Ο Αγιος Νικόλαος, ένα γραφικό και πανέμορφο ξωκλήσι στην περιοχή του Ξερόκαμπου Σητείας, στην Κρήτη, στεκόταν... υπερήφανος εκεί από το 1895, ωστόσο δεν άντεξε τον ισχυρό σεισμό των 6,3 Ρίχτερ που χτύπησε την περιοχή.
Οι εικόνες από την καταστροφή στο γραφικό ξωκκλήσι, που έγινε πασίγνωστο πριν από περίπου τρεις μήνες από την παρουσία εκεί της διάσημης ηθοποιού την Ντέμι Μουρ, μόνο θλίψη προκαλούν.
Τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν στο μικρό εκκλησάκι στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης, με αφορμή μια εκδήλωση με... άρωμα Hollywood που έγινε τον προηγούμενο Ιούλιο. Στο ξωκκλήσι αυτό έγινε μια βάπτιση με νονά την ηθοποιό Ντέμι Μουρ. Εκεί είχε επιλέξει το ζεύγος Ανδρέα και Αθανασίας Στέγγου να βαφτιστεί η κόρη τους, που πήρε το όνομα Αριάδνη-Ζωή.
Καθησυχαστικός για τη σεισμική δραστηριότητα των τελευταίων μηνών στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στη Νίσυρο και την Τήλο, εμφανίστηκε μιλώντας στον «Σ», ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, κος Ευθύμης Λέκκας, λέγοντας ότι «πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αποσβεστεί η σεισμικότητα ανάμεσα Νισύρου και Τήλου σε μερικούς μήνες» . Φυσικά δεν απέκλεισε μια πολύ μικρή πιθανότητα να έχουμε κάποιον ισχυρό σεισμό, ισχυρότερο από αυτούς που έχουμε. Ο κος Λέκκας είπε κατηγορηματικά ότι αυτοί οι σεισμοί δεν συνδέονται σε καμία περίπτωση με το ηφαίστειο της Νισύρου.
Απαντώντας στην ερώτηση για το τι μας δίδαξε ο σεισμός του 2017 στην Κω, είπε χαρακτηριστικά ότι «είμαστε πολύ αργοί στην αποκατάσταση, τουλάχιστον σ’ αυτόν το σεισμό». Χαρακτήρισε εντυπωσιακό και πρωτόγνωρο το τσουνάμι που δημιουργήθηκε μετά το σεισμό και τόνισε ότι «παρά τον θάνατο των δύο ανθρώπων, δεν είχε ιδιαίτερες επιπτώσεις και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με πολύ καλά αντισεισμικά κτίρια τα οποία βοήθησαν στο να μην έχουμε μεγάλες επιπτώσεις».
Όσον αφορά στο θέμα της πολιτικής προστασίας σε περίπτωση φυσικών καταστροφών και στα σχέδια προστασίας του πληθυσμού, σημείωσε ότι δυστυχώς δεν υπάρχουν κονδύλια για την πολιτική προστασία, αλλά παράλληλα τόνισε και το θέμα της ατομικής ευθύνης του καθενός μας, προτρέποντας να «βάλουμε μυαλό». Μάλιστα, έκανε σύγκριση της νοοτροπίας των ελλήνων πολιτών και της ελληνικής πολιτείας με αυτής της Ισπανίας, μετά την επίσκεψή του στη Λα Πάλμα των Καναρίων Νήσων όπου παρακολούθησε την ηφαιστειακή δραστηριότητα του ηφαιστείου Κούμπρε Βιέχα, λέγοντας ότι «στην Ισπανία έβλεπες ένα συντεταγμένο κράτος και συντεταγμένους πολίτες, συμμορφούμενοι σε όλα τα θέματα»
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ.: Κύριε Λέκκα θα θέλαμε μία ενημέρωση για το τελευταίο σας ταξίδι στα Κανάρια νησιά.
Ε.Λ.: Πήγαμε στη Λα Πάλμα, ένα νησί των Καναρίων νήσων στον Ατλαντικό ωκεανό, στο οποίο εξελίσσεται μια σφοδρή ηφαιστειακή δραστηριότητα από τις 19 Σεπτεμβρίου, η οποία ουσιαστικά έχει αλλάξει τη μορφολογία του νησιού. Έχει δημιουργήσει νέα ηφαίστεια, νέους ηφαιστειακούς κώνους και μέχρι χθες που ήμασταν εκεί βρισκόταν σε αμείωτη ένταση με μεγάλες εκρήξεις, βολίδες ηφαιστειακές να τις πετάει ένα και δύο χιλιόμετρα μακριά, τοξικά αέρια, μεγάλες θερμοκρασίες και έντονη σεισμικότητα.
