Η απίστευτη και παρ’ ολίγον τραγική είδηση για το ατύχημα του φοιτητή στο ΑΠΘ, ο οποίος έπεσε από τον τρίτο όροφο, επανέφερε το θέμα των υπεράριθμων φοιτητών στα πανεπιστήμια. Ο άτυχος νεαρός, ο οποίος βρίσκεται εκτός κινδύνου, είχε κάτσει στο περβάζι ενός παραθύρου γιατί δεν είχε άδειες θέσεις το αμφιθέατρο.
Η περίοδος της πανδημίας και των απαγορεύσεων, καθώς και η εξ αποστάσεως διδασκαλία εξομάλυναν πρόσκαιρα το ζήτημα των ελλιπών υποδομών στα πανεπιστήμια. Η επιστροφή στα Ιδρύματα επανέφερε μία γνώριμη εικόνα για ένα ζήτημα, που όπως επισημαίνουν οι φοιτητές στον «Ε.Τ.», είναι «εποχικό». «Συνήθως τις πρώτες ημέρες των μαθημάτων τα αμφιθέατρα γεμίζουν. Οσο περνάει όμως η ακαδημαϊκή χρονιά, οι φοιτητές παρακολουθούν όλο και λιγότερο τα μαθήματα», αναφέρει φοιτήτρια του ΕΚΠΑ.
«Δυστυχώς για εμάς, αυτή η είδηση είναι τρομακτικά οικεία. Είμαι φοιτήτρια στο Μαθηματικό του ΕΚΠΑ κι έχουμε ακριβώς ίδια περίπτωση για μάθημα του 1ου έτους σε αίθουσα στον 3ο όροφο. Οι φοιτητές κάθονται στα παράθυρα και στο πάτωμα. Οι διοικήσεις των πανεπιστημίων, τόσο στο ΑΠΘ όσο και στο ΕΚΠΑ, θα πρέπει να ασχοληθούν κάποια στιγμή σοβαρά με αυτό το θέμα, να αξιοποιήσουν άλλους χώρους, και όχι να θέτουν τη ζωή των φοιτητών σε κίνδυνο», αναφέρει στον «Ε.Τ.» η Ναταλία Λαμπρυνιάδη, φοιτήτρια στο ΕΚΠΑ.
Εδώ και χρόνια τα πανεπιστήμια ζητούσαν ο αριθμός εισακτέων να αντιστοιχεί στις υποδομές τους. Με δεδομένο ότι ο αριθμός αυτός έχει αγγίξει ακόμα και τις 80.000, τα αιτήματα των πανεπιστημίων προέβλεπαν «ψαλίδι» ακόμα και 50%, κάτι το οποίο δεν εισακούστηκε ποτέ. «Πνιγόμαστε στις παλιές εγκαταστάσεις. Το κτίριο της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ έχει σχεδιαστεί για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του ’50! Βρισκόμαστε στο 2022 και προσπαθούμε με τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις να καλύψουμε τις ανάγκες. Οπωσδήποτε πρέπει να βγούμε εκτός πόλης. Σε νέα κτίρια που θα μπορούν να ανταποκριθούν στο σήμερα. Οπως ακριβώς έγινε με το ΕΜΠ, το ΕΚΠΑ και το ΔΠΘ», λέει στον «Ε.Τ.» ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής, Κύρος Υάκινθος. Προσθέτει ότι η Σχολή έχει ένα μεγάλο αμφιθέατρο 500 θέσεων, το οποίο παραμένει κλειστό διότι αντιμετωπίζει πρόβλημα με τη θέρμανση και την ψύξη. «Απομένουν δύο μεγάλα αμφιθέατρα. Ενα των 300 θέσεων και ένα των 200 θέσεων. Υπάρχουν παραδόσεις που γεμίζουν ασφυκτικά και υπάρχουν και όρθιοι φοιτητές. Βέβαια, το πρόβλημα είναι πιο έντονο στην αρχή κάθε ακαδημαϊκής χρονιάς, καθώς μεγάλος αριθμός φοιτητών σπεύδει στις αίθουσες και τα αμφιθέατρα. Οσο οι μήνες περνούν, ο συγκεκριμένος αριθμός μειώνεται, καθώς όλο και περισσότεροι επιλέγουν να μην πηγαίνουν στις παραδόσεις. Πάντως, όλοι αντιλαμβανόμαστε τους λόγους για τους οποίους η Πολιτεία επιτρέπει να περνά κάθε χρόνο μεγαλύτερος αριθμός φοιτητών από εκείνον που ζητούν τα τμήματα. Το πρόβλημα είναι στις εγκαταστάσεις. Αν είχαμε σύγχρονες και μεγάλες εγκαταστάσεις, θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε τον σημερινό αριθμό φοιτητών», κατέληξε.
Στην παράμετρο των παλιών εγκαταστάσεων, ο κοσμήτορας της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Απόστολος Αποστολίδης, πρόσθεσε τον μεγάλο αριθμό των φοιτητών και την έλλειψη ακαδημαϊκού προσωπικού. «Για παράδειγμα, το τμήμα Γεωπονίας ενημέρωσε το υπουργείο ότι επιθυμεί 150-180 φοιτητές για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά και τελικά είδε να εγγράφονται… 250. Οταν τα δύο μεγάλα αμφιθέατρα του τμήματος είναι… 200 θέσεων. Φαντάζεστε τι γίνεται όταν στην αρχή κάθε χρονιάς σπεύδουν οι νέοι φοιτητές, αλλά και παλιοί για τις παραδόσεις. Υπάρχουν δεκάδες όρθιοι. Την ίδια ώρα, και λόγω των Μνημονίων, πριν δέκα χρόνια το τμήμα Γεωπονίας είχε 110 καθηγητές και σήμερα έχει… 63! Πώς να διαχειριστείς περισσότερους φοιτητές με λιγότερους καθηγητές;», είπε στον «Ε.Τ.».
