Δεύτερη ημέρα του... μαραθωνίου για να συνταχθεί η λίστα των μεταρρυθμίσεων, που μέχρι αύριο το βράδυ θα πρέπει να παραδοθεί στους Ευρωπαίους εταίρους, και η κυβέρνηση καλείται να επιλέξει αλλαγές σε συγκεκριμένα θέματα που απασχόλησαν τόσο το πρώτο, όσο και το δεύτερο Μνημόνιο.

Παρά το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του Μνημονίου επιβλήθηκαν μέτρα λιτότητας συνολικού ύψους 77 δισ. ευρώ, πολλά βασικά θέματα των ελληνικών προγραμμάτων διάσωσης έμειναν άλυτα ή επιδεινώθηκαν.

Μέχρι και τα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου, η τρόικα επέμενε σε μία σειρά από συγκεκριμένες αλλαγές, εκ των οποίων οι περισσότερες στόχευαν σε δημοσιονομική σταθερότητα.

Μέχρι και τον Απρίλιο, το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων θα πρέπει να γίνει αποδεκτό από τους τρεις θεσμούς πλέον, μετά την κατάργηση της τρόικας, ώστε να κλείσει το τρέχον πρόγραμμα και να εκταμιευτεί η δόση των 7,2 δισ. ευρώ, που έγινε αποδεκτή -όπως και το πρόγραμμα- από την ελληνική πλευρά.

Αν κάτι τέτοιο επιτευχθεί τότε θα ανοίξει ο δρόμος για το πιο ουσιαστικό μέρος της συζήτησης της Ελλάδας με τους δανειστές της προκειμένου να περάσει στην επόμενη φάση προτείνοντας ένα πρόγραμμα σταθεροποίησης για την επόμενη τριετία.

Προηγουμένως όμως θα πρέπει να βρεθούν λύσεις σε προβλήματα, όπως:
1. Η κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για το 2015
Με βάση το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ, η τρόικα υπολόγιζε το 2014 το κενό στα 2,5 δισ. ευρώ. Η ανακοίνωση του Eurorgroup της Παρασκευής άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο ο στόχος να αναθεωρηθεί προς τα κάτω, ακόμη και στο 1,5% του ΑΕΠ, που θέλει ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών.

Το δημοσιονομικό κενό όμως δεν θα μηδενιστεί αυτόματα αφού από τον περασμένο Δεκέμβριο η επίσπευση της προεδρικής εκλογής και οι πρόωρες εκλογές έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Παρατηρείται ήδη υποχώρηση των εσόδων για τον πρώτο και δεύτερο μήνα του χρόνου κατά περίπου 1 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η ακύρωση ή έστω αναστολή μέτρων που αφορούσαν σε περικοπές συντάξεων (εκτός εάν το μέτρο ανακληθεί) δημιουργεί πρόσθετες υποχρεώσεις για τα ασφαλιστικά ταμεία ύψους 2,5 δισ. ευρώ που θα πρέπει να καλυφθεί με πρόσθετη χρηματοδότηση του Κρατικού Προϋπολογισμού. Η λύση της νέας ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών έως 100 δόσεις για τις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι το αντίδοτο. Τουλάχιστον, όχι για τους τρεις θεσμούς.

Η προηγούμενη ρύθμιση των 100 δόσεων έτυχε σκληρής κριτικής από την Ε.Ε. και, παρά τις υψηλές προσδοκίες που υπήρχαν, η προηγούμενη κυβέρνηση αναγκάστηκε να εγγράψει πρόσθετα έσοδα μόλις 200 εκατ. ευρώ για το 2015 υπό την πίεση της τρόικας. Η νέα ρύθμιση, η οποία προβλέπει και μπόνους 50% για ληξιπρόθεσμες οφειλές, ακόμη και για πάνω από 1 εκατ. ευρώ, παρά τις καλές της προθέσεις, αναμένεται να έχει ακόμη πιο σκληρή αντιμετώπιση.

2. Η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος
Με βάση το κείμενο του Προϋπολογισμού του 2015, τα ασφαλιστικά ταμεία θα κλείσουν του χρόνου με έλλειμμα 2 δισ. ευρώ χωρίς την εφαρμογή των μέτρων ύψους 2,5 δισ. ευρώ που είχαν αποφασιστεί από το 2013 αλλά θα εφαρμόζονταν ουσιαστικά από φέτος, ενώ η τρύπα αναμένεται να μεγαλώσει στα 4,5 δισ. ευρώ. Η τρόικα, παρά το αδιέξοδο της συνεχούς περικοπής των συντάξεων, ζητούσε από τον κ. Χαρδούβελη παραμετρικές αλλαγές, δηλαδή μείωση των συντάξεων και αύξηση των ορίων ηλικίας. Το ασφαλιστικό θα είναι ένα από τα αγκάθια της διαπραγμάτευσης που ξεκινά από αύριο.

