Ήταν ψιλόλιγνος και όχι στρουμπουλός! Φορούσε μαύρα ράσα και όχι υπέρλαμπρη κόκκινη στολή! Τα γένια του ήταν μαύρα γιατί δεν πρόλαβε να μεγαλώσει τόσο για να ασπρίσουν!

Γράφει ο Μιχάλης Μαρδάς

Μετακινούνταν με τα πόδια και όχι με έλκηθρο! Δεν είχε ξωτικά για παρέα ούτε μοίραζε παιχνίδια στα παιδιά, αλλά τα δώρα του ήταν πολλά και υλικά και πνευματικά! Αυτός ήταν ο Μέγας Βασίλειος που η Χριστιανοσύνη γιορτάζει την μνήμη του την 1η Ιανουαρίου και το Ethe Magazine του EleftherosTypos.gr επιχειρεί να σας κάνει τις συστάσεις ώστε μνα διαχωριστεί από τον μύθο του Santa Claus και το έργο του Αγίου Νικολάου.

Ο Μέγας Βασίλειος ή αλλιώς Βασίλειος της Καισαρείας, υπήρξε μεγάλος Πατέρας του Χριστιανισμού και κορυφαίος θεολόγος του 4ου αιώνα. Είναι ο θεμελιωτής της Καππαδοκικής Θεολογίας με έντονο πνευματικό, συγγραφικό και φιλανθρωπικό έργο. Γεννήθηκε το 329 στη Νεοκαισάρεια της Καππαδοκίας. Γόνος αστικής και βαθιά θρησκευόμενης οικογένειας διδάχτηκε τα πρώτα του γράμματα από τον πατέρα του, Βασίλειο, που ήταν καθηγητής ρητορικής στη Νεοκαισάρεια. Μητέρα του ήταν η Εμμέλεια και είχε οκτώ αδέρφια, ανάμεσά τους και τον Γρηγόριο Νύσση, μία από τις κύριες θεολογικές μορφές του Χριστιανισμού.

Οι σπουδές και η ζωή του

Αρχικά σπούδασε στη Νεοκαισάρεια, στη συνέχεια πήγε στην Καισάρεια, κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη, στη Νηκομηδεία και στην Αθήνα όπου μαθήτευσε στη μεγάλη ρητορική σχολή. Σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, είχε συμφοιτητή τον αυτοκράτορα Ιουλιανό, γνωστό ως Παραβάτη. Εκεί έμαθε τη ρητορική τέχνη, τη φιλοσοφία, τη γραμματική, τη γεωγραφία, ιστορία και άλλες τέχνες. Την ίδια περίοδο γνωρίζει και τον μετέπειτα Πατέρα της Εκκλησίας Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό, ο οποίος θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Μεγάλου Βασιλείου. Μαζί μαθήτευσαν δίπλα στο μεγαλύτερο ρήτορα της εποχής, τον Λιβάνιο. Επέστρεψε στην πατρίδα του το 356 μ.Χ. και εγκαταστάθηκε στην Καισάρεια, έγινε δάσκαλος της ρητορικής.

Το 362 χειροτονείται από το Μητροπολίτη Καισαρείας Ευσέβιο πρεσβύτερος και τότε αρχίζουν οι συγκρούσεις. Η σύγκρουσή του με το Μητροπολίτη Καισαρείας θα τον οδηγήσει στο ασκητήριό του στην Άνισα όπου και θα συγγράψει το πρώτο από τα πολλά και μεγάλα θεολογικά έργα του, το γνωστό «Κατά Ευνομίου» με το οποίο θα διασαφηνίσει τη διδασκαλία της Εκκλησίας για το Άγιο Πνεύμα. Με παρέμβαση του Γρηγορίου Ναζιανζηνού θα δοθεί τέλος στην κόντρα και το 370 και πάλι με τη βοήθεια του Γρηγορίου θα εκλεγεί Μητροπολίτης Καισαρείας, παρά τις έντονες αντιδράσεις αντιπάλων του, κυρίως των αρειανών.

Ως Μητροπολίτης Καισαρείας έδωσε μεγάλες μάχες για την ανεξαρτησία της Εκκλησίας και αντέδρασε σθεναρά στις απειλές που εκτόξευσε εναντίον του ο αυτοκράτορας Ουάλης ο οποίος υπήρξε οπαδός του αρειανισμού. Αγωνίστηκε για την ενότητα της Εκκλησίας και για την αντιμετώπιση του προβλήματος που υπήρχε με τους Ευσταθιανούς ομοουσιανούς και το «αντιοχειανό σχίσμα» και μετά την εκδημία του Μεγάλου Αθανασίου όλες οι Εκκλησίες αναγνώρισαν τον Μέγα Βασίλειο ως το μεγαλύτερο εκφραστή της παράδοσης του χριστιανισμού. Αντιμετώπισε εκατοντάδες επικρίσεις από τους αντιπάλους του.

Επικρίσεις ακόμη και από τους εκπροσώπους της Δυτικής Εκκλησίας. Άφησε την τελευταία του πνοή στα τέλη Δεκεμβρίου και το σκήνωμά του ενταφιάστηκε την 1η Ιανουαρίου του έτους 379 με πρωτοφανείς για την εποχή εκδηλώσεις σεβασμού και τιμής.

