Παραμονή Δεκαπενταύγουστου και οι Ελληνες ετοιμάζονται να γιορτάσουν την Κοίμηση της Θεοτόκου. Εκκλησίες και μοναστήρια στη νησιωτική και στην ηπειρωτική χώρα ανοίγουν τις πόρτες σε χιλιάδες πιστούς, αν και τα τελευταία χρόνια αυτό που παρατηρείται είναι ότι οι οργανωμένες εκδρομές και από το εξωτερικό για τον ίδιο σκοπό πολλαπλασιάζονται.

Το συμπέρασμα; Οι δυνατότητες ανάπτυξης που έχει ο προσκυνηματικός και θρησκευτικός τουρισμός στη χώρα μας είναι τεράστιες. Αρκεί να σημειωθεί ότι ο τζίρος του, σε παγκόσμιο επίπεδο, ξεπερνά ετησίως τα 15 δισ. ευρώ και η Ελλάδα δεν έχει παρά να διεκδικήσει ένα μερίδιό του εν μέσω κρίσης.

Ετσι, υπό το βάρος αυτής της τόσο σημαντικής διαπίστωσης, εσχάτως έχουν αναληφθεί συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Εχει συσταθεί μια κοινή επιτροπή από την Εκκλησία της Ελλάδος και το υπουργείο Τουρισμού, που θα αναλάβει ουσιαστικό ρόλο στην επίτευξη του στόχου.

Τα «μέσα» υπάρχουν. Τώρα συντάσσονται οι μελέτες και εν συνεχεία θα ακολουθήσουν οι πρωτοβουλίες. Ηδη το Εργαστήριο Τουριστικών Ερευνών και Μελετών του Πανεπιστημίου Αιγαίου έχει συντάξει έκθεση 100 σελίδων, όπου περιγράφεται συγκεκριμένο σχέδιο δράσης. Εν προκειμένω, οι Κυκλάδες είναι ο γεωγραφικός χώρος που εξετάζεται πώς θα μπορούσε να «σηκώσει» το βάρος και αυτής της μορφής τουρισμού. Και όχι άδικα.

Οι δύο κατευθύνσεις

Τα νησιά των Κυκλάδων έχουν πλούσια θρησκευτική και πολιτισμική κληρονομιά, για την ορθολογική αξιοποίηση της οποίας, σύμφωνα με τη μελέτη, απαιτείται προσέγγιση σε δύο κατευθύνσεις:

1. Το προσκύνημα σε εκκλησίες, μοναστήρια και σε άλλους ιερούς χώρους.

2. Τον θρησκευτικό-πολιτισμικό τουρισμό, με την έννοια της αναγωγής των θρησκευτικών χώρων σε χώρους πολιτισμού.

Στην περίπτωση του προσκυνήματος ο στόχος είναι κυρίως πνευματικός και ο προσκυνητής διακατέχεται από αισθήματα που συνήθως δεν συνάδουν με την τρέχουσα έννοια της «τουριστικής δραστηριότητας». Σύμφωνα με το σχέδιο, η ιδιότητα του προσκυνητή πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν τόσο από τους δημόσιους φορείς της περιοχής όσο και από τους επαγγελματικούς φορείς, ώστε να διαμορφώνεται η αντίστοιχη πολιτική προσέλκυσής τους.

Οι επισιτιστικές μονάδες των νησιών πρέπει να μπορούν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πιστών, καθώς ο προσκυνητής πιθανότατα θα θελήσει να νηστέψει πριν ή κατά τη διάρκεια του προσκυνήματος και θα αναζητήσει νηστήσιμα εδέσματα κ.λπ. Σε όλα τα προσκυνήματα της Ευρώπης, τα εστιατόρια προσφέρουν ανάλογα πιάτα στους προσκυνητές (στο Σαντιάγκο της Κομποστέλα σερβίρεται το «μενού του προσκυνητή»).

Το μενού του προσκυνητή

Επίσης, ανάλογα με το «ύφος» των προσκυνητών, πρέπει να διαμορφώνεται ο διάκοσμος και γενικότερα το περιβάλλον των επισιτιστικών μονάδων (ωράριο λειτουργίας, συμπεριφορά προσωπικού, σεβασμός στους προσκυνητές, ησυχία, κατάλληλη μουσική κ.λπ.).

Στην περίπτωση του θρησκευτικού-πολιτισμικού τουρισμού το κίνητρο είναι η επαφή με τον πολιτισμό, η γνώση, με έμφαση στο θρησκευτικό-πολιτισμικό στοιχείο, ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων. Οι τουρίστες αυτής της κατηγορίας δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην πολιτισμική ενημέρωση, στην ιστορία, στην αρχιτεκτονική, στο φυσικό περιβάλλον κ.λπ.

