 2020 ενώ αντίστοιχα ο κλάδος της κρουαζιέρας αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία 10 χρόνια. Παρόλο αυτά μια ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Θαλάσσια πολιτική θεωρείται αναγκαία ούτως ώστε να γίνει αποδοτικότερη σε οικονομικό, κοινωνικό, αναπτυξιακό και περιφερειακό επίπεδο η διαχείριση του Θαλάσσιου χώρου.  

Η κα Φτακλάκη στην ομιλία της  παρουσίασε επίσης, το αναπτυξιακό μοντέλο της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου και πως αυτό ανταποκρίνεται στις προτάσεις που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό  ενώ μίλησε και για τους στόχους που έχουν τεθεί ώστε να καταστεί η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου η πιο ανταγωνιστική Περιφέρεια της Ελλάδας μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.

Σας επισυνάπτεται η αναλυτική εισήγηση της κας Φτακλάκη με τίτλο:
Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ».

Η σημασία του τουρισμού για την εθνική, αλλά και την Ευρωπαϊκή οικονομία είναι γνωστή και αδιαμφισβήτητη. Ο τουρισμός είναι ένας αναπτυσσόμενος επιχειρηματικός κλάδος, και η Ευρώπη είναι ο νούμερο ένα τουριστικός προορισμός παγκοσμίως.

Το 2012 οι αφίξεις τουριστών στην Ευρώπη ανήλθαν σε 534 εκατομμύρια, ήταν δηλαδή αυξημένες κατά 17 εκατομμύρια σε σχέση με το 2011 (52% επί του συνόλου των αφίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο) και τα έσοδα από τον εισερχόμενο τουρισμό ανήλθαν σε 356 δισ. ευρώ (ποσό που αντιστοιχεί στο 43% των εσόδων σε παγκόσμιο επίπεδο).

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τη Γαλάζια ανάπτυξη, ο τομέας του θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού θεωρείται ότι παρουσιάζει ιδιαίτερες δυνατότητες όσον αφορά την προώθηση μιας έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη στην Ευρώπη.

Ο παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός είναι ο μεγαλύτερος επιμέρους τομέας του τουρισμού, η μεγαλύτερη ενιαία θαλάσσια οικονομική δραστηριότητα και η βασική κινητήρια δύναμη της οικονομίας σε πολλές παράκτιες περιοχές και νησιά της Ευρώπης από την άποψη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και της απασχόλησης ενώ, σύμφωνα με μελέτη για τη Γαλάζια ανάπτυξη, αναμένεται να αυξηθεί κατά 2-3% μέχρι το 2020.

Απασχολεί περίπου 3,2 εκατομμύρια άτομα και η συνολική συμβολή του στο ΑΕΠ της ΕΕ ανέρχεται σε 183 δισ. ευρώ (στοιχεία του 2011 για τα 22 κράτη μέλη που διαθέτουν ακτογραμμή, εκτός από την Κροατία).

Το ένα τρίτο σχεδόν της συνολικής τουριστικής δραστηριότητας στην Ευρώπη λαμβάνει χώρα σε παράκτιες περιοχές, ενώ το 51% περίπου των διαθέσιμων κλινών σε ξενοδοχεία σε όλη την Ευρώπη είναι συγκεντρωμένο σε περιοχές με θαλάσσια σύνορα.

Το 2012 ο κύκλος εργασιών του τουρισμού με κρουαζιερόπλοια και μόνον ανήλθε σε 15,5 δισ. ευρώ και απασχολήθηκαν 330.000 άτομα, ενώ απ’ τα ευρωπαϊκά λιμάνια διακινήθηκαν 29,3 εκατομμύρια επιβάτες. Τα τελευταία 10 χρόνια, η παγκόσμια ζήτηση για κρουαζιέρες έχει σχεδόν διπλασιαστεί, ενώ ο κλάδος αυτός αναπτύχθηκε στην Ευρώπη με ποσοστό μεγαλύτερο από 10% ετησίως.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις η συνολική απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση δύναται να υπερβεί τις 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη γαλάζια οικονομία έως το 2020, εφόσον υποστηριχθεί από πολιτικές κατάρτισης που να εξασφαλίζουν ένα ευκίνητο εργατικό δυναμικό με επαρκή εξειδίκευση και εμπειρία.