Ο Γρηγόριος ο θεολόγος, εκφωνώντας τον επιτάφιο λόγο του για τον Μέγα Βασίλειο ανάφερε: «Έκειτο ο Βασίλειος και έπνεε τις τελευταίες του πνοές, τον αναζητούσαν η άνω χοροστασία, προς την οποίαν έστρεφε τα βλέμματά του από πολύ καιρό. Είχε συγκεντρωθεί γύρω του όλη η πόλη, επειδή δεν μπορούσε να υποφέρει την απώλεια, τα έβαζαν με την εκδημία του θεωρόντας την ως τυραννία, προσπαθούσαν να κρατήσουν τη ψυχή σαν να ήταν δυνατό να κρατηθεί και να εξαναγκαστεί με τα χέρια ή με τις παρακλήσεις. Και συνεχίζει «γινόταν η εκφορά του αγίου, ενώ τον κρατούσαν ψηλά οι άγιοι. Αγωνίζονταν ο καθένας, άλλος ν’ αγγίσει το άκρο του φορέματός του, άλλος να σκιαστεί από την σκιά του, άλλος το κρεβάτι, που έφερε το ιερό σκήνωμα να αγγίξει και μόνο (τι υπήρχεν ιερώτατο), άλλος να σιμώσει εκείνους που τον σήκωναν, άλλος απλώς να κοιτάξει, σαν να ακτινοβολούσε ωφέλεια και το κοίταγμα».

Το φιλανθρωπικό και πνευματικό του έργο

Το φιλανθρωπικό του έργο ήταν μέγιστο. Στο λιμό του 367 απέδειξε πως εκτός από ρήτορας και καθοδηγητής είναι και ποιμένας προσφέροντας ακόμη και την πατρική περιουσία του για την αντιμετώπιση των αναγκών των ανθρώπων που ταλαιπωρούνταν. Έργο ζωής και σημαντικό σταθμό στην πορεία του αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή Βασιλειάδας. Εκεί διοχετεύει όλη την ποιμαντική του ευαισθησία, καθιστώντας την πρότυπο κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων. Ουσιαστικά η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων.

Τα πνευματικά του έργα κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες

Δογματικά συγγράμματα.
α) «Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου». Αποτελείται από τρία βιβλία και καταφέρεται ενάντια του αρχηγού των Ανομοίων Ευνομίου.
β) «Προς Αμφιλόχιον, περί του Αγίου Πνεύματος». Επιστολική πραγματεία προς τον επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιο σχετικά με το Άγιο Πνεύμα.

Ασκητικά συγγράμματα.
α) «Τα Ηθικά». Συλλογή 80 ηθικών κανόνων.
β) «Όροι κατά πλάτος». Περιέχει 55 κεφάλαια με θέμα γενικές αρχές του μοναχισμού.
γ) «Όροι κατ’ επιτομήν». Περιέχει 313 κεφάλαια που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των μοναχών.
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Περί κρίματος».
στ) «Περί της εν παρθενία αληθούς αφθορίας». Έργο σχετικό με την παρθενική ζωή.

Ομιλίες.
α) «Εις την Εξαήμερον». Συλλογή 9 ομιλιών με θέμα τη δημιουργία του κόσμου.
β) «Εις του Ψαλμούς». Συλλογή 18 ομιλιών με αφορμή το περιεχόμενο των Ψαλμών του Δαυίδ.
γ) «Περί του ουκ έστιν αίτιος του κακού ο Θεός».
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Κατά Σαβελλιανών, Αρείου και Ανομοίων».
στ) «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων». Το διασημότερο από τα κείμενα του Βασιλείου, στο οποίο πραγματοποιεί προσπάθεια γεφύρωσης μεταξύ
χριστιανικής και κλασσικής παιδείας.
ζ) «Προτρεπτικός εις το άγιον βάπτισμα».
η) «Εις το πρόσεχε σεαυτώ».
θ) «Προς Πλουτούντας».
ι) «Εν λιμώ και αυχμώ».
ια) «Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν και περί ευχαριστίας».

Επιστολές
Σώζονται 365 επιστολές με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου, που καλύπτουν την εικοσαετία από την επιστροφή του στην Καισάρεια από την Αθήνα έως και το θάνατό του. Πολλοί μελετητές έχουν χαρακτηρίσει την ομιλία «Προς τους νέους, όπως αν εξ Ελληνικών ωφελοίντο λόγων» (ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ) ως πραγματεία ή διάλεξη, η οποία γράφτηκε από το Μ.Βασίλειο υπό τη μορφή επιστολής για να σταλεί προς τους νεαρούς ανιψιούς του, οι οποίοι εκείνη την εποχή σπούδαζαν σε εθνικές φιλοσοφικές σχολές. Βέβαια, έχει διατυπωθεί και η άποψη πως η επιστολή αυτή δεν είναι δυνατόν να απευθύνεται μόνο στους συγγενείς του, αλλά μπορεί να απευθύνεται στο σύνολο των Χριστιανών νέων που εντρυφούν στη μελέτη των κλασικών και των χριστιανικών γραμμάτων.

