Μετά από σχετική παράκληση ο κ. Ζαχαρίας Γιαννακάς, φιλόλογος καθηγητής στο 1ο Γυμνάσιο Κω, μου απέστειλε το κείμενο του πανηγυρικού που εκφώνησε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Κω κατά την Δοξολογία για την 28η Οκτωβρίου 1940.

Σεβαστοί πατέρες,
Εντιμότατοι άρχοντες,
Ενδοξότατοι αξιωματικοί,
Κυρίες και Κύριοι,
Αγαπητά μας παιδιά,
Μεγάλη ευθύνη συνεπάγεται η εκφώνηση πανηγυρικού λόγου σε μία τέτοια ημέρα, όπως η σημερινή. Ιδιαίτερα μεγάλη τιμή είναι και για τον ομιλητή, ο οποίος δεν βίωσε τα γεγονότα της περιόδου εκείνης, αλλά καλείται σε σύντομο χρονικό διάστημα να τα ανασυνθέσει, σεβόμενος το ακροατήριο και την ιστορική αλήθεια. Η 28η Οκτωβρίου είναι διπλή εορτή με εθνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Τιμάμε και μνημονεύουμε το ιστορικό «ΟΧΙ» που βροντοφώναξαν οι Έλληνες στους επίδοξους Ιταλούς κατακτητές το 1940, μα παράλληλα εορτάζουμε και την Αγία Σκέπη, την Παναγία, που τότε, τώρα και πάντοτε στέκει προστάτιδα των Ελλήνων στους δίκαιους αγώνες τους για την ελευθερία.

Ήταν 15 Αυγούστου του 1940, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όταν οι Έλληνες δέχθηκαν το πρώτο προειδοποιητικό χτύπημα που τους προϊδέαζε γι’ αυτά που επρόκειτο σε λίγους μήνες ν’ ακολουθήσουν. Το καταδρομικό πλοίο «ΕΛΛΗ», αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Τήνου για τον εορτασμό της Μεγαλόχαρης, δέχεται ύπουλο και άνανδρο τορπιλισμό από ιταλικό υποβρύχιο. Όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν θα αργήσει να εισέλθει και αυτή με τη σειρά της στη δραματική περιπέτεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, που λίγο καιρό πριν είχε ξεκινήσει.

Ήταν ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του ιδίου έτους, όταν ο Ιταλός πρέσβης στην Ελλάδα, Εμμανουέλε Γκράτσι, επιδίδει τελεσίγραφο στον τότε πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά και του ζητά την παράδοση της χώρας με την απειλή ότι ενδεχόμενη άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης, θα σημάνει αιτία πολέμου. Ο Μεταξάς, παρά την αρχική του επιθυμία για ουδετερότητα της Ελλάδας, απορρίπτει το ιταλικό τελεσίγραφο και απαντά αρνητικά. Στο διάγγελμα του προς τον Ελληνικό λαό τονίζει μεταξύ άλλων: « Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το έθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε δια την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών».

Το «ΟΧΙ» της ελληνικής κυβέρνησης, είναι ένα δυνατό ράπισμα προς τον φασίστα πρωθυπουργό της Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι, μα παράλληλα και ένα ηχηρό μήνυμα προς εχθρούς και συμμάχους ότι η Ελλάδα δεν είναι αμελητέα δύναμη, αλλά θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου. Ο ελληνικός λαός ξεσηκώνεται, κηρύσσεται γενική επιστράτευση και όλοι βγαίνουν στους δρόμους σε ένα ξέφρενο πανηγύρι που μοιάζει περισσότερο με γιορτή παρά με πολεμική προετοιμασία. Μητέρες, σύζυγοι και συγγενείς ξεπροβοδίζουν τους αγαπημένους τους στους σταθμούς των τραίνων. Οι φωτογραφίες από τις στιγμές εκείνες είναι συγκλονιστικές και ιδιαίτερα συγκινητική είναι αυτή που απεικονίζει έναν στρατιώτη να ασπάζεται την εικόνα από τα χέρια μιας ηλικιωμένης γυναίκας, πιθανώς της μητέρας του. Έτσι, λοιπόν «με το χαμόγελο στα χείλη», όπως λέει και το γνωστό τραγούδι, ξεκινούν οι φαντάροι για τον πόλεμο. Αρχίζει η εποποιία του αλβανικού μετώπου.
Δίκαια χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς ως έπος, γιατί ο ελληνικός στρατός κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, μέσα στα χιόνια, με ελάχιστα πολεμοφόδια, με μουλάρια αντί για τροχοφόρα και πολλές άλλες στερήσεις κατάφερε όχι απλά ν’ απωθήσει τον ιταλικό στρατό, αλλά να τον κατατροπώσει. Κοντά στην προσπάθεια αυτή και οι Ελληνίδες της Πίνδου, ηρωικές μορφές του αγώνα, που η συμβολή τους υπήρξε ανεκτίμητη και απέδειξαν πως δεν υπάρχει ασθενές φύλο, αλλά η πραγματική δύναμη πηγάζει από την καρδιά του ανθρώπου.

Άγιοι Σαράντα, Τεπελένι, Κορυτσά, Αργυρόκαστρο, είναι ενδεικτικά μόνο κάποια από τα μέρη, όπου ο ελληνικός στρατός προελαύνει και γράφει ιστορία. Οι Ιταλοί συνεχώς ανασυντάσσονται και επιτίθενται, με αποκορύφωμα την εαρινή επίθεση τον Μάρτιο του 1941, την οποία παρακολουθεί και συντονίζει προσωπικά ο ίδιος ο Μουσολίνι. Τότε είναι που θα επιστρατευθεί και η περίφημη ιταλική μεραρχία «Οι Λύκοι της Τοσκάνης», αλλά όλες οι προσπάθειες τους απέβησαν άκαρπες και τελικά υπέστησαν συντριπτική ήττα στο ύψωμα 731, που τους ανάγκασε σε ταπεινωτική υποχώρηση.
Αν θέλει κάποιος ποιητικά ν’ αποδώσει το μεγαλείο της ελληνικής αντίστασης στο αλβανικό μέτωπο, δεν έχει παρά να προστρέξει στον Οδυσσέα Ελύτη, τον βραβευμένο με Νόμπελ Έλληνα λογοτέχνη, όπου στο περίφημο έργο του «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» λέει σε κάποιους στίχους:

Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο μες στο αίμα
Tου κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:
Ελευθερία
Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν το δρόμο:
EΛEYΘEPIA
Για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος

Ενώ η Ελλάδα γευόταν τους καρπούς των επιτυχιών της και υπήρχε ένα κλίμα διάχυτης αισιοδοξίας, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Η ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ με την πανίσχυρη στρατιωτική της μηχανή επιτίθεται στις 6 Απριλίου του 1941 από τα Γιουγκοσλαβικά και Βουλγαρικά σύνορα και παρά τη σθεναρή αντίσταση των Ελλήνων, τελικά επικρατεί. Στις 21 Απριλίου ο Γεώργιος Τσολάκογλου, διοικητής της ελληνικής στρατιάς Ηπείρου και Μακεδονίας, υπέγραψε την άνευ όρων παράδοση του ελληνικού στρατού στους Γερμανούς. Λίγες ημέρες αργότερα οι κατακτητές εισέρχονται στην Αθήνα και υψώνουν τη ναζιστική σημαία με τη σβάστικα στην Ακρόπολη.

