Βασικός σκοπός δεν ήταν να μεταφέρουν παράπονα από την Ελλάδα, αλλά να κάνουν μια πρώτη γνωριμία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, να δείξουν ποιο είναι το πρόσωπο της τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα αλλά και σε βάθος χρόνου να δημιουργήσουν μία σχέση εμπιστοσύνης με τους θεσμούς που θα τους επιτρέπει να ανταλλάσσουν στοιχεία, έρευνες και στο μέλλον να επηρεάζουν ευρωπαϊκές πολιτικές.

Με σειρά συναντήσεων με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα βιομηχανίας και επιχειρηματικότητας Γ. Κατάινεν, τον αντιπρόεδρο για οικονομικές υποθέσεις Β. Ντομπρόβσκις, την επίτροπο για θέματα βιομηχανίας Ε. Μπιενκόφσκα, τον επίτροπο μετανάστευσης Δ. Αβραμόπουλο, τον επίτροπο ανθρωπιστικής βοήθειας Χ. Στυλιανίδη και τον εκπρόσωπο της Επιτροπής Μ. Σχοινά, οι εκπρόσωποι του ΣΕΤΕ παρουσίασαν στους συνομιλητές τους το σχέδιο που θα φέρει ετήσια έσοδα 20 δισ. και 36 εκατομμύρια αφίξεις, αν βέβαια η χώρα αρχίσει να επενδύει 6 δισ. ετησίως σε υποδομές.

«Θελήσαμε να ενισχύσουμε τη φωνή του τουρισμού στην Ευρώπη, δεν κάναμε επαφές για να πούμε τον πόνο μας», ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γ. Ρέτσος, τονίζοντας ότι ενημέρωσε τους συνομιλητές του για τη βεβαρημένη φορολογία που μαστίζει τον κλάδο. Εχοντας μαζί τους στοιχεία που έδειξαν ότι ο ΦΠΑ στον τομέα σε σχέση με τις ανταγωνιστικές χώρες όπως η Ιταλία, η Τουρκία, η Κροατία, η Ισπανία, η Κύπρος είναι περίπου 6% υψηλότερος, όπως και η συνολική συνεισφορά στον κρατικό προϋπολογισμό μέσω φορολογίας, εργοδοτικών εισφορών κ.λπ. σε σχέση με τις υπόλοιπες ανταγωνιστικές χώρες. Οι αρμόδιοι επίτροποι αναγνώρισαν το πρόβλημα, αλλά τόνισαν ότι είναι απόφαση της κυβέρνησης κατά πόσον θα ασκήσει αναπτυξιακή πολιτική στον κλάδο και θα μειώσει τη φορολογία.
Ο Γ. Ρέτσος τόνισε την ανάγκη για εθνικό χωροταξικό σχέδιο που θα αφορά τον τουρισμό αλλά και για πρόσβαση σε φθηνή ρευστότητα που θα επιτρέψει την ανάπτυξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την αύξηση θέσεων εργασίας.

Σε εκδήλωση των ευρωβουλευτών Ε. Βόζεμπεργκ και Μ. Κύρκου με θέμα το μέλλον του ελληνικού τουρισμού, ο Μ. Σχοινάς τόνισε πως η επίσκεψη του ΣΕΤΕ στις Βρυξέλλες αποτελεί τη «θεσμική πρεμιέρα του εθνικού πρωταθλητή ανάπτυξης της χώρας». Υπογράμμισε τον θετικό ρόλο του τουρισμού καθώς η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο ιστορικό έλλειμμα αξιοπιστίας, αφού στο παρελθόν δεν υπήρχαν πολλοί αξιόπιστοι συνομιλητές, κάτι που στοίχισε στη χώρα αλλά που ο ΣΕΤΕ φαίνεται να αλλάζει σήμερα. Στην ίδια εκδήλωση ο Δ. Αβραμόπουλος τόνισε πως ο τουρισμός μπορεί να αλλάξει την εικόνα της Ελλάδας «μαζί με μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας που αντιστέκεται στην παρακμή και στην Ελλάδα της φθοράς», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Το 2017 ο τουρισμός αποτέλεσε το 10% του ΑΕΠ με συνολικό όφελος περίπου 14,6 δισ. ευρώ για την οικονομία, ενώ πλέον υπολογίζεται ότι το 30% του εργατικού δυναμικού της χώρας απασχολείται στον τομέα του τουρισμού.

