Επιμένουν για δημοσιονομικό κενό το 2020 οι δανειστές και ζητούν μέτρα. Δεν αποκλείεται να επιστρέψουν στην Αθήνα οι δανειστές πριν «πάει» ο προϋπολογισμός... Βρυξέλλες. Έκτακτα προτείνει το υπουργείο Οικονομικών.
Λίγα 24ωρα απομένουν στην κυβέρνηση ώστε να βρει πεδίο συνεννόησης με τους εκπροσώπους των δανειστών και έτσι η κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού που είναι προγραμματισμένη για την προσεχή Δευτέρα να γίνει χωρίς προβλήματα. Το υπουργείο Οικονομικών, όπως έχει γράψει το newsit.gr, έχει καταλήξει σε ένα plan b που θα ενεργοποιηθεί εφόσον παρατηρηθεί απόκλιση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Το σχέδιο περιλαμβάνει παρεμβάσεις από την πλευρά των δαπανών μέσω εργαλείων άμεσης απόδοσης. Αυτό που απομένει βέβαια είναι η σύμφωνη γνώμη των δανειστών, που για την ώρα δεν δείχνουν να έχουν αποδεχθεί στο σύνολό του το ελληνικό σχέδιο, θεωρώντας ότι δεν θα έχει αποτέλεσμα, αφού είναι έκτακτα και όχι μόνιμα μέτρα.
Έτσι δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο να επιστρέψουν στην Αθήνα πριν σταλεί το σχέδιο προϋπολογισμού στις Βρυξέλλες, κάτι που είναι προγραμματισμένο να συμβεί στις 15 Οκτωβρίου.
Στο μεταξύ χθες και επίσημα οι δανειστές είπαν ότι υπάρχει δημοσιονομικό κενό στον προϋπολογισμό του 2020, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Όπως τόνισε «έχουμε στα χέρια μας μια προκαταρκτική έκθεση από τους θεσμούς, η οποία είναι κατ’ αρχάς θετική αλλά εντοπίζεται ένα δημοσιονομικό κενό στον προϋπολογισμό του 2020. Αυτό είναι το βασικό θέμα που προέκυψε. Πρέπει να λύσουμε τις διαφορές μας, κάτι που σημαίνει ότι είναι καλύτερο να βρεθεί συμφωνία μέχρι την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2020 (σ.σ. στις Βρυξέλλες) στις 15 Οκτωβρίου».
Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος ενημέρωσε ότι σε σχέση με την αποπληρωμή των ακριβών δανείων του ΔΝΤ, η Ελλάδα έχει καταθέσει το αίτημα το οποίο βρίσκεται στο μέσον της σχετικής διαδικασίας. Υπενθύμισε ότι για κάποια κράτη-μέλη θα απαιτηθεί έγκριση των κοινοβουλίων.
Το θέμα της Ελλάδας θα συζητηθεί στο Eurogroup του Δεκεμβρίου, οπότε αναμένεται η ολοκλήρωση της 4ης μεταμνημονιακής εποπτείας από τη νέα Κομισιόν, που αναμένεται στα τέλη Νοεμβρίου.
Δημοσιονομικό κενό
Το δημοσιονομικό κενό που διαπιστώνουν οι δανειστές είναι οριακά κάτω από το ένα δισ. ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών επιμένει ότι ο προϋπολογισμός θα εκτελεστεί κανονικά, ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% θα επιτευχθεί και στηρίζει την επιχειρηματολογία της στην ισχυρή ανάπτυξης, η βελτίωση της εισπραξιμότητας των φόρων, η επιτυχία των 120 δόσεων και ο περιορισμός της φοροδιαφυγής μέσα από ένα ισχυρό πακέτο παρεμβάσεων.
Την ίδια στιγμή η ελληνική πλευρά θα προσπαθήσει να περάσει το μήνυμα ότι οι δεσμεύσεις της χώρας είναι δεσμεύσεις και θα τηρηθούν στο ακέραιο. Αυτό αναμένεται να μεταφέρουν στον Επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων της Κομισιόν Πιέρ Μοσκοβισί, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας κατά τη συνάντηση που έχουν μαζί του σήμερα στην ελληνική πρωτεύουσα.