Ο τελευταίος θύλακας αντίστασης είναι η Κρήτη, η οποία κρατά σθεναρή άμυνα και προκαλεί μεγάλες απώλειες στους κατακτητές ακυρώνοντας τους αρχικούς τους υπολογισμούς. Αποτέλεσμα : η εμπλοκή των γερμανικών δυνάμεων στο νησί θα καθυστερήσει τη μετάβασή τους στο μέτωπο της Σοβιετικής Ένωσης, γεγονός που, σύμφωνα με τους ιστορικούς, καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την πορεία του πολέμου, καθώς ο ρωσικός χειμώνας θα αποβεί ολέθριος για του Γερμανούς. Η αντίσταση των Κρητών κάμπτεται, ο βασιλιάς και η ελληνική κυβέρνηση εγκαταλείπουν το νησί και φεύγουν στην Αίγυπτο, ενώ οι Γερμανοί γίνονται πλέον οι απόλυτοι κυρίαρχοι στην Ελλάδα συνεπικουρούμενοι από τους Ιταλούς και τους Βούλγαρους. Αρχίζει η περίοδος της γερμανικής κατοχής.

Για την ηρωική αντίσταση των Δωδεκανήσων και ιδιαίτερα της Κω απέναντι στους Γερμανούς, θα ήταν αδύνατο να μιλήσει κάποιος επαρκώς στα πλαίσια ενός επετειακού λόγου, καθώς κινδυνεύει να αφήσει έξω από την περιγραφή του σημαντικές πτυχές της περιόδου εκείνης. Η Κως βρέθηκε κάτω από τον γερμανικό ζυγό τον Οκτώβριο του 1943 και πλήρωσε το δικό της τίμημα στον συλλογικό αγώνα του ελληνικού λαού για ελευθερία. Εκτελέσεις, βασανιστήρια, απαγχονισμοί δεν στάθηκαν ικανά να κάμψουν το φρόνημα των κατοίκων και έτσι τον Μάιο του 1945 οι κατακτητές αποχωρούν από το νησί παραδίδοντας τη διοίκηση στους Βρετανούς. Ο δρόμος για την οριστική ενσωμάτωση στην αγκαλιά της μητέρας Ελλάδας είχε πλέον ανοίξει.
Σύσσωμος ο ελληνικός λαός κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής ανεβαίνει τον δικό του «Γολγοθά». Τα χρόνια αυτά αποτελούν μία από τις σκοτεινότερες περιόδους, τις πιο βάρβαρες και αποκρουστικές όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας. Ακόμα και σήμερα πολλοί αδυνατούν να εξηγήσουν πως οι Γερμανοί, λαός με κουλτούρα, κλασικές σπουδές, παράδοση στη μουσική και πρωτοπόροι στις επιστήμες, επέδειξαν τέτοια φρικαλεότητα!

Η εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι πως, όταν ο άνθρωπος επιδιώκει να γίνει υπεράνθρωπος, τότε καταντά υπάνθρωπος, ομοιούμενος με τα άλογα κτήνη, και μάλιστα τα αγριότερα εξ αυτών. Αν είχαν στόμα να μιλήσουν το σκοπευτήριο της Καισαριανής και το στρατόπεδο Χαϊδαρίου στην Αθήνα, το Δοξάτο στη βουλγαροκρατούμενη τότε Δράμα, τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, το Άουσβιτς και το Νταχάου, τα κρατητήρια της Γκεστάπο και τόσοι άλλοι τόποι μαρτυρίου για εκατομμύρια ανθρώπους, τότε σίγουρα οι περισσότεροι από εμάς δεν θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυα τους.
Στην Ελλάδα η σκληρότητα των κατακτητών έφτανε, αν δεν ξεπερνούσε, τα όρια της κτηνωδίας. Χιλιάδες άμαχοι εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν, και πάρα πολλοί πέθαναν από την πείνα. Είναι συγκλονιστικές οι εικόνες που προβάλλονται από επετειακά αφιερώματα και δείχνουν σκελετωμένα πτώματα να μεταφέρονται με κάρα σε τόπους μαζικής ταφής.

Από τη βαρβαρότητα αυτή δεν γλίτωσαν ούτε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά, ενώ προκαλούν οργή οι περιγραφές πολλών ανθρώπων που έζησαν την κατοχή και μαρτυρούν, πως οι κατακτητές περιέλουζαν με πετρέλαιο και έβαζαν φωτιά ακόμα και στα σκουπίδια, προκειμένου να μην υπάρχει ούτε υπόλειμμα τροφής.
Τη δίωξη και το μαρτύριο βίωσαν στο πετσί τους και οι Έλληνες εβραίοι στο θρήσκευμα κάτοικοι της Θεσσαλονίκης, αλλά και άλλων περιοχών, όπως της Κω, θύματα και αυτοί του φυλετικού ρατσισμού που χαρακτηρίζει τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Βέβαια, όπως παντού και πάντοτε συμβαίνει σε τέτοιες περιστάσεις, δεν έλειψαν και οι δωσίλογοι, οι προδότες της πατρίδας. Αυτοί προτίμησαν όχι μόνο να συμβιβαστούν, αλλά και να συνεργαστούν με τον κατακτητή, υπολογίζοντας μόνο το συμφέρον τους και προδίδοντας τους συμπατριώτες τους. Πολλοί που συνελήφθησαν μετά τη λήξη του πολέμου, είχαν το τέλος που τους άξιζε.

Η Ελλάδα μπορεί να ηττήθηκε στρατιωτικά , όμως ο λαός κάθε άλλο παρά εγκατέλειψε τη μάχη. Συγκροτήθηκαν αντιστασιακές ομάδες που πολεμούσαν τον εχθρό στα βουνά και προέβαιναν σε δολιοφθορές στις πόλεις, ενώ, παράλληλα, γεγονότα όπως η κηδεία του Κωστή Παλαμά και η υποστολή της ναζιστικής σημαίας από δυο νεαρούς φοιτητές, τον Μανόλη Γλέζο και τον Απόστολο Σάντα, λειτουργούσαν αφυπνιστικά για τη συνείδηση των Ελλήνων που αρνούνταν να συμβιβαστούν με την υποτέλεια και την κατοχή. Για τη συμμετοχή δε του ιερού κλήρου στον αγώνα θα μπορούσε κάποιος να γράψει και να αφηγηθεί πάρα πολλά.

Η Εκκλησία απέδειξε τότε για άλλη μια φορά, ότι δεν είναι ένας φιλανθρωπικός οργανισμός που ο ρόλος του περιορίζεται στα συσσίτια, όπως κάποιοι λανθασμένα θεωρούν σήμερα, αλλά συμμετέχει στον πόνο και τις θυσίες του λαού ευλογώντας, όταν χρειαστεί, ακόμα και τα όπλα, χάριν των δικαίων και ιερών αγώνων του Έθνους. Όλες αυτές οι επαναστατικές κινήσεις σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα έφεραν το ποθούμενο για τη χώρα μας. Στις 12 Οκτωβρίου του 1944 οι Γερμανοί αποχωρούν από την Αθήνα δίδοντας τη σκυτάλη της εξουσίας στην πρώτη ελεύθερη μετακατοχική κυβέρνηση.