Διακήρυξε την ενότητα της Αγίας Τριάδας ως μιας ουσίας και προχώρησε στον προσδιορισμό του υποστατικού διαχωρισμού των Προσώπων της. Κάθε υπόσταση διακρίνεται από ορισμένους τρόπους ύπαρξης και μεμονωμένα χαρακτηριστικά (ιδιώματα): ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννηθείς αχρόνως και το Άγιο Πνεύμα εκπορευτό διά του Πατρός. Στο έργο τόνισε επίσης τη σημασία της διάκρισης μεταξύ ουσίας και ενεργειών του Θεού. Μεταξύ του άκτιστου Θεού και του κτιστού κόσμου υπάρχει οντολογικό χάσμα, που αποκλείει την κατ’ ουσία κοινωνία και σχέση μεταξύ τους. Ο Θεός καθίσταται αντιληπτός στον κόσμο διά των ενεργειών του. Το ότι ο κόσμος διατηρείται στο «είναι» οφείλεται στη δημιουργική, συνεκτική και ζωοποιό ενέργεια του Θεού.

Η φιλοσοφία, κατά το Βασίλειο, πρέπει να μελετάται υπό το νέο χριστιανικό πρίσμα. Δεν απορρίπτει τη μελέτη των κλασσικών γραμμάτων, αντίθετα προτρέπει στη χρήση τους ως ένδυμα της χριστιανικής θρησκευτικής διδασκαλίας.

Πλούσιο είναι και το νομικό του έργο το οποίο βρίσκουμε συγκεντρωμένο κυρίως στις επιστολές του προς τον Αμφιλόχιο Ικονίου, από τις οποίες προήλθαν οι 85 κανόνες που, αφού επικυρώθηκαν από τη Σύνοδο εν Τρούλω στα τέλη του 7ου αιώνα (691/2), αποτελούν ως σήμερα, ως συστατικό στοιχείο των νομοκανονικών συλλογών, βασικό βοήθημα του εκκλησιαστικού δικαίου.

Το ίδιο ισχύει και για ένα άλλο νομικό του έργο, τους λεγόμενους «μοναχικούς κανόνες» διατάξεις που αφορούν την οργάνωση των μονών και τη διαβίωση των μοναχών. Οι κανόνες αυτοί δεν επικυρώθηκαν ποτε. Η έλλειψη ωστόσο συνοδικής επικύρωσης δεν επηρέασε, λόγω του κύρους του συντάκτη, την εφαρμογή τους στην πράξη. Ιδιαίτερα αισθητή είναι η επίδραση του Μ. Βασιλείου στο Οικογενειακό Δίκαιο, όπου πρώτος έθεσε με κατηγορηματικότητα το όριο των τριών επιτρεπόμενων γάμων, που απετέλεσε μέχρι το 1982 πολιτειακό δίκαιο και εξακολουθεί ακόμη να ισχύει επί του θρησκευτικού Γάμου.

Το έθιμο της βασιλόπιτας

Το έθιμο της βασιλόπιτας σύμφωνα με τους λαογράφους η βασιλόπιτα αποτελεί τη μεταφορά στους αιώνες της προσφοράς του Μεγάλου Βασιλείου. Σύμφωνα με την παράδοση οι κάτοικοι της Καισάρειας κλήθηκαν να δώσουν πρόσθετους φόρους στον αυτοκράτορα. Επειδή όμως δεν είχαν χρήματα προσέφεραν τα χρυσαφικά τους και ό,τι άλλο διέθεταν. Ο Μέγας Βασίλειος όμως ως Μητροπολίτης Καισαρείας κατάφερε να ανατρέψει τη βούληση του αυτοκράτορα και να μην επιβάλει νέους φόρους. Επειδή όμως μετά δεν γνώριζε σε ποιον ανήκαν τα κοσμήματα ζήτησε από τις γυναίκες να φτιάξουν πίτες μέσα στις οποίες μετά τοποθέτησε τα κοσμήματα, τις οποίες μοίρασε στη συνέχεια στους φτωχούς.

Μια άλλη εκδοχή της παράδοσης φέρει τον Μέγα Βασίλειο να κάνει περίπατο και να αντικρίζει προ των πυλών της πόλης τους εχθρούς. Τότε, επιστρέφοντας στο ναό, έκανε ένα φλογερό κήρυγμα και κάλεσε τους πιστούς να προσφέρουν τον οβολό τους για την άμυνα της αυτοκρατορίας. «Αν έρθουν οι εχθροί, ποιος θα έχει λαιμό για να φορέσει περιδέραιο, χέρι για να περάσει βραχιόλια και δάχτυλα για τα δαχτυλίδια του;» ρώτησε τους πιστούς οι οποίοι προσέφεραν ό,τι μπορούσαν. Η πολιορκία λίγο αργότερα λύθηκε και ο τότε Μητροπολίτης Καισαρείας διέταξε τις γυναίκες να φτιάξουν πίτες στις οποίες έβαλε μέσα τα χρυσαφικά και τις προσέφερε στους πιστούς.

eleftherostypos.com 

Ο Άγιος Διονύσιος, τη μνήμη του οποίου γιορτάζει στις 17 Δεκεμβρίου η εκκλησίας μας, γεννήθηκε το 1547 μ.Χ. στο χωριό Αιγιαλός της Ζακύνθου. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Δραγανίγος ή Γραδενίγος Σιγούρος (ή Σηκούρο).

