Μία ημέρα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όπου θα γίνει προσπάθεια οριστικοποίησης και επίτευξης της συμφωνίας με την Τουρκία, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ «παγώνει» τις προσδοκίες της Αγκυρας.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι η είσοδος της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ακόμη πολύ μακρινό ενδεχόμενο. «Η Τουρκία δεν είναι έτοιμη να γίνει μέλος. Δεν θα είναι ούτε σε 10 χρόνια», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιούνκερ, σε συνέντευξή του στην Handelsblatt.

Παρόλα αυτά, το βράδυ της Τετάρτης ο πρόεδρος της Κομισιόν είχε συνάντηση με τον Νίκο Αναστασιάδη στις Βρυξέλλες, προκειμένου να βρεθεί λύση που θα είναι αποδεκτή για την Κύπρο.

Στη συνέντευξη, την οποία θα δημοσιεύσει αύριο η γερμανική εφημερίδα, ο Γιούνκερ εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για τη συμφωνία με την Τουρκία.

Νέο τοπίο διαμορφώνεται στο μεταναστευτικό - προσφυγικό ζήτημα, ιδιαίτερα μετά τις κρίσιμες και ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων 24ώρων και της Συνόδου.

Προκειμένου να αποκωδικοποιήσουμε τα γεγονότα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα εξής:

1. Ολοκληρώθηκε το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου.

Στη δήλωση με έμμεσο πλην σαφή τρόπο επιβεβαιώθηκε ότι ο δρόμος των Βαλκανίων είναι πλέον κλειστός. Πιο συγκεκριμένα, στο σημείο 2 της δηλώσεως αναφέρθηκε ως απλή διαπίστωση ότι «οι ακανόνιστες ροές μεταναστών κατά μήκος της οδού των δυτικών Βαλκανίων έχουν πλέον σταματήσει».

2. Αρχισαν οι περιπολίες του ΝΑΤΟ στα εξωτερικά σύνορα της Ελλάδος.

Στη δήλωση γνωστοποιήθηκε ότι άρχισε η επιχείρηση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Τον Οκτώβριο οι Γερμανοί είχαν προτείνει κοινές περιπολίες Ελλάδος-Τουρκίας. Οταν, λόγω των ελληνικών διαμαρτυριών, δεν κατέστη εφικτό, συμφωνήθηκε να αναλάβει περίπου αντίστοιχο ρόλο το ΝΑΤΟ. Απομένει να φανεί πόσο αποτελεσματική θα φανεί η παρουσία του στο Αιγαίο με όλους τους περιορισμούς που θέτουν οι διαφωνίες Ελλάδος - Τουρκίας και τα προσκόμματα που θέτει η τελευταία.

3. Τι κέρδισε η Τουρκία.

Η Τουρκία πήρε το μήνυμα ότι γίνεται δεκτός ο εκβιασμός της. Εμφανίζεται ως η μεγάλη κερδισμένη της διαπραγματεύσεως αν και στη σύνοδο της 18ης Μαρτίου θα προσδιορισθούν τα πραγματικά της κέρδη. Προς το παρόν θα εκταμιεύσει εντός του Μαρτίου τρία δισ. ευρώ και αναμένεται να λάβει και άλλα (χωρίς όμως να προσδιορίζεται το ποσόν). Στη δήλωση αναφέρεται ότι θα επιταχυνθεί η διαδικασία για να μπορούν οι Τούρκοι να εισέρχονται στην Ε.Ε. χωρίς θεώρηση εισόδου (βίζα) μέχρι τον Ιούνιο του 2016. Απομένει να φανεί εάν η Ε.Ε. θα φανεί ελαστική στα 72 προαπαιτούμενα που έπρεπε η Τουρκία να εκπληρώσει για να μπορέσει να ενταχθεί στο πρόγραμμα απελευθερώσεως της βίζας. Η υπόσχεση για άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων δεν είναι εύκολα εκπληρώσιμη. Εξαρτάται από την Κύπρο που έχει παγώσει τα κεφάλαια και δεν δέχεται να υποχωρήσει.

4. Για ποιο λόγο δεν είναι σημαντική η αποδοχή επανεισδοχής των μεταναστών/ προσφύγων στην Τουρκία.