Η ελληνική αποστολή που περιλάμβανε εμένα, τον Θανάση Κατερινόπουλο και τη Μαρία Μανουσάκη είχε ως στόχο πρώτον, να παρακολουθήσει το φαινόμενο, δεύτερον, να διερευνήσει επιστημονικά μερικές πτυχές του όλου θέματος και τρίτον και σπουδαιότερο, να δούμε τα θέματα πολιτικής προστασίας στη συγκεκριμένη περιοχή, πως πάνε, πως εφαρμόζονται, εάν εφαρμόζονται και τι αποτελεσματικότητα έχουν. Ήταν μια αποστολή, ίσως από τις πιο σημαντικές που έχω βιώσει και η οποία πραγματικά μας άφησε άναυδους δεδομένου ότι το θέαμα ήταν πάρα μα πάρα πολύ σημαντικό.
Ερ.: Ας έρθουμε στα ταπεινά τα δικά μας. Έχουν περάσει 4 χρόνια από το σεισμό στην Κω και θα ήθελα να μου πείτε τι μπορούμε να πούμε για το συγκεκριμένο σεισμό; Ποιο είναι το μάθημα που πήραμε;
Ε.Λ.: Το μάθημα που πήραμε είναι ότι είμαστε πολύ αργοί στην αποκατάσταση, τουλάχιστον σ’ αυτόν το σεισμό. Τουλάχιστον το λιμάνι είναι σε εξέλιξη και πέρα από αυτό είναι ότι αντλήσαμε πολλά επιστημονικά πράγματα καινούργια. Κυρίως πως διαχέεται η σεισμική ενέργεια. Είναι ουσιαστικά, ο σεισμός με το τσουνάμι που είναι πάρα πολύ εντυπωσιακό και πρωτόγνωρο, μετά είχαμε και της Σάμου αλλά το τσουνάμι της Κω ήταν μία πάρα πολύ σημαντική διαδικασία. Βέβαια υπήρχε άμεση απόκριση από τις τεχνικές και τις επιστημονικές ομάδες, αλλά ήταν ένας σεισμός, που παρά τον θάνατο των δύο ανθρώπων, δεν είχε ιδιαίτερες επιπτώσεις και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με πολύ καλά αντισεισμικά κτίρια τα οποία βοήθησαν στο να μην έχουμε μεγάλες επιπτώσεις.
Ερ.: Μια και αναφερθήκατε στο τσουνάμι. Είχαν τοποθετηθεί κάποια μηχανήματα προειδοποίησης για τσουνάμι. Αυτά ποιος τα ελέγχει;
Ε.Λ.: Ήταν ένα πρόγραμμα του Αστεροσκοπείου και εγώ δεν έχω γνώση πάνω σ’ αυτό.
Ερ.: Η ευρύτερη περιοχή μας, Νίσυρος, Τήλος κλπ. για μήνες τώρα «κουνιούνται». Έχουμε και δυνατούς σεισμούς. Τι δείχνει αυτή η κινητικότητα; Κλιμακώνεται η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή;
Ε.Λ.: .Έχει μια αυξομειούμενη διαδικασία, άλλοτε με διαστήματα χωρίς σεισμούς και άλλοτε με διαστήματα με σεισμούς. Είναι μέσα στα πλαίσια της εναλλαγής των δράσεων. Εγώ πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αποσβεστεί όλο αυτό σε μερικούς μήνες. Βέβαια κράτησε ήδη αρκετούς μήνες και δεν αποκλείω μια πολύ μικρή πιθανότητα να έχουμε κάποιον ισχυρό σεισμό, ισχυρότερο από αυτούς που έχουμε. Αλλά αυτό είναι μια ελάχιστη πιθανότητα. Βεβαίως όπως στη Θήβα και στο Αρκαλοχώρι έχουμε προετοιμαστεί για κάθε ενδεχόμενο, αλλά και για όλη την Ελλάδα, συνεπώς θεωρώ ότι όλα πάνε καλά.
