Σήμερα 6 Ιανουαρίου 2017 εορτάζουν οι: Φώτιος, Φώτης, Φωτεινή, Φωτούλα, Θεοφάνης, Ιορδάνης, Ουρανία, Περιστέρα, Θεοπούλα, Θεόπη.

Τα άγια Θεοφάνεια του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.

Κατά τα Θεοφάνεια έγινε η φανέρωση της Αγίας Τριάδας κατά τη βάπτιση του Ιησού Χριστού. Μετά από θεία εντολή, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος εγκατέλειψε την ερημική ζωή και ήλθε στον Ιορδάνη ποταμό, όπου κήρυττε και βάπτιζε. Εκεί παρουσιάσθηκε κάποια ημέρα ο Ιησούς και ζήτησε να βαπτισθεί.

Ο Ιωάννης, αν και το Άγιο Πνεύμα τον είχε πληροφορήσει ποιος ήταν εκείνος που του ζητούσε να βαπτισθεί, στην αρχή αρνείται να τον βαπτίσει ισχυριζόμενος ότι ο ίδιος έχει ανάγκη να βαπτισθεί από Εκείνον. Ο Ιησούς, όμως, του εξήγησε ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και τον έπεισε να τον βαπτίσει.

Και τότε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών διαδραματίσθηκε μία μοναδική και μεγαλειώδης σκηνή, όταν με την μορφή ενός περιστεριού κατήλθε το Άγιο Πνεύμα και κάθισε επάνω στο βαπτιζόμενο Ιησού, ενώ συγχρόνως ακούσθηκε από τον ουρανό η φωνή του Θεού η οποία έλεγε: «Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» («Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, αυτός είναι ο εκλεκτός μου»).

Από τότε και το Βάπτισμα των χριστιανών, δεν είναι «εν ύδατι», όπως το βάπτισμα «μετανοίας» του Ιωάννη, αλλά «εν Πνεύματι Αγίω». Ο Κύριος με το να βαπτιστεί, αγίασε το νερό, το έκανε νερό αγιασμού και συμφιλίωσης με το Θεό.

Έτσι η Βάπτιση του Κυρίου άνοιξε τη θύρα του Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Με την καθαρτική χάρη του αγίου Βαπτίσματος ο παλαιός αμαρτωλός άνθρωπος ανακαινίζεται και με την τήρηση των θείων εντολών γίνεται κληρονόμος της βασιλείας των ουρανών.

Τα Θεοφάνεια είναι μεγάλη γιορτή του Χριστιανισμού, σε ανάμνηση της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο (ή Βαπτιστή).

Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Ιανουαρίου και είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου, που ξεκινά με τα Χριστούγεννα. Λέγεται, επίσης, Επιφάνια και Φώτα.

Το όνομα της γιορτής προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, που σύμφωνα με τις Γραφές συνέβη κατά τη Βάπτιση του Ιησού. Στις Δυτικές Εκκλησίες, τα Θεοφάνια είναι περισσότερο συνδεδεμένα με την προσέλευση και την προσκύνηση των Τριών Μάγων στη Φάτνη της Γέννησης του Ιησού.

Ιστορικό

Όταν ο Ιησούς έγινε 30 ετών βαπτίστηκε στον Ιορδάνη Ποταμό από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, που ήταν έξι μήνες μεγαλύτερός του και ασκήτευε στην έρημο, κηρύσσοντας το βάπτισμα της μετανοίας.

Τη στιγμή της Βάπτισης, κατέβηκε από τον ουρανό το Άγιο Πνεύμα υπό μορφή περιστεράς στον Ιησού και ταυτόχρονα ακούσθηκε φωνή εξ ουρανού που έλεγε: «Ούτος εστί ο Υιός του Θεού ο αγαπητός, δια του οποίου ευδόκησε ο Θεός να σώσει τους αμαρτωλούς». Το γεγονός αυτό έχουν καταγράψει οι τρεις από τους τέσσερις Ευαγγελιστές, ο Μάρκος, ο Ματθαίος και ο Λουκάς. Αυτή δε είναι η πρώτη και μοναδική εμφάνιση στη Γη της Αγίας Τριάδας, σύμφωνα με τις Γραφές.

