Φόρος για ενοίκια που δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί και πιθανότατα δεν πρόκειται να εισπραχθούν ποτέ, φόρος από το πρώτο ευρώ στους αγρότες, επειδή θεωρούνται πλέον επιχειρηματίες, και για πρώτη φορά τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι χρόνια πόθεν έσχες ακόμα και για όσους αγοράζουν την πρώτη κατοικία τους
ή προχωρούν στη σύσταση μιας επιχείρησης: πρόκειται για μερικές από τις αρνητικές εκπλήξεις και «χαράτσια» της νέας φορολογικής δήλωσης, που θα κληθούν να συμπληρώσουν και να υποβάλουν ηλεκτρονικά οι φορολογούμενοι το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου.
Η νέα δήλωση είναι η πρώτη που υποβάλλουν οι φορολογούμενοι με βάση τα όσα προβλέπει ο νέος κώδικας φορολογίας εισοδήματος, που ισχύει από τα εισοδήματα που απέκτησαν οι φορολογούμενοι το 2014. Ακόμη δεν είναι έτοιμη, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός της, αφού πρέπει να ενσωματωθούν μια σειρά από νέους κωδικούς.
Ανείσπρακτα ενοίκια
Η τυφλή φορομπηχτική πολιτική του υπουργείου Οικονομικών δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερο αντιπροσωπευτικό δείγμα. Με μια ερμηνευτική εγκύκλιο που προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων αποφάσισε ότι οι φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώσουν με το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης του 2015 φόρο εισοδήματος για τα ενοίκια που αφορούν μισθώσεις του 2014, τα οποία, όμως, δεν έχουν εισπραχθεί. Ουσιαστικά, καταργείται η δυνατότητα εκχώρησης στο Δημόσιο των ανείσπρακτων ενοικίων, που ίσχυε έως και τα εισοδήματα από ενοίκια του 2013, και, έτσι, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει πλέον να βρεθούν αντιμέτωποι με το εξής δίλημμα: να συνεχίσουν να δείχνουν ελαστικότητα σε ενοικιαστές που δεν πληρώνουν το ενοίκιο, λόγω της κρίσης, και να επιβαρυνθούν και με φόρο εισοδήματος για τα ανείσπρακτα ενοίκια ή να προχωρήσουν άμεσα σε διαδικασίες έξωσης των δύστροπων ενοικιαστών;
Αλλαγές έχουν επέλθει και στον τρόπο υπολογισμού του φόρου εισοδήματος. Για εισόδημα από ενοίκια έως 12.000 ευρώ, ο φορολογικός συντελεστής αυξήθηκε από το 10% στο 11%, αλλά ταυτόχρονα επήλθε κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου, που κυμαινόταν από 1,5% έως 3%, ανάλογα με το αν η μίσθωση ήταν επαγγελματική ή οικιακή και αν η εκμισθούμενη κατοικία έχει επιφάνεια άνω των 300 τετραγωνικών.
Εκκαθαριστικά - «φωτιά» για αγρότες
Οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι και οι ψαράδες αντιμετωπίζονται στη φετινή φορολογική δήλωση ως επιχειρηματίες και το εισόδημά τους φορολογείται με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ εισοδήματος. Αυτό,όταν συνδυάζεται με τα τεκμήρια διαβίωσης, οδηγεί σε πολύ βαριά εκκαθαριστικά σημειώματα. Για παράδειγμα, ενώ ένας αγρότης με ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ απαλλάχθηκε από τον φόρο εισοδήματος στην περυσινή φορολογική δήλωση –καθώς φορολογήθηκε με την κλίμακα των μισθωτών, η οποία έχει έμμεσο αφορολόγητο όριο ύψους έως 9.550 ευρώ–, στη φετινή φορολογική δήλωση θα κληθεί να πληρώσει φόρο εισοδήματος μαζί με την προκαταβολή ύψους 1.813,5 ευρώ.
«Μπλοκάκια»
Η φετινή δήλωση κρύβει μια αρνητική έκπληξη για τους μισθωτούς με χαμηλό εισόδημα οι οποίοι έχουν εισόδημα από «μπλοκάκι». Με βάση όσα ισχύουν για τα εισοδήματα του 2014, τα έσοδα από «μπλοκάκι» θα φορολογηθούν υποχρεωτικά με 26% από το πρώτο ευρώ. Όσοι μισθωτοί έχουν εισοδήματα μόνο από «μπλοκάκι» θα συνεχίσουν να φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών, εφόσον έχουν έγγραφη σύμβαση με τα φυσικά ή και νομικά πρόσωπα στα οποία παρέχουν τις υπηρεσίες τους και τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα για τα οποία εργάζονται δεν υπερβαίνουν τα τρία. Αν είναι περισσότερα των τριών, τότε το 75% του εισοδήματος πρέπει να προέρχεται τουλάχιστον από έναν, δεν έχουν εμπορική δραστηριότητα και η επαγγελματική εγκατάσταση είναι η ίδια με την κατοικία τους.