Οι ελπίδες για ένα καλύτερο «αύριο» όμως γρήγορα θα διαψευσθούν. Το αιώνιο σαράκι που «τρώει τα σπλάχνα της ελληνικής φυλής», η διχόνοια, θα κάνει πάλι την εμφάνισή του. Η Ελλάδα παραδίδεται στη δίνη του εμφυλίου πολέμου, μια περίοδος ντροπής για την ελληνική ιστορία, που χύθηκε αίμα αδελφικό στο βωμό κομματικών συμφερόντων και δημιούργησε μετεμφυλιακά σύνδρομα χωρίζοντας τους Έλληνες σε δεξιούς και αριστερούς, με ολέθριες συνέπειες για την ανάπτυξη και την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Ας παραδειγματιστούμε εμείς οι νεώτεροι από την περίοδο εκείνη, ας αποφύγουμε τις παγίδες που κάποια παρασκηνιακά κέντρα προσπαθούν να μας στήσουν, και ας μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Η σημερινή πολιτική συγκυρία στην πατρίδα μας είναι πολύ δύσκολη και προσφέρεται για προπαγάνδα, εκμετάλλευση και καπηλεία από ακραίες ομάδες διαφορετικών και αντιτιθέμενων ιδεολογικών χώρων. Αλίμονο όμως στο λαό που λησμονεί την ιστορία του. Είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει και μάλιστα τις μελανότερες σελίδες αυτής.

Ο αρχαίος ρήτορας Δημοσθένης « φωνάζει» μέσα από τα βάθη των αιώνων : «Πόλεμος ένδοξος, ειρήνης αισχράς αιρετώτερος». Πράγματι, είναι προτιμότερος ο πόλεμος από μια ειρήνη εξευτελιστική. Είναι καλύτερο να πολεμάς και να πέφτεις όρθιος, παρά να συμβιβάζεσαι και να υποδουλώνεσαι, γιατί αργά ή γρήγορα θα νιώθεις ντροπή για την πράξη σου αυτή και η ντροπή θα μεταβιβαστεί στα παιδιά σου, στα παιδιά των παιδιών σου και σε όλες τις επερχόμενες γενιές. Αυτό φαίνεται ότι το είχαν αντιληφθεί πολύ καλά οι ήρωες του 40 και το έκαναν πράξη, όταν οι καιροί και οι συνθήκες το απαίτησαν. Ας παραδειγματιστούν και οι σύγχρονοι Έλληνες από τα πρότυπα αυτά και ιδιαίτερα εκείνοι που ασκούν εξουσία και ζητούν την ψήφο και την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού. Ας καταλάβουν επιτέλους ότι οι συνεχείς υποχωρήσεις στις παράλογες απαιτήσεις των ξένων βυθίζουν τη χώρα στην ανυποληψία και επιδεινώνουν την κρίση. Απαιτείται στοιχειώδης γνώση της Ιστορίας, για να συνειδητοποιήσουν ότι κανένας λαός ποτέ και πουθενά δεν κέρδισε τη συμπάθεια και την υποστήριξη των άλλων γυρνώντας σαν ζητιάνος και παρακαλώντας σαν δούλος για βοήθεια.

Όταν σέβεσαι τον εαυτό σου και υπερασπίζεσαι τα νόμιμα δικαιώματά σου, ορθώνοντας το ανάστημά σου και λέγοντας «όχι» εκεί που πρέπει, τότε κερδίζεις την εκτίμηση και το σεβασμό των άλλων. Τότε ακόμα και οι αντίπαλοί σου αναγνωρίζουν το ήθος και το μεγαλείο των επιλογών σου. Για του λόγου το αληθές ας θυμηθούμε τι είπε ο Χίτλερ για τους Έλληνες στο γερμανικό κοινοβούλιο τον Μάιο του 1941:
«Χάριν της ιστορικής αληθείας οφείλω να διαπιστώσω ότι μόνον οι Ελληνες, εξ᾿ όλων των αντιπάλων οι οποίοι με αντιμετώπισαν, επολέμησαν με παράτολμον θάρρος και υψίστην περιφρόνησιν προς τον θάνατον…»

Αν ανατρέξουμε στη νεκρώσιμη ακολουθία της ορθόδοξης Εκκλησίας θα δούμε μεταξύ άλλων τους εξής συγκλονιστικούς στίχους: πάντα σκιάς ασθενέστερα, πάντα ονείρων απατηλότερα. Μία ροπή και ταύτα πάντα θάνατος διαδέχεται. Ομολογουμένως, η ζωή του ανθρώπου και τα πράγματα του κόσμου τούτου είναι πιο αδύναμα και από τη σκιά, πιο απατηλά και από τα όνειρα. Μια μικρή μεταβολή των καταστάσεων αρκεί, για να οδηγηθεί ο άνθρωπος στο θάνατο. Η Εκκλησία όμως εύχεται και κάτι άλλο για τους κεκοιμημένους: αιωνία η μνήμη. Αυτό ας ευχηθούμε και εμείς για τους ήρωες του 40 και ας υποσχεθούμε πως, αν δεν μπορούμε να τους μιμηθούμε, τουλάχιστον δεν θα τους ντροπιάσουμε. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τους σκεπάζει. Αιωνία τους η μνήμη!

Παραθέτω το χρονικό του ταξιδιού δύο νέων από τη Λαοδικεία της Συρίας, οι οποίοι μέσῳ της Ελλάδας κατόρθωσαν να φτάσουν στην Γερμανία όπου αφήνοντας πίσω τους την πατρίδα και τους αγαπημένους τους, αλλά και τον πόλεμο με τα δεινά που αυτός φέρνει, ξεκίνησαν μία νέα, καλύτερη ζωή.

Το χρονικό έγραψε σε συνεννόηση μαζί τους η Μαρία Π., θεία των δύο νέων, του Ναντίμ (=Θεόδουλος) και του Ουασίμ (=Ανδρέας), μετά από δική μου προτροπή, για να γνωρίσουμε τους πρόσφυγες λίγο καλύτερα, να ξεφύγουμε από αυτό που συνήθως μαθαίνουμε γι’ αυτούς -τους αριθμούς των αφίξεων και τις ανώνυμες φωτογραφίες- και να τους δούμε ως ανθρώπους, αδελφούς μας, που ψάχνουν ένα καλύτερο αύριο, έναν ασφαλέστερο κόσμο.

«11 Αυγούστου 2011 …

Περπατώντας αμέριμνοι στην αγορά, στο κέντρο της ιστορικής πόλης της Λαοδικείας, ξαφνικά εμφανίζεται ένας άνδρας ένστολος και ένοπλος και ανοίγει πυρ προς τον κόσμο! Έντρομοι κλεινόμαστε γρήγορα στο αμάξι και φεύγουμε να προστατευτούμε. Σκηνή από μία ταινία; Όχι. Σκηνή από την πραγματικότητα. Από την σκληρή πραγματικότητα και καθημερινότητα που ζουν οι Σύριοι εδώ και 4 συναπτά έτη! Εμείς για καλοκαιρινές διακοπές είχαμε πάει. Κι όμως βρεθήκαμε στην καρδιά του πολέμου. Ενός πολέμου που συνεχίζεται με δραματικές εξελίξεις που μας επηρεάζουν όλους.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ονομάζομαι Μαρία και είμαι παντρεμένη εδώ και 6 χρόνια με τον Γιώργο, ο οποίος κατάγεται από την Λαοδικεία (Λαττάκια) της Συρίας και είναι Χριστιανός Ορθόδοξος, και συγκεκριμένα όπως αναφέρεται στο Πιστοποιητικό Βαπτίσεώς του, είναι Rum – Orthodox (Rum= Ρωμιός = Έλλην).
Το δράμα του πολέμου ίσως να μην το ζούμε άμεσα, αλλά το ζούμε έμμεσα μιας και η οικογένεια του συζύγου μου ζει στην Συρία. Στην υπέροχη αυτή χώρα με τα τόσα μνημεία, με δυστυχώς λίγους Χριστιανούς Ορθόδοξους, αλλά με ανθρώπους με ήθος και βαθιά πίστη στον Θεό.