Ερ.: Δηλαδή τα μηχανήματα που έχουν μπει λειτουργούν;
Ε.Λ.: Λειτουργεί το εθνικό δίκτυο σεισμογράφων. Τα ειδικά μηχανήματα που είχαν μπει για κάποιο πρόγραμμα που είχαν οι συνάδελφοι από το Αστεροσκοπείο και κάπου αλλού, δεν ξέρω αν προβλέπεται να αποσυρθούν.
Ερ.: Ή το παρατηρητήριο στη Νίσυρο.
Ε.Λ.: Το παρατηρητήριο κάνουμε τώρα μία προσπάθεια να το εξοπλίσουμε .
Ερ.: Υπάρχει κίνδυνος διέγερσης άλλων ρηγμάτων;
Ε.Λ.: Ανά πάσα στιγμή. Η Ελλάδα είναι γεμάτη ρήγματα, η σεισμικότητα είναι από τα χαρακτηριστικά του ελληνικού χώρου. Σ’ αυτή τη σεισμικότητα οφείλει και ο ελληνικός χώρος την τόση ομορφιά του, γιατί εάν δεν υπήρχαν σεισμοί δεν θα είχαμε απολύτως τίποτα, θα ήμασταν Σαχάρα. Από εκεί και πέρα βεβαίως κάθε στιγμή υπάρχει πιθανότητα να εκδηλωθεί ένας μεγάλος σεισμός και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Δεν ξέρουμε βέβαια το χρόνο, τον τόπο και το μέγεθος, σε καμία περίπτωση, αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι οποιαδήποτε απειλή και να υπάρχει να τη διαχειριστούμε.
Ερ.: Αναφερόμουν στη δική μας περιοχή.
Ε.Λ.: Δεν έχουμε κάτι δεδομένο για να πούμε ότι μας ανησυχεί κάτι.
Ερ.: Οι συνεχιζόμενη σεισμική δραστηριότητα έχει σχέση με το ηφαίστειο της Νισύρου;
Ε.Λ.: Ε, όχι. Οι συγκεκριμένοι σεισμοί δεν έχουν καμία σχέση.
Ερ.: Ούτε με το δικό μας ρήγμα που προκάλεσε το σεισμό του 2017;
Ε.Λ.: Όχι, όχι.
Ερ.: Ο νέος νόμος πολιτικής προστασίας ψηφίστηκε την περασμένη χρονιά και τα είχαμε ξανασυζητήσει αυτά, και με βάσει αυτόν θα καταθέτατε μία πρόταση στο δήμο της Κω.
Ε.Λ.: Δεν προλάβαμε, γιατί μας πρόλαβαν τα γεγονότα που εξελίσσονται στην Ελλάδα και τον κόσμο. Ακόμα δεν μπορέσαμε να κάνουμε μια τέτοια δράση αν και την θέλαμε πολύ.
Ερ.: Τι προβλέπεται δηλαδή;
Ε.Λ.: Είναι και θέμα του δήμου, δεν είναι μόνο δικό μας. Και ο δήμος να θελήσει και να χρηματοδοτήσει τη μελέτη ανάλυσης και εκτίμησης κινδύνων οι οποίες είναι βασικές.
Ερ.: Έχει υποβάλει στον ΟΑΣΠ, ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης καταστροφών, όπως ήταν υποχρεωμένος;
Ε.Λ.: Αυτό είναι θέμα της πολιτικής προστασίας, δεν είναι του ΟΑΣΠ. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας είναι αυτή που συγκεντρώνει όλα αυτά τα θέματα.
