Η τραγωδία στο Μάτι και η ενεργοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι έκτακτες συνθήκες που προέκυψαν από τον πύρινο όλεθρο, αποτελούν ακόμα ένα επεισόδιο το οποίο υποδηλώνει τις συνθήκες οιονεί κατάρρευσης του υπόλοιπου κρατικού μηχανισμού.
Ο Στρατός Ξηράς, το Πολεμικό Ναυτικό, η Πολεμική Αεροπορία έχουν μετατραπεί στο υποκατάστατο ενός κράτους το οποίο αδυνατεί να αντεπεξέλθει στα βασικά καθήκοντά του: την παροχή πολιτικής προστασίας, τα δημόσια έργα, τις εργασίες αποκατάστασης υποδομών, το προσφυγικό ακόμη και τη μεταφορά ιατρικών αποβλήτων. Φυσικά, μέρος αυτών των δραστηριοτήτων είναι απολύτως φυσιολογικό να βρίσκεται από την αιγίδα των Ε.Δ. και να διεκπεραιώνεται από τους κλάδους τους. Μέρος αυτών είναι, προφανώς, η ευθύνη για τα εναέρια πυροσβεστικά μέσα. Ωστόσο, πλέον, φαίνεται ότι ο σταθερός και λειτουργικός μηχανισμός που διαθέτει το στράτευμα σε όλη την έκταση της χώρας αποτελεί την εύκολη λύση όχι μόνο για την κεντρική κυβέρνηση αλλά και τους δήμους.
Τελευταίο παράδειγμα είναι η δρομολόγηση αρματαγωγών για τη μεταφορά νοσοκομειακών αποβλήτων από τα Δωδεκάνησα έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, το υπουργείο Υγείας και την Περιφέρεια Δωδεκανήσων, παρά τις ενστάσεις που διατυπώθηκαν από τα στρατιωτικά στελέχη για την καταλληλότητα των αρματαγωγών να μεταφέρουν απόβλητα υψηλής τοξικότητας. Πρακτικά, η συγκεκριμένη επιλογή έγινε προκειμένου να αποφευχθεί η μίσθωση πλοίων και οχημάτων που είναι ενδεδειγμένα για τέτοιου τύπου μεταφορές. Η συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι η μοναδική.
Πριν από λίγες ημέρες, έφθασαν ξανά στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας αιτήματα από τους Δήμους Μάνδρας και Ειδυλλίας για τη διάνοιξη οδών στην περιοχή που τους τελευταίους μήνες έχει καταστραφεί δύο φορές από πλημμύρες. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, το υπουργείο Υποδομών και η Περιφέρεια Αττικής απουσιάζουν, με αποτέλεσμα οι τοπικοί άρχοντες να στρέφονται στον Στρατό. Αρχικά η ΜΟΜΚΑ (Μονάδα Μελετών και Κατασκευών, άλλοτε ΜΟΜΑ), στην οποία πρακτικά απευθύνονται όλα αυτά τα αιτήματα, ανασυγκροτήθηκε προκειμένου να αντιμετωπιστούν ελλείψεις που υπάρχουν σε απομακρυσμένες περιοχές. Η διάνοιξη και ασφαλτόστρωση οδών σε νησιά ή παραμεθόριες, ορεινές περιοχές θεωρούνται από τα στελέχη ως φυσιολογικές, καθώς, συχνά αυτού του τύπου τα έργα είναι πολύ μικρά και υπήρχε πραγματική αδυναμία των μικρών δήμων να τα καταφέρουν. Η ενεργοποίηση, όμως, της ΜΟΜΚΑ για εργασίες λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας μαρτυρά ουσιαστικές αδυναμίες του κράτους.
Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα αιτήματα αποκρούονται, οι πιέσεις είναι διαρκείς και δεν προέρχονται αποκλειστικά και μόνον από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Πιέσεις από παντού
Ουκ ολίγα κυβερνητικά στελέχη, αδυνατώντας να αξιοποιήσουν τους διαλυμένους μηχανισμούς των υπουργείων τους, ασκούν πίεση στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας προκειμένου να καλύψουν τις ελλείψεις τους. Παράδειγμα είναι τα κινητά ιατρεία. Παλιότερα, ήταν ένας τρόπος για να αντιμετωπιστούν έκτακτα περιστατικά σε νησιά και δύσβατες περιοχές. Πλέον οι στρατιωτικοί ιατροί καλύπτουν ολοένα και περισσότερες ανάγκες, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και βασικές. Επίσης, οι Ε.Δ. πραγματοποιούν το σύνολο των αεροδιακομιδών ανά την Ελλάδα, ενώ δίχως τη συνδρομή τους είναι πολύ δύσκολη η διεκπεραίωση επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, ακόμα και από το πολύ έμπειρο προσωπικό του Λιμενικού.