Πέρα από τα θετικά όμως υπάρχουν και κάποια σημαντικά εμπόδια που καλούνται να ξεπεράσουν οι νησιωτικές Περιφέρειες. Η επιπλέον δυσκολία που αντιμετωπίζουν σε όρους προσβασιμότητας, το αυξημένο μεταφορικό κόστος, η εποχικότητα και η ελλιπής σύνδεση με τις ηπειρωτικές περιοχές που επηρεάζει την ελκυστικότητα τους όσον αφορά τόσο του επισκέπτες όσο και αυτούς που εργάζονται στον τουριστικό τομέα.

Αναμφισβήτητα μια Ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Θαλάσσια πολιτική για τις νησιωτικές και παράκτιες Περιφέρειες ήταν αναγκαία. Και αυτό γιατί η βελτίωση της αποδοτικότητας των θαλάσσιων μεταφορών, η περαιτέρω ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού με αειφορία, η Ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων Ζωνών, η βιώσιμη αλιεία, η εκμετάλλευση του θαλάσσιου ορυκτού πλούτου, η ανάπτυξη των θαλάσσιων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και φυσικά η θαλάσσια επιτήρηση και έλεγχος, η πρόληψη ατυχημάτων και η θαλάσσια ρύπανση, πρέπει ν’ αποτελούν πολιτικές προτεραιότητες, στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας για μια Ολοκληρωμένη Διαχείριση του Θαλάσσιου χώρου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας την οικονομική, κοινωνική, αναπτυξιακή και περιφερειακή σημασία του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού προσδιόρισε κάποιες προτάσεις που μπορούν να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου και να παράσχουν πρόσθετη ώθηση στις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και τον κλάδο για την υλοποίηση των προτάσεων αυτών.
Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκή Επιτροπής για τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό είναι οι εξής:

•    Να ενθαρρύνει την διαφοροποίηση και ενοποίηση τόσο των παράκτιων όσο και των τουριστικών προορισμών της ενδοχώρας, μέσα από διάφορα διακρατικά θεματικά δρομολόγια όπως πολιτισμού, θρησκευτικού τουρισμού ή αρχαίων εμπορικών οδών.
•    Εκπόνηση μελέτης για τον τρόπο βελτίωσης της ακτοπλοϊκής σύνδεσης των νησιών και τον σχεδιασμό καινοτόμων τουριστικών στρατηγικών για τα (απομονωμένα) νησιά.
•    Εκπόνηση μελέτης για τον εντοπισμό καινοτόμων πρακτικών για την αναβάθμιση των υπαρχουσών μαρίνων και την κατασκευή νέων.
•    Οι παράκτιοι προορισμοί να προβούν στις κατάλληλες ενέργειες για την ανάπτυξη τουρισμού βασισμένου στην πολιτιστική κληρονομιά, τη δημιουργία υποβρύχιων αρχαιολογικών πάρκων (σύμφωνα με τις προτάσεις της UNESCO) καθώς και του οικοτουρισμού και του τουρισμού υγείας.
•    Στήριξη της ανάπτυξης διακρατικών και διαπεριφερειακών συμπράξεων, δικτύων, συνεργατικών σχηματισμών και στρατηγικών έξυπνης ειδίκευσης.
•    Προώθηση του διαλόγου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ των διοργανωτών κρουαζιερών, λιμένων και ενδιαφερόμενων φορέων του παράκτιου τουρισμού.
•    Μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και πληρότητα των δεδομένων για τον παράκτιο και θαλάσσιο τουρισμό.

Σ’ ότι αφορά την τελευταία πρόταση θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι πρόσφατα ξεκίνησε η λειτουργία του Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στη Ρόδο που θα συμβάλλει καθοριστικά στο κομμάτι αυτό.