Το πότε καθιερώθηκε να εορτάζονται τα Θεοφάνεια δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αναφέρει ότι κάποιοι αιρετικοί Γνωστικοί γιόρταζαν από τις αρχές του δεύτερου αιώνα τη Βάπτιση του Ιησού, κατ' άλλους μεν στις 6 Ιανουαρίου, κατ' άλλους στις 10 Ιανουαρίου.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος παραδέχεται και περιγράφει την εορτή ως αρχαία πανήγυρη στην Αντιόχεια τη Μεγάλη και ότι από εκεί την παρέλαβαν οι Γνωστικοί. Κατά τον τέταρτο αιώνα, η εορτή των Θεοφανίων γιορτάζεται πλέον με λαμπρότητα σε όλη την Εκκλησία ως εορτή του φωτισμού της ανθρωπότητας δια του Αγίου Βαπτίσματος, απ' όπου και το όνομα «Τα Φώτα», εορτή «των Φώτων».

Δύο είναι οι κυριότερες τελετές των Θεοφανείων:

Ο Μέγας Αγιασμός, που λαμβάνει χώρα εντός των Εκκλησιών.

Η Κατάδυση του Τιμίου Σταυρού, που ακολουθεί τον Μεγάλο Αγιασμό.

Ο Σταυρός καταδύεται σε θαλάσσιο χώρο εντός λιμένων, σε όχθες ποταμών ή λιμνών και στην ανάγκη σε δεξαμενές νερού, όπως στην Αθήνα, κατά μίμηση της Βάπτισης του Θεανθρώπου.

Η εκδήλωση αυτή στη χώρα μας έχει και πολιτικό χαρακτήρα, καθώς παρίστανται οι Αρχές της κάθε περιοχής.

Στην Αθήνα, η επίσημη κατάδυση ορίστηκε να γίνεται από το 1900 στον Πειραιά έναντι της παλαιάς βασιλικής αποβάθρας ή του παλιού Δημαρχείου, σήμερα μπροστά από τον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα. Παρόμοιες τελετές γίνονται σε όλους τους νομούς της χώρας.

Ο εκκλησιαστικός ύμνος που κυριαρχεί την ημέρα και βρίσκεται στα χείλη κάθε πιστού είναι το Απολυτίκιο των Θεοφανίων:

«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε

η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις

του γαρ Γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει Σοι

αγαπητόν Σε Υιόν ονομάζουσα

και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς

εβεβαίου του λόγου το ασφαλές

Ο επιφανής Χριστέ ο Θεός

Και τον κόσμον φωτίσας δόξα Σοι».

Τα έθιμα των Θεοφανείων

Τα κάλαντα των Φώτων. Ψάλλονται από τα παιδιά την παραμονή της εορτής σε πολλές παραλλαγές. Οι περισσότερες αρχίζουν με τους στίχους:

«Σήμερα είν' τα Φώτα και ο φωτισμός / και χαρά μεγάλη και αγιασμός…»

Ανέλκυση του Σταυρού (το «πιάσιμο του Σταυρού») από κολυμβητές, τους λεγόμενους Βουτηχτάδες, κατά την τελετή της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού.

Νεαρά, κυρίως, άτομα βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν πρώτα τον Σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου, αλλά και να δεχθούν τις τιμές και τις ευχές των συντοπιτών τους.

Στον Πειραιά απαγορεύτηκε από τα προπολεμικά χρόνια η ανέλκυση του Σταυρού από βουτηχτές, έπειτα από μια θανάσιμη συμπλοκή μεταξύ τους. Στις μέρες μας, η ανέλκυση γίνεται από τον Επίσκοπο με την κορδέλα που φέρει ο Σταυρός.

Αγιασμός των οικιών από τους ιερείς. Στην Ελλάδα ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά την παραμονή των Θεοφανείων και λέγεται «Μικρός Αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση». Με την Πρωτάγιαση, ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών για να φύγει μακριά κάθε κακό.

Παλαιότερα, οι λαϊκές δοξασίες συνέδεαν τον φωτισμό των σπιτιών με την εξαφάνιση των καλικάντζαρων, τους οποίους φαντάζονταν να φεύγουν περίτρομοι με την έλευση του ιερέα, κραυγάζοντας: «Φύγετε να φύγουμε κι έφτασε ο τρουλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του!»

Η εορτή των Θεοφανείων περικλείει άλλωστε και πολλές εκδηλώσεις που αποτελούν διαιώνιση αρχαίων ελληνικών εθίμων.

Ο Αγιασμός στη χώρα μας έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων, καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων. Η τελευταία αυτή έννοια δεν είναι αυστηρά χριστιανική, αλλά έχει τις ρίζες της στην αρχαία λατρεία.