Μία από τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις παραμένει ο κεντρικός συντονιστικός ρόλος που έχουν αναλάβει στο προσφυγικό. Οι Ε.Δ. διαχειρίζονται 31 δομές φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών. Σε αυτές, με βάση τα τελευταία στοιχεία (26 Ιουλίου), φιλοξενούνται 29.045 άτομα, σχεδόν 4.000 περισσότεροι από την πραγματική δυναμικότητά τους, κυρίως στη Λέσβο, στη Σάμο, στη Χίο, στην Κω και στα Διαβατά. Σε αυτές τις δομές, εκτός από την παροχή συσσιτίων, η υγειονομική περίθαλψη των προσφύγων και μεταναστών έχει αναληφθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου από τους γιατρούς και τους νοσηλευτές των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το τελευταίο παράδειγμα αποτελεί απλώς επιβεβαίωση μιας τάσης την οποία οι έμπειροι αξιωματικοί γνωρίζουν καλά. Οι Ε.Δ. καλούνται να συνδράμουν σε έκτακτες συνθήκες και, σε γενικές γραμμές, αυτό είναι κατανοητό, αν όχι φυσικό, από τους περισσότερους. Το πρόβλημα είναι ότι στη συνέχεια η κατάσταση αυτή μονιμοποιείται, με τα επιτελικά γραφεία των αρχηγών ΓΕΕΘΑ, ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ να μετατρέπονται, εν πολλοίς, σε γραφεία διαχείρισης κρίσεων που έχουν μικρή σχέση με το βασικό καθήκον τους.
Αμερικανική βοήθεια από αέρος στις δύο φωτιές
Ουκ ολίγα έμπειρα στελέχη στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας αντιλαμβάνονται τη διαχείριση των αποτελεσμάτων τόσων διαφορετικών και πολλαπλών κρίσεων ως εμπειρία που παραπέμπει στην αντιμετώπιση φαινομένων υβριδικού πολέμου.
Ωστόσο, από τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις απουσιάζουν τα προηγμένα τεχνολογικά μέσα. Τα διαθέτουν, όμως, συμμαχικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ. Ο πύρινος όλεθρος στο Μάτι και οι καταστροφικές πυρκαγιές στην Κινέτα έγιναν αφορμή και για μια πρώτη συνεργασία με τις αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις.
Πρακτικά οι Αμερικανοί παρείχαν στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, έπειτα από άμεση συνεννόηση ανάμεσα στον πρέσβη των ΗΠΑ Τζέφρεϊ Πάιατ και στον υπουργό Εθνικής Αμύνης Πάνο Καμμένο, την από αέρος δυνατότητα αποτύπωσης της επιχειρησιακής κατάστασης στην Κινέτα και στο Μάτι.
Το drone και το P-8
Επί τούτω, ένα drone τύπου MQ-9 Reaper απογειώθηκε από την 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα, όπου η αμερικανική αεροπορία διαθέτει βάση συντήρησης και υποστήριξης των συγκεκριμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το αμερικανικό drone κατέγραψε την κατάσταση στο έδαφος, όπως άλλωστε και ένα αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας (του αμερικανικού Ναυτικού) τύπου P-8 Poseidon, το οποίο είχε απογειωθεί από την Ιταλία.
Η συγκεκριμένη δράση αποτελεί, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, μια πρώτη πρόβα για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί η ολοένα και στενότερη συνεργασία ανάμεσα στις Ενοπλες Δυνάμεις ΗΠΑ και Ελλάδας.