Και πράγματι, στα κεντρικά πανεπιστήμια της Αθήνας, οι διοικήσεις των περισσότερων Ιδρυμάτων κατά καιρούς έχουν ενοικιάσει ή αγοράσει κτίρια για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ολοένα αυξανόμενων αναγκών. Αλλωστε, στο παρελθόν, ο αριθμός των εισακτέων λειτούργησε πολλές φορές ως «κοινωνική πολιτική» από την πλευρά των πολιτικών ηγεσιών, χωρίς όμως να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές στα Ιδρύματα, τα οποία ιδίως στην περίοδο της κρίσης κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν σοβαρές ελλείψεις διδακτικού και διοικητικού προσωπικού, χωρίς ακόμα να έχουν καλύψει τα κενά που προκλήθηκαν από τις αθρόες συνταξιοδοτήσεις σε συνδυασμό με τις μηδενικές προσλήψεις. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν και οι αθρόες μετεγγραφές τα προηγούμενα χρόνια, εξαιτίας των οποίων πολλά τμήματα έβλεπαν τον αριθμό των φοιτητών ακόμα και να διπλασιάζεται.
Ενα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα αποτελεί το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το οποίο προέκυψε από τη συνένωση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά το 2019. Κατά τη μετάβασή του σε ριζικές αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών του, η Διοίκηση και οι καθηγητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα συνωστισμού, καθώς οι υπάρχουσες υποδομές δεν μπορούσαν να εξυπηρετήσουν το νέο μοντέλο. Οι εικόνες από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας του έδειχναν φοιτητές να κάθονται σε σκαμπό σε, καρέκλες, στο πάτωμα.
Οπως εξηγεί στον «Ε.Τ.» ο πρύτανης του πανεπιστημίου, Παναγιώτης Καλδής: «Εμείς έχουμε δυναμικότητα 3.000 φοιτητών, όμως οι πρωτοετείς μας ήταν τουλάχιστον 5.500. Είχαμε ενημερώσει τις ηγεσίες, όπως όλοι οι πρυτάνεις, όμως κληθήκαμε να διαχειριστούμε έναν όγκο σπουδαστών για τον οποίο δεν είχαμε τις κατάλληλες υποδομές. Γι’ αυτό και αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην αγορά δύο νέων κτιρίων, ώστε να ανταποκριθούμε σε αυτά τα νούμερα».
«Μοναδική προοπτική η επέκταση του campus»
Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Νίκος Παπαϊωάννου, ο οποίος βρέθηκε στο πλευρό του φοιτητή και ζήτησε την άμεση διερεύνηση των συνθηκών, ανέφερε σε δηλώσεις του: «Η πλειονότητα των κτιρίων του ΑΠΘ έχουν ανεγερθεί την περίοδο 1970-1975. Και προφανώς για να καλύψουν τις ανάγκες εκείνης της εποχής. Μοναδική προοπτική είναι η επέκταση του campus σε χώρο εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος. Αλλά αυτό είναι μία απόφαση που πρέπει να λάβει η κυβέρνηση».
Εκτός κινδύνου ο φοιτητής
Ο 19χρονος φοιτητής έπεσε από παράθυρο αίθουσας της Νομικής, στο περβάζι του οποίου αναγκάστηκε να καθίσει διότι όλα τα έδρανα ήταν κατειλημμένα. Η συγκεκριμένη αίθουσα είναι χωρητικότητας 150 ατόμων, ενώ υπολογίζεται πως μέσα ήταν περισσότεροι από 180 φοιτητές. Η στιγμιαία απροσεξία του νεαρού, ο οποίος δεν αντιλήφθηκε ότι το παράθυρο ήταν ανοικτό και επιχείρησε να στηριχθεί στο τζάμι, ανέδειξε το πρόβλημα των ασφυκτικά γεμάτων αιθουσών. Ευτυχώς, ο 19χρονος έχει μόνο κάταγμα στο χέρι του, παραμένει για νοσηλεία στο «Παπανικολάου» και η κατάσταση της υγείας του δεν εμπνέει καμία ανησυχία.
Με την παρουσία του Γενικού Γραμματέα Μεταφορών, κου Ιωάννη Ξιφαρά, εκπροσώπου του Υπουργού Υποδομών & Μεταφορών, κουΚώστα Καραμανλή, και με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκπροσώπων των τοπικών παραγωγικών φορέων, κατοίκων και πολιτών του Καστελλορίζου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση-συζήτηση εργασίας με θέμα: «Αειφόρος Ανάπτυξη του Δήμου Μεγίστης με την Δημιουργία Νέων Τουριστικών Πόρων και Προϊόντων μέσω Ανάλυσης, Τεκμηρίωσης, Μοντελοποίησης, Διαχείρισης και Διατήρησης Πολιτιστικού Αποθέματος με χρήση Εφαρμογών των Τεχνολογιών της Πληροφορικής», τη Δευτέρα, 12 Σεπτεμβρίου και ώρα 19.00-21.00 στην Αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου Μεγίστης.
Ο Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης Δωδεκανήσου κ. Χρήστος Ευστρατίουεξήρετο επιστημονικό έργο καιτην επιστημονική αρτιότητα του Προγράμματος.Υπογράμμισε δε την απόλυτη στήριξη του Περιφερειάρχη κ. Γ.Χατζημάρκου στο Πρόγραμμα ΑΕΙ.