3. Οι αλλαγές στην αγορά εργασίας
Η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν έτοιμη να υιοθετήσει ένα νόμο που θα άλλαζε το χάρτη στα συνδικαλιστικά προνόμια αλλά και τις συνθήκες προκήρυξης απεργίας. Η τρόικα ζητούσε επιπλέον τη νομοθέτηση των ομαδικών απολύσεων και την επαναφορά της ανταπεργίας (Lock out). Οι αλλαγές στην αγορά εργασίας εντάχθηκαν ως υποχρέωση του υφιστάμενου προγράμματος στο κείμενο του προέδρου του Eurorgroup κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ στη σύνοδο της 16ης Φεβρουαρίου. Το κείμενο απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά αλλά το αίτημα είναι βέβαιο ότι θα επανέλθει στη διαπραγμάτευση.

4. Το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων
Η νέα κυβέρνηση θα έχει την ευκαιρία να εκφράσει τις απόψεις της και για το πρόγραμμα και για την κατεύθυνση που θέλει να χαράξει στο θέμα της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Θα πρέπει όμως να εξηγήσει επίσης τι θα κάνει με αποκρατικοποιήσεις συνολικού τιμήματος 4,3 δισ. ευρώ που έχουν κλείσει και δηλώνει ότι θα τις επανεξετάσει.

Θα πρέπει να εξηγήσει τι σκοπεύει να κάνει με προγραμματισμένες μεγάλες μεταρρυθμίσεις, όπως για παράδειγμα την ιδιωτικοποίηση των Οργανισμών Λιμένων Πειραιά και Θεσσαλονίκης, τη Μικρή ΔΕΗ, τον ΑΔΜΗΕ, τη ΔΕΠΑ, αλλά και τον ΔΕΣΦΑ.

Ενα ακόμη θέμα θα αποτελέσει η τύχη του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο ως γνωστόν αποτελεί ένα από τα προϊόντα των Μνημονίου. Σκοπιμότητα της δημιουργίας του ήταν να λειτουργήσει ως ανεξάρτητη αρχή με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια και Ευρωπαίους εμπειρογνώμονες και αποστολή του η αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας. Συνεπώς, η διάλυσή του ή η αλλαγή του χαρακτήρα του δεν θα ήταν άμεσα αποδεκτή.

5. Η βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου
Η τρόικα είχε μείνει σε ένα στόχο για 2.500 απολύσεις το πρώτο τρίμηνο του 2015 από προσωπικό που εντάχθηκε στην κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων και δεν ήταν δυνατό να απορροφηθεί σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου. Επίσης, ήταν σε συνεργασία με την προηγούμενη κυβέρνηση για τη θέσπιση νέου μισθολογίου για τους δημοσίους υπαλλήλους, το οποίο θα άλλαζε τελείως το καθεστώς των νεοεισερχομένων εισάγοντας το θεσμό του «δόκιμου» υπαλλήλου.

Η σημερινή κυβέρνηση δηλώνει σε όλους του τόνους ότι θέλει να βελτιώσει τη λειτουργία του Δημοσίου. Η σύμπτωση των απόψεων για το πώς μπορεί να γίνει η αλλαγή των όρων λειτουργίας του Μνημονίου μπορεί να γίνει δύσκολη υπόθεση αν αναλογιστεί κανείς ότι η τριμερής αναμένει απολύσεις και τώρα θα αντιμετωπίσει περίπου 2.500 προσλήψεις, σε πρώτη φάση.

6. Απελευθερώσεις αγορών
Στο Μνημόνιο που αντικαθίσταται υπάρχουν μια σειρά από μέτρα τα οποία αφορούν στις απελευθερώσεις της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και τη δευτερεύουσα νομοθεσία για τα κλειστά επαγγέλματα. Μαζί η τρόικα ζητούσε επιτακτικά και σχέδια για την αναδιάρθρωση προβληματικών ΔΕΚΟ ως ένα δεύτερο γύρο εξυγίανσης. Ολα αυτά έχουν παγώσει από το περασμένο καλοκαίρι και είναι στο χέρι της νέας κυβέρνησης να ξεπαγώσουν, αντιμετωπίζοντας βέβαια συνδικαλιστικές αντιδράσεις.

ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

Η Ελλάδα γύρισε σελίδα ανέφεραν κυβερνητικές πηγές σε σχόλιό τους μετά τη συμφωνία που επετεύχθη χθες στο Eurogroup, ενώ προσέθεσαν "ανετράπη ο σχεδιασμός παγίδευσης της κυβέρνησης μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου". Ωστόσο μια διαπραγμάτευση εκτός από θετικά έχει και κάποια αρνητικά, κάποια σημεία "αγκάθια".