Ο Ευρωπαίος επίτροπος λίγο πριν παραδώσει τη θέση του πραγματοποιεί διήμερη επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα. Χθες το βράδυ έγινε δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο ενώ εκτός από τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών θα συναντηθεί επίσης σήμερα και με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, με την πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ, Φώφη Γεννηματά, καθώς και με τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτο.
Οι δανειστές μία ημέρα πριν να φύγουν από την Αθήνα, έθεσαν ευθέως θέμα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2020. Αν και δεν είπαν πως η άσκηση δεν βγαίνει και πρέπει να ληφθούν μέτρα, έτσι ώστε να μην υπάρξει δημοσιονομικό κενό, εντούτοις ζήτησαν από την Αθήνα να τους παρουσιάσει plan B στην περίπτωση που διαπιστωθεί με την πάροδο του χρόνου, ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
Το υπουργείο Οικονομικών, όπως αναφέρουν πληροφορίες, αλλά και όπως επιβεβαίωσε χθες κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου, έχει ήδη εκπονήσει plan B.
Αν και δεν δόθηκαν περισσότερες πληροφορίες εντούτοις τονίστηκε ότι ο σχεδιασμός, στην απευκταία περίπτωση που κάτι στραβώσει, είναι από την πλευρά των εσόδων, δηλαδή να αυξηθούν τα έσοδα, και όχι από την πλευρά των δαπανών. Διευκρίνιζαν επίσης ότι δεν πρόκειται να επιβληθούν νέοι φόροι, δεν υπάρχει θέμα μείωσης του αφορολόγητου, αλλά και περικοπών στις συντάξεις.
Και επειδή μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν, οι πληροφορίες αναφέρουν, ότι στο συρτάρι είναι κλειδωμένη μία παλιά δοκιμασμένη συνταγή, που φέρνει αυξημένα έσοδα και δεν αφορά τους μισθωτούς. Επίσης στην φαρέτρα των μέτρων είναι επίσης η τόνωση των εσόδων μέσω της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Σημειώνεται ωστόσο ότι το πλέον πιθανό είναι ότι δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί το εν λόγω μέτρο, αφού η άσκηση θα βγει. Παράλληλα σημειώνεται ότι οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού από την ΔΕΘ θα υλοποιηθούν στο ακέραιο και ότι ποτέ και κανένας, από τους δανειστές, δεν ζήτησε την αναστολή τους ή την ματαίωσή τους.
Πάντως εκείνο που πρέπει να τονίσει κάποιος είναι ότι ο μήνας του μέλιτος ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους δανειστές, έχει τελειώσει και πλέον μπαίνουμε στην πεζή πραγματικότητα.
Χθες οι δανειστές έδειξαν να ζητούν επιπλέον εξηγήσεις και πειστικές απαντήσεις για την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για το 2020 με την εφαρμογή των φοροελαφρύνσεων ύψους 1 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Ακόμα πιο έντονες ήταν οι επιφυλάξεις που εκφράστηκαν από τους Ευρωπαίους για την απόδοση της ρύθμισης των 120 δόσεων την ώρα που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να δώσει παράταση ενός μήνα για την ένταξη των οφειλετών σε αυτή καθώς και αλλαγές στο σύστημα των πάγιων ρυθμίσεων.
Δυο εβδομάδες πριν την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2020 στη Βουλή το οικονομικό επιτελείο καλείται να ισορροπήσει στη λεπτή γραμμή της υλοποίησης των φοροελαφρύνσεων της Θεσσαλονίκης και της επίτευξης του στόχου 3,5% του ΑΕΠ του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Τέλος σε ό,τι αφορά στον προϋπολογισμό του 2020, οι συζητήσεις κυβέρνησης και δανειστών συνεχίζονται σε τρεις κύριους άξονες:
Την εισπρακτική απόδοση των 120 δόσεων και η θετική επίπτωση που μπορεί να έχει στον προϋπολογισμό του 2020 η φετινή υπέρβαση εσόδων από τον ΦΠΑ.