Καθημεριονή

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του συνδέσμου, οι Επίτροποι με χαρτοφυλάκια που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την τουριστική δραστηριότητα θα ενημερωθούν για τον θετικό αντίκτυπο που έχει ο τουρισμός στην εθνική οικονομία και την κοινωνία. Παράλληλα, σε ειδική εκδήλωση που θα διοργανωθεί στους χώρους του Ευρωκοινοβουλίου με πρωτοβουλία των Ελλήνων ευρωβουλευτών, κ.κ. Ελίζας Βόζεμπεργκ και Μίλτου Κύρκου, θα παρουσιαστούν οι δράσεις του ΣΕΤΕ, του Ινστιτούτου ΙΝΣΕΤΕ και της Marketing Greece.

Συγκεκριμένα έχουν προγραμματιστεί διαδοχικές συναντήσεις με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, αρμόδιο για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, Γίρκι Κάταϊνεν και τον Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρο της Κομισιόν αρμόδιο για το ευρώ, τον κοινωνικό διάλογο και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Θα ακολουθήσουν συναντήσεις με τον Επίτροπο Μετανάστευσης, Δημήτρη Αβραμόπουλου, τον επίτροπο Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων, Χρήστο Στυλιανίδη και την Ελζμπιέτα Μπιενκόφσκα, επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Ενημέρωση θα γίνει και στον επικεφαλής εκπρόσωπο τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μαργαρίτη Σχοινά.

Σημειώνεται ότι η αφετηρία των δράσεων για την ισχυροποίηση του τουρισμού στις Βρυξέλλες, ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα με τη συνάντηση που πραγματοποίησε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ με τον Επίτροπο, Πιέρ Μοσκοβισί, στα γραφεία του Συνδέσμου, καθώς και την παρουσίαση των εξελίξεων και των προοπτικών του ελληνικού τουρισμού στο σεμινάριο δημοσιογράφων του ECFIN που διοργάνωσε ο Ντέκλαν Κοστέλο, επικεφαλής του κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα.

Η ΡΟΔΙΑΚΗ 

Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων εργασίας συζητούνται, μεταξύ άλλων, θέματα σε σχέση με τη στρατηγική του ΣΕΤΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ενίσχυση του κοινωνικού αποτυπώματος του τουρισμού, την ουσιαστική διασύνδεση τομέων όπως για παράδειγμα της αγροδιατροφής και του πολιτισμού, που μπορούν άμεσα να ενισχύσουν ποιοτικά την εμπειρία που προσφέρει η χώρα. Επίσης, σύμφωνα με ενημέρωση από το Σύνδεσμο, εξετάζονται οι προοπτικές της περαιτέρω προώθησης των προορισμών με την συμβολή της Marketing Greece.

Στις αποστολές του ΣΕΤΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου συνοδεύεται από τον γενικό διευθυντή του Συνδέσμου κ. Γιώργο Αμβράζη, τον γενικό διευθυντή του ΙΝΣΕΤΕ κ. Ηλία Κικίλια και τη διευθύνουσα σύμβουλο της Marketing Greece κ. Ιωάννα Δρέττα. Πέρσι, από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο, ο ΣΕΤΕ πραγματοποίησε 11 περιφερειακές συναντήσεις εργασίας στην Αλεξανδρούπολη, στη Θεσσαλονίκη, στο Βόλο, στην Πάτρα, στη Σαντορίνη, στην Κέρκυρα, στην Κρήτη, στη Ρόδο, στην Τρίπολη, στη Λαμία και στα Ιωάννινα.

Στη Λέσβο, όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση για το 2018, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ αναφέρθηκε στις σημαντικές προοπτικές περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες από το ΣΕΤΕ, δήλωσε την υποστήριξή του στις δράσεις και τις πρωτοβουλίες που υλοποιούνται από τους τοπικούς φορείς για τον περιορισμό των επιπτώσεων που προκάλεσε η προσφυγική/ μεταναστευτική κρίση ενώ τάχθηκε υπέρ της διατήρησης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά που ισχύει, ακόμη, το εν λόγω καθεστώς.