Πόθεν έσχες και για όσους επιχειρούν
Από τα εισοδήματα του 2014 καταργήθηκαν όλες οι εξαιρέσεις που υπήρχαν στην εφαρμογή των τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Έτσι, στη φετινή φορολογική δήλωση, οι φορολογούμενοι είναι υποχρεωμένοι να δηλώσουν τα ποσά που δαπάνησαν το 2014 προκειμένου να αγοράσουν ακίνητα (ακόμα και την πρώτη κατοικία), να ανεγείρουν οικοδομές, να συστήσουν επιχειρήσεις και να συμμετάσχουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου επιχειρήσεων. Τα ποσά που δαπάνησαν θα πρέπει να δικαιολογούνται από το εισόδημα του φορολογουμένου ή από τις αποταμιεύσεις που έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια, χωρίς, όμως, να υπάρχει περιορισμός ετών τα οποία μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος. Μέχρι τα εισοδήματα του 2013 τα παραπάνω απαλλάσσονταν από το πόθεν έσχες.
Φόρος για τις παροχές σε είδος
Με τον νέο κώδικα φορολογίας εισοδήματος, του οποίου οι διατάξεις θα αποτυπωθούν σε αριθμούς στο φετινό εκκαθαριστικό, ξεκαθαρίστηκε και ποιες παροχές σε είδος που προσφέρουν οι εργοδότες στους εργαζομένους τους θεωρούνται εισόδημα, προστίθενται στον μισθό και φορολογούνται ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι το άθροισμα των παροχών αυτών να υπερβαίνει τα 300 ευρώ ανά έτος. Ο νέος κώδικας φορολογίας εισοδήματος ορίζει τέσσερις κατηγορίες παροχών σε είδος, οι οποίες, αθροιζόμενες, και εφόσον ξεπεράσουν τα 300 ευρώ, αποτελούν εισόδημα για τον εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο της επιχείρησης που τις προσφέρει. Η πρώτη είναι η παραχώρηση οχήματος στο 30% του κόστους χρήσης του οχήματος, που εγγράφεται στα βιβλία μιας επιχείρησης, είναι τεκμαρτό εισόδημα που αναφέρεται στη βεβαίωση αποδοχών. Η δεύτερη είναι τα δάνεια ή προκαταβολή μισθού. Οποιοδήποτε δάνειο δίδεται στον εργαζόμενο πρέπει να περιβάλλεται με τη μορφή έγγραφης συμφωνίας, να φέρει βέβαιη ημερομηνία και να έχει αποδοθεί το αναλογούν χαρτόσημο στην Εφορία. Να σημειωθεί ότι προκαταβολή μισθού άνω των τριών μηνών θεωρείται δάνειο και, εφόσον εξοφλείται άτοκα, τότε ο εργαζόμενος θεωρείται ότι αποκτά εισόδημα σε είδος το οποίο είναι ο τόκος που γλυτώνει. Η τρίτη είναι τα δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών (stock options). Η παροχή σε είδος υπολογίζεται ως η διαφορά της τιμής κλεισίματος της μετοχής στο χρηματιστήριο και της τιμής στην οποία δόθηκε η μετοχή στον εργαζόμενο, εφόσον, βέβαια, είναι χαμηλότερη. Η τέταρτη είναι η δωρεάν παραχώρηση κατοικίας. Η παραχώρηση κατοικίας από την επιχείρηση προς τον εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο θεωρείται παροχή σε είδος και υπολογίζεται είτε ως το πραγματικό ενοίκιο που καταβάλλει η επιχείρηση για τον εργαζόμενο είτε, σε περίπτωση ιδιόκτητης από την επιχείρηση κατοικίας, ποσοστό 3% επί της αντικειμενικής αξίας της κατοικίας.
Οι αποδείξεις
Για τη φετινή φορολογική δήλωση (εισοδήματα 2014), οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι είναι υποχρεωμένοι, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν με πρόσθετο φόρο, να έχουν συγκεντρώσει αποδείξεις πέρυσι αξίας 10% του συνολικού εισοδήματός τους από μισθούς ή συντάξεις. Στην περίπτωση που έχουν συγκεντρώσει περισσότερες αποδείξεις, δεν λαμβάνουν κάποια επιβράβευση. Αν, όμως, έχουν συγκεντρώσει λιγότερες αποδείξεις από τις απαιτούμενες, τότε τους επιβάλλεται πρόσθετος φόρος, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή 22% επί της αξίας των αποδείξεων που τους λείπουν.
Για παράδειγμα, ένας μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 20.000 το 2014 θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει αποδείξεις συνολικής αξίας 2.000 ευρώ. Αν έχει συγκεντρώσει αποδείξεις αξίας 3.000 ευρώ, δεν θα έχει κάποιο όφελος. Αν, όμως έχει συγκεντρώσει αποδείξεις 1.000 ευρώ, τότε θα κληθεί να πληρώσει πρόσθετο φόρο 220 ευρώ, δηλαδή 22% επί της αξίας των αποδείξεων που του λείπουν. Σε κάθε περίπτωση, οι αποδείξεις μαζί με όλα τα δικαιολογητικά της φορολογικής δήλωσης δεν υποβάλλονται, αλλά διακρατούνται από τον φορολογούμενο, προκειμένου να τα προσκομίσει στην Εφορία, εφόσον κληθεί για φορολογικό έλεγχο και επαλήθευση όσων έχει δηλώσει.