Συγκεκριμένα η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αποτελεί μια εξόχως νησιωτική περιφέρεια καθώς είναι μια πολυνησιακή περιφέρεια, που περιλαμβάνει 79 νησιά, εκ των οποίων τα 48 είναι κατοικημένα, και πλήθος νησίδων και βραχονησίδων, με συνολική επιφάνεια 5.286 τ. χλμ., αποτελώντας το 4% της συνολικής χερσαίας επιφάνειας της χώρας.

Είναι μια περιφέρεια, με κομβική θέση στους βασικούς άξονες των θαλάσσιων μεταφορών προς τη Μαύρη Θάλασσα, τον Ινδικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό τον νευραλγικό ρόλο στο Μεσογειακό τόξο και στον άξονα Κύπρος-Αιγαίο-Εύξεινος Πόντος. Ενώ επιπλέον κατέχει σημαντική γεωπολιτική θέση ως εξωτερικό σύνορο της Ευρώπης που γειτνιάζει με τις εξ’ Ανατολών Τρίτες Μεσογειακές Χώρες  (Τουρκία, Λίβανος, Ισραήλ, κλπ.).

Το αναπτυξιακό μοντέλο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στηρίζεται στον τουρισμό καθώς αποτελεί τη βασική πηγή εισοδήματος, απασχόλησης και ανάπτυξης. Συγκεκριμένα ο τριτογενής τομέας -βασικά ο τουρισμός- συμμετέχει με ποσοστό μεγαλύτερο του 80% στο περιφερειακό ΑΕΠ και εκπροσωπεί το 65% στην απασχόληση.

Κύρια αναπτυξιακή επιλογή της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αποτελεί η Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας της Περιφέρειας. Η στρατηγική αναπτυξιακή μας επιλογή για το 2014-2020 είναι η «Ποιότητα στο τουριστικό και πολιτιστικό προϊόν σε συνθήκες αειφορίας, χώρος σύγχρονης έρευνας και επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας» ώστε το Νότιο Αιγαίο να καταστεί η πιο ανταγωνιστική Περιφέρεια της Ελλάδας.

Στόχος μας είναι η ΠΝΑ ν’ αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους προορισμούς της βιομηχανίας της εμπειρίας (τουρισμός, πολιτισμός, δημιουργική βιομηχανία) παγκοσμίως μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης του προϊόντος και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.

Το ερώτημα όμως που πρέπει να απαντήσουμε είναι πως διαφοροποιείς μια Περιφέρεια, η οποία ήδη ειδικεύεται στον τομέα του τουρισμού με όρους μέχρι σήμερα όχι ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς και καινοτόμους, όπως η Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου?

Ποια είναι τα μέτρα, οι στόχοι και η στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί, προκειμένου να δημιουργήσεις προστιθέμενη αξία, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο στην βιώσιμη ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης?

Πως μπορείς να συνδυάσεις παραδοσιακούς και ισχυρούς οικονομικούς τομείς όπως ο τουρισμός, με αναδυόμενες και εξειδικευμένες δραστηριότητες που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την αγρο-διατροφική σύμπραξη, με τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την Υγεία, προκειμένου να:

•    αντιμετωπίσεις την εποχικότητα και να διευρύνεις την τουριστική σου περίοδο
•    υποστηρίξεις τουριστικές επενδύσεις που βασίζονται στην έρευνα και την καινοτομία.
•    υλοποιήσεις στοχευμένα έργα υποδομής για την περαιτέρω ενίσχυση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας.
•    βελτιώσεις το υφιστάμενο ανθρώπινο δυναμικό που δραστηριοποιείται στον τομέα του τουρισμού.

