Αλληλεγγύη και προσαρμογή στα χρόνια της κρίσης» είναι ο τίτλος μακροσκελούς έρευνας που εκπόνησαν ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή Αγροτικής Οικονομίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σταύρο Ζωγραφάκη για λογαριασμό του γερμανικού Ιδρύματος Μακροοικονομικών Μελετών Hans Böckler.

Στόχος της έρευνας ήταν η μελέτη της επίδρασης της κρίσης και των πολιτικών αντιμετώπισής της στη μείωση των εισοδημάτων καθώς επίσης στην όξυνση των φορολογικών και γενικότερα οικονομικών ανισοτήτων στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την έρευνα, εξαιρετικά σημαντικές ήταν οι διαφοροποιήσεις ως προς τις φορολογικές επιβαρύνσεις που επιβλήθησαν κατά την περίοδο της κρίσης μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων. Τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα, η οποία ήταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας, είχαν ως αποτέλεσμα την απότομη αύξηση της φτώχειας. Όπως αναφέρει η έρευνα, το ονομαστικό ακαθάριστο προϊόν των μέσων ελληνικών νοικοκυριών μειώθηκε συνολικά μεταξύ 2008 και 2012 έως και κατά ένα τέταρτο, ενώ οι μεγάλες αυτές μειώσεις οφείλονται κατά το ήμισυ στις περικοπές μισθών.

Το βάρος της κρίσης έφεραν οι φτωχότεροι

Ιδιαίτερα επιβαρυμένα παρουσιάζονται, σύμφωνα με την έρευνα, τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, τα οποία αναγκάστηκαν να σηκώσουν το μεγαλύτερο φορολογικό βάρος κατά την περίοδο της κρίσης. Ειδικότερα, τα χαμηλότερα στρώματα αναγκάστηκαν να υποστούν φορολογικές επιβαρύνσεις που αυξήθηκαν έως και 337% σε σχέση με το παρελθόν. Αντίθετα, τα ανώτερα οικονομικά στρώματα υπέστησαν περαιτέρω επιβαρύνσεις της τάξεως μόλις του 9%. Σε απόλυτους αριθμούς, αν και η φορολογική επιβάρυνση στα μη προνομιούχα νοικοκυριά αυξήθηκε μόνο κατά κάποιες εκατοντάδες ευρώ, εντούτοις συνοδεύτηκε από τις μαζικές μειώσεις σε μισθούς αλλά και την αύξηση της ανεργίας.

Η έρευνα πηγαίνει όμως και ένα βήμα παραπέρα, υπογραμμίζοντας ότι οι περικοπές που επιβλήθηκαν ήταν πολύ πιο εκτεταμένες από ό,τι χρειαζόταν στην πραγματικότητα για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον αναφορικά με τις μειώσεις μισθών η έρευνα σημειώνει ότι αυτές ήταν πολύ πιο επίπονες στον ιδιωτικό τομέα σε σχέση με τον δημόσιο. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις οι μειώσεις που αποφασίσθηκαν για μισθούς του δημοσίου είτε δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στην πράξη είτε αποσύρθηκαν, εν μέρει, λόγω δικαστικών αποφάσεων.

Η έρευνα αναφέρει επίσης ότι το 2012 ένα στα τρία ελληνικά νοικοκυριά έπρεπε να αντεπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις με ετήσιο εισόδημα περί τα 7.000 ευρώ. Εντύπωση, τέλος, προκαλεί το γεγονός ότι τα μη προνομιούχα νοικοκυριά έχασαν μέσα στην κρίση το 86% του συνολικού τους εισοδήματος, ενώ οι πιο εύπορες οικογένειες μόλις το 16% με 20%.

Ας σημειωθεί ότι στην έρευνα για λογαριασμό του Ιδρύματος Hans Böckler αναλύθηκαν στοιχεία που αφορούσαν 260.000 ελληνικά νοικοκυριά.

Πηγή: DW- Hans Böckler Stiftung, Spiegel Online / Δήμητρα Κυρανούδη

Απόλυτη θα είναι τελικά η προστασία από τα τεκμήρια, για όσους κινδύνευαν να φορολογηθούν από το πρώτο ευρώ με 26%, χωρίς να έχουν στην πραγματικότητα παρά ελάχιστο ή μηδενικό εισόδημα.