Ερ.: Κύριε Λέκκα φέτος είχαμε αρκετές φωτιές στην Κω και μάλιστα κινδύνεψε το δάσος της Τσουκαλαριάς και ο οικισμός της Ζιας. Δεν έχει καταρτιστεί το σχέδιο διαφυγής και εκκένωσης του οικισμού, ούτε ολοκληρωμένο σχέδιο για το νησί. Από την άλλη πλευρά η δασική υπηρεσία χρηματοδοτείται με το ελάχιστο ποσό των 25.000 ευρώ ετησίως. Με δεδομένη την εμπειρία σας και τις γνώσεις σας, τι οφείλει να πράξει η πολιτεία για την προστασία μας από φυσικές καταστροφές, καθώς και η περιφέρεια και ο δήμος;
Ε.Λ.: Και οι τρεις έχουν υποχρέωση να κάνουν κάποια πράγματα, περιγράφονται σαφώς από τους νόμους, αλλά το θέμα είναι ότι δεν υπάρχουν κονδύλια για την πολιτική προστασία. Πιστεύω στο άμεσο χρονικό διάστημα θα υπάρχει αυτή η δυνατότητα ώστε να γίνουν σημαντικά και βασικά θέματα, γιατί ουσιαστικά εκείνο που κάνουμε είναι να ψιλοσυντηρούμε δομές με τα ελάχιστα δυνατά μέσα γιατί δεν υπάρχει δυνατότητα να κάνουμε κάτι περισσότερο.
Ερ.: Είπατε πριν ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Αυτό μας διδάσκουν οι φυσικές καταστροφές. Ε, πότε θα είμαστε έτοιμοι τελικά;
Ε.Λ.: Είναι ένα θέμα αυτό. Και όχι μόνο στην πολιτική προστασία αλλά παντού. Και δεν είναι θέμα μόνο της πολιτείας, αλλά όλων. Η πολιτεία βέβαια συντονίζει, έχοντας πρωτεύοντα ρόλο και την ευθύνη αλλά και όλοι μας έχουμε την ευθύνη. Αυτή τη στιγμή δηλαδή δεν έχει ευθύνη το 45% του ελληνικού λαού που δεν εμβολιάζεται; Τεράστια ευθύνη.
Ερ.: Ο ελληνικός λαός τι μπορεί να κάνει για να προλάβει ή να προστατευτεί;
Ε.Λ.: Να βάλει μυαλό. Να ξεφύγουμε. Γιατί χθες (Δευτέρα 4/10/2021) που γύρισα από την Ισπανία είδα έναν άλλο λαό συντεταγμένο, μορφωμένο, χωρίς ακρότητες, χωρίς λαϊκισμούς, χωρίς τίποτα. Εμείς είμαστε σε αυτό το χαλί που είμαστε επειδή ατομικά ο καθένας έχει τεράστια ευθύνη. Ατομικά. Και πολιτικά υπάρχουν τεράστιες ευθύνες, αλλά κυρίως τις ευθύνες τις κουβαλάει ο καθένας μόνος του αρχικά. Δηλαδή στην Ισπανία έβλεπες ένα συντεταγμένο κράτος και συντεταγμένους πολίτες, συμμορφούμενοι σε όλα τα θέματα.
Ερ.: Είναι μεγάλη κουβέντα αυτή. Το ποιος συμμορφώνει ποιον και το ψάρι από πού βρωμάει από την ουρά ή από το κεφάλι.
Ε.Λ.: Δεν είναι έτσι. Δεν είναι τόσο απλουστευμένα, δηλαδή ο καθένας μας τι κάνει, από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Όταν έγινε ένας σεισμός στην Κεφαλονιά το 2014 είχαμε μαζευτεί ένα χρόνο μετά 40 φορείς που διαχειριστήκαμε την κρίση του σεισμού, για να κάνουμε ένα μπρίφινγκ και να δούμε τι μας δίδαξε ο σεισμός της Κεφαλονιάς. Ο πρώτος έλεγε τι δεν έκαναν οι άλλοι, ο δεύτερος και ο τρίτος το ίδιο. Στον τέταρτο σταμάτησα τη διαδικασία και τους είπα ότι «δεν θα λέτε τι δεν έκαναν οι άλλοι, αλλά τι δεν κάνατε εσείς οι ίδιοι». Όχι κριτική στους άλλους, πρώτα τι δεν έκανες εσύ ο ίδιος. Έτσι θα μάθουμε.
Ερ.: Κι εμείς εδώ κάνουμε συσκέψεις και ο καθένας λέει τον πόνο του. Και φεύγουν όλοι ευχαριστημένοι… Κύριε Λέκκα, να κλείσουμε τη σημερινή μας συζήτηση με το θέμα της ενημέρωσης και της σωστής εκπαίδευσης του πληθυσμού, κύρια των μαθητών. Κάποτε γίνονταν ασκήσεις στα σχολεία και όχι μόνο. Τα τελευταία χρόνια όμως τίποτα.