Η κατάδυση του Σταυρού, κατά τη λαϊκή πίστη, δίνει στο νερό καθαρτικές και εξυγιαντικές ικανότητες. Οι κάτοικοι πολλών περιοχών μετά τη κατάδυση τρέχουν στις παραλίες ή στις όχθες ποταμών και λιμνών για να πλύνουν τα αγροτικά τους εργαλεία, ακόμη και εικονίσματα.

Κατά τη λαϊκή δοξασία, ακόμη και τα εικονίσματα με το πέρασμα του χρόνου χάνουν την αρχική δύναμη και αξία τους, που την αποκτούν όμως εκ νέου από το αγιασμένο νερό. Αυτή ακριβώς η διαδικασία δεν αποτελεί παρά επιβίωση της αρχαίας αθηναϊκής γιορτής των «Πλυντηρίων».

Στην ανατολική Μακεδονία ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο εορτασμός των Θεοφανίων στη Δράμα με πληθώρα εκδηλώσεων και δρώμενων.

Σκοπός τους είναι η εξασφάλιση της καλοχρονίας, δηλαδή η καλή υγεία και η πλούσια γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Μαύρες κάπες, δέρματα ζώων, μάσκες, κουδούνια και θόρυβοι, στάχτη και σταχτώματα, χοροί και αγερμοί, αναπαράσταση οργώματος και σποράς, πλούσιο φαγοπότι και ευχές επιδιώκουν να επενεργήσουν στην καρποφορία της φύσης.

Σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας βρίσκεται το Μοναστηράκι, όπου κάθε χρόνο την ημέρα των Θεοφανείων, αναβιώνει το έθιμο των Αράπηδων. Έχει τις ρίζες του στην αρχαία ελληνική θρησκεία και πιο συγκεκριμένα στις διονυσιακές τελετές, ενώ έχει δεχτεί και χριστιανικές επιρροές.

Οι Αράπηδες είναι μια εθιμική παράσταση (δρώμενο) με έντονα την υπερβολή, το μαγικό και το λατρευτικό στοιχείο, στην οποία συμμετέχουν οι κάτοικοι της περιοχής. Το ίδιο έθιμο συναντάμε επίσης και στα χωριά Βώλακας, Πετρούσα και Ξηροπόταμος. Αναβιώνει επίσης κάθε χρόνο και στη Νίκησιανη του Δήμου Παγγαίου στο νομό Καβάλας.

Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα των Θεοφανείων, τα «ραγκουτσάρια», αναβιώνει κάθε χρόνο στην πόλη της Καστοριάς, όπου οι κάτοικοι μεταμφιέζονται για να ξορκίσουν το κακό.

Στη Χαλκιδική τηρούνται τα έθιμα της Καμήλας (Γαλάτιστα) και των Φωταράδων (Παλαιόκαστρο), ένα χορευτικό δρώμενο, που εκτυλίσσεται στην πλατεία του χωριού.

Το «γιάλα - γιάλα» αναβιώνει στην Ερμιόνη της Αργολίδας πάνω από 50 χρόνια. Ανάλογα έθιμα επιβιώνουν και σε πολλά ψαροχώρια της περιοχής, όπως στο Πόρτο Χέλι και την Κοιλάδα.

Τα ξημερώματα των Φώτων, τα αγόρια που πρόκειται τη νέα χρονιά να παρουσιαστούν στο στρατό, συγκεντρώνονται, γευματίζουν όλοι μαζί και έπειτα γυρνούν σε όλα τα σπίτια της περιοχής από σοκάκι σε σοκάκι, φορώντας παραδοσιακές ναυτικές φορεσιές και τραγουδώντας το «γιάλα - γιάλα».

Την παραμονή των Φώτων οι κάτοικοι στολίζουν της βάρκες τους με φοίνικες, νεραντζιές και μυρτιές, τις οποίες δένουν στο λιμάνι πριν την καθιερωμένη βουτιά.

Στη Λευκάδα τηρείται το έθιμο «των πορτοκαλιών». Οι πιστοί βουτούν στη θάλασσα τα πορτοκάλια που κρατούν στα χέρια τους και τα οποία είναι δεμένα μεταξύ τους με σπάγκο. Έπειτα τα παίρνουν στο σπίτι τους για ευλογία και αφήνουν ένα από αυτά για έναν ολόκληρο χρόνο στα εικονίσματα του σπιτιού. Πριν την τελετή της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού, ρίχνουν στη θάλασσα τα παλιά πορτοκάλια.