Οι ελαφρύνσεις ύψους 1 -1,2 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο οι διαφορές εκτιμήσεων ανάμεσα στην ελληνική πλευρά και τους θεσμούς σχετικά με το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων αυτών δεν είναι μεγάλες. Το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι η μείωση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις θα έχει μικρότερο κόστος, λόγω ευνοϊκών δευτερογενών επιπτώσεων στην ανάπτυξη.
Πρόσθετες παρεμβάσεις «για το όποιο δυνητικό κενό εντοπίσουν οι θεσμοί» για το 2020. Όπως τόνισε ο κυβερνητικός αξιωματούχος, στα μέτρα αυτά δεν περιλαμβάνονται αυξήσεις φόρων ούτε περικοπές δαπανών, δηλαδή δεν πρόκειται για «δημοσιονομικά ισοδύναμα», αλλά για παρεμβάσεις που θα αποφέρουν πρόσθετα έσοδα, όπως η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Ωστόσο, στα σχέδια αυτά δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται η σύνδεση του αφορολογήτου ορίου με τις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Τέλος να επισημανθεί ότι σήμερα ολοκληρώνεται ο κύκλος των συζητήσεων με τους θεσμούς και στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν ενεργειακά θέματα, αποκρατικοποιήσεις, Δημόσια Διοίκηση.
Σειρά επαφών με τους Εμανουέλ Μακρόν, Ανγκελα Μέρκελ και Μαρκ Ρούτε θα έχει το προσεχές διάστημα ο Ελληνας πρωθυπουργός.
Η μείωση του αφορολόγητου και το πακέτο των υπόλοιπων ελαφρύνσεων που θα υλοποιηθούν από το 2020 έως και το 2022 θα κριθούν σε μεγάλο ποσοστό από τις επαφές του πρωθυπουργού και των υπόλοιπων στελεχών της ελληνικής κυβέρνησης τις επόμενες 20 ημέρες με εταίρους και δανειστές.
Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται τα ταξίδια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη σε Παρίσι, Βερολίνο και Χάγη, που ξεκινούν μέσα στην εβδομάδα. Στόχος των ταξιδιών είναι να παρουσιαστεί το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης για την οικονομία και να υπάρξει μια εκ των προτέρων πολιτική συμφωνία για τη χαλάρωση της ενισχυμένης εποπτείας και των δημοσιονομικών στόχων για την Ελλάδα υπό την αίρεση συνέχισης μεταρρυθμίσεων και υψηλής ανάπτυξης.
Η επιλογή του να συναντηθεί ο Κ. Μητσοτάκης με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ και τον Ολλανδό ομόλογό του Μαρκ Ρούτε δεν είναι καθόλου τυχαία. Γερμανία και Ολλανδία είναι οι δύο «σκληροί» εταίροι που εμφανίζονται για την ώρα απρόθυμοι να χαλαρώσουν το πρόγραμμα της εποπτείας στην Ελλάδα. Η Γαλλία, από την άλλη, είναι η τρίτη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία υπό την ηγεσία Μακρόν δηλώνει παρούσα στον εν εξελίξει μετασχηματισμό της ευρωζώνης.
Παράλληλα, όμως, με τις επαφές σε επίπεδο κορυφής, η Αθήνα θα πρέπει να κερδίσει μια σειρά από μάχες στις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν μέσα στις επόμενες μέρες με τους θεσμούς. Η πρώτη από αυτές είναι να γίνει αποδεκτό ότι πλέον για το 2019 η Ελλάδα μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Από τις συζητήσεις που έγιναν μέχρι και τις αρχές του μήνα με τους θεσμούς φαίνεται ότι για το 2019 δεν θα υπάρξει πρόβλημα «αποκλίσεων». H Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη ανακαλέσει την αρχική της εκτίμηση για δημοσιονομικό κενό 1% του ΑΕΠ μετά την καταβολή της 13ης σύνταξης, τις μειώσεις του ΦΠΑ και τις ρυθμίσεις των 120 δόσεων τον περασμένο Μάιο. Πλέον, η Επιτροπή έχει αποδεχθεί πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για φέτος της τάξης του 1,2 με 1,5 δισ. ευρώ, που θεωρητικά καλύπτει εκτός από τα μέτρα του Μαΐου και τη μεσοσταθμική μείωση κατά 20% του ΕΝΦΙΑ που πρόκειται να εφαρμοστεί από φέτος, έναντι 10% που προέβλεπε η σχετική νομοθετική ρύθμιση που είχε ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση το 2018.