Ε.Λ.: Είναι από το 2018 που κάναμε τις τελευταίες ασκήσεις από τον ΟΑΣΠ. Από εκεί και πέρα βέβαια υπήρξαν και άλλες υποχρεώσεις σε περιοχές που είχαμε σεισμούς και έχω πει ότι πρέπει να υπάρχει ένα εθνικό πρόγραμμα διαχείρισης κινδύνων στα σχολικά συγκροτήματα, που δεν περιλαμβάνει μόνο εκπαιδεύσεις, περιλαμβάνει πάρα πολλά πράγματα, που ενδεχομένως να κάνουμε στο μέλλον κάποια συζήτηση. Έχουμε θέσει στο δημόσιο διάλογο ήδη το θέμα. Να δούμε που θα πάει.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Περισσότερα από τρεις χιλιάδες σπίτια, έχουν μέχρι και αυτή την ώρα κριθεί ότι δεν δύναται να κατοικηθούν, μετά το σεισμό με επίκεντρο το Αρκαλοχώρι.
Στο σύνολο οι έλεγχοι από μηχανικούς του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών έχουν ξεπεράσει τους έξι χιλιάδες.
Οι έλεγχοι αφορούν σε κατοικίες, επαγγελματικούς χώρους και Δημόσια κτίρια των πληγεισών περιοχών στους Δήμους Μίνωα – Πεδιάδας, Αρχάνων – Αστερουσίων, Ηρακλείου, Μαλεβιζίου, Οροπεδίου Λασιθίου, Γορτύνας, Χερσονήσου, Βιάννου, Φαιστού και Ιεράπετρας.
Πιο συγκεκριμένα, μέχρι και σήμερα έχουν διεξαχθεί αυτοψίες σε 6.210 κτίρια εκ των οποίων 5.147 κατοικίες.
Από αυτές οι 3.074 έχουν κριθεί μη κατοικήσιμες. Επιπλέον έχουν ελεγχθεί 268 επαγγελματικοί χώροι, από τους οποίους κρίθηκε ότι ακατάλληλοι είναι οι 151. Σε ότι αφορά τους ιερούς ναούς και τα δημόσια κτίρια «κίτρινα» έχουν χαρακτηριστεί τα 154 από τις 363 αυτοψίες, ενώ σε 432 άλλα κτίρια (αποθήκες, στάβλους) τα 363 κρίθηκαν μη κατοικήσιμα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Οι επισκέπτες του νησιού το συνήθισαν και οι κάτοικοι πια αδιαφορούσαν. Ο χορός των… Ρίχτερ που όλο το καλοκαίρι κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον σε σεισμολόγους γύρω από τη Νίσυρο παραμένει ακόμα ενεργός. Εκατοντάδες σεισμοί, πολλοί άνω των 5 Ρίχτερ, ταρακούνησαν και ταρακουνούν το ηφαιστειογενές νησί, μετατοπίζοντας το επιστημονικό ενδιαφέρον από την παραδοσιακή ζώνη του Ιονίου στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με τον Ακη Τσελέντη, διευθυντή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, υπάρχει επιστημονική «ανησυχία» για το Αιγαίο. «Μιλάμε για υποθαλάσσια ρήγματα σε Λέσβο, Τήλο, Νίσυρο. Τα ρήγματα αυτά θα μπορούσαν να προκαλέσουν τσουνάμι. Ακόμα και ένα τσουνάμι μισό μέτρο θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο για τους λουόμενους», είπε χαρακτηριστικά.
Ο σεισμός στην Κρήτη φαίνεται πως ξάφνιασε τους σεισμολόγους κυρίως λόγω του ρήγματος που ενεργοποιήθηκε, αν και από τον Ιανουάριο υπήρχαν σημάδια για πιθανό μεγάλο σεισμό γι’ αυτό και το Γεωδυναμικό είχε τοποθετήσει πυκνό δίκτυο σεισμογράφων στην περιοχή του Ηρακλείου. Οπως είπε ο κ. Τσελέντης, οι συνεχείς σεισμοί στην Κρήτη οφείλονται σε ένα μεγάλο ρήγμα, αυτό του Καστελίου, που ενεργοποιεί δευτερεύοντα ρήγματα. «Δίνει μικρούς σεισμούς αλλά έχουν βοή. Η πιθανότητα για έναν μεγαλύτερο σεισμό είναι πολύ μικρή» είπε ο κ. Τσελέντης.