Πηγή: sansimera.gr

Ἐφέτος ζήσαμε ἕνα ἀλλιώτικο ἀπόγευμα παραμονῆς πρωτοχρονιᾶς. Μία ὁμάδα δραστήριων πιστῶν τῆς Κῶ μέ τή στήριξη καί τή βοήθεια τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καί Νισύρου Ναθαναήλ ὀργάνωσε τήν τέλεση τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου στό Παλαιό Πυλί τῆς Κῶ.

Τό Παλιό Πυλί, γιά όσους δέν γνωρίζουν, εἶναι μία ἐντυπωσιακή καστροπολιτεία ἀπό τή βυζαντινή ἐποχή. Τό 1080 μ.Χ. ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ἔκτισε σέ αὐτή τήν Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας Καστριανῶν, πού ἦταν καί τό πρῶτο μοναστήρι του στή Δωδεκάνησο. Ἀργότερα, ἀναζητώντας περισσότερη ἡσυχία, κατέφυγε στήν ἔρημη τότε Πάτμο τήν ὁποία τοῦ παρεχώρησε ὁ Αὐτοκράτορας Ἀλέξιος Α΄ Κομνηνός (1081-1118 μ.Χ.) ὡς ἀντάλλαγμα γιά τήν ἀπόδοση στό δημόσιο ταμεῖο τῆς περιουσίας πού κατεῖχε ἡ Παναγία Καστριανῶν στήν Κῶ καί σέ ἄλλα νησιά. Νά σημειώσουμε ὅτι τήν περιουσία αὐτή τοῦ εἶχε παραχωρήσει ὁ Κῶος μοναχός Ἀρσένιος Σκηνούριος ὅταν προσκάλεσε τόν Ὅσιο Χριστόδουλο στήν Κῶ.

Δέν γνωρίζαμε τό ξωκκλήσι, τό ὁποῖο βρίσκεται στούς βορεινούς πρόποδες τοῦ λόφου τοῦ Παλαιοῦ Πυλίου, λίγο μετά τό δάσος τοῦ Κονιαριοῦ. Τό παλαιότατο ἐκκλησάκι στό πέρασμα των αἰώνων εἶχε προσχωθεῖ ἀπό χώματα πού κατέβαζε ἡ βροχή ἀπό τούς παρακείμενους λόφους καί σχεδόν εἶχε χαθεῖ. Εὐτυχῶς, τό 1990 ὁ Ἰάκωβος Δ. Χατζηδαυίδ ἀνέλαβε τήν ἀποκατάστασή του μέ ἀποτέλεσμα σήμερα, πού ἀπόγονοί του, μαζί μέ τήν Ἱερά Μητρόπολη καί ἄλλους κατοίκους τῆς περιοχῆς ἔχουν ἀναλάβει τή φροντίδα του, ὁ ἐπισκέπτηςνά ἀντικρύζει ἕνα ὡραιότατο, ταπεινό, ἀλλά καί ὑποβλητικό συνάμα μονόχωρο ξωκκλήσι πού τόν ὁδηγεῖ σέ ἄλλους χρόνους …

Ὁ Ἑσπερινός ξεκίνησε νωρίς τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου. Χοροστάτησε, μέ τή χαρακτηριστική του ἁπλότητα, ὁ Σεβασμιώτατος καί οἱ ἱεροψάλτες ἀπέδωσαν κατανυκτικότατα καί μέ γοργό ρυθμό τούς ὕμνους τῆς διπλῆς ἑορτῆς τῆς 1ης Ἰανουαρίου. Στήν ἀκολουθία συμμετεῖχαν ὁ π. Ἰωάννης Διακοπαναγιώτης, Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, ὁ π. Μιχαήλ Τσακίρης, ἐφημέριος τῆς ἐνορίας τοῦ Ἀμανιοῦ, ὁ π. Ἀναστάσιος Τσουκνιᾶς καί ὁ διάκονος π. Ἀμβρόσιος Καμπούρογλου.

Παρά τό πολύ ἔντονο κρύο, τό ὁποῖο αὐξανόταν ὅσο ἔπεφτε ἡ νύκτα, πολλοί ἦταν αὐτοί πού εἶχαν συγκεντρωθεῖ γιά νά προσευχηθοῦν καί νά τιμήσουν τή μνήμη τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Ἀνάμεσά τους ὁ Ταξίαρχος κ. Στυλιανός Σεργεντάνης, Διοικητής τῆς 80 ΑΔΤΕ, καί ἡ Δημοτική Σύμβουλος κ. Ἰωάννα Ρούφα.