Εξοντωτικά τεκμήρια διαβίωσης
Στη φετινή φορολογική δήλωση διατηρούνται τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία οδηγούν σε υπερφορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η διατήρηση των τεκμηρίων οδηγεί σε φορολογική εξόντωση των επαγγελματιών με χαμηλό πραγματικό εισόδημα ή ακόμα και ζημίες. Για παράδειγμα, ένας μικρομεσαίος επιχειρηματίας πραγματοποίησε το 2014 ζημίες, αλλά, λόγω των τεκμηρίων (κατοχή Ι.Χ., αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης, κατοικία), του προκύπτει τεκμαρτό εισόδημα ύψους 10.000 ευρώ. Για αυτό το εισόδημα θα κληθεί να πληρώσει φόρο εισοδήματος μαζί με την προκαταβολή φόρου 55%, αλλά και το τέλος επιτηδεύματος συνολικού ύψους 4.680 ευρώ. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι πραγματοποίησε ζημίες. Να σημειωθεί ότι στην εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2014 παρατηρήθηκε σημαντική υστέρηση από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, η οποία, κατά κύριο λόγο, οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες δεν πλήρωσαν τον εξοντωτικό και άδικο φόρο εισοδήματος που τους επιβλήθηκε.
Τόκοι εξωτερικού
Οι φορολογούμενοι που είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, αλλά διαθέτουν κεφάλαια στο εξωτερικό και το 2014 εισέπραξαν τόκους από καταθέσεις, θα αποδίδουν από φέτος και στο εξής τον φόρο 15% που αναλογεί στο εισόδημα από τόκους μέσω του εκκαθαριστικού της φορολογικής δήλωσης, καθώς καταργήθηκε η διαδικασία της απόδοσης του φόρου με υποβολή ειδικής δήλωσης στην Εφορία. Οι τόκοι που εισέπραξαν το 2014 θα πρέπει να περιληφθούν στη φετινή δήλωση.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 4ης Απρλίου 2015
«Βόμβα» πόθεν έσχες απειλεί χιλιάδες φορολογούμενους που βρίσκονται έκθετοι απέναντι στην εφορία καθώς αδυνατούν να δικαιολογήσουν με βάση τα εισοδήματα που δήλωναν τα τελευταία χρόνια τα χρήματα που έχουν στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Οι φορο-ελεγκτικοί μηχανισμοί (ΣΔΟΕ, Κέντρο Ελέγχου Φορολογούμενων Μεγάλου Πλούτου και Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων) έχουν αρχίσει να ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς φορολογούμενων από το 2000 και βλέπουν καταθέσεις που δεν συνάδουν με τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.
Μάλιστα, όπως ανέφερε η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη στον τηλεοπτικό σταθμό STAR, τα τελευταία 15 χρόνια υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν υψηλές καταθέσεις αλλά πολύ χαμηλό δηλωμένο εισόδημα για πολλούς φορολογούμενους. Στους φορολογούμενους αυτούς, όπως είπε η κ. Βαλαβάνη, θα τους δοθεί η δυνατότητα-ευκαιρία να νομιμοποιήσουν τα ποσά αυτά μέσω αναδρομικών τροποποιητικών φορολογικών δηλώσεων.
Το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει ρύθμιση με την οποία θα καλούνται οι φορολογούμενοι να προσέλθουν οικειοθελώς στην εφορία προκειμένου να εμφανίσουν αδήλωτα εισοδήματα και να πληρώσουν τον φόρο που αναλογεί, γλιτώνοντας ταυτόχρονα από πρόστιμα και προσαυξήσεις.
Οι έλεγχοι στους τραπεζικούς λογαριασμούς αποκαλύπτουν, μεταξύ των άλλων, και το μεγάλο αδήλωτο πλούτο που πολλοί συσσώρευσαν από την παραοικονομία της αγοράς ακινήτων.
Το θέμα «καίει» κυρίως τους φορολογούμενους που προχώρησαν στην πώληση των ακινήτων τους σε τιμή πολύ υψηλότερη της αντικειμενικής αξίας, κυρίως την περίοδο 2000-2007, όπου η οικοδομή γνώριζε ημέρες δόξας και οι τιμές των ακινήτων στην περιοχή της Αθήνας κατέγραφαν αύξηση κατά 308%, στην περιοχή της Θεσσαλονίκης κατά 300% και στις άλλες αστικές περιοχές κατά 210,5%.