Η οικογενειά του ήταν εύπορη και κατείχε μεγάλη έκταση γης, ενώ οι γονείς του συμμετέχοντας στους πολέμους των Βενετών κατά των Τούρκων απέκτησαν και αριστοκρατικό ιδίωμα. Ο πατέρας του λεγόταν Μώκιος και η μητέρα του Παυλίνα, ενώ είχε άλλα δύο αδέλφια τον Κωνσταντίνο και τη Σιγούρα. Σύμφωνα με τοπικές παραδόσεις της ακύνθου, που δεν επιβεβαιώνονται ιστορικά, ο Άγιος είχε για ανάδοχο τον Άγιο Γεράσιμο.

Ο Άγιος Διονύσιος, ανατράφηκε με τα διδάγματα του Ευαγγελίου. Έτσι, γρήγορα διακρίθηκε στα γράμματα και την αρετή. Μόλις ενηλικιώθηκε, ασχολήθηκε με τη διδασκαλία του θείου λόγου, φροντίζοντας συγχρόνως να συντρέχει στην ανακούφιση των φτωχών. Κατόπιν έγινε μοναχός στη βασιλική Μονή των Στροφάδων, παίρνοντας το όνομα Δανιήλ, όπου ασκήθηκε στην αγρυπνία, την εγκράτεια και τη μελέτη των Γραφών.

Αργότερα ο Διονύσιος, χρίστηκε ιερέας παρά τις αρχικές του επιφυλάξεις, λόγω της βαριάς ευθύνης της ιεροσύνης, από τον επίσκοπο Κεφαληνίας και Ζακύνθου, Θεόφιλο. Έπειτα, το 1577 μ.Χ., πήγε στην Αθήνα, για να βρει καράβι, προκειμένου να ταξιδέψει στα Ιεροσόλυμα. Αλλά, ο τότε αρχιερέας των Αθηνών, Νικάνορας, άκουσε κάποια Κυριακή το λαμπρό του κήρυγμα και μετά από πολλές παρακλήσεις τον έκανε επίσκοπο Αιγίνης, με την επίσημη κατόπιν έγκριση της Εκκλησίας Κωνσταντινούπολης, δίνοντας του το όνομα Διονύσιος.

Τα ποιμαντικά του καθήκοντα, επιτέλεσε άγρυπνα και άοκνα. Αναδείχτηκε διδάσκαλος, πατέρας και παιδαγωγός του ποιμνίου του. Η φήμη του είχε διαδοθεί παντού, αλλά αυτός παρέμενε απλός και ταπεινός.

Ασθένησε όμως από τους πολλούς κόπους και παραιτήθηκε. Γύρισε στη Ζάκυνθο, όπου μέχρι το 1579 μ.Χ. ήταν προσωρινός επίσκοπος. Μετά αποσύρθηκε στη Μονή της Θεοτόκου της Αναφωνητρίας, όπου ασκήτευε και με αγάπη κήρυττε και βοηθούσε τους κατοίκους του νησιού.

Οι οικογένειες Σιγούρου και Μονδίνου από διασωθέντα έγγραφα που ανάγονται στα αρχεία της Βενετίας, φαίνεται να είχαν θανάσιμο μίσος. Συμπλοκές μεταξύ των δυο οικογενειών συνέβαιναν διαρκώς. Σε μια από αυτές ο αδελφός του Αγίου, Κωνσταντίνος, δολοφονήθηκε. Στην προσπάθεια όμως να διαφύγει ο δολοφονός του Κωνσταντίνου αναζήτησε καταφύγιο στο μοναστήρι που βρισκόταν ο Άγιος, χωρίς όμως να γνωρίζει τη συγγένεια. Όταν ο δολοφόνος έφτασε στη Μονή, ερωτήθη από τον Διονύσιο, που ήταν ο ηγούμενος της Μονής, γιατί ζητεί καταφύγιο, αφού κανονικά δεν επιτρέπονταν να εισέλθει. Ο ίδιος απάντησε πως τον κυνηγούσαν οι Σιγούροι, ενώ μετά από διαρκείς ερωτήσεις ομολόγησε πως δολοφόνησε τον Κωνσταντίνο Σιγούρο. Ο Διονύσιος παρά τη θλίψη του, όχι μόνο έκρυψε το δολοφόνο αλλά και τον φυγάδευσε. Έτσι με αυτόν τρόπο κατάφερε να αποτρέψει ένα ακόμα έγκλημα και ταυτόχρονα να δώσει τη δυνατότητα μετανοίας στον δολοφόνο, παρά την πικρία για το χαμό του αδελφού του, δίνοντας ένα παράδειγμα συγχωρητικότητας και υψηλής εφαρμογής των Χριστιανικών ιδεωδών. Για τον λόγο μάλιστα αυτό ονομάστηκε και «Άγιος της Συγνώμης».