Ο Αντιδήμαρχος Μεγίστης, κ. Στράτος Αμύγδαλος, αφού καλωσόρισε και εκ μέρους του Δημάρχου όλους τους παρευρισκόμενους,τόνισε ότι το Καστελλόριζο αποτελεί πρότυπο πεδίο μελέτης και το Πρόγραμμα ΑΕΙ θα συμβάλλει στη βιώσιμη πορεία του κι η επιτυχία του Έργου θα είναι αειφόρος αναπνοή για το νησί.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου, κ. Αντώνης Γιαννικουρής, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών της συνάντησης, σημείωσε πως το ΤΕΕ Δωδεκανήσου μετέχει σε ένα πρότυπο ερευνητικό έργο, το ΑΕΙ, με το συντονισμό του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, τη συμμετοχή ιδιωτικών και δημόσιων φορέων έρευνας για τον αειφόρο σχεδιασμό της ανάπτυξης απομονωμένων περιοχών της Ελλάδας. Τόνισε πως μέσω των προτάσεων του ΑΕΙ, τα μικρά νησιά της Δωδεκανήσου – η Σύμη, η Χάλκη, το Καστελλόριζο και η Ηρωική Ν. Κάσος- γίνονται ξανά φάροι καινοτομίας και προόδου, ανοιχτά εργαστήρια εφαρμογών ολοκληρωμένου σχεδιασμού και νησιωτικών πολιτικών, βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης σε συνέργεια με την τοπική κοινωνία. Είμαι περήφανος που ως πρόεδρος του ΤΕΕ συνέβαλα στη δημιουργία συναντίληψης ανάμεσα στους τοπικούς φορείς, την περιφέρεια και το ΥΠΟΜΕΔΙ, ώστε όσον αφορά στις παρεμβάσεις στο Κορδόνι του λιμανιού:
-να αποκατασταθεί η αισθητική συμβατότητα του διακόσμου του οικισμού (παγκάκια, δημοτικός φωτισμός κ.α.) σύμφωνα με την αρχιτεκτονική του οικισμού
- να εναρμονιστεί το επίπεδο του Κορδονιού με το επίπεδο των καταστημάτων της αγοράς.
Η Επιστημονικά Υπεύθυνη του προγράμματος ΑΕΙ, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ και μέλος της ΔΕ του ΤΕΕ, κα Αντωνία Μοροπούλου,σημείωσε τα εξής: « Απόψε στο Καστελλόριζο παρουσιάζουμε το σχέδιο ολοκληρωμένης ανάπτυξης του συμπλέγματος της Μεγίστης. Το στοίχημα είναι η υλοποίηση ενός προγράμματος που συνέχει όλους τους Καστελλοριζιούς απανταχού γης και όλες τις διαφορετικές απόψεις στο Δήμο Μεγίστης».
Υπογράμμισε την ανάγκη διεθνοποίησης του προγράμματος με τη διαμόρφωση διεθνούς δικτύου Πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων, διεθνών οργανισμών και άλλων φορέων ώστε το Καστελλόριζο να γίνει Ανοιχτό Διεθνές και Ανοιχτό Εργαστήριο Ανάπτυξης. Σημείωσε πως οι πολιτιστικές και θαλάσσιες διαδρομές στο σύμπλεγμα της Μεγίστης θα αυξήσουν το χώρο των τουριστικών δραστηριοτήτων στο Καστελλόριζο και σε όλο το θαλάσσιο και χερσαίο σύμπλεγμα της Μεγίστης. Τόνισε τη σημασία της πρόβλεψης για εγκατάσταση συστημάτων ISO προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος τόσο στα μονοπάτια της πρότασης της μελέτης του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) και του Δήμου Μεγίστης όσο και στα υπάρχοντα μονοπάτια που δεν περιλαμβάνονται σ’αυτή καθώς και της παροχής πληροφοριών στους περιπατητές για τα σημεία πολιτιστικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος που περιλαμβάνονται στις διαδρομές και μέσω διαδραστικής κεντρικής οθόνης στον οικισμόαλλά και τοπικά στις διαδρομές.
Παρουσιάζοντας το συλλογικό πόνημα όλων των φορέων του ΑΕΙ (ΕΜΠ, ΤΕΕ Δωδεκανήσου, ΙΤΕ, ΙΤΕΠ, Consortis, Telesto), υπογράμμισε την αναγκαιότητα για την άμεση συμπλήρωση, σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, των μελετών για τη χωρίς καθυστέρηση των έργων στο Κορδόνι του λιμανιού ώστε ναεξασφαλιστείη δομική ακεραιότητα του Κορδονιού με την αποκατάσταση του κρηπιδώματος του λιμανιού στην παραλιακή ζώνη-Κορδόνι. Υπογράμμισε τη διαθεσιμότητα του ΕΜΠ και του ΙΤΕ να προσφέρουν την εργασία τους στην κατεύθυνση αυτή.