Η τριετία 2020-2022
Το πιο δύσκολο κομμάτι της διαπραγμάτευσης θα είναι αυτό που αφορά τις φοροελαφρύνσεις της τριετίας 2020-2022. Οι μειώσεις φόρων που θα γίνουν θα πρέπει να αποτυπωθούν στο φορολογικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί προς το τέλος Σεπτεμβρίου στη Βουλή.
Η δυσκολία στη σύνταξη του νομοσχεδίου έγκειται στο ότι η κυβέρνηση θέλει να εφαρμόσει το ταχύτερο δυνατόν τη μείωση των φόρων που έχει εξαγγείλει σε ορίζοντα τετραετίας και παράλληλα να επιτυγχάνει και τους δημοσιονομικούς στόχους για τους οποίους έχει δεσμευθεί η χώρα. Προς το παρόν η κυβέρνηση ξεκινά με τα ίδια δεδομένα που υπήρχαν μέχρι πριν από λίγο καιρό και για το 2019. Δηλαδή ότι πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος για το 2020 δεν υπάρχει. Συνεπώς, με αρχή το EuroWorking Group στις 5 Σεπτεμβρίου και στη συνέχεια στο Eurogroup της 13ης Σεπτεμβρίου, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να συμφωνήσει στον δημοσιονομικό χώρο που υπάρχει και σε δεύτερη φάση να γίνει η επιλογή των μέτρων που θα εφαρμοστούν σε ορίζοντα χρόνου. Για την ώρα, τα μόνα μέτρα που θέλει σίγουρα να εφαρμόσει η κυβέρνηση είναι τρία:
1 Η διατήρηση του αφορολόγητου για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες στα σημερινά επίπεδα, δηλαδή από 8.636 έως και τα 9.500 ευρώ για οικογένειες με παιδιά. Με δεδομένο το υψηλό δημοσιονομικό κόστος (1,9 δισ. ευρώ για το 2020 και 2,1 δισ. ευρώ το 2021) η προσπάθεια να μην περικοπεί θα είναι δύσκολη.
2 Σίγουρη θα πρέπει να θεωρείται και η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από 28% στο 24%, με δεδομένο ότι από την αρχή έχει ανακοινωθεί πως το μέτρο θα ισχύει για τα εισοδήματα του 2019. Το ίδιο και το δεύτερο τμήμα της μείωσης που θα φτάσει τον φορολογικό συντελεστή στο 20% το 2021. Το μέτρο θεωρείται αναπτυξιακό και από τους θεσμούς και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προχωρήσει.
3 Κίνητρα για την οικοδομή. Στο πακέτο περιλαμβάνεται η αναστολή για τρία χρόνια του ΦΠΑ για τις νέες οικοδομές και του φόρου υπεραξίας, καθώς και η έκπτωση φόρου σε ποσοστό έως και 40%-50% από τον φόρο του ποσού που δίνεται για ενεργειακή αναβάθμιση παλαιών κτιρίων.
Οι εξαγγελίες που συνδέονται με τη μείωση των δημοσιονομικών στόχων
Ολες οι υπόλοιπες εξαγγελίες συνδέονται -χωρίς να ομολογείται ακόμη ανοιχτά- με τη μείωση των δημοσιονομικών στόχων που επιδιώκει η κυβέρνηση από το 2021.