Η Τουρκία υπόσχεται να παίρνει πίσω όσους παράνομους μετανάστες φτάνουν στην Ελλάδα στο πλαίσιο των σχετικών συμφωνιών επανεισδοχής. Αν και ακούγεται εντυπωσιακό, στην πράξη δεν θα είναι. Ο αριθμός όσων θα επιστρέφουν θα είναι περιορισμένος. Οι πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες που φθάνουν στην Ελλάδα, θα έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στην επιστροφή στην Τουρκία και στην υποβολή αιτήματος ασύλου που θα τους επιτρέψει την παραμονή σε ελληνικό (δηλ. ευρωπαϊκό) έδαφος μέχρι να εξετασθεί η αίτησή τους. Εκτιμάται ότι η συντριπτική πλειονότητα θα επιλέγει την υποβολή αιτήματος ασύλου. Κατ’ επέκταση θα έχει περιορισμένες πρακτικές συνέπειες και η υπόσχεση ότι για κάθε Σύρο που θα επιστρέφει η Ελλάδα, η Ε.Ε. θα παίρνει έναν Σύρο από την Τουρκία. Ελάχιστοι Σύροι θα επιστρέφουν. Θα ήταν εντελώς διαφορετικό εάν η Τουρκία συμφωνούσε να υπάρχει παρουσία του FRONTEX στα παράλιά της για να καθίσταται απαγορευτική η μετάβαση μεταναστών στην Ελλάδα. Είτε το θέμα δεν ετέθη είτε η Τουρκία δεν το δέχθηκε.

5. Τι σημαίνει η δήλωση του Συμβουλίου για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Είναι βέβαιον ότι θα εκτιναχθούν οι αιτήσεις ασύλου στην Ελλάδα. Οι παρανόμως εισερχόμενοι και όσοι έχουν ήδη εγκλωβισθεί στη χώρα στη συντριπτική τους πλειονότητα θα υποβάλουν αίτηση για άσυλο. Εάν δεν ενισχυθεί σοβαρά η Υπηρεσία Ασύλου, οι αιτήσεις θα κάνουν χρόνια να εξετασθούν. Ενας μεγάλος αριθμός αιτούντων θα πάρει άσυλο οπότε η Ελλάδα θα πρέπει να επιμείνει στη μετεγκατάστασή τους σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Επίσης η Ελλάδα αποδέχθηκε έλεγχο των βορείων συνόρων μας από τον Frontex που έως τώρα αρνείτο. Ως ανακούφιση στο πρόβλημα θα δοθεί στην Ελλάδα οικονομική στήριξη για την αντιμετώπιση ανθρωπιστικής κρίσεως. Εως τώρα κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν για τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Τέλος, θα ενισχυθούν με προσωπικό από τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. οι δομές των κέντρων υποδοχής (hotspots) και του ασύλου. Ως προς την Κύπρο θα αυξηθούν οι πιέσεις να ξεπαγώσει τα κεφάλαια για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

6. Τι πρέπει να προσέξει η Ελλάδα.

Από το κείμενο της δηλώσεως και μία σειρά εγγράφων της Επιτροπής καθίσταται περίπου βέβαιον ότι τον Μάιο του 2016 θα ανασταλεί τουλάχιστον για ένα εξάμηνο η συνθήκη Σένγκεν με την επίκληση του ελληνικού προβλήματος. Επίσης, προβληματίζει το αίτημα των Τούρκων να τοποθετήσουν εκπροσώπους τους στα ανατολικά νησιά του Αιγαίου για να βοηθήσουν τη διαδικασία της επανεισδοχής στην Τουρκία. Είναι προφανές ότι η Ελλάδα δεν θα έχει αντίστοιχους εκπροσώπους στα τουρκικά παράλια.

* Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Tο Συμβούλιο Υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ εξέτασε σήμερα την εφαρμογή των παραμέτρων του σχεδίου δράσης με την Τουρκία, επί τη βάσει των αποτελεσμάτων της περασμένης Συνόδου Κορυφής, σύμφωνα με όσα είπε ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας από τις Βρυξέλλες.

Η ελληνική πλευρά έθεσε το ζήτημα αύξησης της μετεγκατάστασης, υπενθύμισε τον υποχρεωτικό της χαρακτήρα και πρότεινε πρακτικές λύσεις για το πώς μπορεί να βοηθηθεί η Τουρκία για να συμμετάσχει στην επίλυση του προβλήματος, όπως επεσήμανε ο κ. Μουζάλας.