Σύμφωνα με την Καθημερινή, η κυβέρνηση κλείνει έναν κύκλο διαβουλεύσεων με κάποια θετικά και κάποια αρνητικά στοιχεία σε σχέση με τις αρχικές της θέσεις. Όπως αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα, στη νέα συμφωνία, καθοριστικό και διπλό ρόλο θα παίξει η απόφαση για την επιστροφή των 10,6 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Πάντως, το μεγαλύτερο "αγκάθι" στην παρούσα φάση είναι ότι με τη διαφαινόμενη συμφωνία δεν λύνεται το πρόβλημα ρευστότητας του Δημοσίου, που υπάρχει για τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Σε ό,τι αφορά τα θετικά για την κυβέρνηση στοιχεία:

1. Αλλάζουν οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Δεν αναφέρεται πουθενά – ούτε γραπτώς ούτε προφορικώς– η ανάγκη επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος 3% του ΑΕΠ για το 2015 και 4,5% του ΑΕΠ για το 2016. Η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι θα διασφαλίσει «τα κατάλληλα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα ή τα χρηματοδοτικά ποσά που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους, όπως αυτή απορρέει από τη συμφωνία του Eurogroup τον Νοέμβριο του 2012». Στο πλαίσιο αυτό, η επιστροφή των 10,6 δισ. του ΤΧΣ επιδρά θετικά, καθώς μειώνει το χρέος και δημιουργεί χώρο για μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα και χαλάρωση της λιτότητας. 2. Δεν θα εφαρμοστεί στο σύνολό του το υφιστάμενο Μνημόνιο. Η Αθήνα θα καταθέσει ώς τη Δευτέρα τις προτάσεις της για μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα συνδυαστούν με το υφιστάμενο πρόγραμμα.

Από την άλλη πλευρά, στα αρνητικά στοιχεία της συμφωνίας περιλαμβάνονται:

1. Θα συνεχιστεί η εφαρμογή δράσεων του Μνημονίου, οπότε επί της ουσίας η κυβέρνηση δεν κέρδισε την πλήρη του κατάργηση.

2. Τα κεφάλαια, ύψους 10,6 δισ., που έως τις 28/2 θα έχει στην κατοχή του το ΤΧΣ, θα μεταφερθούν στον EFSF, γιατί η Ευρωζώνη θέλει να διασφαλίσει ότι θα χρησιμοποιηθούν μόνο για τις τράπεζες και όχι για χρηματοδότηση του Δημοσίου, όπως δήλωσαν οι κ. Μοσκοβισί (Ε.Ε.), Ντάισελμπλουμ (Eurogroup) και Ρέγκλινγκ (EFSF).

3. Δεν αντιμετωπίζονται τα ταμειακά προβλήματα του Δημοσίου τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Κατ' επέκταση, η κυβέρνηση θα πρέπει να διαμορφώσει γρήγορα και υπό ασφυκτική πίεση το πρόγραμμα στο οποίο θα ελεγχθεί, ενώ εξίσου γρήγορα θα πρέπει να κλείσει και τον έλεγχο για να εκταμιεύσει τις δόσεις που χρειάζεται για να καλύψει τις υποχρεώσεις της.

4. Για ό,τι μέτρο προωθήσει θα πρέπει να λάβει ισοδύναμα μέτρα.

5. Ο έλεγχος θα συνεχιστεί από τους τρεις φορείς (Ε.Ε., ΕΚΤ και ΔΝΤ), έστω κι αν δεν θα χρησιμοποιείται πλέον ο όρος «τρόικα».

6. Στο κοινό ανακοινωθέν δεν υπάρχει η φράση «ανθρωπιστική κρίση» που ήθελε η κυβέρνηση.

7. Η παράταση θα έχει ισχύ για 4 μήνες αντί για 6 μήνες που πρότεινε η Αθήνα. Αυτό σημαίνει ότι λήγει στο τέλος Ιουνίου και η Ελλάδα δεν θα είναι καλυμμένη όταν θα πρέπει να πληρωθούν τα ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, συνολικής αξίας 6,7 δισ. Ετσι, θα κληθεί να βρει μόνη της η χώρα τα παραπάνω κεφάλαια από τις αγορές ή θα αναγκαστεί να προσφύγει εκ νέου σε δανεισμό από τους εταίρους της, συμφωνώντας σ' ένα νέο πρόγραμμα μαζί τους. Σε ένα πρόγραμμα που θα έχει δάνεια και υποχρεώσεις, όπως ξεκαθάρισε χθες ο κ. Ντάισελμπλουμ ότι συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις.

dikaiologitika.gr