Πρωινό νηνεμίας και συννεφιάς, κάτι λίγο πριν από την βροχή που τόσο έχει ανάγκη η γη μας!
Ο δρόμος άδειος, τα καταστήματα κλειστά στο ‘’Μανδρακι’’, με λίγα ψαροκάικα (όσα έμειναν) και 5-6 τουριστικά ημερόπλοια δίνουν την εντύπωση λιμανιού και πόλης σε χειμέρια νάρκη!
Η τραυματισμένη από τους πρόσφατους σεισμούς προκυμαία με τις σπασμένες μπετονένιες επιφάνειες με τα επικίνδυνα σκαλοπάτια που τα κενά τους που χάσκουν και απειλούν, τις κατεστραμμένες εγκαταστάσεις και τα παρατημένα πρόχειρα περιφράγματα πεσμένα κατά γης εδώ και μέρες και τις νέες πρόχειρες, φτηνές κατασκευές ανάγκης σε όλη την παραλιμάνια διαδρομή δίνουν όψη μιας σοβαρά πληγωμένης περιοχής που συνδυαζόμενη με την γερασμένη όψη του των παραλιακών κτηρίων της οδού Κουντουριώτη, του Δημαρχιακού μεγάρου, του κάστρου της Νερατζιάς και την ‘’παρατημένη’’ περιοχή της λεωφόρου των φοινίκων και της πλατείας του Πλατάνου, σηματοδοτούν μια βαριά και εκτεταμένη προθανάτια κατάσταση. Όλα ταιριάζουν στην σκοτεινιά της πρωινής συννεφιάς και πιο πολύ στην συνεχόμενη καταχνιά των ημερών και της εποχής μας!
Αποστρέφουμε το βλέμμα μας από αυτή την εικόνα και γυρνάμε στη γαλήνια θάλασσα που καθρεπτίζοντας την σκοτεινιά του ουρανού αναμειγνύει τις αποχρώσεις του μπλε, ελαφρύνει και γλυκαίνει την εικόνα! Το πλούσιο ανάγλυφο της χερσονήσου της Αλικαρνασσού, η απεραντοσύνη του μεγάλου μυχού του Κεραμικού κόλπου και η μεγαλειότητα του απότομου τεράστιου όγκου της χερσονήσου της Κνίδου που μας περιβάλλουν, βελτιώνουν συναισθήματα και σκέψεις.
—Περπατώντας κάθε πρωί ‘’παρά θιν αλός’’ την παραλιμάνια διαδρομή το ενδιαφέρον μας στρέφεται στα πλοία, τα σχήματα, τις γραμμές, τους όγκους, τα χρώματα, τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες τους και προ πάντων στους ανθρώπους τους και στα ονόματα και τους τόπους προέλευσης τους!
Αυτό το πρωινό, ένα πολύ όμορφο αλλά και παράξενο σκάφος είναι αραγμένο εκεί που συνήθως φιλοξενούνται τα πλοία της γραμμής, τα κρουαζιερόπλοια και τα ποστάλια κινεί την περιέργεια. Δεν είναι μεγάλο αλλά δεν θα το έλεγες και μικρό! Ένα σιδερένιο σκαρί με εντυπωσιακές σχεδιαστικές καμπύλες! Σε όλες του τις επιφάνειες που γίνονται αντιληπτές απο μακριά! Ο όγκος του δεν σκεπάζει το λιμάνι και δεν ξεπερνά σε ύψος το κάστρο! Δεν εκμηδενίσει τον παρατηρητή και δεν αφανίζει τους επιβάτες του, που φαίνονται να κυκλοφορούν στους περιμετρικούς διαδρόμους παρατηρώντας τις πληγές του σεισμόπληκτου λιμανιού, το κάστρο, την πόλη και το νησί, κι εμάς που τους περιεργαζόμαστε!