Πριν από έναν χρόνο, ο 27χρονος Ναντίμ (Θεόδουλος το βαπτιστικό του όνομα) και ο 19χρονος Ουασίμ (Ανδρέας – βαπτιστικό), ανίψια του συζύγου μου, γιοί της αδερφής του, αναγκάστηκαν να φύγουν από την χώρα τους για ένα καλύτερο αύριο. Άφησαν πίσω σχολεία, σπουδές, εργασία, όνειρα, ίσως ένα μέλλον που κάποτε έδειχνε λαμπρό. Πούλησαν περιουσία. Εγκατέλειψαν την ζεστή φωλιά και θαλπωρή της αγκαλιάς της μητέρας. Της δεμένης οικογένειας. Των αδερφικών φίλων. Έτσι το φθινόπωρο του 2014 αποχαιρέτησαν γονείς, αδέρφια, παππούδες, γιαγιάδες και όλη την οικογένεια, και ξεκίνησαν από την Λαοδικεία με ένα σάκο στην πλάτη και με λιγοστές χιλιάδες ευρώ για την Τουρκία. Φυσικά ότι χρήματα είχαν μαζί τους, προορίζονταν για τους διακινητές, καθώς και για τα καθημερινά τους έξοδα μέχρι τον προορισμό τους. Στα παράλια της Τουρκίας έφτασαν τον Οκτώβριο του 2014 και έμειναν για μία εβδομάδα περίπου σε γνωστούς τους φίλους. Ύστερα όταν ο διακινητής έκρινε ότι μπορούσαν να ταξιδέψουν, έφυγαν ένα βράδυ με μια φουσκωτή βάρκα με προορισμό την Κω. Το φουσκωτό φυσικά είχε περισσότερους επιβάτες από όσους το ίδιο επέτρεπε.

Έφτασαν στην Κω και εκεί το Λιμενικό προσωπικό τους κατεύθυνε στην Αστυνομία όπου κρατήθηκαν για 4-5 ημέρες ώσπου να ετοιμάσουν τα χαρτιά τους για την προσωρινή παραμονή τους στην Ελλάδα. Εμείς καθώς έχουμε φίλους στην Κω, τους ζητήσαμε να πάνε στην Αστυνομία να δουν τα παιδιά αν είναι καλά στην υγεία τους, αν χρειάζονται κάτι κλπ. Οι φίλοι μας, Θανάσης κι Ελένη, πήγαν με μεγάλη προθυμία και είδαν τα ανίψια μας. Ένιωσα σαν να τα είδα η ίδια. Ησύχασα γιατί μέχρι να φτάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα με αυτήν την μικρή φουσκωτή βάρκα, η καρδιά μας χτυπούσε πολύ δυνατά…

Ύστερα από κάποιες μέρες πήραν το χαρτί της άδειας εξάμηνης παραμονής και πήραν το πλοίο από Κω για Πειραιά. Το πρωί της άφιξής τους στο Πειραϊκό λιμάνι ήμουν τόσο χαρούμενη που θα τους υποδεχόμουν και θα τους έσφιγγα στην αγκαλιά μου σώους και αβλαβείς! Αυτό το πρωινό της 4ης Νοεμβρίου 2014 θα μου μείνει πραγματικά αξέχαστο. Τους φιλοξενήσαμε στο σπίτι μας για 4 μήνες. Στην διάρκεια αυτή μας βοήθησαν πολλοί άνθρωποι και πραγματικά τους ευχαριστώ έναν έναν ξεχωριστά, μέσα από την καρδιά μου.

Βασικό ρόλο έπαιξε η εκκλησία. Ο πνευματικός μας πατέρας, Αρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος Καράμπελας, μίλησε στους ενορίτες για τα παιδιά που ήρθαν από την εμπόλεμη χώρα. Ο κόσμος μάζεψε από τρόφιμα μέχρι ρούχα και παπούτσια για να τα βοηθήσει. Το συσσίτιο της ενορίας μας καθημερινά μας έδινε τρόφιμα και φαγητό ώστε να τα βγάλουμε πέρα μιας και η δική μας οικονομική κατάσταση δεν ήταν η καλύτερη λόγω ανεργίας που μαστίζει τους περισσότερους νέους. Ο αδερφός μου έγινε ο καλύτερός τους φίλος. Όλοι αγάπησαν και ξεχώρισαν τα παιδιά για το ήθος τους, την αγάπη προς το πλησίον και το χαμόγελο που είχαν πάντα στο πρόσωπό τους παρά τις δύσκολες στιγμές που πέρασαν και που επρόκειτο να περάσουν…

Όλους αυτούς τους τέσσερις μήνες περάσαμε πολύ όμορφες στιγμές τόσο μεταξύ μας όσο και με φίλους που γνώρισαν τα αγόρια και τα αγάπησαν, αλλά και πολλές στιγμές αγωνίας και έρευνας για το μέλλον τους και αναπόλησης της όμορφης οικογενειακής κατάστασης που είχαν στην γενέτειρά τους. Μαζί μελετήσαμε λίγο την ελληνική γλώσσα, την οποία τα παιδιά ήθελαν να μάθουν με λαχτάρα. Καθώς ομιλώ την αραβική, ήταν για μένα εύκολο να μεταδώσω τις γνώσεις μου, αλλά και να πάρω κι εγώ από τα παιδιά γνώσεις για την δική τους γλώσσα. Ζήσαμε μαζί, φάγαμε μαζί, ανταλλάξαμε παραδόσεις και έθιμα. Τρόπους ζωής, συμπεριφοράς και καθημερινότητας. Υπήρχαν πάρα πολλά κοινά γι αυτό και δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα στην συμβίωσή μας στο σπίτι. Τις Κυριακές πηγαίναμε το πρωί όλοι μαζί στην εκκλησία και έπειτα συζητούσαμε με τον ιερέα ο οποίος επικοινωνούσε μαζί τους στην αγγλική γλώσσα.

Τον Φεβρουάριο του 2015 ήρθε η στιγμή τα παιδιά να φύγουν από την Ελλάδα. Αγοράσαμε τα κατάλληλα παπούτσια και μπότες, ζεστά πανωφόρια και ρούχα, μιας και είχαν να διανύσουν χιλιόμετρα μες τον βαρύ χειμώνα των βόρειων χωρών. Η στενοχώρια μας απερίγραπτη μιας και είχαμε δεθεί τόσο πολύ! Νέος προορισμός τους η Γερμανία ύστερα από μερόνυχτα αναζήτησης χώρας που θα μπορούσε να τους βοηθήσει περισσότερο να βρουν τον δρόμο τους. Έτσι στις 18 του μήνα αργά το βράδυ, έφυγαν για την Θεσσαλονίκη. Μαζί τους πήγε κι ο σύζυγός μου. Πήγαν μαζί ως τα σύνορα κι έπειτα τα άφησε μόνα τους… Τα παιδιά πέρασαν τα σύνορα για τα Σκόπια κι έπειτα για την Σερβία. Στον δρόμο τους αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα. Από κούραση, εξαθλίωση, πείνα, από το να τους κλέψουν τα πράγματα και τα χρήματα μέχρι το να τους γυρίσει η αστυνομία πάλι πίσω στην Σερβία. Περπάτησαν μίλια. Έμειναν χωρίς φαγητό και νερό. Αναγκάστηκαν να πιουν μολυσμένο νερό από την λάσπη.