Διασταυρώσεις
Από διασταυρώσεις στοιχείων, τα οποία αντλήθηκαν από τις τράπεζες, έχει προκύψει ότι χιλιάδες φορολογούμενοι δεν μπορούν να δικαιολογήσουν μεγάλα ποσά από πωλήσεις ακινήτων, αφού η διαφορά μεταξύ αντικειμενικής και αγοραίας (πραγματικής) τιμής δεν εμφανίζεται στα συμβόλαια, αλλά φαίνεται μόνο στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Οι φορολογούμενοι αυτοί αναπόφευκτα θα περάσουν σύντομα από την εφορία για να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση, όπου θα εμφανίσουν τα επιπλέον χρήματα που εισέπραξαν από την πώληση των ακινήτων και να καταβάλουν τον αναλογούντα φόρο.
Όμως, δεν είναι μόνο οι ιδιώτες, φυσικά πρόσωπα, που αποκόμισαν σημαντικά χρηματικά ποσά από την πώληση ακινήτων τους λόγω της μεγάλης διαφοράς μεταξύ αντικειμενικής και πραγματικής τιμής τα οποία δεν εμφάνισαν στη φορολογική τους δήλωσης. Υπάρχει και μεγάλος αριθμός εταιρειών και εμπλεκόμενων του κλάδου της οικοδομής που πλούτισαν από την φοροδιαφυγή εν γνώσει της ίδιας της πολιτείας, με «πράξεις» που έκαναν σε τιμές πολύ υψηλότερες από τις αντικειμενικές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Οικονομικών μόλις πριν από λίγους μήνες διόρθωσε το πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί στην κτηματαγορά εφαρμόζοντας το «πόθεν έσχες» στο συνολικό τίμημα της αγοράς του ακινήτου που αναγράφεται στο συμβόλαιο και όχι στην αντικειμενική αξία.
Οι εντολές που έχουν δοθεί στους ελεγκτικούς μηχανισμούς είναι να προχωρήσουν οι έλεγχοι με ταχείς διαδικασίες και να κληθούν όσοι έχουν κρύψει εισοδήματα να αποφασίσουν εάν θα πληρώσουν οικειοθελώς τους φόρους που αναλογούν στα κρυφά εισοδήματά τους ή αν θα υποστούν τις συνέπειες της φορολογικής νομοθεσίας.
Τα ονόματα πολλών φορολογούμενων «φιγουράρουν» στις κάθε λογής λίστες (Λαγκάρντ, μεγαλοκαταθετών, ακινήτων του εξωτερικού, Λιχτενστάιν, εμβασμάτων κ.λπ.) που βρίσκονται στο «μικροσκόπιο» των ελεγκτών, οι οποίοι έχουν επιφορτισθεί να σηκώσουν και το μεγαλύτερο βάρος του εισπρακτικού αποτελέσματος από το πεδίο της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής και της διαφθοράς. Άλλωστε, σύμφωνα με τα μέτρα που παρουσίασε η κυβέρνηση στους δανειστές, μόνο από τον έλεγχο των εμβασμάτων το υπουργείο Οικονομικών φιλοδοξεί να εισπράξει 725 εκατ. ευρώ.
Το Κέντρο Ελέγχου Φορολογούμενων Μεγάλου Πλούτου, το οποίο θα έχει τον πρώτο λόγο για όλες τις λίστες και τα CD με τα εμβάσματα, θα κινηθεί συνδυαστικά, συγκρίνοντας τα σκόρπια ευρήματα. Δεν είναι λίγα τα ονόματα που βρίσκονται σε περισσότερες από μια λίστες, γεγονός που χρήζει διεξοδικής διερεύνησης.
Στις περιπτώσεις στις οποίες διαπιστώνεται αναντιστοιχία των δηλωθέντων εισοδημάτων με τις καταθέσεις (έχουν ήδη ανοίξει τραπεζικοί λογαριασμοί στο πλαίσιο των ξεχωριστών ερευνών που άρχισαν τους προηγούμενους μήνες), θα αποστέλλεται πορισματική αναφορά στους οικονομικούς εισαγγελείς κι εκείνοι θα προχωρούν άμεσα στη δέσμευση των καταθέσεων, έως ότου ολοκληρωθεί ο έλεγχος.
Όπου δεν υπάρχουν υπόλοιπα καταθέσεων (οι έρευνες αφορούν και στις κινήσεις λογαριασμών), θα δεσμεύονται τα ακίνητα, αφού όσοι βρίσκονται σε αυτές τις λίστες παραδοσιακά επενδύσουν σε μετρητά και ακίνητα.
Αυστηρότερο «πόθεν έσχες» για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, φοροαπαλλαγές για όλους, περισσότερους φόρους για μισθωτούς με «μπλοκάκι», αγρότες και εργαζόμενους
που λαμβάνουν παροχές σε είδος, λιγότερες αποδείξεις για μισθωτούς και συνταξιούχους, ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση για φορολογούμενους με μηδενικά εισοδήματα, ανέργους και όσους αποκτούν μικρά εισοδήματα από τόκους και ακίνητα είναι ορισμένες από τις αλλαγές που φέρνουν οι φετινές φορολογικές δηλώσεις.
Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων «τρέχει» τώρα τις διαδικασίες για να ξεκινήσει η ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων μέχρι τα μέσα Απριλίου. Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να εκδοθούν οι απαραίτητες διευκρινιστικές εγκύκλιοι για τη ορθή συμπλήρωση των δηλώσεων ενώ στο τελικό στάδιο βρίσκεται ο σχεδιασμός των νέων φορολογικών εντύπων Ε1, Ε2 και Ε3.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο βασικό έντυπο Ε1 έχουν προστεθεί τουλάχιστον 20 νέοι κωδικοί που αφορούν κυρίως εισοδήματα από τόκους, δικαιώματα (royalties) και μερίσματα. Ορισμένοι από τους νέους κωδικούς του εντύπου Ε1 αφορούν στη φορολόγηση:
Τόκων από καταθέσεις στην αλλοδαπή.
Μερισμάτων αλλοδαπής προέλευσης
Υπεραξίας από τη μεταβίβαση τίτλων (μετοχές, ομόλογα, παράγωγα κλπ)
Εισοδήματα από δικαιώματα
Εισόδημα από ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρίες.
Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Ως ετήσια δαπάνη του φορολογούμενου λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για τη σύσταση, αγορά και συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο εταιρείας. Συνεπώς θα προστεθεί ένας ακόμα κωδικός στον πίνακα 5.
Οι 12 αλλαγές στις δηλώσεις
Αναλυτικά οι 12 βασικές αλλαγές που θα ισχύσουν φέτος στον τρόπο υπολογισμού του φόρου για τα εισοδήματα του έτους 2014 θα είναι οι εξής:
1. Τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
Όλα τα χρήματα που δαπάνησαν το 2014 οι φορολογούμενοι για την ανέγερση οικοδομών, για αγορές ακινήτων, μετοχών εισηγμένων ή μη στο Χρηματιστήριο, ομολόγων και εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου, για σύσταση επιχειρήσεων και για συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιρειών θεωρούνται πλέον «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» και λαμβάνονται υπόψη από την εφορία για τον τεκμαρτό προσδιορισμό του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος.
Επιπλέον, εξακολουθούν να θεωρούνται «τεκμήρια» προσδιορισμού εισοδήματος και οι δαπάνες των φυσικών προσώπων για αγορές αυτοκινήτων, για αγορές κινητών αντικειμένων αξίας άνω των 10.000 ευρώ, για αποπληρωμή στεγαστικών, καταναλωτικών, προσωπικών δανείων και πιστωτικών καρτών, για δωρεές και χορηγίες και για χορήγηση δανείων προς άλλα φυσικά πρόσωπα ή προς επιχειρήσεις.
Κατά τη διαδικασία υπολογισμού του φόρου στα εισοδήματα του 2014, θα συναθροίζονται όλα τα ποσά των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και των δαπανών για δωρεές και δάνεια με τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης (κατοικίες, αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη αναψυχής κ.λπ.) και τα συνολικά ποσά τεκμηρίων που θα προκύπτουν θα προσδιορίζουν τα ελάχιστα όρια φορολογητέων εισοδημάτων πάνω από τα οποία θα πρέπει να έχουν δηλώσει οι φορολογούμενοι.
Σε περίπτωση που τα δηλούμενα εισοδήματα είναι χαμηλότερα των τεκμαρτών ο φόρος εισοδήματος θα υπολογίζεται επί των τεκμαρτών εισοδημάτων, εκτός εάν οι φορολογούμενοι έχουν καταφέρει να δικαιολογήσουν τις πρόσθετες διαφορές στην εφορία, επικαλούμενοι την ύπαρξη εισοδημάτων ή εσόδων νομίμως αποκτηθέντων τα προηγούμενα έτη.
2. Φοροαπαλλαγές για όλους.
Για όλους τους φορολογούμενους και όχι μόνο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους θα εφαρμόζονται οι φοροαπαλλαγές για τις ιατρικές δαπάνες, τα νοσήλια, τα φάρμακα, τις δωρεές και η μείωση φόρου λόγω αναπηρίας. Πιο συγκεκριμένα όλοι οι φορολογούμενοι ανεξαρτήτως πηγής εισοδήματος δικαιούνται:
α) Τη μείωση φόρου κατά 200 ευρώ λόγω αναπηρίας τουλάχιστον 67% .
β) Τη μείωση φόρου για ιατρικές δαπάνες, εφόσον οι ίδιοι ή και τα εξαρτώμενα μέλη τους έχουν δαπάνες ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, είτε στην ημεδαπή είτε στην αλλοδαπή και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου. Στην έννοια των εξόδων ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης περιλαμβάνονται:
Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε γιατρούς και ιατρικά κέντρα όλων των ειδικοτήτων για ιατρικές επισκέψεις, εξετάσεις και θεραπείες.
Τα έξοδα νοσηλείας που καταβάλλονται σε νοσηλευτικά ιδρύματα, ιδιωτικές κλινικές και οι δαπάνες που καταβάλλονται για τη διαρκή κάλυψη ιατρικών αναγκών, όπως π.χ. συνδρομές σε επιχειρήσεις που παρέχουν διαρκή ιατρική κάλυψη.