Αναφερόμενη στην προοπτική λιμενικών επεμβάσεων, ανέφερε πως το υφιστάμενο λιμάνι μπορεί να λειτουργήσει ως τουριστικό/μαρίνα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού κτλ, με την ενίσχυση των λιμενοβραχιόνων για την πρόσδεση μικρών και μέσου μεγέθους τουριστικών σκαφών, καλύπτοντας τις ανάγκες δημιουργίας μαρίνας για την κίνηση σκαφών απ’την Κύπρο και τη Μέση Ανατολή προς το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού.Στο νέο λιμάνι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας και του Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, στο «Κόλπο Διακούρι», μπορούν να μεταφερθούν όλες οι εμπορικές χρήσεις καθώς και οι στρατιωτικές, λαμβάνοντας υπόψιν πως για την λειτουργία του είναι απαραίτητη η οδική σύνδεση με την δημιουργία δρόμου από την θέση του λιμένα έως τον οικισμό περιφερειακά. Στην περιοχή Μανδράκι μπορεί να δημιουργηθεί με την τεχνική της τεχνητής αναπλήρωσης οργανωμένη παραλία και την διατήρηση για τουριστικούς σκοπούς τμήμα της ιχθυόσκαλας αλλά και της υπάρχουσας ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης (ταρσανά) ως τουριστικού αξιοθέατου και χώρου έκθεσης ναυτικής τεχνολογίας ενώ απαραίτητη είναι η πρόβλεψη για σύγχρονες εγκαταστάσεις για ιχθυόσκαλα και ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη. Σημείωσε επίσης πως η ολοκλήρωση επισκευής & λειτουργίας λιμνοδεξαμενής στο βουνό πρέπει να συνδυαστεί με την κατάλληλη φύλαξη και διαχείρισή της ενώ πρότεινε την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της αφαλάτωσης για τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και της κατά κεφαλήν δαπάνης για το νερό. Προτάθηκε επίσης για τον περιορισμό της κυκλοφορίας στον ιστορικό οικισμό, η χρήση μικρών ηλεκτροκίνητων δημοτικών λεωφορείων.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Μεταφορών, κ. Ιωάννης Ξιφαράς,στην τοποθέτησή του σημείωσε τα εξής : «Το Καστελλόριζο είναι ένας τόπος ιδιαίτερης εθνικής σημασίας, την ανάπτυξη του οποίου η Κυβέρνηση και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, έχει θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα. Πέρα από τα έργα που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη ή σε φάση ωρίμανσης, το επόμενο βήμα είναι η υιοθέτηση, όπως άλλωστε και η πρόταση του ΑΕΙ, μιας ολιστικής προσέγγισης στο ProjectΚαστελλόριζο από όλα τα συναρμόδια Υπουργεία. Ο συντονισμός ανάμεσα σε Υποδομές, Μεταφορές, Ναυτιλία, Ενέργεια και Τουριστική Ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη του Υπουργείου Ανάπτυξη χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία με την υποστήριξη του Υπουργείου Ανάπτυξης αλλά και τα επιστημονικά εργαλεία που μας προσφέρουν το ΕΜΠ και το ΤΕΕ, είναι ο καταλληλότερος τρόπος για να αξιοποιήσουμε τις πραγματικές δυνατότητες του νησιού. Τέλος, εκπροσωπώντας το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και τον Υπουργό, κ. Κώστα Καραμανλή, σας διαβεβαιώνω ότι θα ανταποκριθούμε θετικά σε όλες τις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται και άπτονται της αρμοδιότητάς μας προκειμένου να συμβάλλουμε τα μέγιστα στην εξυπηρέτηση των αναγκών του Καστελλόριζου».
Ο ΕπίτιμοςΑρχηγός ΓΕΣ και πρώην Υφυπουργός Εθνικής Αμύνηςκ. Αλκιβιάδης Στεφανήςανέφερεότι χάρη στην ήπια ισχύ και τη δυναμική υλοποίησης,το Καστελλόριζογίνεταιcasestudyγια όλη την Επικράτεια. Το μοντέλο ανάπτυξης που προβάλλεται από το Πρόγραμμα ΑΕΙ μπορεί να γίνει πρότυπο.
Στον χαιρετισμό του, ο Κοσμήτορας της Βουλής των Ελλήνων και Βουλευτής Δωδεκανήσου της ΝΔ, κ. Βασίλης Υψηλάντης,συνεχάρη το ΤΕΕ Δωδεκανήσου και το ΕΜΠ για την ένταξη των νησιών της Δωδεκανήσου στο έργο και ευχήθηκε όπως η σωστή διαχείριση του πολιτιστικού τους αποθέματος με τη χρήση εφαρμογών των τεχνολογιών της πληροφορικής, να προσδώσει σε αυτά μία νέα κατάσταση αειφορίας και προοπτικής. Εξήρε τέλος το ενδιαφέρον και τη συμβολή της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη για την υλοποίηση πολλών ενεργειώνσε όφελος των νησιών και του Καστελλορίζου.
Ο Βουλευτής Δωδεκανήσου της ΝΔ, κ. Μάνος Κόνσολας τόνισε την ιδιαίτερη σημασία της κοινωνικής συμμετοχής και της συμφωνίας όλων των απόψεων στο Δήμο Μεγίστης για το πρόγραμμα που παρουσιάστηκε, τις προοπτικές υλοποίησης που δημιουργούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία που δημιούργησε η Κυβέρνηση και σημείωσε τις μεγάλες δυνατότητες του καταδυτικού τουρισμού που επεξεργάστηκε ως Υφυπουργός Τουρισμού και ολοκληρώνουν το σχέδιο εναλλακτικού τουρισμού για το Καστελλόριζο. Ως Πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειών, αλλά και αυτής νησιωτικών και ορεινών περιοχών προανήγγειλε σχετικές πρωτοβουλίες.
Στην τοποθέτησή του ο Αγαπητός Ξάνθης, μέλος της ομάδας εργασίας του ΤΕΕ Δωδεκανήσου για το ΑΕΙ,υπογράμμισε τη σημασία της ισορροπημένης ανάπτυξης που προτείνεται, ώστε να είναι σεβαστή και προστατευμένη η ταυτότητα και η κλίμακα του Καστελλορίζου και ταυτόχρονα να δοθούν προοπτικές απασχόλησης στους κατοίκους και κίνητρα επιστροφής στους ομογενείς.
ΗκαΑγγελική Συνοδινού τ. Νομάρχης Δωδεκανήσου και τομεακή υπεύθυνη νησιωτικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ. ΑΛ.,εξέφρασεταειλικρινήτηςσυγχαρητήριαγιατοστρατηγικό σχέδιο που κατέθεσε το ΑΕΙ για το Καστελλόριζο διότι αποτελεί και διαχρονικά αλλά και κοινωνικά και πολιτικά ένα πλαίσιο ενότητας των δραστηριοτήτων που ανελήφθησαν απ’όλες τις διοικήσεις και τις πολιτικές δυνάμεις
Ακολούθησαν τοποθετήσεις και προτάσεις εκ μέρους των κατοίκων και των τοπικών φορέων.
Σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία των ελληνικών πανεπιστημίων δρομολογεί το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας.
Μεταξύ άλλων, θεσπίζει την καινοτομία της εσωτερικής κινητικότητας με ένα εσωτερικό «Erasmus», καταργεί τις φοιτητικές παρατάξεις και οι εκλογές θα γίνονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, ενώ θεσπίζει κοινά και διπλά πτυχία (minor και major).
Διπλό πτυχίο
Αποτελείται από δύο χωριστούς τίτλους σπουδών που χορηγούνται σε έναν φοιτητή κατόπιν επιτυχούς ολοκλήρωσης των προγραμμάτων τους.
Κοινό πτυχίο
Πρόκειται για μελέτη δύο διαφορετικών θεμάτων ταυτόχρονα, τα οποία στην συνέχεια συνδυάζονται σε ένα κοινό πτυχίο.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο τμήματα του ίδιου ή άλλου ΑΕΙ μπορούν να διοργανώσουν διπλά προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου (dual major), τα οποία οδηγούν στην απονομή δύο ισότιμων τίτλων σπουδών πρώτου κύκλου σε δύο διακριτά γνωστικά αντικείμενα.
Χρονική διάρκεια του διπλού προγράμματος: Αυξημένη κατ' ελάχιστον κατά δύο χρόνια από τη χρονική διάρκεια των άλλων προγραμμάτων σπουδών πρώτου κύκλου.
Τηλεκπαίδευση
Εάν τα συνεργαζόμενα τμήματα εδρεύουν σε διαφορετική περιφερειακή ενότητα είναι δυνατή η οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τηλεκπαίδευση, σε ποσοστό που δεν θα υπερβαίνει το 30% του προγράμματος σπουδών για το τμήμα που εδρεύει εκτός της πόλης που έχει καθοριστεί ως τόπος οργάνωσής του.
Το ένα στα δύο πανεπιστημιακά τμήματα επεδίωξε να αυξήσει τους εισακτέους του ή, αλλιώς, να περιορίσει τις απώλειές του λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ). Αυτό αποδεικνύεται, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει η «Κ», από τον συντελεστή βαρύτητας που επέλεξαν τα τμήματα για τις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις, ώστε να κατεβάσουν την ΕΒΕ.
Ειδικότερα, όπως θεσμοθετήθηκε και ίσχυσε για πρώτη φορά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις εισαγωγής του 2021, η ΕΒΕ κάθε τμήματος ΑΕΙ διαμορφώνεται από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων στο επιστημονικό πεδίο στο οποίο ανήκει το τμήμα πολλαπλασιαζόμενο από έναν συντελεστή που επιλέγει το τμήμα. Η διακύμανση του συντελεστή ορίστηκε από 0,8 έως 1,2. Αρα εάν ο μέσος όρος των επιδόσεων των υποψηφίων ενός επιστημονικού πεδίου είναι 10, ένα τμήμα μπορεί να διαμορφώσει την ΕΒΕ του από 8 (εάν επιλέξει συντελεστή 0,8) έως 12 (αν επιλέξει 1,2).
Από την επεξεργασία των αποφάσεων των 452 τμημάτων ΑΕΙ προκύπτει ότι τα 233 (51,5%) επέλεξαν συντελεστή από 0,8 έως 0,99. Μάλιστα εξ αυτών, τέσσερα στα δέκα –178 επί του συνόλου των 452– επέλεξαν τον κατώτερο δυνατό συντελεστή, δηλαδή 0,8.
«Με την καθιέρωση της ΕΒΕ από τις Πανελλαδικές του 2021 τα τμήματα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: αυτά που ψάχνουν για φοιτητές και αυτά που θέλουν να διώξουν φοιτητές. Ο διαχωρισμός έγινε με βάση την έδρα κάθε τμήματος και όχι τη συγκριτική αξιολόγησή τους. Τα τμήματα στα κεντρικά πανεπιστήμια (Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα) έχουν, στην πλειονότητά τους, αυξημένη ζήτηση όχι λόγω της καλύτερης ποιότητας σπουδών που προσφέρουν, αλλά λόγω της κατανομής του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ετσι τα τμήματα αυτά υπερφορτώνονται με φοιτητές, διότι το υπουργείο Παιδείας δεν υλοποιεί το σταθερό αίτημά τους να δέχονται λιγότερους φοιτητές. Κάθε χρόνο υποβάλλουν στο υπουργείο Παιδείας τον αριθμό των φοιτητών που μπορούν να εκπαιδεύσουν, όπως οφείλουν, και το υπουργείο τον αυξάνει συνήθως κατά 50%. Με τις μετεγγραφές ο αριθμός αυτός αυξάνεται, δημιουργώντας το αδιαχώρητο στα αμφιθέατρα», λέει στην «Κ» ο κ. Στρατηγάκης.
Στον αντίποδα βρίσκονται τα τμήματα που έχουν έδρα απομακρυσμένες περιοχές. «Οι υποψήφιοι τα αποφεύγουν λόγω απόστασης. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι εξαιρετικό με διεθνές κύρος, αλλά το προτιμούν ως πρώτη επιλογή μόνο οι κάτοικοι της Κρήτης. Γι’ αυτό οι σχολές του έχουν χαμηλότερη βάση από τις αντίστοιχες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η κατάσταση είναι χειρότερη στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, που δεν έχει τον πληθυσμό της Κρήτης για να στηρίξει τα τμήματά του. Αυτά τα τμήματα αγωνιούν για την εύρεση φοιτητών. Οι κενές θέσεις που δημιουργήθηκαν με την καθιέρωση της ΕΒΕ ήταν 17.162 και χτύπησαν αυτή την κατηγορία των τμημάτων», προσθέτει ο κ. Στρατηγάκης.