Οι θρησκευτικοί-πολιτισμικοί τουρίστες προφανώς διαφοροποιούνται από τους προσκυνητές αλλά και από τους μαζικούς τουρίστες που αναζητούν «ήλιο και θάλασσα» και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να διαμορφώνεται η ανάλογη τουριστική πολιτική για την προσέλκυσή τους και την ικανοποίηση των αναγκών τους.

Από εκεί και πέρα υπάρχουν και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Διότι τα μεγάλα θρησκευτικά κέντρα των νησιών των Κυκλάδων (Τήνος, Πάρος, Αμοργός) είναι ήδη γνωστά και δέχονται τεράστιο αριθμό προσκυνητών. Επομένως στόχος δεν είναι η αύξησή τους αυτές τις περιόδους αλλά η επιμήκυνση της «περιόδου εορτασμού».

Για παράδειγμα, η Τήνος, που θεωρείται «θρησκευτικό νησί», καθώς διαθέτει όμορφες παραλίες, περιπατητικές διαδρομές, αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, θα μπορούσε να εστιάσει σε αυτά τα στοιχεία, ενθαρρύνοντας τον επισκέπτη που πραγματοποιεί προσκύνημα να διαθέσει επιπλέον ημέρες για περιήγηση στο νησί, να γνωρίσει θρησκευτικά-πολιτισμικά μνημεία, να κάνει πεζοπορία, να γευτεί τη γαστρονομική παράδοση του νησιού, να απολαύσει τη θάλασσα.

Από την έρευνα προέκυψε επίσης ότι πολλά νησιά μπορούν να εμπλουτίσουν με τους θρησκευτικούς-πολιτισμικούς πόρους το τουριστικό τους προϊόν. Δηλαδή να προσφέρονται «τουριστικά πακέτα», στα οποία η επίσκεψη στους θρησκευτικούς-πολιτισμικούς πόρους θα είναι συμπληρωματική τουριστική δραστηριότητα.

Ο θρησκευτικός-πολιτισμικός τουρισμός μπορεί να είναι συμπληρωματική τουριστική δραστηριότητα σε πεζοπορία-περιήγηση, οικοτουρισμό, αρχιτεκτονικό τουρισμό, θαλάσσιο τουρισμό κ.λπ.

Αρχιτεκτονική και πολιτισμός

Αρχιτεκτονικός-Θρησκευτικός-Πολιτισμικός τουρισμός:

Το σημαντικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα των εκκλησιών και των μοναστηριών των Κυκλάδων μπορεί να προσελκύσει ειδικό κοινό με ενδιαφέρον για τον πολιτισμό του τόπου, με ιδιαίτερη έμφαση στην αρχιτεκτονική των εκκλησιών. Ηδη γίνεται λόγος για τον «αρχιτεκτονικό-πολιτισμικό τουρισμό». Με την έννοια αυτή εννοείται η περιήγηση με σκοπό τη γνωριμία με την αρχιτεκτονική (επομένως και πολιτισμική) κληρονομιά μιας περιοχής. Ο πλούτος και η ποικιλομορφία της αρχιτεκτονικής-πολιτιστικής κληρονομιάς αναδεικνύονται σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά κτίρια, κάστρα και φρούρια ρωμαϊκής, ενετικής, βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου, ιστορικούς φάρους, καθώς και σε μνημεία της νεότερης Ιστορίας (δημόσια κτίρια, οικίες επιφανών προσώπων, κεντρικές πλατείες πόλεων κ.λπ.) με μεγάλη ιστορική και αρχιτεκτονική αξία. Ασφαλώς, στα κτίρια αυτά εντάσσονται και οι εκκλησίες και τα μοναστήρια (θρησκευτικά μνημεία). Στην περίπτωση των Κυκλάδων, τα μνημεία αυτά χαρακτηρίζονται από την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους (π.χ. Πάρος, Θήρα, Ιος, Νάξος, Αμοργός, Μύκονος κ.λπ.) και μπορούν να προσελκύσουν τουρίστες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική.

Οι τέσσερις παράλληλες δραστηριότητες

Οι δραστηριότητες που θα μπορούσαν να συνδυασθούν με τον θρησκευτικό-πολιτισμικό τουρισμό και αναφέρονται στο Σχέδιο Δράσης είναι πολλές. Και σε ορισμένες περιπτώσεις εντυπωσιακές. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από άλλες χώρες και μάλιστα της Νότιας Ευρώπης, που έχουν αναπτύξει ιδιαίτερες «δεξιότητες» σε αυτό το είδος του τουρισμού. Ισως οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις να είναι της γειτονικής Ιταλίας και της Ισπανίας, αλλά δεν είναι οι μοναδικές. Το ίδιο συμβαίνει και στη Γαλλία, αλλά και στη Μάλτα.

