Ο μεγαλύτερος σε μέγεθος σεισμός στον ευρωπαϊκό χώρο τον 20ο αιώνα. Εκδηλώθηκε τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου 1956 κι έπληξε, κυρίως, τη Σαντορίνη. Συνοδεύτηκε από τσουνάμι ύψους 25 μέτρων και προκάλεσε θύματα και σημαντικές καταστροφές.

Ο Εγκέλαδος προειδοποίησε το μεσημέρι της 8ης Ιουλίου με μία σεισμική δόνηση της τάξης των 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με επίκεντρο τη θαλάσσια περιοχή νότια της Αμοργού. Δεν φαίνεται να ανησύχησε ιδιαίτερα τον πληθυσμό των Κυκλάδων, που συνέχισε τις καθημερινές του δραστηριότητες.

Τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου (05:11) εκδηλώθηκε ο κυρίως σεισμός από τον ίδιο εστιακό χώρο και κατέλαβε εξ απήνης τους κατοίκους των Κυκλάδων, που εκείνη την ώρα βρίσκονταν στις αγκάλες του Μορφέως. Ήταν μεγέθους 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και έντασης 9 βαθμών της κλίμακας Μερκάλι. Όπως έγραψαν χαρακτηριστικά οι εφημερίδες της εποχής, η σεισμική δόνηση ισοδυναμούσε με την έκρηξη 10.000 ατομικών βομβών.

Ο σεισμός έπληξε κατά βάση τη Σαντορίνη, όπου καταμετρήθηκαν 53 νεκροί και καταγράφηκαν οι σοβαρότερες ζημιές. Το 35% των σπιτιών κατέρρευσαν και το 45% παρουσίασαν μεγάλες ή μικρές ζημιές. Ολοσχερώς καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Εκτός από τη Σαντορίνη, σοβαρές βλάβες υπέστησαν τα νησιά Αμοργός, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίος, Πάρος, Νάξος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Λειψοί. Συνολικά, καταστράφηκαν 529 σπίτια, 1.482 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 1.750 ελαφρές. Οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 100.

Ο κύριος σεισμός συνοδεύτηκε από μεγάλο θαλάσσιο κύμα βαρύτητας (τσουνάμι), το ύψους του οποίου έφθασε τα 25 μέτρα στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού, τα 20 μ. στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας, τα 10 μ. στη Φολέγανδρο και ήταν ασθενέστερο σε διάφορες άλλες ακτές του Νοτίου Αιγαίου μέχρι τη Σμύρνη. Από το τσουνάμι μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στην Κάλυμνο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής. Το τσουνάμι εξασθενημένο έφθασε μέχρι την Καλαμάτα και κατέστρεψε πολλές μικρές βάρκες που βρίσκονταν στο λιμάνι.

Το τσουνάμι στην Κάλυμνο.

Ο σεισμός στις 09/07/1956 στην Αμοργό προκάλεσε μια σειρά από υποθαλάσσιες κατολισθήσεις που αυτές με τη σειρά τους προκάλεσαν ένα πολύ ισχυρό τσουνάμι που διαδόθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου και γενικά στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Το συγκεκριμένο τσουνάμι ήταν το πρώτο που μελετήθηκε εκτενώς στην σύγχρονη περίοδο αλλά και το πιο καταστρεπτικό των τελευταίων ετών.

Η θάλασσα εισχωρεί στην προκυμαία της Καλύμνου.