Ο Διονύσιος πέθανε σε βαθιά γεράματα, 17 Δεκεμβρίου 1622 μ.Χ. Τάφηκε στη Μονή Στροφάδων και κατά την εκταφή το λείψανό του βγήκε ευωδιαστό και αδιάφθορο.

Η αγιότητά του αναγνωρίσθηκε από το οικουμενικό πατριαρχείο το 1703 μ.Χ., αλλά στο νησί ένεκα του βίου του, αλλά και του λειψάνου του ετιμάτο ως άγιος αρκετά νωρίτερα.

Στις 24 Αύγούστου του 1717 μ.Χ. μετεκομίσθη το Σεπτό Σκήνωμά του στη Ζάκυνθο για να προστατευθεί από τους πειρατές. Αρχικά φυλάχτηκε στον Ιερό Ναό του Μετοχίου της Ι. Μονής, στο προάστιο Καλλιτέρος. Το 1764 μ.Χ. εναποτέθηκε οριστικά στην ομώνυμη Ιερά Μονή του, που έχτισαν oί Μοναχοί των Στροφάδων. Από τότε το Σεπτό Σκήνωμά του αποτελεί μέχρι σήμερα πόλο έλξεως χιλιάδων προσκυνητών και πηγή συνεχών ιάσεων και θαυμάτων.

Η ανακήρυξη του Αγίου Διονυσίου σαν Προστάτη της Ζακύνθου, αντί της Παναγίας της Σκοπιώτισσας και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, έγινε από την Κοινότητα Ζακύνθου ύστερ’ από το έτος 1758 μ.Χ. και πριν από το 1763 μ.Χ., όταν η Βενετσιάνικη Γερουσία ενέκρινε απόφαση του Προβλεπτή Ζακύνθου Φραγκίσκου Μανωλέσου, για την αναγνώριση σαν επίσημης ημέρας της 17ης Δεκεμβρίου κάθε χρόνου. Ως τότε, η επέτειος της Κοιμήσεως του Αγίου Διονυσίου (17 Δεκεμβρίου), θεσπισμένη από τη Συνοδική Έκθεση του 1703 μ.Χ., γιορταζόταν ανεπίσημα, με τη λιτανεία στην πόλη του ιερού Λειψάνου και πανηγύρι. Επίσης, ορίσθηκε να γιορτάζεται επίσημα και η 24η Αυγούστου, επέτειος της μετακομιδής του ιερού Λειψάνου από τα Στροφάδια στη Ζάκυνθο, με πανηγύρι και λιτανεία του Πολιούχου στην πόλη.

Το Λείψανο του Αγίου βρίσκεται αδιάφθορο στην ομώνυμη Μονή Ζακύνθου.Η δεξιά του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους. Μέρος χειρός του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Παναχράντου Άνδρου

«Μαζί με μας μπροστά στον Πανάγιο Τάφο νιώθαμε ότι γονάτιζε όλη η ανθρωπότητα» λέει η επικεφαλής της διεπιστημονικής ομάδας.

Όλα ξεκίνησαν περίπου πριν από ένα χρόνο, όταν ξαφνικά η Ισραηλινή αστυνομία πήγε στον Πανάγιο Τάφο και απαίτησε από το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο να απαγορεύσει την επίσκεψη των πιστών στο Ιερό Κουβούκλιο, με την δικαιολογία ότι είναι ακατάλληλο και υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσει.

Η αναστάτωση που έφερε αυτή η παρέμβαση των Ισραηλινών αρχών στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, ήταν η αιτία σήμερα να ζούμε τις ιστορικές στιγμές του ανοίγματος του Τάφου Του Χριστού, της αναστήλωσης του μνημείου του Ιερού Κουβουκλίου και παράλληλα να αποκαλύπτονται τόσα στοιχεία που έχουν να κάνουν με τα γεγονότα που καταγράφηκαν στην περιοχή, σχετικά με την Ταφή του Χριστού.

Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κκ Θεόφιλος αμέσως μετά την παρέμβαση αυτή πήρε την απόφαση μαζί με τους υπόλοιπους αγιοταφίτες, να γίνει μελέτη στο Ιερό Κουβούκλιο προκειμένου να ερευνηθεί αν θα πρέπει να γίνουν αναστηλώσεις και επεμβάσεις.

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ανέλαβε την μελέτη και αποφάνθηκε ότι υπήρχε κίνδυνος ο Ιερός βράχος να καταρρεύσει από την κρυστάλλωση των αλάτων και όλα τα φορτία των προσκυνητών, τις αναπνοές, τη θερμότητα από τα κεριά και γενικά τον εμπλουτισμό με υγρασία τα οποία υφίστανται. Ο λόγος αυτός αλλά και όλα τα στοιχεία της επιστημονικής ομάδας που είχε την ευθύνη της μελέτης, ώθησαν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων να ζητήσει τελικά, να γίνει αναστήλωση του Μνημείου.

Οι τρεις κοινότητες, Φραγκισκανοί, Αρμένιοι και Έλληνες, μετά από 200 ολόκληρα χρόνια αποφάσισαν να συνεργαστούν και να προχωρήσουν στο έργο της αναστήλωσης αφού εκτός από τους Έλληνες που έχουν τα δικαιώματα στον Πανάγιο Τάφο, οι Αρμένιοι και οι Φραγκισκανοί έχουν επίσης δικαίωμα στην χρήση, οπότε απαιτούνταν η σύμφωνη γνώμη τους.