Εν προκειμένω, τι θα μπορούσε να αναπτυχθεί περαιτέρω στη χώρα μας; Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, οι εξής δραστηριότητες:

1. Πεζοπορία-περιήγηση, Οικοτουρισμός. Για παράδειγμα, στη Σίφνο, μπορεί να γίνει συνδυασμός πεζοπορίας/περιήγησης, οικοτουρισμού στην περιοχή «Natura» και ο τουρίστας να επισκεφθεί εκκλησίες και μοναστήρια (π.χ. το Μοναστήρι του Ταξιάρχη της Σκάφης, το ξωκλήσι του Αϊ-Στάθη, την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Κωνσταντίνου στο Φλάμπουρο 92 κ.λπ.),

Στη Μήλο (Παναγία Τουρλιανή, Προφήτης Ηλίας, Αγία Μαρίνα, Προφήτης Ηλίας κ.λπ.), στην Ανδρο, στην Τήνο, στην Αντίπαρο κ.λπ.

2. Θαλάσσιος τουρισμός: Στην περίπτωση του θρησκευτικού τουρισμού, η γεωγραφική απομόνωση πολλών εκκλησιών, μοναστηριών κ.λπ. και η δυσκολία οδικής πρόσβασης σε αυτά μπορεί να αντιμετωπισθούν μέσω της διά θαλάσσης πρόσβασης.

Επίσης, με αυτό τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα προσέλκυσης ανθρώπων που κίνητρό τους είναι η απόλαυση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Ετσι, μπορεί να γίνει συνδυασμός θαλασσίων δραστηριοτήτων αναψυχής με επίσκεψη σε εκκλησίες και μοναστήρια με πρόσβαση από τη θάλασσα με σκάφος, π.χ. Ανδρος, Τήνος, Κέα (Παναγία η Καστριανή), Φολέγανδρος κ.λπ.

3. Αγροτουρισμός, οινοτουρισμός, γαστρονομικός τουρισμός: Πρόκειται για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, των οποίων το θεσμικό πλαίσιο ανάπτυξης θεσμοθετήθηκε σχετικά πρόσφατα και οι οποίες μπορούν να αναπτυχθούν σε συνδυασμό με τον θρησκευτικό-πολιτισμικό τουρισμό. Το στοιχείο της κοινωνικής επαφής είναι αυτό που προσδιορίζει την ιδιαίτερη ταυτότητα του ελληνικού αγροτουρισμού και μπορεί να καταστεί το συγκριτικό του πλεονέκτημα.

Το οινικό στοιχείο

Στις Κυκλάδες υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης του θρησκευτικού-πολιτισμικού στοιχείου με το οινικό στοιχείο.Π.χ. οινοποιείο της Μονής Ζωοδόχου Πηγής, Λογγοβάρδας στην Πάρο. Στην περίπτωση και πάλι των Κυκλάδων θα ήταν δυνατή η δημιουργία και προβολή νέου τουριστικού προϊόντος που θα συνδυάζει τον θρησκευτικό-πολιτισμικό τουρισμό με την τοπική γαστρονομία.

Ιδιαίτερα σε ορισμένα νησιά είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί η εκδήλωση θρησκευτικών εορτών – πανηγύρεων με την προσφορά τοπικών εδεσμάτων και να δημιουργηθεί η «θρησκευτική-γαστρονομική ταυτότητα» κάθε νησιού. Για παράδειγμα, το παραδοσιακό πατατάτο στη Δονούσα ή το ξιδάτο στην Αμοργό (Αιγιάλη), η ρεβυθάδα στη Σίφνο κ.λπ.

4. Γεωτουρισμός. Ως γεωτουρισμός νοείται η τουριστική δραστηριότητα που σχετίζεται με τη γεωλογία και τη γεωμορφολογία και τους φυσικούς πόρους του τοπίου, τις γεωμορφές, τα απολιθώματα, τα πετρώματα και τα ορυκτά, με έμφαση στην εκτίμηση των διαδικασιών που έχουν δημιουργήσει ή εξακολουθούν να δημιουργούν τέτοιες ιδιαίτερες γεωλογικές μορφές.

Ο γεωτουρισμός βοηθά τους ταξιδιώτες να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τους φυσικούς πόρους, την πολιτιστική ταυτότητα των κοινωνιών υποδοχής και τους τρόπους διατήρησης. Σε ορισμένα νησιά των Κυκλάδων υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης του γεωτουρισμού (π.χ. Μήλος, Σαντορίνη) είτε μεμονωμένα (π.χ. σπήλαια που συνδέονται με τη θρησκευτική παράδοση, όπως το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη στην Ηρακλειά) είτε σε συνδυασμό με τον θρησκευτικό-πολιτισμικό τουρισμό (π.χ. η Μαύρη σπηλιά στη Σίκινο, που βρίσκεται κάτω από το μοναστήρι της Χρυσοπηγής).