Ύστερα από κάποιες ημέρες έφτασαν στην Ουγγαρία όπου η αστυνομία τους συμπεριφέρθηκε άθλια. Τους χτύπησε και δεν τους άφησε να πιουν ούτε νερό! Υπέφεραν. Κοιμήθηκαν μες την λάσπη. Αλλά ποτέ δεν παραπονέθηκαν. Όταν καταφέρναμε να μιλήσουμε λιγοστές φορές από το τηλέφωνο τους ή άλλων, ήταν πάντα με την ελπίδα και με την δύναμη να συνεχίσουν.
Μετά από 2 εβδομάδες έφτασαν στην Γερμανία. Ομολογουμένως είχαν καλή αντιμετώπιση σε σχέση με άλλες χώρες. Έμμειναν σε κάποιο camp για λίγο διάστημα.
Σήμερα μένουν σε μια Γερμανική πόλη, αγωνιζόμενοι για το μέλλον, αλλά πάντα με προσευχή για τον Θεό και πάντα με το χαμόγελο που μας χαρίζει η ελπίδα και η πίστη μας προς Εκείνον. Πήγαμε και τους είδαμε το καλοκαίρι και πραγματικά ξαναζήσαμε τις αξέχαστες στιγμές που είχαμε ζήσει μαζί στην Ελλάδα.
Τα ανίψια μας τώρα ζουν σε ένα διαμέρισμα στην περιοχή της Βαυαρίας. Κάθε απόγευμα παρακολουθούν μαθήματα της γερμανικής γλώσσας σε φροντιστήριο για αλλοδαπούς. Τα παιδιά έχουν ξεχωρίσει για τον ευαίσθητο και ώριμο χαρακτήρα τους, την σωστή και συγκροτημένη προσωπικότητά τους. Οι καθηγητές τα συμπαθούν πολύ και χαίρονται με την πρόοδό τους. Παράλληλα με το φροντιστήριο, ο 20χρονος πια Ανδρέας πηγαίνει τα πρωινά στο σχολείο. Λόγω της προόδου του, έχει καταταχθεί στο επίπεδο 2 κι όχι σε αυτό των αρχαρίων. Ο 28χρονος πλέον Θεόδουλος εργάζεται εδώ και ενάμιση μήνα σε μια πολύ καλή Γερμανική εταιρεία ενώ από τον επόμενο μήνα θα πάει κι εκείνος σε σχολείο για ενήλικες για να σπουδάσει. Πέρα από τις σπουδές και την εργασία, τα παιδιά πηγαίνουν τα Σαββατοκύριακα μαζί με τους καθηγητές τους σε εκπαιδευτικές εκδρομές ή συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες που τους βοηθούν να κάνουν πρακτική τα γερμανικά τους, να γνωρίζουν τον νέο τρόπο ζωής τους και να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.
Τώρα, ύστερα περίπου από έναν χρόνο, όποτε επικοινωνούμε, μιλάμε εκτός από τα Αραβικά, και στα Ελληνικά που ποτέ δεν τα ξέχασαν. Όπως δεν ξέχασαν ποτέ και τους ανθρώπους που τους βοήθησαν εδώ. Γι αυτό και πάντα αναφέρουν τα ονόματά τους και στέλνουν την αγάπη τους, το ευχαριστώ τους και τα χαιρετίσματά τους.
Ο Θεόδουλος και ο Ανδρέας – Ναντίμ και Ουασίμ αντίστοιχα – είναι πια μέρος της ζωής μου. Δεν μπορώ να φανταστώ αυτήν δίχως τους δύο καλύτερούς μου φίλους! Τους ευχαριστώ για όσα με δίδαξαν. Το ήθος , τον καθημερινό αγώνα, την υπομονή, την επιμονή, την ψυχική δύναμη και το συνεχές χαμόγελο στα χείλη. Την ελπίδα και προσμονή για ένα καλύτερο αύριο….

Μαρία από Πειραιά …
Σεπτέμβριος 2015″

amoustakis.wordpress.com

Τὰ ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα ὅλης τῆς περιόδου τοῦ Πεντηκοσταρίου, ἀλλὰ καὶ τοῦ μηνὸς Μαΐου ἐν προκειμένῳ, μονοπωλοῦνται ἀπὸ τὸ βιβλίο Πράξεις Ἀποστόλων, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ μία διαρκὴ ὑπόμνηση τῆς σωτήριας παρέμβασης τοῦ Θεοῦ στὴν ἱστορία καὶ καλύπτει ὁλόκληρη την ἀναστάσιμη περίοδο.

Παρά ταῦτα, κατὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καὶ Εὐαγγελιστοῦ ὡς ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα διαβάζεται ἡ περικοπὴ Α’ Ἰωάννου 1:1-7.
Ὅπως εἶναι γνωστὸ ὁ ἅγιος Ἰωάννης, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ τέταρτο εὐαγγέλιο, ἔχει γράψει τὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως καὶ τρεῖς ἀπὸ τὶς ἐπιστολὲς τῆς Καινῆς Διαθήκης. Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς του προέρχεται ἀπὸ τὴν πρώτη ἀπὸ τὶς τρεῖς αὐτὲς ἐπιστολὲς ποὺ ἀποτελοῦν κόσμημα γιὰ τὴν Ἐκκλησία.

Στὴν περικοπὴ αὐτή, μὲ τὴν ὁποία ξεκινᾶ ἡ ἐπιστολή, ὁ ἅγιος Ἰωάννης κάνει μία ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρουσα ἀναφορὰ στὸ σκεπτικὸ τῶν ἀποστόλων ὅταν ἔγραφαν τὰ κείμενά τους, τὰ ὁποῖα συγκρότησαν τὸν κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης.
Κατὰ καιροὺς τὰ βιβλικὰ κείμενα ἔχουν προσδιοριστεῖ μὲ πολλοὺς καὶ διαφορετικοὺς χαρακτηρισμούς, οἱ ὁποῖοι συνήθως δὲν ἐκφράζουν οὔτε τὸ σκοπὸ τῶν συγγραφέων τους οὔτε ἀποδίδουν μὲ ἀκρίβεια τὸ περιεχόμενό τους. Τὰ εὐαγγέλια, παραδείγματος χάριν, συνήθως χαρακτηρίζονται ὡς βιογραφίες τοῦ Χριστοῦ, χαρακτηρισμὸς ποὺ στὴν πραγματικότητα δὲν ἐξαντλεῖ τὸ σκοπό τους οὔτε περιγράφει τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἡ Ἐκκλησία τὰ ἐνέταξε στὸν κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Οἱ ἐπιστολὲς ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, εἶναι κείμενα πνευματικὰ καὶ θεόπνευστα ἢ κείμενα ποιμαντικὰ μὲ παράλληλες ἀναφορὲς σὲ καθημερινὰ προβλήματα τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν; Γιατί ἐπιστολὲς ὅπως ἡ πρὸς Φιλήμονα, ἡ ὁποία ἀναφέρεται σὲ ἕνα ἰδιωτικὸ ζήτημα συμπεριελήφθηκαν στὸν κανόνα; Ποιός ὁ σκοπὸς τῶν συγγραφέων τους; Ποιό ἦταν τὸ κίνητρό τους;
Σύμφωνα μὲ τὸν ἀπόστολο καὶ εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη οἱ ἀπόστολοι κατέγραψαν «ὃ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς· καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν· ὃ ἑωράκαμεν καὶ ἀκηκόαμεν, ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν, ἵνα καὶ ὑμεῖς κοινωνίαν ἔχητε μεθ’ ἡμῶν· καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Α’ Ἰω. 1:1-3).