Δύο σημεία που θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα σημαντικά και άρρηκτα συνδεδεμένα με την καινοτομία και την έξυπνη εξειδίκευση στον τομέα του τουρισμού:

1.    Η διαφοροποίηση και ο εμπλουτισμός των τουριστικών μας προϊόντων και υπηρεσιών και
2.    Η ανάπτυξη συνεργειών και η δημιουργία τουριστικών δικτύων

Ένας από τους τρόπους επίτευξης της διαφοροποίησης του τουριστικού μας προϊόντος είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η Γαλάζια Ανάπτυξη, η οποία αποτελεί τη θαλάσσια διάσταση της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και μια σαφής ένδειξη των δυνατοτήτων της θαλάσσιας οικονομίας για την επίτευξη της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης.

Όσον αφορά στον τομέα τουρισμού, η γαλάζια ανάπτυξη ο καταδυτικός τουρισμός, τα θαλάσσια πάρκα, ο τουρισμός κρουαζιέρας, ο τουρισμός σκαφών αναψυχής (yachting), ο ναυταθλητισμός, ο γαστρονομικός τουρισμός, τα θαλάσσια θέρετρα, ο ιστιοπλοϊκός τουρισμός αποτελούν ταχέως αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού, με συνεχή αυξανόμενη ζήτηση και μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος στα 48 νησιά μας, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο στην ανταγωνιστικότητα και την αειφορία της τουριστικής μας βιομηχανίας, τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, στην αντιμετώπιση της εποχικότητας και στην διαφοροποίηση του εισοδήματος των νησιωτικών οικονομικών.

Βεβαίως θα πρέπει να τονιστεί πως οι οικονομικές δραστηριότητες που συνδέονται με την γαλάζια ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνουν σε βάρος των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, τα οποία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, αλλά να είναι συμβατές με τις αρχές της προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος, καθώς και να εγγυώνται την ασφάλεια και την ακεραιότητα του θαλάσσιου χώρου. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ της οικονομικής μεγέθυνσης και της βιωσιμότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Εν κατακλείδι, η διαφοροποίηση της τουριστικής προσφοράς μπορεί να συμβάλλει στο να γίνουν πιο ελκυστικές οι νησιωτικές περιφέρειες και να ξεπεράσουν το παραδοσιακό μοντέλο προσφοράς που στηρίζεται στο μοντέλο «ήλιος και θάλασσα».
Προκειμένου όμως οι τομείς της Γαλάζιας Ανάπτυξης να εξελιχθούν και να συμβάλλουν τα μέγιστα στην ευρωπαϊκή οικονομία, είναι αναγκαίο να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο συντονισμού και ανάπτυξης συνεργειών. Αυτό σημαίνει ενίσχυση της περιφερειακής και διασυνοριακής συνεργασίας σε ένα πολιτικό πλαίσιο που θα λαμβάνει υπόψη τα προβλήματα, τις ιδιαιτερότητες και τις προοπτικές των νησιωτικών και παράκτιων περιφερειών.      

Η ανάπτυξη δικτύων μεταξύ των τουριστικών περιφερειών, όπως έχουμε δημιουργήσει το Δίκτυο Πολυνησιακών Περιφερειών στην Ελλάδα (Β. Αιγαίο-Ν. Αιγαίο-Ιόνια Νησιά) θα βοηθήσει σημαντικά στην ενδυνάμωση του τουριστικού προϊόντος μέσω της ανταλλαγής τεχνογνωσίας, της δημιουργίας κοινών πακέτων,  θαλάσσιων διαδρομών, της κρουαζιέρας και του yachting. Επίσης, τα νέα εργαλεία της ΕΕ και τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού. Εργαλεία όπως η Μακροπεριφερειακή Στρατηγική και οι στρατηγικές των θαλάσσιων λεκανών, ενώ στο άρθρο 6 του Κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία μεταξύ των επενδυτικών προτεραιοτήτων στο πλαίσιο της διακρατικής συνεργασίας συγκαταλέγεται και η ανάπτυξη και εφαρμογή Μακροπεριφερειακών στρατηγικών.