«Εχουμε πλήρη εικόνα του ρήγματος αυτού, αλλά πρέπει οι τοπικές αρχές να ελέγχουν τα σπίτια, καθώς οι συνεχείς σεισμοί επιβαρύνουν τα οικοδομήματα». Οπως λέει, στο επιστημονικό στόχαστρο παραμένουν ο Κορινθιακός κόλπος, η περιοχή της Θήβας, το Ιόνιο με τις σεισμογενείς Κεφαλλονιά και Ζάκυνθο, το Βόρειο Αιγαίο και η Κρήτη.
Εδώ και τρεις μήνες ερευνητές παρατηρούν το Αιγαίο και τις ζώνες του. Οπως ανέφερε ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος, «οι σεισμοί δεν έχουν σχέση με το ηφαίστειο της Νισύρου, συμβαίνουν σε υποθαλάμιο χώρο» και πρόσθεσε ότι «δεν φαίνεται να είναι μετασεισμοί ούτε και σμήνος σεισμών». «Το παρακολουθούμε με ενδιαφέρον το φαινόμενο, ίσως προκύψει και κάποιος μεγαλύτερος» και γι’ αυτό, πρόσθεσε, «είναι ενημερωμένοι οι δήμαρχοι Τήλου και Νισύρου από τον ΟΑΣΠ».
«Η περιοχή μεταξύ Νισύρου και Τήλου είναι σε συνεχή διέγερση από τον περασμένο Απρίλιο» ανέφερε ο κ. Παπαδόπουλος στον «Ε.Τ.» της Κυριακής και εξήγησε τα χαρακτηριστικά της σεισμικής δραστηριότητας. «Είναι έξω από το ηφαιστειακό πεδίο της Νισύρου, κοντά στο νησί, αλλά όχι επάνω, σε θαλάσσιο χώρο».
Πάντως επεσήμανε ότι μέχρι στιγμής έχουν γίνει περίπου 1.500 σεισμοί, με τον μεγαλύτερο να φτάνει τα 5,7 Ρίχτερ. Σύμφωνα με τους επιστήμονες δεν έχει εκλείψει ο κίνδυνος μεγαλύτερου σεισμού στην περιοχή, όμως το γεγονός ότι βρίσκεται σε θαλάσσια περιοχή δημιουργεί μία απόσταση ασφαλείας.
Σεισμός: Εντονη δραστηριότητα
Πάντως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, στο διάστημα των καλοκαιρινών μηνών υπήρχε έντονη σεισμική δραστηριότητα σε τρεις διαφορετικές περιοχές, φαινόμενο όχι και τόσο συνηθισμένο.
1 Η περιοχή της Κρήτης βίωσε αρκετούς σεισμούς μικρής σχετικά κλίμακας μέχρι τον μεγάλο σεισμό της 27ης Σεπτεμβρίου, με τον υψηλότερο να είναι 4,6 Ρίχτερ. Περίπου 2.000 σεισμοί είχαν ήδη καταγραφεί πριν σημειωθεί το ισχυρό πλήγμα του Εγκέλαδου την περασμένη Δευτέρα. Η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή τις τελευταίες μέρες βαίνει προς εκτόνωση, με τους σεισμολόγους να εκτιμούν ότι ο σεισμός των 5,7 Ρίχτερ ήταν ο μεγαλύτερος και πως πλέον δεν υπάρχει κίνδυνος στην περιοχή.
2 Η περιοχή της Θήβας με σεισμική δραστηριότητα από τα τέλη του 2020 και με το ρήγμα να παρουσιάζει αρκετές διαφορές σε σχέση με αυτό της Κρήτης καθώς το φαινόμενο «έσβηνε» και επανερχόταν ανά μερικούς μήνες, έχει μέχρι στιγμής καταγράψει υψηλότερο σεισμό 4,6 Ρίχτερ και έχει συγκεντρώσει τα τελευταία 24ωρα το ενδιαφέρον των επιστημόνων με ειδικό κλιμάκιο που μετέβη στην περιοχή τις προηγούμενες μέρες. Οι επιστήμονες πάντως είναι επιφυλακτικοί στο να συγκρίνουν τα δύο ρήγματα σε Κρήτη και Θήβα μεταξύ τους, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές που δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως «οδηγός» για την πρόβλεψη ενός νέου ισχυρού σεισμού.