Διαβάζοντας αὐτὸ τὸ κείμενο ἀντιλαμβανόμαστε μὲ σαφήνεια ποιὸς ἦταν ὁ σκοπός τους. Πρῶτα ἀπὸ ὅλα ἡ σχέση τους μὲ αὐτὸ ποὺ περιγράφουν εἶναι ἄμεση: εἶναι αὐτήκοοι καὶ αὐτόπτες μάρτυρες. Γράφουν γιὰ αὐτὸ ποὺ εἶδαν καὶ ἄκουσαν. Μάλιστα ὁ ἅγιος Ἰωάννης δὲν παραλείπει νὰ σημειώσει καὶ «αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν» παραπέμποντας μας –μᾶλλον χωρὶς νὰ τὸ ἐπιδιώκει- στὸ περιστατικὸ τῆς ψηλαφήσεως τοῦ Θωμᾶ, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ μία σημαντικὴ βοήθεια ἐκ μέρους τοῦ ἀναστημένου Ἰησοῦ στὸν ἄνθρωπο ποὺ προσπαθεῖ νὰ στερεώσει τὴν πίστη του μὲ τὴ βοήθεια τῆς ἀντιληπτικῆς ἱκανότητας τῶν αἰσθήσεων.

Ὁ 1ος στίχος, καθὼς συνεχίζει μὲ τὴν φράση «περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς», μᾶς προκαλεῖ ἔκπληξη, γιατὶ ὁ συγγραφέας μέχρι τώρα ἔχει ἀναφερθεῖ ἀποκλειστικὰ σὲ καρποὺς τῶν αἰσθήσεων χωρὶς νὰ μιλήσει γιὰ πίστη, γιὰ μετάνοια, ἢ κάτι συναφές. Δὲν κάνει ἀναφορὰ στὴ διδασκαλία τοῦ Κυρίου οὔτε σὲ ἰδιαίτερα περιστατικὰ τῆς ζωῆς του, π.χ. γέννηση, σταύρωση, ἀνάσταση κ.λ.π. Ἀντιθέτως, φαίνεται νὰ βαδίζει σὲ ἕναν πεζὸ δρόμο χωρὶς ἰδιαίτερες πνευματικὲς ἀναφορές, ὅπως ἴσως θὰ ἐπιθυμούσαμε.
Τὸ ὕφος του ἀλλάζει μὲ τὴν φράση «περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς», μὲ τὴν ὁποία μᾶς ὁδηγεῖ ἐκεῖ ποὺ θέλει.
Ποιός εἶναι ὁ Λόγος τῆς ζωῆς;
Θεολογώντας μὲ μία ἀφοπλιστικὴ ἁπλότητα μᾶς κατευθύνει στὴν καρδιὰ τῆς σκέψης του: ὁ Λόγος τῆς ζωῆς δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν Χριστὸ τοῦ Θεοῦ, τὸν Υἱὸ τῆς Παρθένου, τὸν Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας, μὲ τὸν ὁποῖο οἱ ἀπόστολοι συναναστράφηκαν ἐπὶ μακρόν. Ἔζησαν μαζί του, ἔφαγαν μαζί του, περπάτησαν μαζί του, συζήτησαν μαζί του . . .
Γιὰ νὰ κατανοήσουμε τὴ σκέψη τοῦ εὐαγγελιστοῦ πρέπει νὰ δοῦμε καὶ τοὺς δύο ἑπόμενους στίχους (2ο καὶ 3ο) στοὺς ὁποίους ὁ ἅγιος Ἰωάννης ξετυλίγει τὴ σκέψη του: μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀποστόλων φανερώθηκε ἡ ἴδια ἡ Ζωή, ὁ Χριστὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου. Αὐτὴ τὴν Ζωή, ποὺ τὴν εἶδαν καὶ τὴν ἔζησαν ἀπὸ κοντὰ τὴν προσφέρουν πρὸς ἐμᾶς ὡς πολύτιμη μαρτυρία –«μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν»- γιὰ νὰ μπορέσουμε καὶ ἐμεῖς, οἱ ἀναγνῶστες τοῦ κειμένου, οἱ χριστιανοὶ κάθε ἐποχῆς, τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, νὰ ἔχουμε «κοινωνία» μὲ τοὺς αὐτόπτες καὶ αὐτήκοους μάρτυρες, ὥστε «ἡ χαρὰ ἡμῶν [τῶν αὐτοπτῶν καὶ αὐτηκόων μαρτύρων] ᾖ πεπληρωμένη» (Α’ Ἰω. 1:4).

Ἔχοντας πλέον παρακολουθήσει τὴν ἰωάννεια σκέψη μποροῦμε νὰ προβοῦμε σὲ κάποιες παρατηρήσεις:
Σκοπὸς τοῦ συγγραφέα εἶναι νὰ μεταφέρει σὲ ἐμᾶς ὄχι κάποιες σκέψεις ἢ παρατηρήσεις, ἀλλὰ τὴν ἴδια του τὴν ἐμπειρία ἀπὸ τὴν ἐπαφή του μὲ τὸ Λόγο τῆς Ζωῆς, δηλαδὴ τὸ Χριστό. Ἡ ἐμπειρία του αὐτὴ προέρχεται ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὴν προσωπικὴ ἐπαφὴ μαζί του χωρὶς τὴν παρεμβολὴ ἄλλων.
Ἡ ἐμπειρία αὐτὴ εἶναι ἀναγκαία γιὰ ἐμᾶς ὥστε νὰ ἀποκτήσουμε καὶ ἐμεῖς κοινωνία μαζί Του. Τὰ βιβλικὰ κείμενα δὲν λειτουργοῦν ὡς ἱστορικὲς καταγραφὲς ἢ βιβλιογραφικὰ ἐνδιαφέρουσες φιλολογικὲς μαρτυρίες, ἀλλὰ ὡς κατάθεση ἄμεσης –καὶ γι᾿ αὐτὸ πολύτιμης- ἐμπειρίας ζωῆς. Αὐτὴ ἡ ἐμπειρία εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε «κοινωνία», δηλαδή, νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸ Λόγο καὶ νὰ ζήσουμε μαζί Του. Καρπὸς αὐτῆς τῆς ἑνώσεως εἶναι ἡ σωτηρία μας, ἡ συμμετοχή μας στὴν αἰώνια ζωή.
Αὐτὸ ἦταν τὸ κριτήριο τῆς ἐπιλογῆς ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας τῶν κειμένων ποὺ συγκρότησαν τὸν βιβλικὸ κανόνα. Στὴν Ἁγία Γραφή, ἀπὸ τὰ πολλὰ καὶ διάφορα εὐσεβῆ κείμενα τῶν συγγραφέων τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ἐνσωματώθηκαν μόνο ὅποια ὁδηγοῦσαν τοὺς ἀναγνῶστες στὴ σωτηρία. Καθὼς ἦταν θεόπνευστα ἐξέφραζαν τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸ Λόγο, τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, καὶ τὴν ἐμπειρία ποὺ εἶχαν οἱ ἀπόστολοι κατὰ τὴ ζωή τους μαζί Του. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, δὲν κατέγραψε τὴ διδασκαλία του σὲ κάποιο κείμενο. Δὲν ἦταν ἀπαραίτητο. Ἦταν ἀρκετὸ ποὺ τὴν μετέδωσε ὡς Ζωή, ὡς ἐμπειρία καθημερινότητας, στοὺς ἀποστόλους, τοὺς μαθητές του.
Γι᾿ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία διατήρησε τὴν ἐμπειρία πολλῶν διαφορετικῶν προσώπων. Στὰ εὐαγγέλια, παραδείγματος χάριν, ἔχουμε τὴ μαρτυρία τεσσάρων προσώπων. Πολὺ νωρίς, κατὰ τὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 2ου μ. Χ. αἰῶνα, ὁ Τατιανός, ἕνας σύριος σοφὸς θέλησε νὰ ἐναρμονίσει τὴν μαρτυρία τῶν εὐαγγελιστῶν καὶ προχώρησε στὴ συγγραφὴ ἑνὸς νέου εὐαγγελίου, τὸ ὁποῖο ὀνόμασε «Διατεσσάρων» καὶ περιεῖχε τὸ κείμενο τῶν τεσσάρων εὐαγγελίων ἑνωμένο σὲ ἕνα κείμενο, τὸ ὁποῖο ἔφτιαξε ἐπιλέγοντας τὰ διαφορετικὰ στοιχεῖα κάθε εὐαγγελίου καὶ παίρνοντας μιὰ φράση ἀπὸ τὸ ἕνα, τὴν ἑπόμενη ἀπὸ τὸ ἄλλο κ.ο.κ. Δίχως δισταγμὸ ἡ Ἐκκλησία τὸ ἀπέρριψε γιατὶ ὁ Τατιανὸς δὲν ἔφτιαξε ἕνα νέο πληρέστερο εὐαγγέλιο, ἀλλὰ κατέστρεφε αὐτὴ τὴν ἐμπειρία γιὰ τὴν ὁποία κάνει λόγο ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης στὸν πρόλογο τῆς πρώτης ἐπιστολῆς του. Τὸ «Διατεσσάρων» μπορεῖ νὰ ἦταν ἐνδιαφέρον ἱστορικὰ ἢ φιλολογικά, ἀλλὰ δὲν ὁδηγοῦσε στὴ σωτηρία: ἦταν διανοητικὸ κατασκεύασμα καὶ ὄχι καρπὸς «κοινωνίας», ἐμπειρίας.