Ειδικότερα, το σχέδιο προβλέπει τη μείωση του δημοσιονομικού στόχου από το 3,5% στο 2,5% του ΑΕΠ, ώστε σε συνδυασμό με τη σταδιακή αύξηση του ΑΕΠ -τα επόμενα χρόνια- να δημιουργηθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος, περίπου 2,5 δισ. ευρώ, που θα δίνει το περιθώριο για νέες ελαφρύνσεις. Συγκεκριμένα, τα μέτρα που μάλλον θα μπουν στα προσεχώς για να υλοποιηθούν υπό την αίρεση της μείωσης των δημοσιονομικών στόχων είναι:
• Η δεύτερη μείωση του ΕΝΦΙΑ, ώστε η μέση συνολική μείωση να φτάσει στο 30%, από 22% που θα είναι στην πρώτη δόση της για φέτος.
• Η μείωση του εισαγωγικού συντελεστή για τα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ από το 22% στο 9% και η μείωση του ανώτερου φορολογικού συντελεστή από το 45% στο 42%.
• Η μείωση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 11% και του βασικού από το 24% στο 22%.
• Η σταδιακή κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
• Η μείωση του τέλους επιτηδεύματος.
• Η καθιέρωση πρόσθετου αφορολόγητου ορίου εισοδήματος 1.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.
• Τα μέτρα αυτά θα υλοποιούνται σταδιακά ανάλογα και με τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.
Από την έντυπη έκδοση
Στα μέσα Νοεμβρίου η Κομισιόν διαπίστωσε ότι από τις 16 μεταμνημονιακές δεσμεύσεις καμία δεν είχε εγκαίρως υλοποιηθεί. Δόθηκε τότε πίστωση χρόνου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2018 και το ραντεβού ανανεώθηκε για το τέλος Ιανουαρίου, όταν θα γίνει ο δεύτερος διαγνωστικός έλεγχος από τους δανειστές. Στις 21 Ιανουαρίου οι δανειστές επιστρέφουν στην Αθήνα.
Οι πληροφορίες που επικαλούνται τα ΝΕΑ λένε ότι ουσιαστική πρόοδος δεν έχει σημειωθεί επί των εκκρεμοτήτων, αλλά οι Βρυξέλλες έχουν λάβει κυβερνητικές διαβεβαιώσεις πως ως το τέλος Ιανουαρίου οι φάκελοι θα έχουν κλείσει. Οι σημαντικότερες εκκρεμότητες αφορούν στον ρυθμό αποπληρωμής ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου και τις διαρκείς αναβολές στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.Στο επίκεντρο αναμένεται να τεθούν και η αύξηση του κατώτατου μισθού το δεύτερο 15ήμερο Ιανουαρίου, το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας και το καθεστώς ΦΠΑ στα πέντε νησιά του Αιγαίου, τα οποία σηκώνουν το βάρος των προσφυγικών ροών. Ο επικεφαλής του κλιμακίου της Κομισιόν Ντέκλαν Κοστέλο προειδοποίησε πρόσφατα από τη Ν. Υόρκη την κυβέρνηση να είναι πολύ προσεκτική με την αύξηση του κατώτατου μισθού. Ήδη όμως, διακινούνται σενάρια για αυξήσεις 10% ή κοντά στα 50 ευρώ, τυχόν επιβεβαίωση των οποίων είναι άγνωστο πώς θα γίνει δεκτή από τους δανειστές.
Στο θέμα του ΦΠΑ στα πέντε νησιά, ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής προανήγγειλε ΠΝΠ για την παράταση της έκπτωσης του 30% στους συντελεστές ΦΠΑ σε Χίο, Σάμο, Κω, Λέσβο και Λέρο, αλλά οι δανειστές περιμένουν την κατάργηση της έκπτωσης στις 31 Δεκεμβρίου.
Στο μέτωπο των διατάξεων προστασίας της πρώτης κατοικίας, η σιωπηρή αποδοχή της ολιγόμηνης παράτασης των ορίων προστασίας του νόμου Κατσέλη δεν σημαίνει πως οι διαπραγματεύσεις θα είναι ανέφελες. Οι δανειστές φέρονται να ζητούν δραστική συρρίκνωση του ανώτατου ορίου προστασίας από τα 280.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας σήμερα, στα 100.000 ευρώ, όταν η κυβέρνηση επεδίωκε προστασία πρώτης κατοικίας έως 250.000 ευρώ.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