Ανέφερε επίσης ότι στο Συμβούλιο συζητήθηκε η «υπό εξέλιξη ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα» και προτάθηκαν μέτρα για την αντιμετώπισή της. Όπως είπε, υπογραμμίστηκε η ανάγκη τα κράτη-μέλη της ΕΕ να συμμετάσχουν βοηθώντας υλικά αλλά και οικονομικά, ώστε να υπάρξει άμεση εκταμίευση πόρων για να καλυφθούν οι ανάγκες των προσφύγων.

Ο κ. Μουζάλας σημείωσε ότι μετά από πολύ καιρό συζητήθηκε «με ένα ύφος που ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες» το ζήτημα της αύξησης της μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης από την Τουρκία.

Τόνισε ότι για πρώτη φορά πολλά κράτη-μέλη (εκτός από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης) δήλωσαν ότι θα συμμετάσχουν και υποσχέθηκαν να αυξήσουν τον αριθμό μετεγκατάστασης, ενώ παράλληλα δεσμεύθηκαν να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες της Frontex και της EASO.

Σχετικά με το θέμα της επανεισδοχής, τόνισε ότι η Ελλάδα ζήτησε βοήθεια από την ΕΕ για να προχωρήσει όσο πιο γρήγορα, χωρίς να αφαιρούνται τα δικαιώματα των προσφύγων.

Αναφορικά με τον χαρακτηρισμό «ασφαλής τρίτη χώρα» για την Τουρκία ο κ. Μουζάλας διατύπωσε την εκτίμηση της ελληνικής πλευράς ότι στο βαθμό που η Τουρκία φιλοξενεί 2,5 εκατ. πρόσφυγες και η ΕΕ και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες παρεμβαίνει για να ελέγξει τις συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς και το κατά πόσο τηρούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Τουρκία αποτελεί «ασφαλή τρίτη χώρα».

Πηγή: ΑΜΠΕ

"Πολύ σημαντική βοήθεια" χαρακτήρισε ο Αχμέτ Νταβούτογλου τα 3 δισ. ευρώ που θα δοθούν στην Τουρκία από την ΕΕ.

Οι δηλώσεις του Τούρκου Πρωθυπουργού:

«Πολύ σημαντική βοήθεια τα 3 δισ. ευρώ. Λένε κάποιοι πως είμαστε επαίτες χρημάτων. Έχουμε όμως ήδη καταβάλει 10 δισ. δολάρια σε αυτή την κρίση από τον κρατικό μας προϋπολογισμό και τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πάνε επίσης για τους πρόσφυγες. Η πρόσθετη χρηματοδότηση θα δοθεί γιατί τα 3 δισ. ευρώ, που αποφασίστηκαν στην αρχή, ήταν σαφές πως ήταν μόνο ένα αρχικό ποσό. Δεν απαιτούμε χρήματα. Πρέπει να βοηθηθούμε για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Ποτέ δεν απαιτήσαμε περισσότερα από αυτά που λάβαμε. Απαιτούμε δίκαιο καταμερισμό για την ανθρωπιστική κρίση. Η Ευρώπη και η Τουρκία δεν ευθύνονται για αυτά. Υπεύθυνοι είναι η ISIS και η Ρωσία. Θα είμαστε το καταφύγιο όλων των θυμάτων του πολέμου, των θυμάτων του ISIS, των βομβαρδισμών της Ρωσίας και του καθεστώτος. Υπερασπιζόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Είμαι ευγνώμων σε Τουσκ και Μέρκελ, αλλά και σε όλους τους πολιτικούς ηγέτες που βρέθηκαν εδώ, καθώς είχαμε εποικοδομητικές συζητήσεις. Κουβεντιάσαμε για το πώς μπορούμε να δώσουμε λύση στο πρόβλημα της Συρίας. Μιλήσαμε και με το ΝΑΤΟ για την παρουσία του στα σύνορα μας και την προστασία της Τουρκίας, έναντι οποιασδήποτε απειλής. Στις 18 θα τα ξαναπούμε και ελπίζουμε να κάνουμε πραγματικότητα τους στόχους που βάλαμε σήμερα».