Γιὰ τοὺς λόγους ποὺ ἀναφέραμε παραπάνω ἡ Ἐκκλησία συνεχίζει μέχρι σήμερα -καὶ στὶς ἀκολουθίες- καὶ θὰ συνεχίσει εἰς τοὺς αἰῶνες νὰ δηλώνει τὸ συγγραφέα τῶν βιβλικῶν ἀναγνωσμάτων, ἐνῶ δὲν τὸ κάνει γιὰ ἄλλα κείμενα (π.χ. τῶν κανόνων, τῶν τροπαρίων) οἱ συγγραφεῖς τῶν ὁποίων εἶναι καὶ αὐτοὶ γνωστοί.
Τὸ «ἐκ τοῦ κατὰ . . . ἁγίου εὐαγγελίου τὸ ἀνάγνωσμα» ποὺ ἀκοῦμε πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι πρόκειται νὰ γίνουμε κοινωνοὶ τῆς ἐμπειρίας ποὺ εἶχε ὁ συγκεκριμένος εὐαγγελιστὴς γιὰ τὸ Σωτήρα καὶ αὐτὴ ἡ πείρα ποὺ ἀποκτοῦμε ἀκούγοντας τὸ κείμενό του εἶναι ἱκανή, ἐνταγμένη μέσα στὴ μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴ σωτηρία.
Τὸ κείμενο τῆς Α’ ἐπιστολῆς τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, στὸ ὁποῖο ἀναφερθήκαμε μᾶς ξεκαθαρίζει τὴ στάση ποὺ πρέπει νὰ τηροῦμε ἀπέναντι στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ καθιστᾶ ἀπολύτως σαφὴ τὸ ρόλο ποὺ αὐτὴ ἔχει στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὴ ζωή μας προφυλάσοντάς μας ἀπὸ ἀστοχίες, παρανοήσεις, σφάλματα καὶ ἀνωφελὲς βάδισμα σὲ ἐπικίνδυνους δρόμους.

Είναι εντυπωσιακό το εντονότατο ενδιαφέρον που προκαλούν οι κάθε φύσεως προφητικές δηλώσεις και προβλέψεις. Το φαινόμενο αυτό με χαρακτηριστική παρουσία από την αρχαιότητα συνεχίζεται αμείωτο μέχρι τις ημέρες μας, δηλώνοντας την επιθυμία του ανθρώπου να πληροφορηθεί τα μέλλοντα.

Στην πραγματικότητα, αυτού του είδους η πληροφόρηση καμία ωφέλεια δεν προσφέρει στον άνθρωπο. Εξάλλου, σε περίπτωση που αυτή η γνώση ήταν αναγκαία, για την επιβίωση ή για την σωτηρία, θα την είχε προσφέρει ο Θεός σε όλους και δεν θα την έκρυβε για να την εξασφαλίσει στους εκλεκτούς του.
Όπως σημειώνει ο ομ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Πατρώνος στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του «Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, μια εκσυγχρονιστική ερμηνευτική προσέγγιση» (Αθήνα, 2009) στόχος του προφητικού κηρύγματος δεν είναι τόσο «να φωτίσει το μέλλον όσο το παρόν» (σελ. 34), το οποίο αποτελεί και τον στίβο στον οποίο ζει και αγωνίζεται ο κάθε άνθρωπος. Καθώς στο νου μας έχουμε συνδέσει τη λέξη «προφητεία» με μελλοντολογικές προβλέψεις είναι δύσκολο να την προσεγγίσουμε κάτω από το πρίσμα που θέτει ο καθηγητής.

Στην Παλαιά Διαθήκη «προφήτης» είναι αυτός που μιλά εξ ονόματος του Θεού (πρό + φημί). Οι αναφορές του σε γεγονότα που πρόκειται να συμβούν στο μέλλον δεν έχουν τον χαρακτήρα μαντικής-μαγικής πρόβλεψης αλλά προσπαθούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους, το βασιλιά, τους κατοίκους μιας πόλης, τους πιστούς του αληθινού Θεού να ερμηνεύσουν το παρόν και να καθορίσουν τη στάση τους μέσα από το μέλλον.

Ο άνθρωπος του Θεού θέλει να ενεργοποιήσει μια κριτική ματιά στο παρόν μέσῳ των αναφορών στο μέλλον. Παραδείγματος χάριν, όταν προειδοποιεί ότι η παρακοή στο νόμο θα επιφέρει αυτή ή την άλλη συμφορά δεν το κάνει για να ικανοποιήσει την περιέργεια σχετικά με το τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον, αλλά για να προβληματίσει τον αποδέκτη της προφητείας και να αλλάξει στάση. Ο προφητικός λόγος λειτουργεί ως ένα ισχυρό προειδοποιητικό καμπανάκι, το οποίο προσφέρει στο σώφρονα ακροατή τη δυνατότητα της μετάνοιας, της αλλαγής πορείας.

Αντιστοίχως, στην Καινή Διαθήκη υπάρχει η τάξη των προφητών, με παρόμοια έννοια και χαρισματική θέση στο χώρο της Εκκλησίας. Πολύ γνωστό είναι το χωρίο του βιβλίου Πράξεις Αποστόλων στο οποίο, ανάμεσα στους προφήτες και διδασκάλους της αντιοχειανής Εκκλησίας περιλαμβάνονται ο απ. Βαρνάβας και ο απ. Παύλος (Πρ. 13:1). Η τάξη των προφητών στην Καινή Διαθήκη έχει ρόλο περισσότερο διδακτικό και κηρυκτικό. Η έννοια αυτού που ομιλεί «προ προσώπου του Θεού» σχετίζεται με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού, αλλά και τα έντονα χαρίσματα που κοσμούσαν την Εκκλησία. Οι προφήτες της πρώτης Εκκλησίας είναι φορείς χαρισμάτων και μεταφέρουν με αγάπη, μεταδίδουν αυτά τα χαρίσματα στους άλλους.