«Κατά αξιόπιστες πληροφορίες του τότε µηχανικού του ∆ήµου της Καλύµνου,του αείμνηστου Ακίνδυνου Καλλία 13 λεπτά µετά το σεισµό άρχισε η υποχώρηση της θάλασσας, η οποία σε ορισµένες περιοχές έφθασε τα 200µ. από τις ακτές. Μετά από 5 λεπτά έφθασε στο Καντούνι το πρώτο κύµα κινούµενο µε αστραπιαία ταχύτητα από Α προς ∆ και ακολούθως τα άλλα δύο που κατέκλυσαν το πεδινό µέρος της νήσου σε βάθος 200µ. Το κύµα έφθασε σε ύψος 3,60µ. Σε µερικά σηµεία η στάθµη της θάλασσας κατήλθε κατά 2,5µ περίπου και σε άλλα ανήλθε κατά 5,5µ περίπου.ν οικισµό Ποθαία η θάλασσα αρχικά υποχώρησε και εν συνεχεία επανήλθε µε υπερυψωµένη στάθµη και κατέκλυσε τα παραλιακά οικήµατα προξενώντας σοβαρές ζηµιές. Σηµειώθηκαν τρεις διαδοχικές υποχωρήσεις της θάλασσας, εκ των οποίων η τρίτη ήταν µεγαλύτερη. Κατά την υποχώρηση τα ύδατα παρέσυραν ζώα, δένδρα, σκεύη και κουφώµατα οικιών σε απόσταση 1000 – 1500µ.

Σε µερικά σηµεία παρατηρήθηκε πρόσχωση της παραλίας, στα περισσότερα όµως απογύµνωση του εδάφους. … Η ορµή των υδάτων ήταν τόσο µεγάλη, ώστε τεχνητοί ογκόλιθοι προοριζόµενοι για την επισκευή του λιµένος ευρισκόµενοι 100µ. περίπου εντός της ξηράς, υπέστησαν σοβαρές ζηµιές. Περισσότερα από 30 αλιευτικά σκάφη και ένα µεγάλο ιστιοφόρο παρασύρθηκαν. Τρία άτοµα πνίγηκαν και µια µεγάλη έκταση καλλιεργίσιµης γής αχρηστεύθηκε από την κατάκλυση της θάλασσας.

Το ρολόι της μητρόπολης στην Πόθια
της Καλύμνου σταμάτησε στην πρώτη σεισμική
δόνηση.

Το Ίδρυμα Vodafone, σε συνεργασία με τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό «SciCo» (Science Communication) και την επιστημονική επιμέλεια της Ελληνογερμανικής Αγωγής, σχεδίασε και υλοποιεί το Πρόγραμμα «STEM Empowering Youth», σε πόλεις της Περιφέρειας.

Στον πρώτο κύκλο μαθημάτων, διάρκειας οκτώ εβδομάδων, συμμετείχαν συνολικά 190 μαθητές γυμνασίου από σχολεία των Δωδεκανήσων και της Θράκης, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να διακριθούν για τις κατασκευές που υλοποίησαν.

Τα τέσσερα πιο καινοτόμα έργα των μαθητών που συμμετείχαν στο «STEM Empowering Youth», διακρίθηκαν και παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του Innovation Week που διοργανώθηκε από την Βρετανική Πρεσβεία και το Βρετανικό Συμβούλιο. Συγκεκριμένα, τα έργα ήταν:

Θερμοκήπιο για εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών, μία οικολογική κατασκευή, ιδανική για νησιώτικο κλίμα, που δημιουργήθηκε από ομάδα τριών μαθητών από τη Ρόδο.

3D Εκτυπωτής που δημιουργήθηκε από ομάδα 3 μαθητών για τον εξοπλισμό σχολικού εργαστηρίου στην Κάλυμνο και αποτελεί τον μοναδικό τέτοιο εκτυπωτή στο νησί.

Καπέλο με Γυαλιά για Τυφλούς, με αισθητήρες για την αυτονομία κινήσεων ατόμων με προβλήματα όρασης, που δημιουργήθηκε από μαθητή της Ξάνθης.

Αυτοκινητάκι Ξυπνητήρι που δημιουργήθηκε από δύο μαθητές στην Ξάνθη για να βοηθήσει όσους δυσκολεύονται με το πρωινό ξύπνημα.

Το «STEM Empowering Youth» εισάγει την καινοτομία στην τοπική κοινωνία με στόχο την επιμόρφωση εκπαιδευτικών και τη διάχυση της γνώσης στους μαθητές για την καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων. Παράλληλα, ενθαρρύνει τον πειραματικό σχεδιασμό και την κατασκευή καινοτόμων εφαρμογών για την επίλυση τοπικών προβλημάτων και ζητημάτων της καθημερινότητας. Τα εργαστήρια δίνουν την ευκαιρία σε μαθητές να ανακαλύψουν δεξιότητες και ταλέντα, να γνωρίσουν στην πράξη πώς να φτιάχνουν ή να επεξεργάζονται εφαρμογές STEM (Science –Technology – Engineering – Mathematics) και να εκπαιδευτούν μέσω της διάδρασης και της ενεργητικής μάθησης.