Τό τοπίο καί οἱ μνῆμες τῶν ἀσκητῶν πού ἔζησαν καί ἀσκήθηκαν στήν περιοχή ὑποβάλουν, κατά κυριολεξία, τόν προσκυνητή στήν αἴσθηση ὅτι βρίσκεται σέ ἄλλο χρόνο, στήν ἀκμάζουσα βυζαντινή Κῶ τοῦ 11ου αἰῶνα. Οἱ γύρω ἀπόκρημνοι βράχοι πού σκεπάζουν τό πλάτωμα πού βρίσκεται τό ἐξωκκλήσι μοιάζουν νά στεφανώνουν τό χῶρο. Τό ἀπόγευμα πού βρεθήκαμε ἐκεῖ σύννεφα κάλυπταν τόν οὐρανό κάνοντας ἀκόμη πιό κατανυκτικό τό περιβάλλον.

Γύρω ἀπό τό ἐκκλησάκι διατηροῦνται λείψανα παλαιοτέρων οἰκοδομημάτων, τά ὁποῖα προέρχονται ἀπό τόν παλαιό οἰκισμό πού ὑπῆρχε γύρω ἀπό τό βυζαντινό κάστρο τοῦ Παλαιοῦ Πυλίου. Μέ λιθόστρωτο μονοπάτι ὁ ἐπισκέπτης μπορεῖ νά ὁδηγηθεῖ στά σκαλοπάτια πού θά τόν ἀνεβάσουν στήν καστροπολιτεία καί στούς ναούς πού σώζονται ἐκεῖ.

Παλαιότερα σωζόταν τοιχογραφίες πού οἱ ἀρχαιολόγοι τίς τοποθετοῦν στόν 14ο καί στόν 17ο αἰῶνα. Μέσα εἶναι πολύ μικρό, μέ λευκούς τοίχους, καί γιά τό λόγο αὐτό οἱ περισσότεροι προσκυνητές παραμείναμε ἔξω ὑπομένοντας τό κρύο. Κάποιοι πῆραν τό μονοπάτι γιά τό Παλαιό Πυλί, ἐνῶ μέ τήν ὁλοκλήρωση τῆς Ἀκολουθίας προσφέρθηκε καρδιακό κέρασμα, πού ζέστανε τήν ὁμήγυρη.

Ὁμολογῶ ὅτι, παρά τό κρύο, δέν μᾶς ἔκανε καρδιά νά φύγουμε θέλοντας νά παρατείνουμε τήν ἐμπειρία νά ζήσουμε γιά λίγο σέ μια ἄλλη ἐποχή, σέ συνθῆκες ζεστές, πρωτόγνωρες.

Ὁ χῶρος εἶναι πολύ ὄμορφος γιά νά τόν ἐπισκεφθεῖ κάποιος μέ τήν οἰκογένειά του καί νά περάσει κάποιες ὧρες ἀνάπαυλας καί χαρᾶς, ἀλλά πραγματικά, δέν ξέρω ἄν μία ἡλιόλουστη μέρα μπορεῖ νά προσφέρει στόν ἐπισκέπτη τήν κατάνυξη καί τή ζεστασιά πού μᾶς προσέφερε τό παγωμένο ἀπόγευμα τῆς παραμονῆς τῆς Πρωτοχρονιᾶς τοῦ 2017!

Τά ἀναμμένα κεριά πού φώτιζαν διακριτικά τόν ναό, τό θυμίαμα πού ξεχυνόταν μέχρι ἔξω, οἱ φωνές τῶν ἱεροψαλτῶν, οἱ κατανυκτικοί ὕμνοι, οἱ νουθεσίες τοῦ δεσπότη μας, ἡ ζεστασιά αὐτῶν πού προετοίμασαν τό χῶρο καί τό κέρασμα, ὅλα δημιουργοῦσαν μία ἀτμόσφαιρα κατάλληλη γιά προσευχή … Καί αὐτό δέν τό λέω μέ διάθεση μιᾶς γλυκερῆς κατάνυξης πού συχνά θεωρεῖται προσόν στήν καλλιέργεια τῆς σχέσης μας μέ τόν Θεό καί τούς Ἁγίους, ἀλλά μέ τήν ἔννοια τῆς δημιουργίας τῶν προϋποθέσεων ἀπαγκίστρωσης ἀπό τίς πολλές βιοτικές μέριμνες, οἱ ὁποῖες μᾶς παρασύρουν, μᾶς κρατοῦν δέσμιους καί δέν μᾶς ἐπιτρέπουν νά δοῦμε τά πράγματα μέσα ἀπό μία ἄλλη προοπτική. Μέσα ἀπό μία προοπτική πού μᾶς ἐλευθερώνει ἀπό τά δεσμά καί τίς ἔγνοιες τῆς καθημερινότητας πού δυναμώνει τή διάθεσή μας γιά ἀγῶνα, γιά καλλιέργεια τῶν χαρισμάτων μας, γιά προσφορά ἀγάπης καί γιά μία διαφορετική στάση μας ἀπέναντι στά προβλήματα πού πολλές φορές μᾶς κάνουν νά λυγίζουμε, νά σκύβουμε ἐξουθενωμένοι.