Και εδώ έχουμε προρρήσεις μελλοντικών γεγονότων, όπως οι δύο προρρήσεις του Αγάβου, ο οποίος, ακολουθώντας την παράδοση των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, προφήτευσε δεινά. Για την ακρίβεια στο Πρ. 11:28 «ἐσήμανεν διὰ τοῦ πνεύματος λιμὸν μεγάλην μέλλειν ἔσεσθαι ἐφ᾿ ὅλην τὴν οἰκουμένην» και στο Πρ. 21:10 προφήτευσε τη σύλληψη και την παράδοση «εἰς χεῖρας ἐθνῶν» του απ. Παύλου. Η προσοχή μας πρέπει να επικεντρωθεί στο σκοπό της προφητείας. Ο Άγαβος δεν λειτουργεί ως ένας από τους αφθονούντες και σε εκείνη την περίοδο περιοδεύοντες μάγους, ψευδοπροφήτες και ψευδοδιδασκάλους. Το αντίθετο μάλιστα! Λειτουργεί ως μέλος της χριστιανικής συνάξεως και προφητεύει μέσα στα πνευματικά όριά της, ενώπιον πάντων.

Και στις δύο περιπτώσεις, όπως διαπιστώνουμε από τη συνάφεια του κειμένου έχουμε αποκάλυψη του μέλλοντος ώστε οι ακροατές του να ζήσουν διαφορετικά, πνευματικότερα το παρόν. Με τη βοήθεια των λόγων του Αγάβου η Εκκλησία θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει τις επερχόμενες δυσχερείς καταστάσεις. Σήμερα, συνήθως, χωρίς καμία επιτυχία, αγωνιούμε να ταυτίσουμε την μία ή την άλλη προφητεία με το ένα ή το άλλο γεγονός. Κατά την εποχή της Καινής Διαθήκης, δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο: ήταν ξεκάθαρο πότε συνέβη ο λιμός, «ἐπὶ Κλαυδίου», όπως και η σύλληψη και παράδοση του απ. Παύλου στους Ρωμαίους (Πρ. 25:11-12).

Το φαινόμενο των προφητικών προρρήσεων έσβησε με την πάροδο της αποστολικής εποχής, δίνοντας τη θέση του σε άλλα χαρίσματα στο σώμα του Χριστού. Σε σπάνιες περιπτώσεις, από τότε και εξής έχουμε τη διατύπωση προφητειών από άγιες μορφές με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του αγίου Κοσμά του Αιτωλού και του, συγχρόνου μας, αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου. Οι λόγοι τους παρανοούνται και διαστρέφονται από ανθρώπους που δεν κατανοούν τη λειτουργία της προφητείας στο σώμα της Εκκλησίας. Ο σκοπός της δεν είναι να λειτουργήσει ως ένα «μαγικό» κλειδί που θα ξεκλειδώνει τα μελλούμενα, αλλά ως μία υπόμνηση ότι με πίστη στο Θεό, ταπείνωση και πνευματική εργασία θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που θα έρθουν.

Για το λόγο αυτό είναι πολύ δύσκολο, έως αδύνατο, να ταυτίσουμε τις προφητικές ρήσεις με γεγονότα. Στις επιχειρούμενες ταυτίσεις δεν υπάρχει ούτε ομοφωνία ούτε σοβαρότητα. Γι᾿ αυτό ο ένας ιεροκήρυκας προχωρεί σε μία ταύτιση και ο επόμενος την απορρίπτει για να παρουσιάσει αυτή που εκείνος θεωρεί ισχυρότερη. Γι᾿ αυτό επαναλαμβάνεται η διαστροφή του χαρίσματος της προφητείας όπως ακριβώς συνέβη με την περίπτωση της ταυτίσεως του ονόματος που κρύβεται γύρω από τον αριθμό της Αποκαλύψεως (χξστ’), ο οποίος έχει οδηγήσει όσους επιχειρούν να τον ταυτίσουν με συγκεκριμένο πρόσωπο σε συνεχείς αποτυχίες.
Δυστυχώς, το χάρισμα της προφητείας, της παρουσίασης του λόγου του Θεού ανάμεσα μας, μέσα στον πνευματικό χώρο της Εκκλησίας, διαστρέφεται σε μία μαντική τέχνη, σε «πνεῦμα πύθωνα» (Πρ. 16:16), υπό τύπον προφητειών του Νοστράδαμου.

Διαβάζοντας το βίο των αγίων μορφών που είχαν το χάρισμα της προφητείας διαπιστώνουμε ότι η Εκκλησία δεν επιμένει καθόλου στον τονισμό αυτού του χαρίσματος. Αντιθέτως, αυτό φαίνεται να εντάσσεται ομαλά στην αγία ζωή τους. Όσοι δεν έχουν εκκλησιαστικό πνεύμα, αλλά αποζητούν μαντικές δυνάμεις ή δυνάμεις ιεροδιαμέσου (= μέντιουμ) τονίζουν, προβάλλουν και απομονώνουν αυτό το χάρισμα. Μάλιστα, σε περιόδους προβλημάτων, κρίσεων και κοινωνικής αναταραχής αυτά τα μη εκκλησιαστικά στοιχεία κυριαρχούν. Διαπιστώνουμε με θλίψη ότι οι επιτήδειοι της ενημέρωσης εκμεταλλεύονται δεόντως την επιθυμία των πολλών παρέχοντας, υπό τύπον δώρων και προσφορών, τις προφητείες του τάδε ή του δείνα αγίου για να αυξήσουν τις πωλήσεις, την ακροαματικότητα και την τηλεθέασή τους. Αυτοί που τρέχουν να αγοράσουν τέτοιο υλικό δεν εξετάζουν την ουσία του προβλήματος, αλλά σπεύδουν συρόμενοι ως πρόβατα από τον ένα ή τον άλλο κήρυκα, δάσκαλο, σοφό ή οτιδήποτε άλλο . . .
Σε αυτό το πλαίσιο, συναντάμε και το θλιβερό φαινόμενο, κάποιοι παίζοντας με τον φόβο και την περιέργεια του λαού να ορίζουν συγκεκριμένες ημερομηνίες για τη δευτέρα παρουσία του Κυρίου . . .

Κέντρο της προφητείας είναι και θα παραμείνει το παρόν με το οποίο την συνδέουν στενότατα οι αναφορές των ευαγγελίων. Το παρόν αυτό δεν είναι παρά ο χώρος της χάριτος, η εποχή που εγκαινίασε με τη θυσία του ο Χριστός και στην οποία ζούμε εμείς, χωρίς να έχουμε ανάγκη από προφητείες για να προοδεύσουμε πνευματικά. Η ενσάρκωση του Λόγου του Θεού ήταν είναι και θα παραμείνει το κορυφαίο σκάνδαλο για την ανθρώπινη ιστορία. Η συζήτηση για το πότε θα έλθει για δεύτερη φορά είναι σε λάθος βάση. Το ενδιαφέρον της Αγίας Γραφής για αυτά τα θέματα είναι μηδαμινό έως ανύπαρκτο.

Έγνοια και φροντίδα της Εκκλησίας είναι η σωτηρία μας και η μεταβολή του κόσμου που ζούμε σε παράδεισο. Στόχος της είναι η ανακαίνιση της κτίσεως και για την επίτευξη αυτού του στόχου αρκεί η πίστη μας στο πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού, του Σαρκωμένου Λόγου, του Χριστού του Θεού, στο πρόσωπό του οποίου βρήκαν την εκπλήρωσή τους όλες οι μεσσιανικές προφητείες.