Μπορεί ένα άτομο να νιώθει μελαγχολικό χωρίς να νοσεί από κατάθλιψη;
Σε μια κατάσταση «ήπιας απόγνωσης» (quite despair) ζει ο περισσότερος κόσμος, έλεγε ο Φρόιντ. Η κατάθλιψη είναι μια λέξη που σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει από ένα παροδικό συναίσθημα λύπης, στενοχώριας ή απογοήτευσης μέχρι μια σοβαρή ψυχική νόσο, την κλινική κατάθλιψη, η οποία οδηγεί το άτομο στην απόγνωση, την απελπισία και την απουσία ελπίδας για το μέλλον του.
Ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους κατατάσσεται η λεγόμενη ήπια κατάθλιψη. Εμφανίζεται με τα ίδια συμπτώματα αλλά με μικρότερη ένταση και διάρκεια: καταθλιπτική διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης για τις δραστηριότητες της καθημερινότητας, αίσθημα αναξιότητας και ενοχής, απαισιοδοξία, πίστη ότι οι δυσκολίες είναι αξεπέραστες, δυσκολία στη συγκέντρωση, στη λήψη αποφάσεων, στη μνήμη, διαταραχή στον ύπνο, στην όρεξη, στη σεξουαλική ορμή, κόπωση, ανησυχία, απομόνωση, κλάμα, παραμέληση του εαυτού, επιθυμία θανάτου.
Πώς μπορεί το άτομο να ξεπεράσει μια κατάσταση ήπιας κατάθλιψης;
Η ήπια κατάθλιψη αγγίζει και πλήττει πολύ περισσότερα άτομα από τα επίσημα στατιστικά δεδομένα τα οποία συνήθως αφορούν στις πιο βαριές μορφές κατάθλιψης που είναι πιο εύκολα αναγνωρίσιμες τόσο από το ίδιο το άτομο όσο και από τους ειδικούς ψυχικής υγείας.
Εκεί όμως βρίσκεται και ο κίνδυνος, στην εγγενή δυσκολία που ενέχει η επώδυνη αυτή συναισθηματική κατάσταση, στο να αναγνωριστεί από το ίδιο το άτομο ως σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα και όχι λανθασμένα να ερμηνευθεί ως μέρος της προσωπικότητάς του ή ως απλώς μια κακή διάθεση.
Η σωστή ενημέρωση για τα ζητήματα ψυχικής υγείας από τα άτομα που πάσχουν ή «σχεδόν» πάσχουν είναι καίριας σημασίας. Τα συμπτώματα συνήθως χειροτερεύουν, ένα στα τρία άτομα με συμπτώματα ήπιας κατάθλιψης θα καταλήξει να πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου ύστερα από έναν χρόνο.
Η πρόληψη είναι ο σημαντικότερος στόχος. Οταν «κάτι δεν πάει καλά» μέσα μας, μπορεί να είναι ο προθάλαμος για κάτι χειρότερο. Η αναζήτηση βοήθειας προτού φτάσουμε σε μια κατάσταση ψυχικού τέλματος μπορεί να είναι λυτρωτική και να μας προστατεύσει από την φθορά του πιο πολύτιμου ανθρώπινου αγαθού, αυτού της ψυχικής μας υγείας.
Γράφει η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας - ψυχοθεραπεύτρια-boro.gr
Στη βαριά σκιά της κατάθλιψης ζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.
Μάλιστα, αυτή την εποχή, που πέφτει η θερμοκρασία και η νύχτα μεγαλώνει, τα συμπτώματα της νόσου επιδεινώνονται σε όσα άτομα έχουν προδιάθεση σε αυτή.
Οι επιστήμονες συνιστούν ωςαντίδοτο στην κατάθλιψη το χαμόγελο και την αισιοδοξία. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η οικονομική κρίση έχει αυξήσει ραγδαία τα ποσοστά κατάθλιψης στον ελληνικό πληθυσμό.
Παράλληλα, κάποια άτομα βιώνουν την εποχική συναισθηματική αλλαγή που προκαλεί η αλλαγή του καιρού, επισημαίνει η δρ Ιλια Θεοτοκά, κλινική ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια, πρόεδρος της Δράσης για την Ψυχική Υγεία, και εξηγεί: «Για παράδειγμα, τα άτομα αυτά κοιμούνται πιο πολύ, δυσκολεύονται να ξυπνήσουν το πρωί, τρώνε περισσότερο, έχουνλιγότερη ενέργεια και νιώθουν πεσμένοι, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν και αποσύρονται από δραστηριότητες. Ολα τα παραπάνω μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη».
Η μελατονίνη
Μία από τις χημικές ουσίες που ακολουθεί τη μεταβολή του ηλιακού φωτός στις διάφορες εποχές είναι η μελατονίνη, ουσία του εγκεφάλου που δραστηριοποιείται αναλόγως με την επικράτηση σκότους ή φωτός.
Διαπιστώθηκε ότι όσοι έπασχαναπό κατάθλιψη είχαν μεγαλύτερη διάρκεια έκκρισηςνυχτερινής μελατονίνης τον χειμώνα συγκριτικά με το καλοκαίρι, όπως συμβαίνει με άλλα ζώα που έχουν εποχικές συμπεριφορές.
Η εποχική κατάθλιψη επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και οι άνδρες δεν είναι ευάλωτοι στη διαταραχή, ειδικά όταν υπάρχει προδιάθεση για κατάθλιψη.Η ηλικία έναρξης μπορεί να είναι στην εφηβεία ή στην αρχή της ενήλικης ζωής. Οσο πιο βόρεια ζει κανείς, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος της εμφάνισης εποχικών καταθλίψεων.