Μέ αὐτές τίς σκέψεις ἄς ξεκινήσουμε τή νέα χρονιά καί ἄς προσπαθήσουμε, μέ πίστη καί ἔλπίδα, νά μην ἐπιτρέψουμε στίς δυσκολίες νά μᾶς λυγίσουν.

Ἄς προσβλέπουμε, ἀκόμη καί τή στιγμή πού τό φῶς μοιάζει νά χάνεται, νά σβήνει, στήν Ἀνατολή πού πάντοτε ἀκολουθεῖ τή νύχτα καί φωτίζει τά βήματά μας.

Ἐλπιδοφόρες οἱ σκέψεις καί μέ πίστη οἱ ἐπιλογές μας καί γιά τό 2017!

Καλή χρονιά!

amoustakis.wordpress.com

Γιορτάζουμε σήμερα 3 Ιανουαρίου, ημέρα μνήμης του Αγίου Εφραίμ του Νέου.

Το μοναστήρι του στην Νέα Μάκρη πανηγυρίζει και πλήθος κόσμου θα το επισκεφθεί και πάλι, ο καθένας για προσωπικούς του λόγους. Ο Άγιος Εφραίμ γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 14 Σεπτεμβρίου του 1384μ.Χ. Ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας Μόρφη.

Οι γονείς του όταν βάπτισαν τον Άγιο του έδωσαν το όνομα Κωνσταντίνος. Σε μικρή ηλικία ο Άγιος Εφραίμ ορφάνεψε από πατέρα. Από εκείνη την στιγμή η μητέρα του ανέλαβε εξ ολοκλήρου την φροντίδα της οικογένειας.

Στην φροντίδα αυτή συμπεριέλαβε και την χριστιανική αγωγή των παιδιών της. Ο Άγιος από μικρός έδειξε ιδιαίτερη αγάπη για τον Θεό και την Χριστιανική πίστη.

Όταν ο Άγιος Εφραίμ ήταν δεκατεσσάρων ετών, στην περιοχή των Τρικάλων γινόταν από τους Τούρκους, υπό τις διαταγές του Σουλτάνου Βαγιαζίτ του 1ου, επιχειρήσεις παιδομαζώματος. Το παιδομάζωμα ήταν το πρώτο στάδιο της δημιουργίας των Γενίτσαρων. Μάζευαν οι Τούρκοι μικρά Ελληνόπουλα, τα έστελναν στην Τουρκία όπου σε ειδικά στρατόπεδα τα μεγάλωναν γεμίζοντας την καρδιά τους αγάπη… για τον Αλλάχ και μίσος για τον Χριστό και την Ελλάδα. Αυτά τα Ελληνόπουλα γίνονταν οι φοβεροί Γενίτσαροι, που όπως λένε πολλές μαρτυρίες ήταν σκληρότεροι και από τους ίδιους τους Τούρκους.

Φοβούμενη η μητέρα του Αγίου ότι θα τον πάρουν και αυτόν οι Τούρκοι, τον συμβούλεψε να φύγει από το πατρικό του σπίτι και να κατευθυνθεί σε περιοχές της Ελλάδας που δεν ήταν ακόμα κάτω από τον Τουρκικό ζυγό. Όταν έφτανε σε μια τέτοια περιοχή, τον ορμήνεψε, να βρει ένα μοναστήρι και να εισαχθεί εκεί ως δόκιμος μοναχός, μιας και η μοναστική ζωή ήταν κάτι που επιθυμούσε και ο ίδιος. Τις συμβουλές αυτές ακολούθησε ο Άγιος Εφραίμ και μετά από πολλούς κόπους έφτασε στο όρος Αμώμων της Αττικής.

Είναι το όρος που, στις μέρες μας, στους πρόποδες του είναι χτισμένη η Νέα Μάκρη. Στο όρος είχαν μαζευτεί χριστιανοί ασκητές, και από αυτούςalt ονομάστηκε όρος Αμώμων, δηλαδή όρος των Καθαρών. Εκεί υπήρχε και το ανδρικό μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Σε αυτό το μοναστήρι κατάφυγε ο Άγιος Εφραίμ και έμεινε έως την ηλικία των 18 ετών ως δόκιμος μοναχός της μονής.