Το έργο ξεκίνησε τον Ιούλιο και θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο, με στόχο το φετινό Πάσχα, του 2017, η αφή του αγίου Φωτός να γίνει κανονικά.

Εργοτάξιο ο Πανάγιος Τάφος

Ένα απέραντο εργοτάξιο συναντά κανείς όταν επισκέπτεται σήμερα το Ναό. Όμως το προσκύνημα δεν διεκόπη παρά μόνο 48 ώρες όταν άνοιξαν τον Τάφο.

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο έχει την ευθύνη της υψηλής επιστημονικής επιστασίας της μελέτης, της συντήρησης της  ενίσχυσης και της αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου.

Μια ομάδα 50 συνεργατών καθηγητών κι επιστημονικών συνεργείων τεκμηριώνουν και μελετούν ώστε να διαμορφωθεί μια πλατφόρμα δεδομένων. Η επιστημονική ομάδα απαρτίζεται από τους Μανόλη Κορέ, Ανδρέα Γεωργόπουλο, Κώστα Σπυράτο και Χάρη Μουζίκη ενώ επικεφαλής της διεπιστημονικής ομάδας είναι η καθηγήτρια του ΕΜΠ Αντωνία Μοροπούλου.

Γύρω από το Ναό αλλά και σε διαφορετικά επίπεδα έχουν στηθεί επιστημονικά εργαστήρια για τις μελέτες και τις καταγραφές.

Οι επιστήμονες, οι τεχνίτες και όλη η ομάδα δουλεύει σκληρά από την ώρα που θα κλείσουν οι πόρτες του ναού στις 7 το απόγευμα ως το πρωί που θα ξανανοίξουν για τους προσκυνητές.

Η επικεφαλής της ομάδας, Αντωνία Μοροπούλου συγκλονισμένη από τα γεγονότα που ζει στον Πανάγιο Τάφο μας αποκάλυψε τα συναισθήματά της:

«Όταν ανοίχτηκε ο Τάφος του Χριστού γονάτισα μπροστά του και μαζί μου ένιωθα ότι γονάτιζε όλη η ανθρωπότητα». 

Οι εργασίες που γίνονται στο Ιερό κουβούκλιο θα μπορούσε να πει κανείς ότι θα γίνουν σημείο αναφοράς μελετών και εργασιών για τέτοια έργα.

«Στις 26 Οκτωβρίου ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο» λέει η επικεφαλής. «Αναδείξαμε για πρώτη φορά τον Ιερό βράχο όπου υπάρχει η κλίνη στην οποία εναποτέθηκε το σώμα του Χριστού. Υπήρχε περίπτωση ο Ιερός βράχος να καταρρεύσει».

Σήμερα έχοντας πλέον διατηρηθεί, αναδεικνύεται και είναι το αρχέτυπο υλικό που φέρει και τις αξίες του μοναδικού αυτού ταφικού μνημείου.

Αποκαλύψαμε το ιστορικό εσωτερικό του Ιερού Κουβουκλίου, τις στιβάδες της ιστορίας, δηλαδή την βυζαντινή τοιχοποιία του Μονομάχου του 11ου αιώνα, τις επεμβάσεις των σταυροφόρων στη συνέχεια στη μεσαιωνική και στην αναγεννησιακή περίοδο μέχρι και την τελευταία αναστήλωση που έκανε ο Κομνηνός το 1810. Από τότε ως σήμερα δεν έχει ξαναγίνει προσπάθεια παρόλο που υπήρχε φόβος για κατάρρευση αφού δημιουργούταν πρόβλημα με τα νερά της βροχής που έπεφταν μέσα και θα έπεφταν τα κονιάματα.

Τώρα προστατεύθηκε ο βράχος και ολοκληρώνεται και η φάση της ενίσχυσης. Θα ακολουθήσει πάνω σε κονιάματα η επανατοποθέτηση έτσι ώστε να μπορεί το ιερό κουβούκλιο να φέρει όλα τα φορτία.

Οι 48 ώρες που άλλαξαν τις ζωές όσων βρέθηκαν στο άνοιγμα του Τάφου

Όλες οι εργασίες γίνονται κυρίως τη νύχτα παράλληλα κυρίως με τις ακολουθίες και την επίσκεψη του κόσμου στο Ναό. Όμως για 48 ώρες η είσοδος στον Πανάγιο Τάφο παρέμεινε κλειστή όταν έπρεπε να ανοιχτεί ο Τάφος του Χριστού. Οι στιγμές που έζησαν όσοι βρέθηκαν μπροστά στο άνοιγμα του Τάφου φαίνεται να γράφτηκαν βαθιά μέσα τους και όπως μας είπαν θα τους ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή.

Οι επιστήμονες αλλά και οι αγιοταφίτες ήταν εκεί σε μια μοναδική στιγμή, μια ξεχωριστή εμπειρία, ένα Θεόσταλτο βίωμα.