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η ΕΒΕ καθορίστηκε από τα τμήματα όχι διότι ήθελαν ένα καλύτερο επίπεδο των φοιτητών που υποδέχονται, αλλά για να πετύχουν τον στόχο που έθεσαν, να αυξήσουν ή να μειώσουν τον αριθμό των νέων φοιτητών τους. Αυτό μάλιστα ίσχυσε για το 2022, δηλαδή έπειτα από τη δυνατότητα που τους έδωσε το υπουργείο Παιδείας να αναθεωρήσουν τον συντελεστή της ΕΒΕ, μετά την πρώτη εφαρμογή του μέτρου πέρυσι.
Στα κεντρικά πανεπιστήμια
Πολλά από τα τμήματα των κεντρικών πανεπιστημίων υιοθέτησαν τον υψηλότερο συντελεστή για την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (1,2) και τα τμήματα της περιφέρειας τον χαμηλότερο (0,8). Από τα 127 τμήματα που επέλεξαν συντελεστή 1,2 μόνο τα 28 βρίσκονται εκτός Αθηνών και πρόκειται για τμήματα που έχουν πολύ υψηλή βάση, όπως τμήματα Ιατρικής, Νομικής, Μηχανολόγων Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων, στα οποία η ΕΒΕ έτσι κι αλλιώς δεν επηρεάζει καθόλου τον αριθμό των φοιτητών που εισάγονται στο τμήμα. Αντιστρόφως, η συντριπτική πλειονότητα των 178 τμημάτων που επέλεξαν τον χαμηλότερο συντελεστή, δηλαδή 0,8, είναι τμήματα περιφερειακών ΑΕΙ, στα οποία η ζήτηση των υποψηφίων είναι χαμηλή κυρίως λόγω της απόστασης του ΑΕΙ από το πατρικό σπίτι. Μόνο 68 τμήματα από τα 452, το 15%, όρισαν για την ΕΒΕ συντελεστή 1, δηλαδή άφησαν τις επιδόσεις των υποψηφίων να καθορίσουν την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής τους.
Πηγή kathimerini.gr
Ριζικές αλλαγές στον τρόπο εισαγωγής στα ΑΕΙ θα ισχύσουν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2022, ενώ την ίδια στιγμή η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας μελετά κινήσεις ώστε να περιοριστεί το άγχος των υποψηφίων και των οικογενειών τους.
Ασφαλείς πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι δρομολογείται να μην ισχύσει ο περιορισμός που επρόκειτο να έχουν οι υποψήφιοι ως προς τον αριθμό των τμημάτων που θα μπορούσαν να δηλώσουν στο μηχανογραφικό δελτίο. Η ρύθμιση θα «επιβάρυνε» το ήδη «γριφώδες» νέο σύστημα. Ενδεικτικό είναι ότι καθένα από τα 461 Τμήματα ΑΕΙ ξεχωριστά πρέπει να ορίσει συντελεστές βαρύτητας για τα τέσσερα μαθήματα, στα οποία πρέπει να εξεταστούν οι υποψήφιοι για να εισαχθούν σε αυτό. Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα τους συντελεστές που έχουν επιλέξει τα τμήματα ΑΕΙ. Χαρακτηριστικά ομοειδή τμήματα –π.χ. νομικής, ιατρικής, πληροφορικής– σε διαφορετικά ΑΕΙ έχουν επιλέξει διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας για κάθε μάθημα. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο μαθηματικός – αναλυτής Στράτος Στρατηγάκης, για να υπολογιστούν οι μονάδες των υποψηφίων Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων για διαφορετικά τμήματα χρειάζονται 5.712 συντελεστές, χωρίς τους συντελεστές των ειδικών μαθημάτων.
Ειδικότερα, για τις Πανελλαδικές του 2022 αλλάζουν όλοι οι συντελεστές βαρύτητας καθενός από τα τέσσερα εξεταζόμενα μαθήματα για τον υπολογισμό των μονάδων των υποψηφίων. Εως και φέτος σε κάθε επιστημονικό πεδίο υπήρχαν δύο μαθήματα βαρύτητας, οι βαθμοί στα οποία πολλαπλασιάζονταν με 1,3 και 0,7 ενώ στα άλλα δύο δεν υπήρχαν συντελεστές. Για τις Πανελλαδικές του 2022 τα τμήματα έχουν ορίσει τους δικούς τους συντελεστές σε κάθε μάθημα. Οπως παρουσιάζει σήμερα η «Κ», υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Ενδεικτικά:
• Η Νομική Αθηνών έχει ορίσει η βαθμολογία σε κάθε μάθημα (Αρχαία, Γλώσσα, Ιστορία, Λατινικά) να μετράει κατά 25% (δηλαδή δεν δίνει βάρος στον βαθμό κάποιου μαθήματος) αλλά η Νομική του ΑΠΘ έχει δώσει από 30% σε Γλώσσα και Αρχαία και από 20% σε Ιστορία και Λατινικά.
• Οι ιατρικές ΕΚΠΑ και ΑΠΘ δεν έχουν δώσει μαθήματα βαρύτητας, δίνοντας από 25% σε κάθε μάθημα. Τα ίδια ποσοστά επέλεξε η Οδοντιατρική ΕΚΠΑ, ωστόσο η Οδοντιατρική ΑΠΘ έχει ορίσει 20% για τη Γλώσσα, από 25% για φυσική και Χημεία και 30% στη Βιολογία.