—Τι ωραίο πλοίο! Λες και έρχεται από πολύ παλιά! Τόσο όμορφο και τόσο μοντέρνο! Τόσο πρωτοποριακό και τόσο συνηθισμένο! Τόσο απλό και τόσο σύνθετο! Τόσο κομψό όσο και προσιτό! Το σκάφος και οι υπερκατασκευές του, τα κατάρτια του, το φουγάρο, τα καταστρώματα του, οι καμπίνες, ακόμη και τα ραντάρ του, όλα από σφυρήλατο σίδερο δουλευμένο από τεχνίτες στο χέρι! Με τολμηρές πρωτοποριακές γραμμές σχεδόν φουτουριστικές που δεν συναντάμε πια! Η κίνηση του συνδυάζει τον άνεμο (με πανιά τυλιγμένα στα περίτεχνα ξάρτια του), τον ήλιο και τις μηχανές! Πολύ μακριά από τα συνηθισμένα τουριστικά και επιβατικά πλοία με τις τυποποιημένες εμπορικές γραμμές που μας κατακλύζουν το καλοκαίρι! Το πλησιάζουμε με περιέργεια, με ενδιαφέρον άλλα και συγκίνηση γιατί κάτι από αυτό το πλοίο εύκολα πείθεσαι πως είναι ξεχωριστό! Μοναδικός συνδιασμός του νέου με το παλιό!
—Η εμφάνιση του από μόνη της μας οδηγεί στους χώρους του μοντέρνου σχεδιασμού αλλά την ίδια στιγμή μας γυρίζει και στο παρελθόν! Πίσω, πίσω στην εποχή που μέσα μας το παλιό συγκρούονταν με το καινούργιο σχεδόν σε καθημερινή βάση. Τότε που απορρίπταμε την συμβατικότητα στα πράγματα, στις συνήθειες και τις ιδέες και ερωτοτροπούσαμε με την αλλαγή και τον νεωτερισμό φτιάχνοντας τους οραματισμούς της ζωής και ξέραμε ότι ακολουθεί και βλέπαμε να έρχεται με ελπίδες για ένα κόσμο δικαιοσύνης και με εποχή ‘’ισότητας, αδελφότητας και αλληλεγγύης’’!
—Ένα πλοίο, μια μέρα στο μισο-κατεστραμμένο λιμάνι μας και στην άδεια από κίνηση … και προ πάντων από νέα όνειρα και νέες ιδέες πόλη, (χθές είχαμε πάλι ένα συνηθισμένο δημοτικό συμβούλιο) στάθηκε ικανό να μας οδηγήσει στον χώρο της σκέψης και της αναζήτησης!
Εσχατη παρατήρηση του φθινοπωρινού πλοίου οι άνθρωποι του που χαλαρά κινούνται και συζητούν στο σαλόνι και στον υπαίθριο χώρο του! Μιλούν την γλώσσα του ‘’Ρωσο-Πόντιου’’ Κώστα, οδοκαθαριστή της παραλιμανιας διαδρομής μας που έφτασε εδώ το 1989 με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, φεύγοντας από την Κολχίδα της Μαύρης Θάλασσας (εκεί που ο Ιάσονας με τους Αργοναύτες έφτασε αιώνες πριν από αυτόν αναζητώντας το Χρυσόμαλλο δέρας) και που τώρα είναι για μια ακόμη φορά άνεργος!
Στην πρύμνη του πλοίου το όνομα του σε κυριλλική γραφή:
‘’ СВОЙ РЫНОК’’
και από κάτω:
‘’не каждый может отправиться в Коринфе“
Μη μπορώντας να καταλάβουμε τι σημαίνουν γυρίσαμε στο γραφείο. Ο αυτόματος μεταφραστής της Google μας δίνει το όνομα του πλοίου: ‘’ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ’’ και η συνέχεια:
‘’ου παντός πλειν ες Κόρινθον” (δεν είναι για τον καθένα να πάει στην Κόρινθο)!
Ο Κώστας με την αρχαιομάθεια και την αγάπη του για την περιοχή θα μας πει περισσότερα.