Για το 2017, η πρώτη περιφερειακή συνάντηση του ΣΕΤΕ, με επίκεντρο τη διασύνδεση του τουρισμού με τον αγροδιατροφικό τομέα και τον πολιτισμό, πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο στην Πάτρα. Ακολούθησαν, τον ίδιο μήνα, άλλες τρεις συναντήσεις στην Αλεξανδρούπολη, στο Βόλο και στη Σαντορίνη. Στην Αλεξανδρούπολη, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, πέραν των συναντήσεων που είχε, επισκέφτηκε και την πρότυπη κτηνοτροφική μονάδα ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ ενώ στο Βόλο είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με εκπροσώπους γυναικείων συνεταιρισμών τοπικών προϊόντων. Στην Σαντορίνη πέραν των άλλων θεμάτων συζητήθηκε και το ζήτημα του υπερτουρισμού, ενώ πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου όπου συζητήθηκαν οι σύγχρονες λύσεις που χρειάζεται να υλοποιηθούν για την καλύτερη διαχείριση και προώθηση των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς. Στο πλαίσιο της περιφερειακής συνάντησης στην Θεσσαλονίκη, τον Ιούλιο του 2017, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη με τα μέλη του προεδρείου του φορέα «Οίνοι Β. Ελλάδος» κατά την οποία συζητήθηκαν ζητήματα που απασχολούν τους οινοπαραγωγούς και οι τρόποι που τα τοπικά κρασιά, αφενός μπορούν να αναδειχθούν μέσω του οινοτουρισμού και αφετέρου να συνδυαστούν με την τουριστική εμπειρία.

Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2017 πραγματοποιήθηκαν περιφερειακές συναντήσεις στην Κέρκυρα, στο Ρέθυμνο και στη Ρόδο. Στην συνάντηση του Ρεθύμνου ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η επίσκεψη στην Agreco Farm η οποία με την δραστηριότητά της συνδυάζει την τοπική κουζίνα, τα τοπικά προϊόντα, τη γαστρονομία και την πολιτιστική κληρονομιά.

Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο πραγματοποιήθηκαν τρεις περιφερειακές συναντήσεις στην Τρίπολη, στη Λαμία και στα Ιωάννινα. Στην Τρίπολη αναδείχθηκε η αξία της ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού, προϊόντων και υπηρεσιών, που διασυνδέουν τον τομέα με τον πολιτισμό, ενώ στην συνάντηση των Ιωαννίνων δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις δυνατότητες που υπάρχουν για την περαιτέρω προώθηση του πολυσύνθετου τουριστικού χαρτοφυλακίου της Ηπείρου. Η συνάντηση φιλοξενήθηκε στο μουσείο Αργυροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς το οποίο με την δραστηριότητα του ενισχύει την προσπάθεια διασύνδεσης του πολιτισμού με τον τουρισμό.

Β. Κουρλιμπίνη-capital.gr

Το πλέον ενθαρρυντικό στοιχείο για τον κλάδο του τουρισμού είναι ότι η άνοδος, τουλάχιστον στο σκέλος των αφίξεων, θα συνεχιστεί και το 2018, με τις προκρατήσεις από τις ξένες μεγάλες αγορές να βρίσκονται ήδη σε διψήφιο ποσοστό αύξησης σε σχέση με το 2017 και κατά μέσον όρο να κινούνται στο 10%.
Ολοι συμφωνούν ότι η Ελλάδα έχει ωριμάσει ως τουριστική αγορά. Οπότε το ζητούμενο δεν είναι πλέον πόσοι παραπάνω τουρίστες θα έλθουν, αλλά πόσα παραπάνω χρήματα θα αφήσουν στη χώρα μας. «Το μεγάλο στοίχημα για τη νέα χρονιά θα είναι το τουριστικό συνάλλαγμα», λένε χαρακτηριστικά οι εκπρόσωποι του κλάδου.
Πάντως, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC), η συμβολή του τουρισμού στο ελληνικό ΑΕΠ μέχρι το 2027 θα αυξηθεί κατά 4,6% και θα φτάσει στα 24,6 δισ. δολάρια. Θα είναι, δε, η μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο κλάδο της οικονομίας.