Ο Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος Ησύχιος που υπηρετεί τον Πανάγιο Τάφο πάνω από 50 χρόνια δε μπορεί να κρύψει την συγκίνησή του γι αυτό που έζησε:

«Αποκαλύφθηκε ότι ο Τάφος είναι ζωντανός το λένε και οι άνθρωποι που εργάστηκαν διότι συνέβησαν γεγονότα τα οποία ανακοινώθηκαν. Είμαστε μπροστά στο άνοιγμα του Τάφου. Εκείνο το 48ωρο άλλαξε ακόμη πιο πολύ την ζωή μας, την πορεία μας, τα συναισθήματά μας. Όχι ότι πριν ο Πανάγιος Τάφος δεν σήμαινε κάτι αλλά τώρα σημαίνει ακόμη περισσότερα για όλους μας ακόμη και για μας που είμαστε μια χούφτα αγιοταφίτες και βρισκόμαστε εδώ για να τον φυλάμε. Δεν είναι μόνο γιατί όταν έβαλαν μέσα στον Τάφο, τα μηχανήματα αυτά απενεργοποιούνταν και όταν τα έβγαζαν, αυτά λειτουργούσαν πάλι, είναι γιατί υπάρχει η αύρα, η ενέργεια στον τόπο αυτό που δεν μπορεί κανείς να εξηγήσει. Όταν βλέπεις μέσα στον Τάφο, ακόμη και την κλίνη, που είδαμε εμείς, εκεί δηλαδή που τοποθετήθηκε το σώμα του Χριστού μας, φτάνει και λέμε ευχαριστώ που αξιωθήκαμε και το είδαμε.»

Ο Μητροπολίτης Γάζης Αλέξιος με δάκρια στα μάτια μιλάει για την ιστορική αυτή περίοδο που ζει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, οι ίδιοι αλλά και όλοι οι άνθρωποι:

«Είναι μεγάλη ευλογία αυτό που συνέβη για όλους μας, όχι μόνο για τους αγιοταφίτες αλλά για όλη την ανθρωπότητα. Είμαστε φύλακες των Πανάγιων Προσκυνημάτων και είναι μεγάλη ευθύνη. Όμως αυτό το γεγονός του ανοίγματος του Τάφου του Χριστού με αφορμή τις αναστηλώσεις είναι σαν να έγινε για ενίσχυση όλων μας σε μια περίοδο που η κρίση μας έχει εξουθενώσει και γονατίσει. Από την άλλη, βλέπεις και αυτούς τους επιστήμονες να εργάζονται νύχτα μέρα για την αναστήλωση του Ιερού Κουβουκλίου όχι όπως θα εργαζόταν για οποιοδήποτε άλλο επιστημονικό έργο αλλά έχοντας μέσα τους και μια άλλη διάθεση για ότι ζουν στον Πανάγιο Τάφο. Τα ευρήματα, ο βράχος, όλο το ταφικό μνημείο μίλησε στις καρδιές μας. Μας ενίσχυσε μας έδωσε άλλον αέρα».

Οι εργασίες φαίνεται να μην πτοούν τους επισκέπτες που καταφθάνουν από όλα τα μέρη του πλανήτη προκειμένου να αγγίξουν τον Πανάγιο Τάφο, να προσευχηθούν και να παρακαλέσουν για ότι ο καθένας έχει μέσα του.

Νέοι, οικογένειες, επιστήμονες, πανεπιστημιακές ομάδες, πιστοί που εκπροσωπούν μόνο τον εαυτό τους, περιμένουν υπομονετικά να φθάσουν και να μπουν μέσα στο Ιερό Κουβούκλιο.

Εκεί, αφού περάσουν από το παρεκκλήσι του αγγέλου που βρίσκεται μέσα στο Ιερό Κουβούκλιο, στέκονται για λίγο και με μια βαθιά ανάσα από την αγωνία σκύβουν και περνούν μέσα στο σημείο που βρίσκεται ο Τάφος. Τα συναισθήματα δεν περιγράφονται όπως μας είπαν αρκετοί προσκυνητές. Κάποιοι από αυτούς έχουν έρθει και άλλες φορές κάποιοι όμως επισκέπτονται τον τόπο αυτό για πρώτη φορά. Οι περισσότεροι ξεσπούν σε λυγμούς. Άλλοι δεν μπορούν να αποχωριστούν το μέρος όπου εναπόθεσαν το σώμα του Κυρίου. Μικρά παιδιά, νέοι, ανήμποροι αλλά και επισκέπτες που ήρθαν από περιέργεια, βγαίνοντας από τον Πανάγιο Τάφο δεν είναι οι ίδιοι. Ακουμπούν τον βράχο με τον οποίο σφραγίστηκε ο Τάφος, παρατηρούν τα όσα αποκαλύφθηκαν από τις εργασίες, γονατίζουν στην μαρμάρινη πλάκα και αφιερώνουν λίγο χρόνο στην προσευχή.