Το πρόβλημα με την κατάθλιψη είναι ότι δεν αναγνωρίζεται πάντα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό. Μπορεί να υπάρχουν εσωτερικευμένοι φόβοι σε πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι διστάζουν να μιλήσουν γι' αυτούς. Πολλοί άνθρωποι δεν μιλούν για τα συναισθήματά τους και η σιωπή πολλές φορές εκλαμβάνεται ως έλλειψη προβλημάτων.
Επίσης, δεν γίνεται πάντα κατανοητό ότι τα συχνά παράπονα για σωματικά προβλήματα μπορεί να είναι μέρος της κατάθλιψης. Και ασφαλώς υπάρχει και η χαμογελαστή κατάθλιψη (smiled depression), όπου το άτομο διαχειρίζεται σε γενικές γραμμέςτη ζωή του, αλλά μέσα του εγκαθίσταται σιγά-σιγά μια καταθλιπτική θεώρηση του εαυτού και της ζωήςτου.
Χρήσιμες συμβουλέςγια να αντιμετωπίσουμε την κατάθλιψη, σύμφωνα με την Ιλ. Θεοτοκά, είναι οι εξής: «Μιλήστε σε κάποιον δικό σας για τα συναισθήματά σας. Διατηρήστε, όσο γίνεται, μία θετική διάθεση. Αποδεχθείτε ότι στη ζωή υπάρχουν δυσκολίες θλίψη, δυσάρεστες στιγμές. Είναι σημαντικό να μπορούμε να αγαπάμε τη ζωή, ακόμα και στις πιο δύσκολες φάσεις της.
Προσπαθήστε να σκέφτεστε ρεαλιστικά. Ελέγξτε τις προσδοκίες και τις προτεραιότητέςσας. Μην εστιάζετε στα αρνητικά μίας κατάστασης δείτε και τις θετικές πλευρέςτης. Μην αφήνετε τις αρνητικές σκέψεις να επηρεάζουν τον τρόπο που θα επιλύσετε ένα πρόβλημα. Να είστε ανοιχτοί σε πιθανές λύσεις Κάντε μία λίστα με αυτά που σαςαρέσουν. Επιτρέψτε στον εαυτό σαςνα μην είστε τέλειοι. Να θέτετε μικρούςκαθημερινούςστό- χους. Οταν τους ολοκληρώνετε, να επιβραβεύετε τον εαυτό σας. Φροντίστε τη διστροφή σας. Επιλέγετε τροφές με Ω3 λιπαρά και πλούσιες σε βιταμίνη Β12. Αποφύγετε το αλκοόλ και την υπερβολική ποσότητα καφέ.
Φροντίστε τον ύπνο σας. Βάλτε συστηματικά την άσκηση στη ζωή σας (π.χ. περπάτημα καθημερινά, κάποιο σπορ, γυμναστική κ.λπ.), μπορείτε να συνδυάσετε την άσκηση με φιλική παρέα, που την κάνει πιο ευχάριστη. Να εκτίθεστε συστηματικά σε ηλιόλουστα μέρη. Βάλτε καινούργιες δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή σας (ζωγραφική, μουσική, φωτογραφία).Το να είμαστε δημιουργικοί μας επιτρέπει να εξερευνούμε τα συναισθήματά μας και να εκφραζόμαστε.
Παράλληλα, μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα και μαςδίνει ικανοποίηση. Εμπλακείτε πιο ενεργά σε δραστηριότητες. Εμπλουτίστε την κοινωνική ζωή σας, κρατήστε κοντά σαςτουςφίλους και την οικογένεια».
Οι παραπάνω συμβουλές μπορεί να σας βοηθήσουν σημαντικά, αλλά όχι από μόνες τους εάντα καταθλιπτικά συναισθήματα είναι έντονα, διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες και επηρεάζουν σοβαρά την καθημερινή λειτουργικότητά σας. Στην περίπτωση αυτή, αλλά και στην περίπτωση που σκέφτεστε ότι η ζωή δεν αξίζει και κάνετε σκέψεις να δώσετε τέλος στη ζωή σας, θα πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα έναν κλινικό ψυχολόγο ή ψυχίατρο και να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία ή και να πάρετε αντικαταθλιπτική αγωγή.
Η εποχική κατάθλιψη επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες, χωρίς αυτά να σημαίνει άτι και οι άνδρες δεν είναι ευάλωτοι στη διαταραχή, ειδικά όταν υπάρχει προδιάθεση για κατάθλιψη
Τα συμπτώματα
Διακυμάνσεις στη διάθεση, θλίψη, αίσθημα κόπωσης , Ευερεθιστότητα, επιθετικότητα , Μειωμένη προσοχή και συγκέντρωση 8 Αλλαγές στον ύπνο και στη διατροφή, Ιδέες αναξιότητας, Απογοήτευση, αίσθημα κενού και ματαιότητας , Απώλεια της ενεργητικότητας, απραξία, μείωση ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, συναναστροφές, κοινωνική απομόνωση Ο Αυξημένη αυτοκριτική («είμαι βάρος, δεν αξίζω»), τάσεις αυτοκατηγορίας , Χρήση αλκοόλ και χαπιών ,Πιθανές συζητήσεις για θάνατο ή αυτοκτονία.
Πηγη: Εφημερίδα Real News