Εν ολίγοις, οι Αμερικανοί εκφράζουν έτσι την πρόθεσή τους να συνδράμουν την Ελλάδα όχι μόνο σε επίπεδο επιχειρησιακής εκπαίδευσης, αλλά και στην ενίσχυση της πολιτικής προστασίας, εφόσον, βεβαίως, κάτι τέτοιο ζητηθεί από την Αθήνα. Τέτοιο αίτημα, προφανώς και υπήρξε από την πλευρά του υπουργείου Εθνικής Αμυνας στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Αντιθέτως, από την Αθήνα δεν ζητήθηκε η βοήθεια του πληρώματος της ναυαρχίδας του έκτου στόλου «USS Mount Whitney», η οποία ήταν ελλιμενισμένη στον Πειραιά για το μεγαλύτερο μέρος της εβδομάδας που πέρασε, προτού συνεχίσει τις δραστηριότητές της ανάμεσα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.
Προκαταβολή στο μέρισμα που μπορεί να φτάνει το 80% ως 90% του τελικού ποσού καθιερώνει στα Μετοχικά Ταμεία Στρατού Ξηράς, Αεροπορίας και Πολεμικού Ναυτικού.
Όλα τα παραπάνω σύμφωνα με τροπολογία του υπουργείου Αμυνας με την οποία επανακαθορίζονται τα ποσά των μερισμάτων βάσει των νέων μισθολογικών κλιμακίων στα οποία εντάχθηκαν από 1ης/1/2017 οι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και επαγγελματίες οπλίτες που υπηρετούν στις Ενοπλες Δυνάμεις.
Η τροπολογία κατατέθηκε την Τρίτη, αλλά αποσύρθηκε και πρόκειται να επανακατατεθεί λόγω ενστάσεων βουλευτών επειδή «έμειναν απέξω» τα μερίσματα (επικούρηση) των αστυνομικών και των ειδικών φρουρών από το ΤΕΑΠΑΣΑ.
Σύμφωνα με την τροπολογία και τις ρυθμίσεις που προβλέπονται για τα μετοχικά ταμεία (ΜΤΣ, ΜΤΑ, ΜΤΝ) των Ενόπλων Δυνάμεων:
1. Επανακαθορίζεται ο αριθμός των δικαιούμενων μεριδίων από τα μετοχικά τους ταμεία, βάσει του μισθολογικού κλιμακίου στο οποίο εντάσσονται από 1ης/1/2017 και ανάλογα με τον βαθμό εξόδου. Τα ποσά μερίσματος δεν αλλάζουν (σ.σ.: αυτό είναι στη δικαιοδοσία των Ταμείων), όμως εκείνο που αλλάζει σε ορισμένες κατηγορίες είναι ο αριθμός των μεριδίων που θα λαμβάνουν μετά την υπαγωγή τους στο νέο μισθολόγιο που προβλέπει ο ν. 4472/2017. Με τις αλλαγές στα μισθολόγια η βάση υπολογισμού των εισφορών στα μετοχικά ταμεία των ενστόλων είναι ο νέος βασικός μισθός στον οποίο έχει ενσωματωθεί και το επίδομα χρόνου υπηρεσίας, ενώ σε όσους προκύπτουν μειώσεις αποδοχών σε σχέση με το παλιό μισθολόγιο αυτές εξακολουθούν και καταβάλλονται ως «προσωπική διαφορά» αλλά δεν υπολογίζονται ως μισθός και δεν υπόκεινται σε εισφορές υπέρ των μετοχικών τους ταμείων.
2. Καθιερώνεται προκαταβολή μερίσματος που θα καταβάλλουν τα Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Αεροπορίας, Ναυτικού από την ημερομηνία εξόδου των «ενστόλων» μέχρι την έκδοση της σύνταξης. Το ποσό κατά ορισμένες πληροφορίες μπορεί να φτάνει και το 80% με 90% του τελικού μερίσματος. Στην τελική εκκαθάριση τυχόν επιπλέον μέρισμα θα καταβάλλεται με την πρώτη πληρωμή ενώ σε περίπτωση που η προκαταβολή είναι μεγαλύτερη θα επιστρέφεται η διαφορά τμηματικά.
3. Αυξάνεται από 31/5/2018 ο αριθμός μερισμάτων που χορηγεί το ΜΤΣ για όσους αποστρατεύτηκαν από τον Στρατό Ξηράς με βαθμό αρχιλοχία ή ταξιάρχου μέχρι και τις 31/12/2016. Τα μηνιαία βοηθήματα αναπροσαρμόζονται σε 8 για τον αρχιλοχία και 24,5 για τον βαθμό του ταξίαρχου. Αντίστοιχα, αναπροσαρμόζονται και για τις χηρεύουσες οικογένειές τους.