Στην ηλικία των δεκαοκτώ χρίστηκε μοναχός και έλαβε το όνομα Εφραίμ (όπως έχουμε αναφέρει μέχρι τότε ονομαζόταν Κωνσταντίνος). Μετά δε από λίγα χρόνια χειροτονήθηκε Ιερέας. Στο μοναστήρι περνούσε πολύ λίγο χρόνο. Συνήθως ήταν απομονωμένος σε μια σπηλιά στην περιοχή όπου και ασκήτευε.

Τα χρόνια περνούσαν και η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε υποδουλώσει σχεδόν όλη την Ελλάδα. Στην περιοχή της Αττικής δρούσαν Τουρκικά στρατεύματα υπό τις διαταγές του Εβρενόμπεη.

Μέρος αυτών των στρατευμάτων, το 1424, αναπτύχθηκε στην περιοχή του όρους Αμώμων και άρχισε να καταστρέφει, να λεηλατεί και να δολοφονεί, κάνοντας πράξη την συνήθη τακτική των Τουρκικών στρατευμάτων τον καιρό εκείνο. Έτσι έφτασαν και στο μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και απαίτησαν να τους παραδοθούν οι θησαυροί του μοναστηριού. Το μοναστήρι όμως ήταν φτωχό και το μόνο που κατάφεραν να πάρουν οι Τούρκοι από εκεί ήταν οι ζωές όλων των μοναχών που σφαγιάστηκαν στην αυλή του μοναστηριού.

Ο Άγιος την ημέρα εκείνη δεν ήταν στο μοναστήρι. Όταν το επισκέφθηκε την επόμενη, βρήκε τα πτώματα των μοναχών στην αυλή και το μοναστήρι κατεστραμμένο. Αφού φρόντισε για την ταφή των μοναχών, αποσύρθηκε μόνιμα πλέον στην σπηλιά που ασκήτευε. Στο μοναστήρι κατέβαινε μόνο στις μεγάλες εορτές για να λειτουργήσει στην εκκλησία του.

Σε μια τέτοια εορτή, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1425 (ημέρα μνήμης της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού), ξαναεπισκέφθηκαν οι Τούρκοι την μονή. Συνέλαβαν τον Άγιο και άρχισαν να τον υποβάλουν σε φρικτά βασανιστήρια προσδοκώντας να τους αποκαλύψει τυχών μυστικές κρύπτες με θησαυρούς που δεν είχαν καταφέρει να ανακαλύψουν. Οκτώ ολόκληρους μήνες ο Άγιος υπέμενε τα φρικτά βασανιστήρια των Τούρκων έως τις 5 Μαΐου του 1426 κρεμασμένος ανάποδα καρφωμένος με καρφιά στον κορμό μιας μουριάς, παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο, σε ηλικία 42 ετών.

Στις μέρες μας στο μοναστήρι αυτό μένουν και υπηρετούν μοναχές. Το λείψανο του Αγίου Εφραίμ φυλάσσεται εκεί και καθημερινά εκατοντάδες πιστών το επισκέπτονται ζητώντας από τον Άγιο την ευλογία και την βοήθεια του. Ο Άγιος με την χάρη του Θεού έχει κάνει χιλιάδες θαύματα. Στον περίβολο της μονής, και προστατευμένη από κτίσμα που χτίστηκε γύρω της, υπάρχει η μουριά πάνω στην οποία ο Άγιος Εφραίμ άφησε την τελευταία του πνοή.

Η ηρεμία που επικρατεί στον χώρο είναι κάτι που δεν περιγράφεται με λέξεις. Θα την νιώσετε κι εσείς όταν με την βοήθεια του Χριστού επισκεφθείτε τον Άγιο Εφραίμ στην μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στην Νέα Μάκρη Αττικής.

Η εκκλησία μας έχει αφιερώσει στην μνήμη του Αγίου Εφραίμ δύο ημέρες του έτους. Την 5η Μαΐου όπου τιμούμε το μαρτυρικό θάνατο του Αγίου και την 3η Ιανουαρίου όπου τιμούμε την ανεύρεση των ιερών λειψάνων του. Τα ιερά λείψανα του Αγίου Εφραίμ βρέθηκαν με Θεία Παρέμβαση το 1950, 524 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατο του.