Δεδομένης της προαναφερθείσας δυναμικής, του γεγονότος ότι η νέα περίοδος χρηματοδότησης της Ε.Ε. παρέχει πολλές δυνατότητες για πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό έργο των Μακροπεριφερειακών στρατηγικών καθώς και λαμβάνοντας υπόψη ότι για το 2014 δύο μεσογειακές χώρες η Ελλάδα τώρα και η Ιταλία το επόμενο εξάμηνο, θα έχουν την Προεδρία της Ε.Ε. υπάρχει η ευκαιρία για την έναρξη δημόσιας συζήτησης γύρω από μια νέα ολοκληρωμένη προσέγγιση στο θέμα της Μεσογειακής Μακροπεριφέρειας.

Ανεξάρτητα πάντως από την δομή και το θεσμικό πλαίσιο, η πρόταση της στρατηγικής για τη Μεσόγειο εστιάζεται στη συνειδητοποίηση της ανάγκης για πιο αποτελεσματικό συντονισμό των δράσεων, μέσα από την ανάπτυξη ευρύτερων συνεργειών, και πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αυτές των κρατών μελών, των περιφερειών, των τοπικών αρχών και άλλων ενδιάμεσων φορέων προκειμένου να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των συναφών προγραμμάτων και πολιτικών.

Οι Μακροπεριφερειακές στρατηγικές αποτελούν μια νέα μορφή συνεργασίας και μπορούν να εξελιχθούν σε σημαντικό μέσο για την υλοποίηση του στόχου της εδαφικής συνοχής και της προώθησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Όπως όλοι γνωρίζουμε ο τουρισμός είναι ο μοχλός ανάπτυξης των νησιών μας και σίγουρα θα πρέπει ν’ αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις δυνατότητες και προοπτικές της νέας προγραμματικής περιόδου, καθώς το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται οι οικονομίες μας είναι ένα διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον που απαιτεί ετοιμότητα, γνώση, ευελιξία, καινοτομία και έξυπνη εξειδίκευση.  

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι μέχρι σήμερα το ότι ήμασταν γεωγραφικά απομονωμένοι από την υπόλοιπη Ελλάδα και Ευρώπη αποτελούσε έναν αποτρεπτικό παράγοντα για την περαιτέρω ανάπτυξη των νησιών μας. Σήμερα βλέπουμε ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο με τις κατάλληλες ενέργειες από όλους μας, μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης καθώς και της οικονομικής, εδαφικής και κοινωνικής συνοχής. Ας μην ξεχνάμε ότι η Περιφέρεια μας αποτελεί μια κατεξοχήν θαλάσσια πολιτεία και μάλιστα ένα σημαντικό σταυροδρόμι της Μεσογείου που μπορεί και πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό.

Σημαντική παρέμβαση, πριν από λίγο, από το Βουλευτή Δωδεκανήσου της Ν.Δ κ. Μάνο Κόνσολα, στη διάσκεψη των παράκτιων και νησιωτικών περιφερειών της Ευρώπης, που διεξάγεται στη Ρόδο.
Ο Βουλευτής Δωδεκανήσου, ενώπιον του Επιτρόπου Περιφερειακής Πολιτικής της Ε.Ε, κ. Γιοχάνες Χαν, ζήτησε να υπάρξει μία πραγματικά περιφερειακή πολιτική σύγκλισης και συνοχής για τις νησιωτικές περιοχές.

Χαρακτήρισε στατιστική στρέβλωση την κατηγοριοποίηση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στις ανεπτυγμένες και πλούσιες περιφέρειες της Ευρώπης, επισημαίνοντας ότι τα στοιχεία εκτείνονται έως το 2009 και δεν συνυπολογίζεται η κρίση των 4 τελευταίων ετών που οδήγησε σε μείωση του ΑΕΠ.

Επισήμανε, παράλληλα, ότι υπάρχει και μία πραγματική στρέβλωση αφού το υψηλό σχετικά ΑΕΠ που πιστώνεται στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου προέρχεται από τα 4 πλουσιότερα νησιά, τη Ρόδο, την Κω, τη Μύκονο, τη Σύρο. Στα υπόλοιπα 43 νησιά όμως, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική και υπάρχει υστέρηση.