Με μια ακόμα παρέμβαση στη διάταξη, που είχε συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο για τις 100 δόσεις, η ασπίδα έναντι των τεκμηρίων σηκώνεται αναδρομικά από 1/1/2014, κάτι που σημαίνει πρακτικά ότι τα περσινά εισοδήματα, που θα δηλωθούν φέτος, θα έχουν την προστασία των νέων διατάξεων.

Τι προβλέπεται στο νομοσχέδιο, που ψηφίζεται την Παρασκευή;

Κατ' αρχάς όσοι δεν έχουν κανένα εισόδημα, αλλά πιάνονται από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ ή από κάποιο τεκμήριο Ι.Χ., θα φορολογηθούν με την κλίμακα των μισθωτών, κάτι που σημαίνει πρακτικά ότι θα καλυφθούν από το έμμεσο αφορολόγητο 9.550 ευρώ και δεν θα πληρώσουν ούτε ένα ευρώ.

Απόλυτη είναι η προστασία και για όσους έχουν μόνο μικρά εισοδήματα από ακίνητα και τόκους καταθέσεων, αφού σε αυτή την περίπτωση δεν θα εφαρμόζεται η ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη των 3.000 ευρώ, που θα είχε ως αποτέλεσμα την υπερφορολόγηση τους. Κι αυτό, γιατί αν ίσχυε το τεκμήριο των 3.000 ευρώ και υπερέβαινε αυτό το μικρό πραγματικό εισόδημα, τότε οι εν λόγω φορολογούμενοι θα φορολογούνταν με 26% από το πρώτο ευρώ! Και σε αυτήν την περίπτωση, η ασπίδα θα ισχύσει αναδρομικά για τα περσινά εισοδήματα, που θα δηλωθούν φέτος.

iefimerida.gr

Την έντονη αντίδραση του επιχειρηματικού κόσμου προκαλεί διάταξη του νομοσχεδίου για τις 100 δόσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών που προβλέπει την παρακράτηση φόρου 26% στις συναλλαγές που έχουν οι επιχειρήσεις με κράτη που θεωρούνται «μη συνεργάσιμα φορολογικά» ή έχουν «προνομιακό φορολογικό καθεστώς».

Σύμφωνα με την επίμαχη διάταξη του άρθρου 21, όποια επιχείρηση αγοράσει προϊόντα ή προμηθευτεί καύσιμα ή πρώτες ύλες από μια εταιρεία που βρίσκεται στην Κύπρο, τη Βουλγαρία, το Κατάρ ή την Ιρλανδία, χώρες στις οποίες ισχύει προνομιακό φορολογικό καθεστώς, έχουν δηλαδή φορολογικό συντελεστή κάτω του 13%, θα πρέπει να καταβάλει φόρο 26% επί της δαπάνης. Ο φόρος θα επιστρέφεται αζημίως σε διάστημα δώδεκα μηνών, εφόσον η επιχείρηση αποδείξει στη φορολογική διοίκηση ότι η συναλλαγή είναι πραγματική.

Ο ΣΕΒ απέστειλε ήδη επιστολή στην αναπληρώτρια υπουργό Οικονομικών Ν. Βαλαβάνη ζητώντας την απόσυρση της διάταξης. Σε αυτή επισημαίνει πως «σύμφωνα με την υπό διαβούλευση διάταξη, για τις συναλλαγές αυτές θα πρέπει να καταβληθεί παρακρατούμενος φόρος, τα ποσά του οποίου είναι ιδιαίτερα σημαντικά δεδομένης της φύσης της δαπάνης (ναύλοι, πρώτες ύλες, καύσιμα, κ.λπ.). Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη μεγάλη χρονική διάρκεια που τυχόν θα απαιτηθεί για την απόδειξη της αυθεντικότητας της συναλλαγής, θα επιτείνει τις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής ασφυξίας που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις, λόγω έλλειψης ρευστότητας και θα έχει επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα και τις τιμές των ελληνικών προϊόντων».

Προσθέτει μάλιστα πως «από νομικής άποψης, η προτεινόμενη διάταξη παραβιάζει τόσο το κοινοτικό δίκαιο, όσο και τις διατάξεις των διεθνών συμβάσεων για την αποφυγή διπλής φορολογίας που έχει καταρτίσει η Ελλάδα με τα περισσότερα από τα κράτη που χαρακτηρίζονται ως 'προνομιακά φορολογικά καθεστώτα'».