Ένα απο τα παλαιότερα μοναστήρια της Αττικής είναι αυτό στο Όρος των Αμωμών (τοποθεσία γνωστή σήμερα ως Νέα Μάκρη). Πολλοί μοναχοί και ιερείς έμειναν εκεί και προσευχήθηκαν στον Κύριο.

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας έγιναν μεγάλες και βάρβαρες σφαγές όπου ξεκληρίστηκε το μοναστήρι, ένα απο τα θύματα ήταν και ο Άγιος μας. Το 1945 η Μοναχή τότε Μακαρία πήγε στα ερείπια της αρχαίας μονής του Ευαγγελισμού άλλοτε ονομαζόμενης ως Σταυροπηγιακής, του Όρους Αμωμών, στις βορειανατολικές υπωρείες του Πεντελικού. Απο θεία παρόρμηση, διαμόρφωσε ένα κελάκι εκεί και άρχιζε να καθαρίζει τα ερείπια του παλαιού Ναού για να τον ανακατασκευάσει. Εκεί πολλές φορές διαλογιζόταν ότι σε εκείνα τα χώματα είχαν ζήσει κατά την πάροδο των αιώνων Άγιοι Μοναχοί και προσευχόταν να ” γνωρίσει ή να της φανερωθεί κάποιος απο αυτούς”.

Μια φωνή στην αρχή σιγανή αλλά με τον καιρό δυνατότερη στην ψυχή της, της έλεγε ” Σκάψε και θα βρείς αυτό που επιθυμείς” και θαυμαστώς της είχε φανερωθεί ένα σημείο στο προαύλιο του Μοναστηριού. Έτσι στις 3 Ιανουαρίου 1950 έχοντας έναν εργάτη για άλλες εργασίες στο μοναστήρι τον έβαλε να σκάψει στο σημείο όπου την υποδείκνυε η ψυχή της.

Ο εργάτης ήταν αρνητικός ήθελε να σκάψει οπουδήποτε αλλού παρά σε αυτό το σημείο, τελικά μετά απο τις εκκλήσεις και τις προσευχές, ο εργάτης πείστηκε και ξεκίνησε να σκάβει. Το σημείο εκεί είχε ένα μισογκρεμισμένο τζάκι, τοίχο κ.α πράγματα που έδειχναν ότι εκεί κάποτε υπήρχε κελί κάποιου μοναχού. Φτάνοντας το 1,70 ύψος σκάψιμο βρέθηκε το πρώτο εύρημα.. Ένα κεφάλι.. και όλος ο τόπος απόκτησε μια ευωδιά.. ( ήταν 3/1/1950 ώρα 9 το πρωί) σιγά σιγά και με προσοχή ή Ηγουμένη Μακαρία έβγαλε όλο το σκήνωμα και το τοποθέτησε σε μία θυρίδα που ήταν πάνω απο τον τάφο.

Μονή Οσίου Εφραίμ
Ήταν φανερό ότι πρόκειτο για κληρικό γιατί το ράσο του είχε παραμείνει άθικτο. Το βράδυ, διαβάζοντας τον εσπερινό η Ηγουμένη άκουσε βήματα.. ο ήχος ερχόταν απο τον τάφο.. μετά απο τον περίβολο και έφτασε ως την πόρτα της εκκλησίας. Εκεί πρωτοαντίκρυσε τον Άγιο, ψηλός με μάτια μικρά στρογγυλά, με μακριά μαύρα γένια που έφταναν στον λαιμό, ντυμένος με την μοναχική αμφίεση. Στο ένα χέρι είχε μία φλόγα και με το άλλο ευλογούσε. Ο Άγιος ζήτησε να τον βγάλουν απο αυτή την θυρίδα που το είχαν. Την επόμενη κι όλας μέρα η Ηγουμένη καθάρισε τα οστά και τα τοποθέτησε σε μια θυρίδα στο Ιερό του Ναού. Το ίδιο βράδυ φανερώθηκε στον ύπνο της ο Άγιος και την ευχαρίστησε και της φανέρωσε και το όνομα του ” ΕΦΡΑΙΜ “.

Απολυτίκιο:
Ηχος α΄. Της ερήμου πολίτης.
Εν όρει των Αμώμων ώσπερ ήλιος έλαμψας, και μαρτυρικώς, θεοφόρε, προς θεόν εξεδήμησας, βαρβάρων υποστάς επιδρομάς, Εφραίμ Μεγαλομάρτυς του Χριστού, δια τούτο αναβλύζεις χάριν αεί, τοις ευλαβώς βοώσι σοι, δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου, πάσιν ιάματα.

πηγη .agioritikovima.gr