Όμως τι σημαίνει αυτός ο παράξενος συνδυασμός της επιγραφής‘’ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ’’ και ‘’δεν είναι για τον καθένα να πάει στην Κόρινθο’’; διαβαζουμε και ξαναδιαβάζουμε βλέποντας και ξαναβλέποντας την φωτογραφία! Προσέξαμε ότι κάτω από ‘’ СВОЙ РЫНОК’’ και τις επάλληλες στρώσεις παλαιών και πρόσφατων χρωματισμών του πλοίου αχνοφαίνονταν μερικά ανάγλυφα γράμματα που πιθανότατα θα μας παρέπεμπαν στην παλαιότερη ονομασία του! Ονομασία που αν βρίσκαμε θα έλυνε και τον γρίφο του νοήματος της επιγραφής! Ο υπολογιστής μέσω του Photoshop μετά από αρκετή ώρα δουλειάς, αφαιρώντας χρώματα, μεγεθύνοντας το ανάγλυφο, κάνοντας πειραματισμούς και υποθέσεις φτάνουμε στην αποκάλυψη της αρχικής ονομασίας!
‘’25 Октябрь 1917’’
‘’не каждый может отправиться в Коринфе “
Η σκοτεινιά της μέρας μας και της εποχής μας εκδικείται!
Ακόμη και μείς φτάσαμε να έχουμε ξεχάσει!
‘’ Την 25 και 26 του Οχτώβρη 1917 (7-8 Νοέμβρη), εδώ, στο Σμόλνυ, συνεδρίασε το ιστορικό Συνέδριο των Σοβιέτ των αντιπροσώπων, των εργατών, των στρατιωτών και των χωρικών της Ρωσίας και σχημάτισε τη σοβιετική κυβέρνηση του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο, με επικεφαλής τον Β.Ι.Λένιν! στέλνοντας το πιο μεγάλο μυνημα ειρήνης, δικαιοσύνης, ελευθερίας, ισότητας, αλληλεγγυης και ενότητας των καταπιεσμένων του κόσμου’’
Ναι! Ακόμη και μείς που τόσα ακούσαμε, τόσο διαβάσαμε και τόσα μιλήσαμε, που τόσο ονειρευτήκαμε και τόσο πιστέψαμε για αυτή την σπουδαία επέτειο, φτάσαμε να έχουμε ξεχάσει!
Τρέχουμε αμέσως πίσω στο λιμάνι! Να προλάβουμε το πλοίο πριν φύγει!
–να το φωτογραφίσουμε!
–να κρατήσουμε κάτι περισσότερο από αυτό!
–να μάθουμε κάτι για την ιστορία του! το χθες του και το σήμερα!
Όμως το πλοίο είχε ήδη φύγει!!!
—Κρατάμε στο μυαλό μας την εικόνα, το σχέδιο, τις τολμηρές του διαστάσεις, την πνεύμα της εποχής και του ονόματος του!
Τα φανερά και τα σκοπίμως κρυμμένα ή παραχαραγμένα χαρακτηριστικά του!
Το ‘’ου παντός πλειν ες Κόρινθον”! εννοώντας πως δεν είναι εύκολος ο δρόμος για τις πολιτείες της Δικαιοσύνης, της ισότητας, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης’’.
Το πλοίο ‘’25 Октябрь 1917’’ ταξιδεύει στα πελάγη του κόσμου προσφέροντας μας συγκινήσεις και ανανεώνοντας την σκέψη μας!
Έστω και αν άλλαξαν οι εποχές, ονόματα, ιδιοκτήτες, πλόες, προϊόντα και μέθοδες κίνησης, μένει γραμμένο με σφυρήλατα και ανεξίτηλα γράμματα από τα χέρια της εργατικής τάξης στα ίσαλα, με σκεπασμένο, τσαλακωμένο, στραπατσαρισμένο αλλά όχι σβησμένο το πραγματικό όνομα του, εκατό χρόνια μετά!
Τίποτα δεν χάθηκε και ας έχουμε χάσει (για την ώρα!) ορίζοντες για την Σοσιαλιστική Αλλαγή!
Τίποτα δεν χάθηκε και ας έχουμε χάσει την δική μας ηλικιακή νεότητα!
Γιατί η νεότητα των στόχων εκείνης της περιόδου και εκείνων των ημερών δεν σβήνει!
Αντίθετα! Αποδεικνύονται πιο αναγκαίες! Αρκεσαν 2-3 δεκαετίες από το 1989 στην
‘’ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ’’ για να εχουμε σήμερα ένα κόσμο πολύ πιο αδικο, πιο ανελεύθερο, πιο σκληρό και πολύ πιο αβέβαιο από πριν!
Ν. Μυλωνάς (δημοτικός σύμβουλος)