Το Ίδρυμα Vodafone αναγνωρίζοντας την τρέχουσα ανάγκη υποστήριξης πρωτοβουλιών εκπαίδευσης σε περιοχές της χώρας με λιγότερες ευκαιρίες εξωσχολικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου μαθημάτων, σχεδιάζει την υλοποίηση του επόμενου κύκλου μαθημάτων και σε άλλες περιοχές την Περιφέρειας.

Πηγή: in.gr

Η Κάλυμνος, οι σφουγγαράδες, κι ο Ντιρλαντάς, ο καπετάνιος που τους ξεσήκωνε και τους δημιουργούσε κατάσταση έκστασης

Ώ Ντιρλαντά, ντιρλανταντά,
ω ντιρλαντά βρε και βραδιάζει,
βρε κι η κουβέρτα αναστενάζει
Βρε και ο μάγειρας φωνάζει, ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά,
Βρε ντιρλαντά και τέζα όλοι
και πως θα πάρουμε την Πόλη.
Από την πόλη την καλή,
ήρθε μια σκούνα με πανί
Ώ ντιρλαντά, ντιρλανταντά,
αχ η Μαρία του Μηνά, Επάνω στ΄ άσπρο της ποδάρι,
θα πάω να δέσω παλαμάρι…

Το «Ντιρλαντά» έχει ένα ρυθμό που σε ξεσηκώνει. Σα να σε ζωντανεύει. Ένα τραγούδι χωρίς μουσικό τέλος, ένας σκοπός που σου επιτρέπει να βάλεις ό,τι στίχο θέλεις.
Το τραγούδι έγραψε τη δεκαετία του ΄60 ο καπετάνιος ενός τσούρμου σφουγγαράδων, ο Παντελής Γκινής που έγινε γνωστός ως Ντιρλαντάς. Ο ρυθμός του λέγεται ότι προέρχεται από τους λαούς της Βόρειας Αφρικής, αφού πηγαινοερχόταν για σφουγγάρια από τη Μπαρμπαριά. Μετά το πήρε ο Σαββόπουλος, το βαλε στο δίσκο του και υποστήριξε ότι είναι παραδοσιακό. Ο Γκινής κέρδισε στα δικαστήρια. Ο Γκινής, ο Ντιρλαντάς δηλαδή που έγραψε και το Αγάντα Γιαλέσα, ερωτικό τραγούδι αυτό και πανέμορφο. Ζήτησα από το Μανόλη Καρατζά, ποιητή, στιχουργό, συγγραφέα Καλύμνιο, και πλανόδιο ψαρά, να μας θυμίσει την ιστορία του Ντιρλαντά και την Κάλυμνο των σφουγγαράδων όπως την έζησε μικρός στο νησί.

Και ξαφνικά, ένας Καλύμνιος καπετάνιος έγραψε δύο τραγούδια που το ένα, το Ντιρλαντά, έγινε παγκόσμια επιτυχία και το άλλο το «Αγάντα Γιαλέσα» είναι από τα πιο αγαπημένα μέχρι σήμερα! Ποιες ήταν οι συνθήκες που τα έγραψε, ποιος ήταν ο Παντελής Γκινής;
Την ίδια περίοδο γράφτηκαν και τα δύο τραγούδια, τη δεκαετία του ΄60. Ήμουνα παιδάκι τότε στην Κάλυμνο και τον θυμάμαι αμυδρά τον καπετάνιο, το Ντιρλαντά όπως τον έλεγαν πια όλοι. Πάνω στο καΐκι του, μπροστά στο τσούρμο του που χτυπούσε ρυθμικά παλαμάκια, έγραψε το τραγούδι που έγινε το πιο γνωστό ελληνικό τραγούδι σ΄ όλο τον κόσμο. Μέχρι την Ιαπωνία ακουγόταν, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες κι ο ρυθμός του είναι μέχρι σήμερα αξεπέραστος.

Υπάρχει αξιόπιστη πληροφορία για το πώς έγραψε το Ντιρλαντά;
Έχουνε πει ότι το Ντιρλαντά το τραγουδούσαν οι κολαουζιέρηδες, που έδιναν οξυγόνο στο δύτη που ήταν μέσα στο νερό για να τον κρατούν σε επαγρύπνηση. Αυτό δεν είναι ακριβές. Αυτός που έδωσε πρώτος αυτή την ερμηνεία δεν ήξερε τη ζωή πάνω στο καΐκι. Η αλήθεια είναι ότι ο Παντελής Γκινής, ο καπετάνιος έγραψε το τραγούδι αυτό ενώ κρατούσε τη λαγουδιέρα (το τιμόνι) και οδηγούσε το καΐκι με το ένα χέρι και με το άλλο έγραφε τους στίχους, που ήταν σατιρικοί, πειραχτικοί, για το πλήρωμά του, τους δύτες. Τα ονόματα που ανέφερε «βρε και του Γιώργη δεν του δίνω…» ήταν υπαρκτά πρόσωπα, όπως και η «Μαρία του Μηνά» και η « Κατερίνα του τσαγκάρη»… Αυτές οι κοπέλες ήταν πιο ανοιχτές στον έρωτα τη δεκαετία του ’60, ερωτεύονταν χωρίς να φοβούνται.

Πώς ήταν ως ιδιοσυγκρασία ο Γκινής; Η ζωή στο καΐκι επέβαλε πειθαρχία, θα πρέπει να είχε μεγάλη εξουσία απέναντι στο τσούρμο του!
Φαινόταν ότι ο Παντελής Γκινής ήταν πρόσχαρος άνθρωπος, κι είχε καλές σχέσεις με τους δύτες του. Όλοι ήταν στο καΐκι του μια παρέα. Δεν συνέβαινε συνήθως αυτό. Οι καπετάνιοι είχαν εξουσία ζωής, πάνω στους δύτες τους. Είναι γνωστή η έκφραση «ή σφουγγάρι ή τομάρι»! Είχαν μεγάλες απαιτήσεις απ΄ αυτούς και οι καπεταναίοι ήταν οι μόνοι που πλήρωναν με χρυσές λίρες. Μόνο οι δύτες πληρώνονταν με χρυσές λίρες εκείνη την εποχή. Η πίεση όμως της δουλειάς ήταν μεγάλη κάτι που προκαλούσε ατυχήματα. Η αποσυμπίεση, έπρεπε να γίνει αργά αν κατέβαινες σε κάποιο βάθος γιατί υπήρχε κίνδυνος να μείνει παράλυτος ο δύτης. Υπάρχουν ξερονήσια που έγιναν νεκροταφεία νεαρών δυτών που προέρχονταν από τη Σύμη, από την Κάλυμνο, κι άλλα νησιά. Τους θάβανε εκεί, δεν τους φέρνανε πίσω από τη Μπιγκάζα. Ο θείος μου, που θάφτηκε στη Μπιγκάζα ήταν 17 χρονών παιδί. Οι δύτες ήταν παιδιά τότε, 35 χρονών μπορεί να ήταν ο μεγαλύτερος.

Γιατί ήταν τόσο πολλά τα ατυχήματα, τι σκότωνε τους δύτες;
Η αυξημένη ζήτηση σφουγγαριών είχε ως αποτέλεσμα να υιοθετήσουν το σκάφανδρο που έγινε ο λόγος των ατυχημάτων. Κανένας που έπεφτε με την αναπνοή του δεν πέθαινε μέχρι τότε. Το σκάφανδρο χρειαζόταν αρκετό χρόνο για την αποσυμπίεση, κι αν δεν το τηρούσαν αυτό τότε παθαίνανε θρόμβωση και παράλυση.

Και αυτό το ρυθμό, το σκοπό αυτό τον τόσο ξεσηκωτικό, πώς τον εμπνεύστηκε;
Ο Γκινής, πήγαινε με το σφουγγαροκάικό του στη Μπαρμπαριά, στη Βόρειο Αφρική, στη Μπιγκάζα, κι αλίευε σφουγγάρια. Μαζί με τα σφουγγάρια αλίευσε και το ρυθμό αυτό, τις συλλαβές «ντα-ντιρλάντα-ντα»! Μέχρι να φτάσει στην Κάλυμνο το έκανε τραγούδι. Το τσούρμο του συμμετείχε χτυπώντας ρυθμικά τα χέρια και επαναλαμβάνοντας τις συλλαβές. Εκείνος έβαζε τους στίχους.

Πώς το υποδέχτηκαν τότε το τραγούδι στην Κάλυμνο;
Εγώ ήμουν παιδάκι τότε, και παιζόταν σ΄ όλη την Κάλυμνο. Στις 12 η ώρα το μεσημέρι είχε άκρα ησυχία στο νησί. Λέγανε ότι κυκλοφορεί η «κακιά ώρα», κι επομένως δεν κυκλοφορούσαν άνθρωποι στους δρόμους. Το λέγανε πιο πολύ για να μαζεύουν τα παιδιά στα σπίτια, να κοιμούνται το μεσημέρι. Τρώγαμε και κοιμόμασταν. Τη νύχτα όμως 12 τα μεσάνυχτα, όλοι μικροί- μεγάλοι ήμασταν έξω. Δεν μπορούσες και να κλείσεις μάτι, γιατί παίζανε τα βιολιά το Ντιρλαντά και το Αγάντα Γιαλέσα και στήνανε πανηγύρια. Κι όταν ήταν και η περίοδος που οι δύτες βρίσκονταν στο νησί, αντηχούσε όλη η Κάλυμνος. Χρυσές λίρες έδιναν οι δύτες στους μουσικούς για να παίζουν.

Το Αγάντα Γιαλέσα, ήταν ερωτικό τραγούδι!
Το Αγάντα Γιαλέσα, έγινε μεγάλη επιτυχία σε όλη την Ελλάδα, αλλά δεν έκανε διεθνή καριέρα. Είναι ερωτικό τραγούδι. Λέει για έναν νεαρό άντρα που βλέπει την κόρη από το παράθυρο, «ο υιός ζητούσε το φιλί, κι η κόρη δαχτυλίδι»… Το κοίταγμα ήταν τότε που είχε τη δύναμη όταν οι περισσότεροι γάμοι γίνονταν με συνοικέσιο. Λέει σε ένα στίχο του ο Γκινής «μήπως νομίζεις το φιλί πως καταγής κυλιέται;...»…

Η μεγάλη πορεία του Ντιρλαντά πότε ξεκίνησε;
Ο Γκινής, είχε ανέβει στην Αθήνα για να κάνει το πρώτο του 45άρι, με τη Δόμνα Σαμίου. Ο Σαββόπουλος το άκουσε και το συμπεριέλαβε στο δίσκο του «Το περιβόλι», λέγοντας ότι πρόκειται για παραδοσιακό τραγούδι! Προσπάθησε να το οικειοποιηθεί μ΄ αυτόν τον τρόπο. Ο Γκινής, τον πήγε στα δικαστήρια και δικαιώθηκε. Πέθανε σχετικά γρήγορα από παθολογικά αίτια. Η οικογένειά του ζει στην Κάλυμνο μέχρι σήμερα, στην περιοχή ‘Αγιος Μάμας και παίρνει τα πνευματικά δικαιώματα. Ο Σαββόπουλος έκανε δεύτερη εκτέλεση, ο Ξυλούρης το είπε καταπληκτικά και άλλαξε τους μισούς στίχους του Γκινή, μέχρι ο Παπακωνσταντίνου το τραγούδησε και ο Μητροπάνος. Και το πήρε βέβαια και η Δαλιδά, η αιγύπτια διεθνούς φήμης τραγουδίστρια, και το έκανε παγκόσμια επιτυχία. Ο Ντιρλαντάς, θα μείνει για πάντα στη μνήμη του κόσμου και το τραγούδι του θ΄ ακούγεται σ΄ όλη τη γη.

Η ΡΟΔΙΑΚΗ