Έξοδα για ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη γενικά.
Αμοιβές που καταβάλλονται σε νοσηλευτές για την παροχή υπηρεσιών σε ασθενή κατά τη νοσηλεία του σε νοσοκομείο ή κατ' οίκον.
Η δαπάνη για την αντικατάσταση μελών σώματος με τεχνητά μέλη και η δαπάνη αγοράς και τοποθέτησης οργάνων όπως ακουστικά βαρηκοΐας, γυαλιά οράσεως, βηματοδότες κλπ
Έξοδα νοσοκομειακής περίθαλψης καθώς και δαπάνη για δίδακτρα ή τροφεία σε ειδικές για την πάθησή τους σχολές, ιδρύματα ή οργανισμούς, τέκνων με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 40%, εφόσον το ετήσιο εισόδημα των τέκνων αυτών δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ.
Ποσό ίσο με το 50% της δαπάνης που καταβάλλεται σε επιχειρήσεις περίθαλψης ηλικιωμένων.
Τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης μειώνουν το φόρο του έτους στο οποίο καταβλήθηκαν, έστω και αν οι υπηρεσίες παρασχέθηκαν το προηγούμενο έτος.
Σε περίπτωση που οι δαπάνες αυτές καταβάλλονται από τον ίδιο τον φορολογούμενο όμως τα σχετικά δικαιολογητικά υποβάλλονται στον εργοδότη ή σε ασφαλιστικό ταμείο ή σε ασφαλιστική επιχείρηση για την κάλυψη από αυτούς μέρους του ποσού της δαπάνης, για την απόδειξη του υπολοίπου ποσού της δαπάνης απαιτείται σχετική βεβαίωση του εργοδότη ή ασφαλιστικού ταμείου ή ασφαλιστικής επιχείρησης.
γ) Τη μείωση φόρου για δωρεές προς συγκεκριμένους φορείς, δικαιούνται όλοι οι φορολογούμενοι, ανεξαρτήτως πηγής εισοδήματος, εφόσον οι δωρεές αυτές υπερβαίνουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους τα 100 ευρώ. Για τη μείωση του φόρου φυσικού προσώπου λαμβάνεται υπόψη και η αξία των ιατρικών μηχανημάτων και ασθενοφόρων αυτοκινήτων που μεταβιβάζονται λόγω δωρεάς στα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν ΝΠΙΔ και επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
3. Μηδενικά εισοδήματα - άνεργοι.
Τα τεκμαρτά εισοδήματα τα οποία θα προκύψουν φέτος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για όσους φορολογούμενους δεν απέκτησαν καθόλου εισόδημα το 2014 (ανέργους κ.λπ.) θα φορολογηθούν με την κλίμακα φόρου των μισθωτών και των συνταξιούχων, που προβλέπει αφορολόγητο όριο 9.550 ευρώ. Οι φορολογούμενοι αυτών των περιπτώσεων, στη συντριπτική τους πλειονότητα, δεν θα πληρώσουν φέτος καθόλου φόρο εισοδήματος, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης που θα ληφθούν υπόψη γι' αυτούς δεν θα βγάζουν άθροισμα μεγαλύτερο των 9.550 ευρώ.
4. Εισοδήματα από τόκους – ακίνητα.
Εξαιρούνται από τα ελάχιστα τεκμήρια διαβίωσης των 3.000 και των 5.000 ευρώ όσοι δηλώνουν εισοδήματα μόνο από τόκους και ακίνητα. Η διάταξη αυτή, θα ισχύσει για τα εισοδήματα του 2014, δηλαδή θα ληφθεί υπόψη κατά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων που θα υποβληθούν. Με τη ρύθμιση αυτή, ευνοούνται πολλοί φορολογούμενοι που το 2014 εισέπραξαν χαμηλά εισοδήματα θα καλούνταν φέτος να πληρώσουν σημαντικά ποσά φόρου βάσει τεκμηρίων.
Οι φορολογούμενοι αυτοί, λόγω των πολύ χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων τους, θα φορολογούνταν βάσει τεκμηρίων διαβίωσης ως έχοντες εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα και θα πλήρωναν φόρο 26% επί τεκμαρτών εισοδημάτων.
Συγκεκριμένα, αν λαμβάνονταν υπόψη και γι' αυτούς τα ελάχιστα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης, τα οποία ανέρχονται σε 3.000 ευρώ για τον κάθε άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους έγγαμους, τότε τα ποσά αυτά θα προστίθεντο στα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες και τα ΙΧ αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν και θα εκτόξευαν στα επίπεδα των 7.000-10.000 ευρώ τα τεκμαρτά εισοδήματα επί των οποίων θα υποχρεούνταν να πληρώσουν φόρο με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ.
Με την απαλλαγή τους από τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων, τα ποσά των τεκμαρτών εισοδημάτων θα υπολογιστούν γι΄αυτούς μόνο με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες τους και τα αυτοκίνητά τους, οπότε θα διαμορφωθούν, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα των 7.000 ευρώ.