Στελέχη της αγοράς της αγοράς επισημαίνουν ότι «η κυβέρνηση επιβάλλει παρακράτηση φόρου 26% στις συναλλαγές (ναύλοι, πρώτες ύλες, καύσιμα, κ.λπ.) των ελληνικών επιχειρήσεων με διεθνείς αντισυμβαλλόμενους θέτοντας έτσι σε ομηρεία της ελληνικής γραφειοκρατίας μέσα από ασαφείς διαδικασίες για ένα χρόνο».

Ο ΣΕΒ υποστηρίζει πως το νομικό οπλοστάσιο του υφιστάμενου φορολογικού πλαισίου είναι επαρκές. Θεωρούν πως η καλύτερη εποπτεία των συναλλαγών των επιχειρήσεων με διεθνείς αντισυμβαλλόμενους μπορεί να γίνει με ενίσχυση του προληπτικού και κατασταλτικού ελέγχου από τα αρμόδια όργανα της φορολογικής διοίκησης.
Επιχειρηματικοί κύκλοι σημειώνουν χαρακτηριστικά «για άλλη μια φορά την αδυναμία του φορολογικού μηχανισμού να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του, την πληρώνουν οι επιχειρήσεις με ατελέσφορες υπερ-ρυθμίσεις που δημιουργούν τεράστια προβλήματα στις ήδη εξαιρετικά επιβαρημένες επιχειρήσεις».

Με τη νέα διάταξη που επιδιώκεται να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των «τριγωνικών συναλλαγών» που έχουν ως στόχο τη φοροαποφυγή, ουσιαστικά επιβάλλεται ως προϋπόθεση για την αναγνώριση ορισμένων δαπανών παρακράτηση ίση με τον συντελεστή φόρου εισοδήματος για επιχειρηματική δραστηριότητα δηλαδή 26%. Εφόσον όμως, εντός δωδεκαμήνου από τη συναλλαγή, ο φορολογούμενος αποδείξει ότι πρόκειται περί συνήθους συναλλαγής σε τρέχουσες τιμές αγοράς, θα επιστρέφεται αζημίως για το Δημόσιο ο παρακρατηθείς φόρος στο φορολογούμενο. Οι δαπάνες που περιλαμβάνονται στη διάταξη είναι:

1. Όσες καταβάλλονται σε πρόσωπα που είναι φορολογικοί κάτοικοι μη συνεργάσιμων κρατών.

2. Όσες καταβάλλονται σε πρόσωπα κρατών με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (π.χ. Κύπρος, Βουλγαρία, Ιρλανδία).

3. Δαπάνες με συνδεδεμένα πρόσωπα χωρίς η συνδεόμενη εταιρεία να έχει συμμορφωθεί πριν από τη διενέργεια της συναλλαγής ή την έκδοση του παραστατικού με τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (άρθρο 21 του ν. 4174/2013). Δηλαδή περιφραστικά, δεν τηρεί φάκελο τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών.

4. Δεν διαθέτει στην έδρα της ή σε συνδεδεμένη επιχείρηση την απαιτούμενη οργάνωση και υποδομή για τη διενέργεια -κατ' επάγγελμα- ομοειδών συναλλαγών, κατά συνήθεια και επάγγελμα με τη συναλλαγή για την οποία εκδόθηκε το παραστατικό (επίπλαστη κατάσταση).
Μάλιστα, για τις δύο τελευταίες περιπτώσεις, εκτός από τη διενέργεια παρακράτησης, ο φορολογούμενος οφείλει προκειμένου να μην εμπίπτει στην μη έκπτωση της δαπάνης, και πριν από τη διενέργεια του φορολογικού ελέγχου, να προσκομίσει πλήρη απόδειξη ότι δεν συντρέχουν για τη συγκεκριμένη εταιρεία οι αναφερόμενες κατά περίπτωση συνθήκες.

Τα κράτη με προνομιακό καθεστώς
Στη λίστα των χωρών με προνομιακό φορολογικό καθεστώς περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Κύπρος, η Αλβανία, η Ανδόρα, η Βουλγαρία, το Γιβραλτάρ , η Ιρλανδία, η ΠΓΔΜ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.