3 Η περιοχή μεταξύ Νισύρου και Τήλου επίσης εντός των καλοκαιρινών μηνών κατέγραψε ισχυρή σεισμική δραστηριότητα με περίπου 1.500 σεισμούς με τον μεγαλύτερο να είναι 5,7. Οπως και στην περίπτωση της Θήβας, οι ειδικοί δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο μεγαλύτερου σεισμού στην περιοχή. Δεν έχουν προχωρήσει όμως σε πόρισμα, όπως στην περίπτωση της Θήβας, για επικαιροποίηση του σχεδίου «Εγκέλαδος», καθώς το επίκεντρο δεν «φοβίζει» τόσο τους σεισμολόγους για τραγικές συνέπειες από έναν ισχυρό σεισμό. Παρ’ όλα αυτά, η περιοχή κοντά στη Νίσυρο βρίσκεται στο μικροσκόπιό τους.
Σεισμός: Πρόληψη μπορεί να λειτουργήσει
Η μελέτη της σεισμικής δραστηριότητας των παραπάνω περιοχών μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά για τη σωστή προετοιμασία από τις τοπικές αρχές, ώστε να περιορίσουν κατά το δυνατόν τις τραγικές συνέπειες ενός ισχυρού σεισμού. Η ενημέρωση των πολιτών για την προστασία τους σε περίπτωση σεισμού, η επικαιροποίηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης και έργα όπως οι διαδικασίες καθαίρεσης επικίνδυνων τμημάτων σε κτίρια που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στην απώλεια ανθρωπίνων ζωών είναι μερικά από τα σημαντικότερα βήματα που θα πρέπει να γίνουν από τις τοπικές αρχές στην περίπτωση που λάβουν ειδοποίηση ότι βρίσκονται σε φάση αυξημένου κινδύνου.
Αυτοψία στο ηφαίστειο της Νισύρου
Το εντυπωσιακό φαινόμενο με τις τεράστιες τρύπες που εμφανίστηκαν στη Νίσυρο προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον στην κοινή γνώμη, αλλά δεν ήταν κάτι που παραξένεψε τους επιστήμονες. Πολλοί ήταν εκείνοι που αρχικά θεώρησαν ότι η καθίζηση του εδάφους οφείλεται στο ηφαίστειο αλλά σύμφωνα με τον ηφαιστειολόγο δρ. Γεώργιο Βουγιουκαλάκη, ο οποίος, με κλιμάκιο της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών, επισκέφθηκε το νησί τον χειμώνα, οι καθιζήσεις αυτές δεν σχετίζονται με επαναδραστηριοποίηση του ηφαιστείου, που τελεί εν υπνώσει.
Βροχοπτώσεις
Συγκεκριμένα ο κ. Βουγιουκαλάκης επισήμανε ότι το γεωλογικό φαινόμενο οφείλεται στις έντονες βροχοπτώσεις που είχε το νησί, τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο. «Το 1995-1997 είχαμε μια ηφαιστειακή κρίση όταν εξαιτίας χιλιάδων μικρών σεισμών το ηφαίστειο προσπάθησε να επαναδραστηριοποιηθεί αλλά δεν τα κατάφερε. Το 2001 εμφανίστηκε μια ρωγμή και ανησυχήσαμε τότε αλλά μετά τις παρατηρήσεις και τις μετρήσεις που κάναμε διαπιστώσαμε ότι δεν είχε να κάνει με την ενεργοποίηση του ηφαιστείου. Η περιοχή έχει πολύ δυνατό γεωθερμικό πεδίο, μέσα στην καλντέρα και στον πυθμένα, όπου κυκλοφορούν υδροθερμικά ρευστά τα οποία είναι όξινα, κάτι σαν υγρά μπαταρίας. Αυτά τα οξέα διαλύουν τα πετρώματα και δημιουργούν κενά. Οταν έχουμε μεγάλες βροχοπτώσεις συμβαίνει ένα κομμάτι από ιζήματα να βυθίζονται».