Στις περισσότερες περιπτώσεις μάλιστα τα πραγματικά τους εισοδήματα θα είναι πλέον μεγαλύτερα των τεκμαρτών και ο φόρος εισοδήματος δεν θα υπολογιστεί με 26% αλλά μόνο με 11% από το πρώτο ευρώ (με το συντελεστή φορολόγησης των εισοδημάτων από ακίνητα).
5. Πισίνες.
Στο ηλεκτρονικό έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης έχει προστεθεί νέος κωδικός στον πίνακα 5 των τεκμηρίων στον οποίο θα αναγράφονται οι μήνες κυριότητας της πισίνας.
6. Μισθωτοί με «μπλοκάκι».
Αν ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από «μπλοκάκι» θα φορολογηθεί με την κλίμακα των μισθωτών-συνταξιούχων. Στην περίπτωση όμως που ο φορολογούμενος είναι μισθωτός και παράλληλα ενισχύει το εισόδημά του με έσοδα από «μπλοκάκι» τότε τα έσοδα από μπλοκάκι θα φορολογηθούν με 26% από το πρώτο ευρώ. Όσοι μισθωτοί έχουν εισοδήματα μόνο από μπλοκάκια θα συνεχίσουν να φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών εάν καλύπτουν όλες τις παρακάτω προϋποθέσεις:
έχουν έγγραφη σύμβαση με τα φυσικά ή και νομικά πρόσωπα στα οποία εργάζονται,
τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα για τα οποία εργάζονται δεν υπερβαίνουν τα τρία σε αριθμο. Αν είναι περισσότερα των τριών τότε το 75% του εισοδήματος πρέπει να προέρχεται τουλάχιστον από έναν.
δεν διεξάγουν εμπορική δραστηριότητα και η επαγγελματική εγκατάσταση ταυτίζεται με την διεύθυνση κατοικίας τους.
7. Παροχές σε είδος.
Οι κάθε είδους παροχές σε είδος οι οποίες δίδονται από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο ή σε συγγενικό του πρόσωπο θεωρούνται μισθός και προστίθενται στο φορολογητέο εισόδημά του. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι το άθροισμα των παροχών αυτών να υπερβαίνει τα 300 ευρώ ανά έτος. Ο νόμος ορίζει 4 κατηγορίες παροχών σε είδος, οι οποίες αθροιζόμενες και εφόσον ξεπεράσουν τα 300 ευρώ αποτελούν εισόδημα για τον εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο:
- Παραχώρηση οχήματος: Το 30% του κόστους ενός αυτοκινήτου, που εγγράφεται στα βιβλία μιας επιχείρησης, είναι τεκμαρτό εισόδημα που αναφέρεται στη βεβαίωση αποδοχών. Το κόστος αυτό συνίσταται στην απόσβεση του αυτοκινήτου, στα τέλη κυκλοφορίας, στα ασφάλιστρα, στις επισκευές και συντηρήσεις, αλλά και στο μίσθωμα σε περίπτωση leasing ή στη δόση αγοράς του.
- Δάνεια ή προκαταβολή μισθού. Οποιοδήποτε δάνειο δίδεται στον εργαζόμενο, πρέπει να περιβάλλεται με τη μορφή έγγραφης συμφωνίας, να φέρει βέβαιη ημερομηνία (από Κ.Ε.Π.) και να έχει αποδοθεί το αναλογούν χαρτόσημο στη Δ.Ο.Υ. Αν δεν έχει γίνει έγγραφη συμφωνία, το σύνολο του δανείου λογίζεται ως παροχή σε είδος και φορολογείται. Αν έχει γίνει έγγραφη συμφωνία και το επιτόκιο του δανείου είναι μικρότερο σε σχέση με το επιτόκιο της Τράπεζας της Ελλάδος, τότε η διαφορά των τόκων θεωρείται παροχή σε είδος. Προκαταβολή μισθού άνω των τριών μηνών θεωρείται δάνειο και εφόσον εξοφλείται ατόκως, τότε ο εργαζόμενος θεωρείται ότι αποκτά εισόδημα σε είδος κατά το μέρος της ωφέλειας του τόκου που δεν πληρώνει.
- Δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών (stock options). Παροχή σε είδος θεωρείται η ωφέλεια που προκύπτει από την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης απόκτησης μετοχών. Πιο συγκεκριμένα η ωφέλεια αυτή προκύπτει όταν ο δικαιούχος (εργαζόμενος, εταίρος ή μέτοχος ) επωφελείται από την τιμή κλεισίματος της μετοχής στο χρηματιστήριο και αγοράζει το δικαίωμα προαίρεσης των μετοχών σε χαμηλότερη τιμή. Η εταιρεία υποχρεούται να αναγράψει το παραπάνω ποσό στη βεβαίωση αποδοχών του εργαζομένου χωρίς παρακράτηση φόρου, αφού δεν καταβάλλει κάποιο ποσό.