Σε αυτό το επίτευγμα συμβάλλουν αναμφισβήτητα όλες οι μεγάλες τουριστικές αγορές της Ευρώπης – παραδοσιακές και καινούργιες – και κυρίως οι γερμανοί τουρίστες που, μετά τους Βρετανούς, έχουν «ξαναζεστάνει» για τα καλά την προτίμησή τους για την Ελλάδα. Επίσης, σημαντική αναμένεται να είναι και η συνεισφορά των άλλων – εκτός – αγορών, με «πιλότους» τις αγορές της Κίνας και των ΗΠΑ (κυρίως στον χώρο της κρουαζιέρας).
Στελέχη μεγάλων ξένων tour operators αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «ποτέ άλλοτε στο παρελθόν το ελληνικό τουριστικό προϊόν δεν ήταν τόσο ελκυστικό», ενώ, όπως οι ίδιοι διαπιστώνουν, «σημαντικά βήματα γίνονται και στο μέτωπο της ποιότητας».
Ακόμη και σε ό,τι αφορά τη σχέση ποιότητας – τιμής, η Ελλάδα δείχνει ισχυρές αντοχές στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους δείκτες ποιοτικής αξιολόγησης του WTTC, το ελληνικό τουριστικό προϊόν συγκέντρωσε φέτος 4,51 μονάδες με άριστα το 7, ενώ ανάμεσα σε 136 χώρες η Ελλάδα κατέχει σήμερα παγκοσμίως την 24η θέση, από την 31η που ήταν παλαιότερα.
ΣΕΤΕ: Καλύτερο το 2018
«Η τουριστική περίοδος του 2018 ξεκινά με θετικές προοπτικές, αλλά και με νέες επιβαρύνσεις για το τουριστικό προϊόν της χώρας» λέει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), κ. Γιάννης Ρέτσος. Οι πρώτες καταγεγραμμένες ενδείξεις από τις περισσότερες κύριες διεθνείς τουριστικές αγορές είναι θετικές. Αν και είναι βέβαιο ότι θα μεταβληθούν στη συνέχεια, τα πρώτα στοιχεία που αφορούν τον προγραμματισμό των αεροπορικών πτήσεων του 2018 προς τα ελληνικά αεροδρόμια καταγράφουν αύξηση 4% σε σχέση με πέρυσι τέτοια περίοδο.
«Πρέπει όμως να βελτιωθούν άλλα βασικά μεγέθη του ελληνικού τουρισμού, που παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με αυτά των ανταγωνιστικών προορισμών, όπως, για παράδειγμα, το ποσό της μέσης κατά κεφαλήν δαπάνης των ξένων επισκεπτών μας» τονίζει ο κ. Ρέτσος. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το 2013 η μέση δαπάνη ανά ταξίδι των ξένων επισκεπτών μας διαμορφώθηκε στα 604,2 ευρώ, το 2014 έπεσε στα 551,8 ευρώ, το 2015 στα 540,9 ευρώ και το 2016 στα 470,5. Επίσης, στο εννιάμηνο, εφέτος, η μέση δαπάνη αυξήθηκε μόλις κατά 0,5% σε σχέση με το 2016.
Το βέβαιο είναι ότι, σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ, για άλλη μία χρονιά οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσουν τον διαρκώς αυξανόμενο διεθνή ανταγωνισμό. «Ομως, οφείλει και η οολιτεία να επιλύσει μια σειρά από σημαντικά ζητήματα που παραμένουν σε εκκρεμότητα και θα μπορούσαν να συμβάλουν στην περαιτέρω επιτάχυνση της αναπτυξιακής πορείας του ελληνικού τουρισμού» παρατηρεί ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, υπογραμμίζοντας: «Σε άμεση προτεραιότητα θα πρέπει να τεθεί η αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος, η οριστική επίλυση του χωροταξικού ζητήματος, η αντιμετώπιση του ζητήματος των «κόκκινων» δανείων και ο σχεδιασμός κινήτρων για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων».
Σε ό,τι αφορά τον ΣΕΤΕ και τα μέλη του, βασικός στόχος είναι πλέον ο τουρισμός και η συνεισφορά του τομέα στην οικονομία και την κοινωνία, να αυξάνονται παράλληλα με την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Το κύριο όχημα για τον σκοπό αυτόν είναι ο εμπλουτισμός της εμπειρίας των ταξιδιωτών και η ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η Ελλάδα, με αιχμή του δόρατος την αγροτοδιατροφή και τον πολιτισμό.
Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε το 2017 ο πρώτος κύκλος συναντήσεων εργασίας σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας, με τη συμμετοχή επιχειρηματιών – μελών του Συνδέσμου, καθώς και τοπικών φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
ΞΕΕ: Πλήγμα ο νέος φόρος
Θετική είναι η αποτίμηση και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) για την εφετινή τουριστική χρονιά που εκπνέει σε λίγο. «Με βάση τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα των αφίξεων και των τουριστικών εισπράξεων, το 2017 αναμένεται να αποτελέσει ένα νέο έτος ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό. Επίσης, οι προοπτικές που διαφαίνονται τόσο από τις προκρατήσεις όσο και από τα μηνύματα των διεθνών εκθέσεων προοιωνίζονται ότι η διατήρησης της θετικής τουριστικής τάσης για τη χώρα μας θα συνεχιστεί και το 2018» λέει στο «Βήμα» ο επί σειρά ετών, απερχόμενος, πρόεδρος του ΞΕΕ κ. Γιώργος Τσακίρης.
Ομως, όπως ο ίδιος επισημαίνει, δεν λείπουν και οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο ελληνικός τουρισμός τα προσεχή χρόνια. Για να διατηρηθούν η αυξανόμενη τουριστική ζήτηση αλλά και η ανταγωνιστικότητα του κλάδου, τονίζει ο κ. Τσακίρης, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν σοβαρές δυσλειτουργίες, όπως είναι:
-Ο φόρος διαμονής που θα εισπράττεται από τον Ιανουάριο του 2018 από τους πελάτες των ξενοδοχείων και ενοικιαζόμενων δωματίων.
-Η ανάγκη εκσυγχρονισμού των ξενοδοχειακών και τουριστικών υποδομών.
Η θετική πορεία του ελληνικού τουρισμού κατά τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΞΕΕ, οφείλεται σε κάποιον βαθμό και στις γεωπολιτικές συγκυρίες που διαμορφώθηκαν στις γειτονικές μεσογειακές χώρες, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί έναν ασφαλή τουριστικό προορισμό. Ομως, οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες στις γειτονικές χώρες, καθώς και σε προορισμούς της Μεσογείου που προσφέρουν παρόμοιο τουριστικό προϊόν με το ελληνικό, σύντομα μπορεί να βελτιωθούν και να «διεκδικήσουν» τους πελάτες που αλλιώς θα κατευθύνονταν στη χώρα μας. Επίσης, ανταγωνιστικά προς τον ελληνικό τουρισμό λειτουργούν και οι αναδυόμενοι τουριστικοί προορισμοί.
Από την άλλη πλευρά, αναφέρει ο κ. Τσακίρης, «οι απαιτήσεις για την εξυπηρέτηση του δανεισμού των ξενοδοχείων περιορίζουν τη ρευστότητά τους και δεδομένου ότι επιβαρύνονται με πολλούς φόρους – στα όρια εξάντλησης της φοροδοτικής τους ικανότητας – περιορίζεται η δυνατότητα επενδύσεων και αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών».
Το γεγονός αυτό οδηγεί τις επιχειρήσεις σε έναν φαύλο κύκλο μειωμένων επιδόσεων, αποστερώντας συγχρόνως από τα ξενοδοχεία τη δυνατότητα να διαδραματίσουν τον αναπτυξιακό τους ρόλο.
Οι αφίξεις θα ξεπεράσουν τα 28 εκατομμύρια
l Οι τουριστικές εισπράξεις θα ξεπεράσουν τα 14 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 8%.
l Η δαπάνη ανά ταξίδι κατά το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου ήταν 537 ευρώ, αυξημένη κατά 0,5% σε σχέση με το 2016.
l Οι αφίξεις, μαζί με τις κρουαζιέρες, θα ξεπεράσουν τα 28 εκατομμύρια. Το εννεάμηνο έφτασαν τα 23,5 εκατ. τουρίστες, αυξημένες κατά 10,3% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016.
l Η άμεση συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ θα αυξηθεί στο 8% (από 7,5% το 2016), ενώ η συνολική συνεισφορά του τουριστικού τομέα στο ΑΕΠ θα ανέλθει στο 19,6% (από 18,6% το 2016).
l Η συνολική συμβολή του τουριστικού τομέα στο ΑΕΠ θα αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,6%, για να διαμορφωθεί στο 23,8% το 2027.

Πηγή: Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΞΕΕ)