Στο 3,4% του ΑΕΠ του ελληνικού ΑΕΠ αντιστοιχεί το έλλειμμα του ΦΠΑ. Κατά μέσο όρο από το 2009 και ύστερα η Ελλάδα χάνει 7,5 δισ. ευρώ ετησίως εξαιτίας της μη απόδοσης του ΦΠΑ (φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή).
Αυτό επισημαίνεται σε μελέτη του ΚΕΠΕ που περιλαμβάνεται στο τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων. Ειδικότερα, για τις χώρες του ΟΟΣΑ οι φόροι στην κατανάλωση αντιστοιχούν, κατά μέσο όρο, στο 31% του συνόλου των φόρων που συλλέγονται, με το 20% να αφορά γενικούς φόρους κατανάλωσης, ενώ το 11% αφορά ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Ο ΦΠΑ είναι από τους πιο διαδεδομένους τρόπους φορολόγησης της κατανάλωσης, εφαρμόζεται σε πάνω από 150 χώρες και αντιστοιχεί στο 20% των παγκόσμιων φορολογικών εσόδων. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, με εξαίρεση τις ΗΠΑ, ο ΦΠΑ είναι ο κύριος τρόπος φορολόγησης της κατανάλωσης και αντιστοιχεί στα δύο τρίτα των εσόδων από φόρους στην κατανάλωση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για την Ελλάδα, τα έσοδα από ΦΠΑ αντιστοιχούν στο 7,1% του ΑΕΠ για το 2012, ενώ τα συνολικά έσοδα από φόρους φτάνουν το 36,6% του ΑΕΠ. Ο ΦΠΑ είναι η δεύτερη σημαντικότερη πηγή φορολογικών εσόδων μετά τις ασφαλιστικές εισφορές, διαχρονικά στην Ελλάδα και αντιστοιχεί σε πάνω από 20% του συνόλου των εσόδων από φόρους.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, το 2012 η απώλεια των εσόδων από τον ΦΠΑ, εξαιτίας είτε της μη συμμόρφωσης με τους κανόνες είτε της αδυναμίας συλλογής, έφτασε τα 177 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 16% των συνολικά αναμενόμενων εσόδων από τον ΦΠΑ για την Ε.Ε.
Μέθοδος μέτρησης
Το ΚΕΠΕ σημειώνει ότι μία μέθοδος μέτρησης της αποδοτικότητας είσπραξης του ΦΠΑ, που χρησιμοποιείται από τον ΟΟΣΑ, είναι ο υπολογισμός του Δείκτη Εσόδων που ορίζεται ως ο λόγος μεταξύ των πραγματοποιηθέντων εσόδων από ΦΠΑ προς τα δυνητικά έσοδα από ΦΠΑ, αν εφαρμοζόταν ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ σε μία πιθανή φορολογική βάση.
Για την Ελλάδα ο VRR παίρνει τιμή 0,37, πολύ κάτω από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (0,55). Η Ελλάδα έχει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στον συγκεκριμένο δείκτη μετά το Μεξικό, ενώ την ακολουθούν η Ισπανία, η Τουρκία και η Ιταλία.
Μία διαφορετική μέθοδος μέτρησης της αποδοτικότητας του ΦΠΑ αφορά τον υπολογισμό του ελλείμματος του ΦΠΑ, δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στα πραγματικά έσοδα από τον ΦΠΑ και στα δυνητικά έσοδα από τον ΦΠΑ όπως υπολογίζονται με βάση τους Εθνικούς Λογαριασμούς. Σύμφωνα με αυτή τη μέτρηση το έλλειμμα του ΦΠΑ οφείλεται κυρίως στη φοροδιαφυγή αλλά και σε πτωχεύσεις, καθυστερημένες πληρωμές και φοροαποφυγή. Η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις.
Συγκεκριμένα, το 2011 η Ελλάδα είχε έλλειμμα ΦΠΑ 38% και τη χειρότερη επίδοση μετά τη Ρουμανία, ενώ το 2012 ήταν μία από τις οκτώ χώρες που βελτίωσαν τη θέση τους, παρουσίασε μάλιστα τη σημαντικότερη βελτίωση, παραμένοντας όμως στις τελευταίες θέσεις (πέμπτη από το τέλος μαζί με την Ιταλία) με έλλειμμα ΦΠΑ 33%. Ο μέσος όρος του ελλείμματος ΦΠΑ της Ε.Ε. ήταν 19% (αν δούμε την Ε.Ε. ως σύνολο έφτασε το 16%) για το 2012. Στην Ελλάδα οι απώλειες που οφείλονται στο έλλειμμα του ΦΠΑ υπολογίζεται ότι έφτασαν τα 6,65 δισ. ευρώ το 2012.
Αδυναμία
Κατά μέσο όρο από το 2009 και ύστερα η Ελλάδα χάνει 7,5 δισ. ευρώ τον χρόνο εξαιτίας της μη απόδοσης του ΦΠΑ (φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή κ.λπ.). Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό ότι η αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να συλλέξει τον ΦΠΑ επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό τα οικονομικά του κράτους, καθώς το έλλειμμα του ΦΠΑ για το 2012 αντιστοιχεί στο 3,4% του ΑΕΠ της χώρας. Αν παρακολουθήσουμε την πορεία του ελλείμματος ΦΠΑ διαχρονικά, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες δύο χώρες του ευρωπαϊκού νότου που αντιμετώπισαν δημοσιονομικά προβλήματα και σφοδρή οικονομική κρίση, την Ισπανία και την Πορτογαλία, διαπιστώνουμε ότι η Ελλάδα έχει τις χειρότερες επιδόσεις.
Έλλειμμα
Από το 2009 και ύστερα το έλλειμμα ΦΠΑ της Ελλάδας κυμαίνεται μεταξύ 29% και 38%, ενώ της Πορτογαλίας είναι σημαντικά χαμηλότερο και διαρκώς μειώνεται και της Ισπανίας, με εξαίρεση το 2009, τα τρία τελευταία διαθέσιμα έτη κυμαίνεται μεταξύ 13% και 19%. Θα πρέπει βέβαια να επισημανθεί ότι η Πορτογαλία και η Ισπανία ήταν χώρες που διαχρονικά παρουσίαζαν μικρό έλλειμμα ΦΠΑ την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση, σε αντίθεση με την Ελλάδα. Ο μέσος όρος του ελλείμματος ΦΠΑ για τη χρονική περίοδο 2000-2008 για την Πορτογαλία ήταν 5,8%, για την Ισπανία 7,8% ενώ για την Ελλάδα 27,7%.
imerisia.gr
Το τοπίο για τον τρόπο υπολογισμού του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία που στην τιμή της διαμονής περιλαμβάνεται πρωϊνό, ημιδιατροφή, πλήρης διατροφή ή το σύστημα all inclusive ξεκαθαρίζει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.
Η διαμονή σε ξενοδοχεία και παρόμοιους χώρους από τις 20 Ιουλίου 2015 έως και τις 30 Σεπτεμβρίου 2015 υπάγονται στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6%, ενώ από την 1η Οκτωβρίου 2015 και εφεξής στο μειωμένο συντελεστή 13%. Προκειμένου για τις νησιωτικές περιοχές για τις οποίες προβλέπεται η κατά 30% μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, ο αντίστοιχος συντελεστής ΦΠΑ από 20.07.2015 έως και 30.09.2015 είναι 4%.
Από τις 20 Ιουλίου 2015 οι υπηρεσίες εστίασης υπάγονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ (23% και 16% για τα νησιά). Η εν λόγω διάταξη αφορά και τις υπηρεσίες εστίασης που παρέχονται από τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και τα λοιπά καταλύματα στους ειδικούς χώρους εστίασης που διαθέτουν, καθώς και στα δωμάτια ως υπηρεσία εξυπηρέτησης δωματίου (room service).
Στην περίπτωση που οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις παρέχουν υπηρεσίες διαμονής και εστίασης ή άλλες υπηρεσίες έναντι ενιαίας τιμής, υπό την προϋπόθεση ότι ο διαχωρισμός στους επί μέρους συντελεστές δεν είναι εφικτός, γίνεται δεκτό η διάκριση, κατά συντελεστή φόρου, από 20/7/2015, να γίνεται ως εξής:
Διαμονή με πρωινό: 5% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ, ως αντιπαροχή που καταβάλλεται για το πρωινό.
Διαμονή με ημιδιατροφή: 15% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή, ως αντιπαροχή για το πρωινό και το γεύμα.
Διαμονή με πλήρη διατροφή (full bord): 25% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή, ως αντιπαροχή για πρωινό και δύο γεύματα.
Διαμονή με το σύστημα all inclusive (πλήρης διατροφή περιλαμβανομένης της κατανάλωσης ποτών και της παροχής λοιπών υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στην ενιαία τιμή, όπως τηλεφωνική εξυπηρέτηση, χρήση ομπρελών, δραστηριότητες διασκέδασης, απασχόλησης παιδιών (animation), αθλητικές υπηρεσίες κ.α.): 30% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ, ως αντιπαροχή που καταβάλλεται για τις υπηρεσίες εστίασης, για τις καταναλώσεις αλκοολούχων ή μη ποτών και για τις λοιπές παροχές που ενδεχομένως περιλαμβάνει το πακέτο.
imerisia.gr
Από χθες μετά και τις αλλαγές στον ΦΠΑ κάπως έτσι θα είναι οι αποδείξεις...
Μια απόδειξη, η οποία υπογραμμίζει τα ευτράπελα που έχουν προκύψει μετά την εφαρμογή των νέων συντελεστών ΦΠΑ και στο πώς υπολογίζονται διαφορετικά οι τιμές στα διάφορα είδη διατροφής αναφέρει το thetoc.gr, αποτυπώνει πλήρως το αλαλούμ που έχει προκαλέσει στην αγορά και την απόγνωση καταναλωτών και επαγγελματιών. Φυσικά, έχει γίνει viral στα social media.
Προφανώς, από εδώ και στο εξής, τόσο ο καταναλωτης όσο και ο επαγγλεματίας θα πρέπει να έχει πολύ καλή γνώση μαθηματικών...
Θυμίζουμε μερικά από αυτά τα... ευτράπελα: Το σουβλάκι χοιρινό στο κρεοπωλείο θα έχει ΦΠΑ 13% ενώ αν είναι αλατισμένο ή «εμπλουτισμένο» με πιπεριές, ο ΦΠΑ θα αυξάνεται στο 23%. Επίσης το παναρισμένο κοτόπουλο, λόγω της επεξεργασίας που έχει προηγηθεί, θα έχει ΦΠΑ 23% ενώ κανονικά το κοτόπουλο έχει ΦΠΑ 13%.Τα μακαρόνια θα έχουν ΦΠΑ 13% ενώ τα τορτελίνια (που περιέχουν γέμιση) 23%.
Για αγορά στο κρεοπωλείο κιμά μισό- μισό μοσχαρίσιο και χοιρινό το χοιρινό να επιβαρυνθεί με 13% και το μοσχαρίσιο με 23%.
To μπουκάλι το νερό στο περίπτερο θα έχει συντελεστή 13% ενώ αν καταναλωθεί σε κατάστημα εστίασης θα έχει 23%.
Σύμφωνα με το lubben.gr από εχθές έχει τεθεί σε ισχύ η αύξηση του ΦΠΑ στην εστίαση και η εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων ανακοίνωσε κάποιες παρανοϊκές και ακαταλαβίστικες διαφοροποιήσεις. Πιο συγκεκριμένα:
Κρέας χοιρινό νωπό, κατεψυγμένο ή διατηρημένο με απλή ψύξη, συσκευασμένο ή μη, ολόκληρο, σε τεμάχια ή μέρη, με κόκαλα ή μη: 13%
Σουβλάκι χοιρινό κρεοπωλείου χωρίς προσθήκες ή άλλη επεξεργασία: 13%
Σουβλάκι χοιρινό κρεοπωλείου με προσθήκες π.χ. αλατισμένο, με ελιές, πιπεριές, ντομάτες, μπέικον κλπ, ή προψημένο ή αλλιώς παρασκευασμένο: 23%
Κιμάς μεικτός π.χ. χοιρινό – μοσχάρι: κατά περίπτωση ανάλογα με την περιεκτικότητα – άνω του 50% χοιρινό: 13%, αλλιώς: 23%
Μπριζόλες χοιρινές, νωπές, κατεψυγμένες ή διατηρημένες με απλή ψύξη, όχι αλλιώς επεξεργασμένες : 13%
Τεμάχια κοτόπουλου, π.χ. στήθος ή μπούτι, κατεψυγμένο ή διατηρημένο με απλή ψύξη, συσκευασμένο ή μη, αλλά όχι αλλιώς επεξεργασμένο : 13%
Τεμάχια κοτόπουλου παναρισμένα, ψημένα ή προψημένα ή αλλιώς επεξεργασμένα : 23%
Εντόσθια, λουκάνικα, λαρδί, μπέικον, αλλαντικά κλπ. από οποιοδήποτε κρέας : 23%
Και ναι! Εκδόθηκε το νέο δελτίο τιμών στα φάρμακα με τις μειωμένες κατά 0,5% τιμές που προβλέπει το τρίτο μνημόνιο και βγήκε και η σχετική Υπουργική Απόφαση που το συνοδεύει. Από σήμερα, ισχύουν λοιπόν νέες τιμές εφόσον προλάβουν οι εμπλεκόμενοι να τις ενσωματώσουν στα συστήματά τους...