Ο Μάνος Κόνσολας τόνισε ότι η διατήρηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, αποτελεί αναγνώριση των ειδικών συνθηκών, των μικρών μεγεθών και του υψηλού κόστους στις τοπικές οικονομίες των νησιωτικών περιοχών και κατέθεσε πρόταση για:
-Κατάργηση του ΦΠΑ στον τομέα των μεταφορών για να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις νησιωτικές περιοχές αλλά και για να μειωθεί η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών της Ε.Ε που κατοικούν μόνιμα στα νησιά.
-Ειδικό κανονιστικό πλαίσιο που να αφορά την παροχή υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος, να μην θεωρούνται δηλαδή αθέμιτος ανταγωνισμός οι κρατικές ενισχύσεις στις νησιωτικές περιοχές για ενίσχυση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων σε περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρά, μόνιμα, γεωγραφικά, φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα.
-Εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου να συγκεκριμενοποιηθεί η ρήτρα νησιωτικότητας με έργα υποδομής, ενισχύσεις στις ΜΜΕ και αναπτυξιακά κίνητρα για καινοτόμες δραστηριότητες και υπηρεσίες στον τομέα του τουρισμού, της υψηλής τεχνολογίας, της έρευνας και του πολιτισμού.

Αναφερόμενος στις προτάσεις που κατέθεσε στον Ευρωπαίο Επίτροπο Περιφερειακής Πολίτικης, ο βουλευτής Δωδεκανήσου δήλωσε:
«Η εφαρμογή οριζόντιων κριτηρίων για τις περιφέρειες της Ευρώπης, δεν μπορεί να ισχύσει για περιφέρειες όπως το Νότιο Αιγαίο.
Υπάρχει άλλη περιφέρεια στην Ευρώπη με χαρακτηριστικά πολυνησιωτικότητας, γεωγραφικής και εδαφικής συνέχειας, και περιμετρικής θέσης ως προς τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Αυτά τα χαρακτηριστικά δημιουργούν πολλαπλά δημογραφικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και επιβάλλουν τη λήψη ουσιαστικών και τολμηρών πρωτοβουλιών.
Με λίγα λόγια, χρειάζεται μια αυτόνομη ευρωπαϊκή πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης για περιφέρειες με τα χαρακτηριστικά της περιφέρειας νοτίου Αιγαίου».

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η πρώτη ημέρα του συνεδρίου της 34ης Γενικής Συνέλευσης της Επιτροπής Νήσων της CPMR, με θέμα «Πώς μπορούν –ή θα μπορούσαν- οι νέες Ευρωπαϊκές Πολιτικές να βοηθήσουν τα νησιά να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες», το οποίο συνδιοργανώνει η Διεύθυνση Τουρισμού της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου και η «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.» στο ξενοδοχείο Rodos Palace στις 22 και 23 Απριλίου.

Μετά την ομόφωνη εκλογή του στην θέση του Προέδρου της Επιτροπής Νήσων της CPMR, ο Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου, κ. Γιάννης Μαχαιρίδης, έθεσε το πλαίσιο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης στην ομιλία του τονίζοντας την σημασία του ΕΣΠΑ ως αποκλειστικής πηγής πόρων για την ανάπτυξη και την δημιουργία θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με τον κ. Μαχαιρίδη, παρά τις δυσκολίες που συνεπάγεται η νησιωτικότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου κατέκτησε την πρώτη θέση στην απορρόφηση κοινοτικών πόρων αναλαμβάνοντας την διαχείριση 240 έργων που αφορούν οδικό δίκτυο, λιμενικές και σχολικές υποδομές, πολυδύναμα περιφερειακά ιατρεία και νοσοκομεία, χώρους πολιτιστικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, καθώς την προστασία του περιβάλλοντος και έργα διαχείρισης απορριμάτων.

Στη συνέχεια το λόγο πήραν με τις εισηγήσεις τους ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Νίκος Ζωΐδης, ο Βουλευτής Δωδεκανήσου της Νέας Δημοκρατίας, κ. Βασίλςη Υψηλάντης, ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Επιτροπής Νήσων της CPMR, κ. Jean-Didier Hache, και η Γενική γραμματέας της CPRM, κα Ελένη Μαριάνου.

Το δεύτερο μέρος της πρώτης ημέρας του συνεδρίου ξεκίνησε με συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου και Πρόεδρος της Επιτροπής Νήσων της CPMR, κ. Γιάννης Μαχαιρίδης, η Γενική Γραμματέας της CPMR, κα Ελένη Μαριάνου, ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Επιτροπής Νήσων της CPMR, κ. Jean-Didier Hache και ο Επίτροπος Περιφερειακής Ανάπτυξης, κ. Johannes Hahn.

Ο κ. Μαχαιρίδης ευχαρίστησε τον Επίτροπο για την παρουσία του στην διάσκεψη και τον κάλεσε να δώσει την προσοχή του στα φλέγοντα ζητήματα των νησιών που ανέκαθεν υπήρχαν, ωστόσο έχουν ενταθεί στα πλαίσια της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας. Επίσης, διατύπωσε την ετοιμότητα της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι κάτοικοι των νησιών μας, αλλά και για την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που αφορούν στον πολιτισμό και κατ επέκταση στον τουρισμό. Ο Επίτροπος Περιφερειακής Ανάπτυξης συνεχάρη τον κ. Μαχαιρίδη για την εκλογή του στην θέση του Προέδρου της Επιτροπής Νήσων της CPMR, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι είναι «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση» λόγω της πολυετούς υπηρεσίας του σε μια Περιφέρεια πολλών νησιών και πολλών ταχυτήτων, ενώ αναφέρθηκε στην πρόσφατα καταρτισμένη Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία πρέπει να απαγκιστρωθεί από τους δείκτες ΑΕΠ και ανεργίας που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν να αποδώσουν την πραγματική εικόνα της καθημερινότητας και της οικονομικής δραστηριότητας στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες.

Στην συνεδρίαση που ακολούθησε και συντόνιζε η Γενική Γραμματέας της CPMR, κα Ελένη Μαριάνου, ο Περιφερειάρχης ανέπτυξε την σημασία αλλά και τις αστοχίες της Πολιτικής Συνοχής, παρουσιάζοντας τις γεωγραφικές και τις δημογραφικές παραμέτρους που τις διακρίνουν, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη κατά την διανομή των κοινοτικών πόρων. Ενδεικτικά, οκ. Μαχαιρίδης αναφέρθηκε στον πλούτο που παράγουν πέντε από τα 48 νησιά της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, ο οποίος όμως δεν χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην Περιφέρεια συνολικά.

Με την εισήγησή του ακολούθησε ο κ. Hahn, ο οποίος παρουσίασε τους τρεις νέους άξονες της Πολιτικής Συνοχής μέσα από τον στρατηγικό προσανατολισμό των επενδύσεων, την ex ante κάλυψη τυπικών προϋποθέσεων και την συμμετρική συγκέντρωση κεφαλαίων. Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη για ευελιξία και την αποτελεσματικότητα των νέων ειδικών διατάξεων που ενσωματώθηκαν στην κατάρτιση της νέας Πολιτικής Συνοχής και αφορούν τα 14 εκ. Ευρωπαίων πολιτών που ζουν σε νησιωτικές Περιφέρειες. Στη συνέχεια, ο κ. Γιώργος Σταυρακάκης, Ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης, παρουσίασε τη νέα Πολιτική Συνοχής ως σύμμαχο των νησιωτικών περιοχών, τονίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν στους κόλπους των Ευρωπαϊκών οργάνων για τον σχεδιασμό. Τέλος, ο κ. Jean-Didier Hache παρουσίασε την κατανομή Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων υπό το πρίσμα της νησιωτικότητας.