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες στη gallery του Newsbomb.gr

Τα τρυπάνια και οι θόρυβοι από τις εργασίες από την αναστήλωση ακούγονται μέσα στην ήρεμη προσευχή τους και μέσα στα παρακαλετά τους. Τα αναβατόρια μεταφέρουν τους τεχνίτες και τους επιστήμονες στην κορφή του Κουβούκλιου για να συνεχίζουν τις εργασίες τους και όμως οι θόρυβοι αυτοί δεν τους ενοχλούν διότι αυτές τις στιγμές τις περίμεναν με λαχτάρα.

Η αναστήλωση αυτή θα αποτελέσει σημείο αναφοράς όχι μόνο για τους επιστήμονες που άνοιξαν τον Πανάγιο Τάφο από την ανθρώπινη πλευρά αλλά και από επιστημονικής άποψης το έργο αυτό θα αφήσει εποχή για την πρωτοφανή οργάνωσή του, για τη σύνθεση της ομάδας, για τις εργασίες που γίνονται, για την βάση δεδομένων που δημιουργείται αφού θα γίνει επιστημονικός μπούσουλας παγκοσμίως δίνοντας στοιχεία στην διεθνή επιστημονική κοινότητα.

newsbomb.gr

Αυτή ανέλαβε και το βάρος της ανατροφής του μικρού Ελευθέριου μετά το θάνατο του πατέρα που συνέβη λίγο καιρό μετά τη γέννηση του. Η Ανθία του έδωσε Χριστιανική ανατροφή και τον συνέδεσε με τον Επίσκοπο της Ρώμης Ανίκητο (155-166 μ.χ.). Σ’ ένα ταξίδι της στη Ρώμη πήρε μαζί της και το νεαρό γιο της Ελευθέριο. Ο Επίσκοπος Ρώμης, όταν είδε τον Ελευθέριο, εκτιμώντας την πολλή νοημοσύνη του, τη θερμή πίστη και το αγνό ήθος του, τον έλαβε υπό την προστασία του. Μετά από λίγα χρόνια τον χειροτόνησε Διάκονο και έπειτα Ιερέα. Από τη θέση αυτή ο Ελευθέριος αγωνίστηκε με ζήλο για τη διδαχή του ποιμνίου και σε έργα φιλανθρωπίας. Γι’ αυτό και το έτος 182 μ.Χ., με κοινή ψήφο κλήρου και λαού, ανήλθε στον Επισκοπικό θρόνο της Ρώμης. Η φήμη της αρετής του έφθασε μέχρι τη Βρεταννία. Έτσι, ο Βασιλιάς αυτής Λούκιος, έγραψε επιστολή στον Ελευθέριο και του δήλωνε ότι αυτός και ο λαός του επιθυμούσαν να γίνουν Χριστιανοί. Ο Ελευθέριος αμέσως ανταποκρίθηκε, στέλνοντας δύο εκπαιδευμένους στην πίστη άνδρες, που κατήχησαν και βάπτισαν Χριστιανούς το Λούκιο με το λαό του.

Όταν ο Σεπτίμιος Σεβήρος εξήγειρε διωγμό κατά των Χριστιανών, ο Ελευθέριος τον ήλεγξε θαρραλέα. Τότε διατάχθηκε ο μαρτυρικός θάνατός του, μαζί με τη μητέρα του Άνθια. 

Οδήγησαν τον Άγιο Ελευθέριο μέσα στήν αρένα (στάδιο) και άφησαν στην αρχή μια πεινασμένη και άγρια λέαινα και μετά ένα λιοντάρι να τον κατασπαράξουν. Τα θηρία πλησίασαν σαν ήμερα ζώα τον άγιο και του φιλούσαν τα πόδια δείχνοντας την αγάπη και την συμπάθεια τους (έφραξας στόματα λεόντων, εις ημερότητα αυτών μεταποιήσας την αγριότητα). Βλέποντας ο αυτοκράτορας τη συμπεριφορά των λιονταριών και ακούοντας την ιαχή του πλήθους «μέγας ο Θεός των Χριστιανών» διέταξε τον αποκεφαλισμό του ομολογητή της πίστεως μέσα στην αρένα. Με την αποκοπή της κεφαλής έβαψε ο άγιος την αρχιερατική του στολή με το αίμα του μαρτυρίου. Ο σοφός Ελευθέριος κοσμημένος με το ιερατικό ένδυμα που έσταζε από το ποτάμι των αιμάτων του έτρεξε ευτυχισμένος στον Δεσπότη Χριστό.

Η συγκλονιστικότερη στιγμή από το μαρτύριο του Αγίου Ελευθερίου
Τη σκηνή του μαρτυρίου παρακολουθούσε η μητέρα του Ανθία. Έτρεξε τότε και αγκάλιασε το άψυχο σώμα του μάρτυρα και το καταφιλούσε, «ησπάζετο το γλυκύ τέκνον, η καλώς γεννησαμένη και θρεψαμένη». Εκείνη τη στιγμή οι άσπλαχνοι δήμιοι την αποκεφάλισαν και έτσι την οδήγησαν «εις ουρανίους θαλάμους» μαζί με τον υιό της.    Η μνήμη του Αγίου Ελευθερίου εορτάζεται στις 15 Δεκεμβρίουμαζί και η μητέρα του Ανθία, ο άγιος Κορέμων αλλά και οι δύο δήμιοι που τον αποκεφάλισαν γιατί πίστεψαν στον Χριστό.