4. Προβλέπεται μικρή προσαύξηση στο μέρισμα μετά την 25ετία. Η προσαύξηση ήταν ίση με 15/50 για κάθε έτος παραμονής στις Ενοπλες Δυνάμεις πέραν της 25ετίας και με την τροπολογία η προσαύξηση πηγαίνει στα 17/50 για κάθε επιπλέον έτος.
5. Επανέρχεται η καταργηθείσα διάταξη για την πληρωμή εισφορών του τελευταίου 12μήνου ώστε να μη χάνεται ολόκληρο το έτος για τον υπολογισμό του μερίσματος. Μέχρι τώρα όσοι έφευγαν με σύνταξη μέσα στη χρονιά διέκοπταν και την πληρωμή εισφοράς στα Ταμεία τους μετά την αίτηση αποστρατείας. Με διάταξη του ν. 4472/2017 ο τελευταίος χρόνος δεν θα υπολογιζόταν στο ποσό του μερίσματος αν δεν είχαν πληρωθεί οι εισφορές 12 μηνών. Δηλαδή, αν κάποιος αποστρατευόταν τον Νοέμβριο θα έχανε το μέρισμα ενός έτους γιατί θα είχε πληρώσει εισφορές 11 αντί 12 μηνών. Με την τροπολογία επανέρχεται το παλιό καθεστώς και πλέον όλοι όσοι αποχωρούν από 1ης/1/2017 και δεν έχουν καταβάλει εισφορές για όλο το έτος θα μπορούν να τις πληρώσουν και μετά την αποχώρησή τους ώστε να συμπληρώνουν στα μετοχικά τους ταμεία πλήρες το τελευταίο 12μηνο της υπηρεσίας τους και να μη χάσουν στην ουσία ένα έτος από το δικαιούμενο μέρισμα.
6. Καθορίζεται ο τρόπος προσδιορισμού του μερίσματος που δικαιούνται οι μόνιμοι πολιτικοί υπάλληλοι του Μετοχικού Ταμείου Ναυτικού των οποίων η υπαλληλική σχέση λύθηκε ή λύεται (συνταξιοδότηση) μετά την 1η/1/2017.
Στην τροπολογία του υπουργείου Αμυνας υπάρχει όμως και μια μεγάλη παγίδα που ανοίγει το παράθυρο για περαιτέρω μειώσεις στα μερίσματα των ενστόλων, καθώς προβλέπεται ότι με υπουργική απόφαση θα ανακαθορίζεται ο αριθμός των μεριδίων για όλους τους δικαιούχους, παλαιούς και νέους. Ηδη, τα μετοχικά ταμεία των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν προχωρήσει σε μειώσεις των ποσών μερίσματος μετά το 2013.
Αν τα Ταμεία δεν έχουν, δηλαδή, επαρκείς πόρους, τότε θα μπορούν να εισηγούνται στον εκάστοτε υπουργό Αμυνας να μειώσει τον αριθμό μεριδίων. Αν υπάρχουν πόροι, θα μπορούν να εισηγούνται αύξηση μεριδίων.
Ο αριθμός των μεριδίων είναι αυτός που βγάζει και τα ποσά ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας και το βαθμό.
Με το νέο μισθολόγιο από 1ης/1/2017 οι ένστολοι κατατάχθηκαν σε νέα μισθολογικά κλιμάκια βάσει του βαθμού που κατείχαν.
Τα ποσά μερίσματος ανά μερίδα δεν άλλαξαν μετά τις τελευταίες μειώσεις. Ομως, με τη νέα κατάταξη των ενστόλων σε αρκετές περιπτώσεις αλλάζει ο αριθμός των μεριδίων βάσει της μισθολογικής κατάταξης.
Στα νέα κλιμάκια προσαρμόζεται και ο αριθμός των μεριδίων και προκύπτει το ανάλογο μέρισμα που δικαιούνται όσοι αποχώρησαν ή αποχωρούν από 1ης/1/2017 και μετά.
Το νέο μισθολόγιο έχει 4 κατηγορίες:
Οι πίνακες που δημοσιεύει ο Ελεύθερος Τύπος περιλαμβάνουν τον αριθμό μεριδίων και τα ποσά μερίσματος ανάλογα με το νέο μισθολογικό κλιμάκιο στο οποίο ανήκουν οι ένστολοι.
Κάντε κλικ ΕΔΩ και ΕΔΩ για να δείτε τους αναλυτικούς πίνακες