• Το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΟΠΑ έχει ορίσει από 25% σε Γλώσσα, Μαθηματικά, Πληροφορική, Οικονομία, αλλά το αντίστοιχο της Θράκης έχει ορίσει 20% για τη Γλώσσα, 28% Μαθηματικά, 20% για την Πληροφορική, 32% για την Οικονομία.
Επανεξετάζεται μία κομβική αλλαγή που είχε αποφασιστεί: Εάν οι υποψήφιοι του 2022 θα έχουν δικαίωμα να δηλώσουν το πολύ το 10% των τμημάτων του επιστημονικού τους πεδίου, στα οποία υπερβαίνουν την ελάχιστη βάση εισαγωγής.
• Ανάλογες διαφοροποιήσεις υπάρχουν σε τμήματα μηχανολόγων μηχανικών διαφορετικών ΑΕΙ και πληροφορικής.
• Διαφοροποιήσεις υπάρχουν και σε συγγενή τμήματα στο ίδιο ΑΕΙ. Για παράδειγμα, διαφορετικούς συντελεστές σε Αρχαία, Γλώσσα, Ιστορία και Λατινικά όρισαν τα τμήματα της Φιλολογίας και της Ιστορίας-Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ. Το ίδιο συνέβη και με τα τμήματα της Θεολογίας και της Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας του ΕΚΠΑ. Το ίδιο συμβαίνει με τα τμήματα Λογιστικής και Στατιστικής του ΟΠΑ.
• Στο ΕΜΠ, ενώ οι υποψήφιοι διεκδικούν τις θέσεις των εννέα τμημάτων/σχολών του εξεταζόμενοι στα ίδια μαθήματα, οι διδάσκοντες σε κάθε τμήμα, στο πλαίσιο της αυτονομίας τους και του νόμου, επέλεξαν διαφορετικούς συντελεστές.
Την ίδια στιγμή, κρίσιμης πολιτικής σημασίας είναι η απόφαση του υπουργείου Παιδείας να επανεξετάσει μία κομβική αλλαγή που είχε αποφασίσει για το νέο σύστημα, με πρώτη εφαρμογή το 2022. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον νόμο 4777 που ψηφίστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, οι υποψήφιοι του 2022 θα έχουν δικαίωμα να δηλώσουν στο μηχανογραφικό δελτίο το πολύ το 10% των τμημάτων του επιστημονικού τους πεδίου, στα οποία υπερβαίνουν την ελάχιστη βάση εισαγωγής (ΕΒΕ). Ο ακριβής αριθμός θα καθοριστεί με απόφαση της υπουργού Παιδείας. Μετά την επεξεργασία των μηχανογραφικών γύρω στις 5 Αυγούστου θα ανακοινώνονται τα αποτελέσματα. Οσοι δεν πετύχουν σε κανένα τμήμα έχουν δικαίωμα να υποβάλουν και δεύτερο μηχανογραφικό, στο οποίο μπορούν να δηλώσουν τμήματα που έχουν κενές θέσεις μετά τα πρώτα αποτελέσματα, εφόσον βέβαια ξεπερνούν το όριο της ΕΒΕ. Στο δεύτερο μηχανογραφικό θα υπάρχουν τα τμήματα χαμηλής ζήτησης (διότι σε αυτά θα μείνουν κενές θέσεις) και δεν θα υπάρχει κανείς περιορισμός στον αριθμό των τμημάτων που θα μπορούν να δηλώσουν. Οι βάσεις του δεύτερου μηχανογραφικού θα ανακοινώνονται τέλη Αυγούστου. «Το διπλό μηχανογραφικό θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα σε υποψηφίους και τους γονείς τους. Οι υποψήφιοι έχοντας περιορισμένο αριθμό επιλογών και έχοντας διαφορετικά μόρια για κάθε τμήμα (π.χ. άλλα μόρια για το τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Αθήνας και άλλα για της Θεσσαλονίκης) θα έχουν μεγάλη δυσκολία επιλογής. Θα προκύψουν διλήμματα όπως ένας υποψήφιος να δηλώσει το τμήμα που πιστεύεται ότι είναι χαμηλής ζήτησης και έχει αυξημένες πιθανότητες να πετύχει ή να περιμένει στο δεύτερο μηχανογραφικό. Με το δεύτερο μηχανογραφικό χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία να ανακοινώνονται οι βάσεις εισαγωγής στις αρχές Αυγούστου. Οσοι δεν πετύχουν με το πρώτο μηχανογραφικό θα πρέπει να χαλάσουν τις διακοπές τους για να συμπληρώσουν το δεύτερο μέσα στον Αύγουστο», παρατηρεί ο κ. Στρατηγάκης.
Με το συγκεκριμένο σύστημα στόχευση της ηγεσίας του υπ. Παιδείας ήταν οι υποψήφιοι να είναι στοχοπροσηλωμένοι στις επιλογές σπουδών. Ωστόσο, αυτό επανεξετάζεται. Οπως δήλωσε με νόημα στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος, «η αλήθεια είναι ότι χάρη στην ελάχιστη βάση εισαγωγής που εφαρμόστηκε στις περασμένες Πανελλαδικές πολλοί υποψήφιοι εισήχθησαν σε τμήματα που ήταν μεταξύ των 10-15 πρώτων επιλογών τους».
Τα ποσοστά, ο υπολογισμός των μορίων και οι «καραμπόλες»
Αλαλούμ εκτιμάται ότι θα υπάρξει για τους συντελεστές εισαγωγής σε τμήματα τα οποία ανήκουν σε δύο ή περισσότερα επιστημονικά πεδία. Και αυτό διότι κάθε τμήμα ΑΕΙ οφείλει να ορίζει συντελεστές βαρύτητας για κάθε μάθημα κάθε επιστημονικού πεδίου από τα οποία εισάγεται ο υποψήφιος.
Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η Σχολή Αξιωματικών Αστυνομίας που όρισε τους συντελεστές για τα μαθήματα σε καθένα από τα τρία επιστημονικά πεδία από τα οποία μπορεί κάποιος να εισαχθεί στη Σχολή. Ετσι στο 1ο πεδίο (ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών) δίνει από 30% στη Γλώσσα και την Ιστορία, και σε Λατινικά και Αρχαία από 20%. Για τους υποψηφίους από το 2ο και το 4ο επιστημονικό πεδίο (θετικών και τεχνολογικών επιστημών) η Σχολή έδωσε 30% στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά, και στα υπόλοιπα μαθήματα έχουμε τον ελάχιστο συντελεστή 20%.
Ουσιαστικά, όπως αναφέρει στην «Κ» ο μαθηματικός-αναλυτής Στράτος Στρατηγάκης, «ο υποψήφιος θα έχει διαφορετικό αριθμό μορίων σε κάθε τμήμα του επιστημονικού του πεδίου, ανάλογα με τους συντελεστές που επέλεξε κάθε τμήμα. Παρατηρούμε στο 2ο πεδίο ότι έχουμε διαφορετικούς συντελεστές για τη Σχολή Ευελπίδων και τη Σχολή Αστυνομίας στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά. Αυτό σημαίνει ότι ο υποψήφιος που προέρχεται από το 2ο πεδίο θα συγκεντρώσει τελικά διαφορετικές μονάδες για τη Σχολή Ευελπίδων από τη Σχολή Αξιωματικών της Αστυνομίας».
Η επιλογή να ορίσουν τα τμήματα τους συντελεστές για κάθε μάθημα είναι στο πλαίσιο της αυτονομίας που θεωρεί το υπουργείο Παιδείας ότι πρέπει να έχουν τα ΑΕΙ ως προς την επιλογή των φοιτητών τους. Ωστόσο πρόκειται για… ημιαυτονομία, αφού το υπουργείο αποφάσισε ότι τα τμήματα δεν μπορούν να ορίσουν συντελεστή κάτω του 20%. Αρα, για το σύνολο των μονάδων που μπορεί να συγκεντρώσει ένας υποψήφιος, το υπουργείο προσδιόρισε το 80% και άφησε στα ΑΕΙ το υπόλοιπο 20%.
Μία ακόμη αλλαγή για το 2022 είναι η κατάργηση της δεύτερης ευκαιρίας για όσους υποψηφίους εξετάστηκαν με ένα σύστημα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις και την επόμενη χρονιά αυτό άλλαξε. Ετσι, οι υποψήφιοι που θα δώσουν ξανά εξετάσεις το 2022, και εξετάστηκαν στην Κοινωνιολογία το 2021, θα εξεταστούν στα Λατινικά. Ολοι οι υποψήφιοι που εξετάστηκαν το 2021 στη μειωμένη, λόγω κορωνοϊού, ύλη, θα εξεταστούν φέτος στην ίδια ύλη με τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου. Γενικότερα κάθε φορά που θα υπάρχει αλλαγή στο σύστημα εισαγωγής, δεν θα υπάρχει η δυνατότητα οι υποψήφιοι των προηγούμενων ετών να εξεταστούν για ακόμη μία χρονιά με το δικό τους παλαιό σύστημα εισαγωγής.
Αλλαγές θα εφαρμοστούν το 2022 και στις εξετάσεις προαγωγής των μαθητών της Α΄ και της Β΄ Λυκείου, καθώς θα γίνουν βάσει της Τράπεζας Θεμάτων. Πρόκειται για ηλεκτρονική βάση με θέματα, από την οποία θα επιλέγονται με ηλεκτρονική κλήρωση σε κάθε σχολείο το πρωί της ημέρας των εξετάσεων τα μισά θέματα. Τα άλλα μισά θα επιλέγονται από τους διδάσκοντες καθηγητές. Τη διόρθωση των γραπτών θα αναλάβουν οι διδάσκοντες καθηγητές. Η χρήση της θα είναι μόνο για την προαγωγή του μαθητή στην επόμενη τάξη. Παρότι κατά το πρόσφατο παρελθόν έχει ανακοινωθεί ότι για την εισαγωγή στα ΑΕΙ θα μετρούν οι βαθμοί και των τριών τάξεων του λυκείου, αυτό δεν έχει ακόμη ψηφιστεί και, συνεπώς, δεν ισχύει.
Οι μαθητές της Α΄Λυκείου εξετάζονται σε Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία (τρίωρη συνεξέταση), Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία, Αλγεβρα, Γεωμετρία, Φυσική, Χημεία και Αγγλικά.
Στη Β΄ Λυκείου οι μαθητές θα εξετασθούν σε Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία (τρίωρη συνεξέταση), Ιστορία, Βιολογία, Αλγεβρα, Γεωμετρία, Αγγλικά, καθώς και στα μαθήματα της ομάδας προσανατολισμού που έχουν επιλέξει.
Τέλος, οι απολυτήριες εξετάσεις για τους τελειόφοιτους της Γ΄ Λυκείου θα γίνουν χωρίς την εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων το 2022. Από το 2023, όμως, θα έχουμε και εδώ την Τράπεζα Θεμάτων. Τα εξεταζόμενα μαθήματα είναι η Νέα Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, τα τρία μαθήματα προσανατολισμού της ομάδας προσανατολισμού που έχει επιλέξει ο υποψήφιος και τα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας για τους αποφοίτους των Ανθρωπιστικών Σπουδών και η Ιστορία για τους υπόλοιπους.
Δείτε τους συντελεστές ανά τμήμα στα ΑΕΙ ΕΔΩ
Απόστολος Λακασάς