- Παραχώρηση κατοικίας. Η παραχώρηση κατοικίας από την επιχείρηση προς τον εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο θεωρείται παροχή σε είδος και συνίσταται είτε στο μίσθωμα που καταβάλλει η επιχείρηση για τον εργαζόμενο, είτε σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας ποσοστό 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
- Οι παροχές έως 27 ευρώ δεν θεωρούνται εισόδημα, όμως πάνω από αυτό το ποσό οτιδήποτε δοθεί στον εργαζόμενο (π.χ. δωροεπιταγές ) θεωρείται εισόδημα από μισθωτή εργασία.
8. Τόκοι καταθέσεων εξωτερικού.
Όσοι φορολογούμενοι , κάτοικοι Ελλάδας, διατηρούν κεφάλαια σε τράπεζες του εξωτερικού και εισπράττουν τόκους καταθέσεων, δεν χρειάζεται να πάνε στην εφορία τους για να υποβάλλουν την δήλωση απόδοσης παρακρατούμενου φόρου από εισοδήματα τόκων. Θα περιλάβουν τους τόκους καταθέσεων στη δήλωσή τους και στο βαθμό που δεν τους έχουν εισάγει στην Ελλάδα μέσω κάποιας τράπεζας, θα πληρώσουν το φόρο 15% επί των τόκων , με την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
9. Αγρότες.
Το φορολογητέο εισόδημα των αγροτών και των κτηνοτρόφων για το έτος 2014 θα προσδιοριστεί με λογιστικό τρόπο, δηλαδή με αφαίρεση των παραγωγικών δαπανών τους από τα ακαθάριστα έσοδά τους, και θα φορολογηθεί με 13% από το πρώτο ευρώ. Οι αγρότες που θα δηλώσουν ζημιά ή μηδενικό ή πολύ χαμηλό φορολογητέο εισόδημα, θα φορολογηθούν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης (κατοικίες, αυτοκίνητα). Και στις περιπτώσεις των αγροτών αυτών, τα τεκμαρτά εισοδήματα που θα προκύψουν με βάση τα τεκμήρια θα φορολογηθούν με 13% από το πρώτο ευρώ.
10. Εισοδήματα από ενοίκια.
Αυξήθηκε από 10% σε 11% ο συντελεστής φορολόγησης για τα πρώτα 12.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος από ακίνητα. Επίσης καταργήθηκε ο συμπληρωματικός φόρος που επιβαλλόταν με συντελεστή 1,5% στα εισοδήματα τα οποία προέρχονταν από εκμισθώσεις κατοικιών μέχρι 300 τ.μ. και με συντελεστή 3% στα εισοδήματα που προέρχονταν από εκμισθώσεις κατοικιών άνω των 300 τ.μ. ή από εκμισθώσεις κτισμάτων επαγγελματικής στέγης. Αν το ετήσιο εισόδημα ενός φορολογουμένου προέρχεται από ακίνητα στο σύνολό του ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του (κατά ποσοστό άνω του 50%), τότε εφόσον τα τεκμήρια διαβίωσης (ή και τυχόν τεκμαρτές δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων) προσδιορίζουν εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος, το τεκμαρτό αυτό εισόδημα θα φορολογείται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ.
11. Μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες.
Καταργήθηκε η διαδικασία του «αυτοελέγχου» ή «αυτοπεραίωσης», με την οποία περαίωναν αυτόματα τις ανέλεγκτες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ οι εμπορικές επιχειρήσεις με ετήσια ακαθάριστα έσοδα μέχρι 300.000 ευρώ, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και οι ελεύθεροι επαγγελματίες με ετήσια ακαθάριστα έσοδα μέχρι 150.000 ευρώ.
12. Αποδείξεις:
Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι για να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ θα πρέπει να έχουν αποδείξεις που αντιστοιχούν σε ποσοστό 10% του δηλούμενου και φορολογούμενου ατομικού εισοδήματος και μέχρι του ποσού των 10.500 ευρώ. Αν για παράδειγμα ένας συνταξιούχος έχει 6.000 ευρώ από σύνταξη και 3.600 ευρώ (300Χ12), από ενοίκια οι αποδείξεις που θα πρέπει να δηλώσει είναι 600 ευρώ (6.000 Χ 10%). Αν έχουν συλλέξει περισσότερες αποδείξεις δεν έχουν κανένα όφελος. Αντίθετα αν το ποσό των προσκομιζόμενων αποδείξεων δαπανών του φορολογουμένου είναι μικρότερο από το ποσό που απαιτείται, επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 22% επί της διαφοράς. Για παράδειγμα για εισόδημα 40.000 ευρώ απαιτούνται 4.000 αποδείξεις. Αν ο φορολογούμενος καταθέσει 2.000 αποδείξεις, δηλαδή 2.000 λιγότερες , τότε πέρα από τον φόρο που θα πληρώσει, θα επιβαρυνθεί με πρόσθετο φόρο 2.000 Χ22% = 440 ευρώ επιπλέον.