Καθημερινή

Εμφανίστηκαν, όπως κάθε χρόνο και φέτος τα φιδάκια της Παναγιάς στην Κεφαλονιά, δίνοντας το «σήμα» της ευλογίας στο νησί.

Τρία φιδάκια εμφανίστηκαν στα Αργίνια, το Σάββατο, ανήμερα της γιορτής του Σωτήρος και την Κυριακή τελέστηκε ιερά παράκληση.

Όπως ήταν επόμενο, πλήθος πιστών ανέβηκαν στο ορεινό χωριό του νησιού και παρέστησαν στην παράκληση που τέλεσε ο Ιερέας της Ξενοφώντας Ζαρκάδας με τον διάκονο Γεράσιμο Χαραλαμπάτο, ο οποίος κράτησε την εικόνα της Παναγίας, όπως επί χρόνια έκανε ο μητροπολίτης Κεφαλληνίας Γεράσιμος Φωκάς, ο οποίος τελούσε τη συγκεκριμένη παράκληση.

Η εικόνα του μακαριστού παπά Γεράσιμου Φωκά, βρίσκεται πλέον στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Αργίνια, τιμώντας έτσι την μνήμη του, εξήγησε στο inkefalonia.gr, η επίτροπος της εκκλησίας κ. Ελεάνθη Μπάλλα.

Την Παρασκευή 12 Αυγούστου στις 7 μ.μ. θα γίνει νέα παράκληση στα Αργίνια την οποία θα τελέσει ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Κεφαλληνίας κ. Δημήτριος.

antenna.gr

Δεσποτική εορτή, από τις μεγαλύτερες της Χριστιανοσύνης.

Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις6 Αυγούστου, ημέρα των εγκαινίων του ομώνυμου ναού που ίδρυσε στο Θαβώρ η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν ο Σωτήρης, η Σωτηρία, η Ευμορφία, η Μόρφω, Χρήστος (όχι όλοι).

Όπως αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη (Ματθαίου ιζ' 1-13, Μάρκου θ' 2-12, Λουκά θ' 28-36), ο Χριστός πήρε μαζί του τους μαθητές του Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη και ανέβηκαν μαζί σ’ ένα βουνό, πιθανώς το Θαβώρ της Γαλιλαίας, για να προσευχηθούν. Οι τρεις μαθητές Του, κουρασμένοι από τη δύσκολη ανάβαση στο βουνό, κάθισαν να ξεκουραστούν και έπεσαν σε βαθύ ύπνο.

Όταν ξύπνησαν, αντίκρισαν ένα απροσδόκητο και εξαίσιο θέαμα. Το πρόσωπο του Κυρίου άστραφτε σαν τον ήλιο και τα φορέματά του ήταν λευκά σαν το χιόνι. Τον περιστοίχιζαν και συνομιλούσαν μαζί Του δύο άνδρες, ο Μωυσής και ο Ηλίας, δύο από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Ήταν η πρώτη φορά που έγινε ιδιαίτερα αισθητή από τους ανθρώπους η Θεότητα του Χριστού.

Εκκλησιαστικά
Μέχρι τον 4ο αιώνα η Μεταμόρφωση του Χριστού γιορταζόταν πριν από το Πάσχα, αλλά από την ημέρα των εγκαινίων του Ναού της Μεταμορφώσεως, τον οποίο έχτισε η Αγία Ελένη στο όρος Θαβώρ, επικράτησε ο εορτασμός του γεγονότος να γίνεται στις 6 Αυγούστου.

Μόνο την ημέρα της εορτής της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος κάμπτεται η αυστηρή νηστεία, που προηγείται του Δεκαπενταύγουστου, καθώς επιτρέπεται η ιχθυοφαγία.

Το απολυτίκιο της ημέρας:

Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδύναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.

Λαογραφία
Στις αγροτικές περιοχές συνηθίζεται ανήμερα της Μεταμόρφωσης να προσκομίζονται στις εκκλησίες για να ευλογηθούν με ειδική ευχή τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, τα οποία στη συνέχεια διανέμονται στο εκκλησίασμα.

Στις 6 Αυγούστου λήγουν οι «δρίμες», όπως ονομάζονται οι έξι πρώτες ημέρες του μήνα. Τις μέρες αυτές, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, επενεργούν ανεξιχνίαστες δυνάμεις και όποιος κάνει μπάνιο στη θάλασσα κινδυνεύει να πάθει μεγάλο κακό (ίσως να συνδέεται με τα μπουρίνια και τα μελτέμια), ενώ όποιος ή όποια πλένει ρούχα αυτά κινδυνεύουν να καταστραφούν. Μόνο αν ρίξει ένα καρφί στο νερό μπορεί να «καρφώσει» τις δρίμες και να τις εξουδετερώσει.

sansimera.gr