Οι τρύπες αυτές που μπορεί να έχουν βάθος από λίγα εκατοστά έως και δέκα μέτρα δεν βρίσκονται σε περιοχή όπου υπάρχει οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα και για τον λόγο αυτό δεν υπάρχει κίνδυνος για τους κατοίκους. Αυτοί που θα πρέπει να προσέχουν είναι κάποιοι κτηνοτρόφοι που έχουν τα ζώα τους εκεί, τα οποία μπορεί να πέσουν μέσα, όπως έχει γίνει δυο φορές», είπε ο κ. Βουγιουκαλάκης.
Το κλιμάκιο της ΕΑΓΜΕ, αποτελούμενο από τους δρ. Γ. Βουγιουκαλάκη, ηφαιστειολόγο, προϊστάμενο του Τμήματος Φυσικών Κινδύνων, και τους Κ. Κοντοδήμο, υδρογεωλόγο του ιδίου τμήματος, επισκέφθηκε και μελέτησε την εξέλιξη των φαινομένων ρηγμάτωσης και βύθισης των ιζημάτων πλήρωσης του πυθμένα της καλντέρας Νισύρου και στην περιοχή Λακκί.
Ποιες περιοχές ανησυχούν τους σεισμολόγους - Τι δηλώνει ο Άκης Τσελέντης
Υπό τη στενή παρακολούθηση των σεισμολόγων είναι και άλλες περιοχές εκτός από το Αρκαλοχώρι που έπληξε ο σεισμός στην Κρήτη, όπως εξήγησε ο σεισμολόγος Άκης Τσελέντης μιλώντας στο OPEN και την εκπομπή «Τώρα ό,τι συμβαίνει».
Στο ερώτημα εάν τους σεισμολόγους ανησυχούν και άλλες περιοχές στην Ελλάδα, ο κ. Τσελέντης απάντησε ότι τις τελευταίες ημέρες υπό παρακολούθηση είναι εκτός από το Αρκαλοχώρι, η Νίσυρος και η Θήβα.
Αναφερόμενος στην Κρήτη, σημείωσε ότι από τον Ιούνιο έχουμε 2.870 σεισμούς στην Κρήτη. «Δεν πίστευα ότι ο σεισμός θα ήταν τόσο μεγάλος Ποτέ δεν είχε γίνει τόσο μεγάλος. Η περιοχή Αρκαολοχώρι όπου έγιναν οι ζημιές κατέβηκε 14 εκατοστά», επισήμανε ο Άκης Τσελέντης και πρόσθεσε ότι θα έχουμε πολύ πλούσια μετασεισμική ακολουθία. «Κάνει πολύ κρύο τη νύχτα, πρέπει να βάλουν τον κόσμο μέσα. Γιατί δεν τους βάζουν στο κλειστό του μπάσκετ;», αναρωτήθηκε ο ίδιος.
«Ο 5,8 ήταν ο κύριος σεισμός», εξήγησε ο Άκης Τσελέντης, προσθέτοντας ότι το ρήγμα αυτό δεν δίνει πάνω από 6 Ρίχτερ. Μιλώντας για τη Θήβα ανέφερε ότι η ακολουθία ξεκίνησε από Δεκέμβρη. «Το ρήγμα αυτό δεν μπορεί να δώσει μεγάλο σεισμό», είπε αλλά πρόσθεσε ότι η Αττική «επηρεάζεται από Θήβα και έχουμε και άλλα ρήγματα».
«Στην επιτροπή σεισμικού κινδύνου ασχοληθήκαμε για γύρω ρήγματα που μπορεί να δώσουν μεγάλο σεισμό και κάποιο μέλος για δημοσιότητα βγήκε και το είπε. Δεν υπάρχει όμως καμία σχέση».
Δεν έχει ελεγχθεί ούτε το 15% των κτιρίων
Από την εποχή Νάσου Αλευρά δεν έχουν ελέγξει ούτε το 15% των κτιρίων που έπρεπε, επισήμανε ο κ. Τσελέντης. «Ο ένας ρίχνει το μπαλάκι στον άλλον. Οι κάτοικοι πρέπει να φέρουν ιδιώτες μηχανικούς. Μιλώντας για τη Νίσυρο είπε ότι έχουμε ενεργοποίηση θαλάσσιων ρηγμάτων που δεν μας ανησυχεί. «Πιθανώς να έχουμε ένα λίγο πιο μεγάλο σεισμό».