Σημαντικές αποκαλύψεις για την κρίση και τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές αλλά και για το δραματικό καλοκαίρι μετά το δημοψήφισμα που οδήγησε στα capital controls, έκανε ο Γιάννης Στουρνάρας στην εκπομπή «Ιστορίες» του Σκάι.

Όπως τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ, μιλώντας στον Αλέξη Παπαχελά, αρκετό καιρό πριν είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση για τους τραπεζικούς περιορισμούς αλλά δεν εισακούστηκε. Αφήνοντας αιχμές για τη στάση του Γιάνη Βαρουφάκη τόνισε ότι «υπήρχε ένας τρόπος διαπραγμάτευσης από την κυβέρνηση ο οποίος δεν ήταν συνεπής με την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη», συμπληρώνοντας πως μετά το δημοψήφισμα η κυβέρνηση συνειδητοποίησε ότι η αυτή η στάση δεν οδηγεί πουθενά.,

Μιλώντας για τις δραματικές ώρες που πέρασε η Ελλάδα εκείνες τις ημέρες είπε ότι τη βραδιά που ο κ. Τσίπρας μίλησε για δημοψήφισμα, την Παρασκευή το βράδυ, ενημερώθηκε κι ο ίδιος από τον Γ. Δραγασάκη ενώ ήταν στη Βασιλεία. «Μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, μέσα σε μισή ώρα γέμισε η Αθήνα κόσμο, οποίος πήγαινε στα ΑΤΜs να πάρει χρήματα. Εκεί κατάλαβα ότι το πράγμα έχει φτάσει σε ένα πολύ επικίνδυνο σημείο», υπογράμμισε ο διοικητής της ΤτΕ.

Ο ίδιος υποστήριξε ότι η κυβέρνηση έχει πλέον κατανοήσει τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς και την προοπτική ενός θετικού σεναρίου. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ανέφερε χαρακτηριστικά " ... Ναι, πιστεύω ότι τώρα το έχουν καταλάβει και ο πρωθυπουργός το έχει καταλάβει και το οικονομικό επιτελείο. Γι' αυτό και έχουμε ανοιχτή γραμμή συνεννόησης πια".

Αποκάλυψε ότι είχε πληροφόρηση για σχέδια εισβολής στο Νομισματοκοπείο και δημιουργίας ενός άτυπου διπλού νομίσματος: «Ναι, είχα τέτοια πληροφόρηση. Γι’ αυτό συγκάλεσα τους νομικούς συμβούλους της τράπεζας, παράγοντες του δημοσίου βίου που είχαν χρηματίσει πρωθυπουργοί. Μίλησα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και φτιάξαμε έτσι, να το πω, ένα τείχος, μια άμυνα για εξελίξεις τέτοιου είδους», ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Διαπραγματεύσεις

Αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις που έχουν γίνει με τους δανειστές από το 2010 και μετά, παραδέχθηκε ότι έχουν γίνει λάθη και από τις δύο πλευρές. "Και η ελληνική πλευρά έχει κάνει λάθη, πισωγύριζε πολλές φορές, αλλά και οι εταίροι έκαναν λάθη. Αυτό ήταν ίσως το σημαντικότερο λάθος που έγινε από πλευράς εταίρων. Ενώ πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα και πολύ μεγαλύτερο από ό,τι είχε προϋπολογιστεί. Και, όμως, οι εταίροι υπαναχώρησαν τότε, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία ότι δεν είχαμε προχωρήσει επαρκώς στα άλλα, στα διαρθρωτικά κομμάτια του προγράμματος. Αυτό ήταν άλλοθι νομίζω" ανέφερε χαρακτηριστικά.

Για το Grexit

Ερωτώμενος για τη στάση του κ. Σόιμπλε και το σενάριο του Grexit είπε ότι ως Ελληνας και ως Ευρωπαίος θεωρεί ότι ήταν μια ενέργεια που δεν έπρεπε να γίνει γιατί δεν μπορείς να αναγκάσεις μια χώρα να βγει από το ευρώ. Ότι ήταν μια παρέμβαση του Γερμανού υπουργού εκτός της ευρωπαϊκής ιδέας.

Ο κ. Στουρνάρας δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να τεθεί εκ νέου το ζήτημα της εξόδου της χώρας από το ευρώ (Grexit), ωστόσο εμφανίστηκε αισιόδοξος, αναφέροντας ότι, "εφόσον εμείς τηρούμε τα υπεσχημένα, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τεθεί στο τραπέζι κάτι τέτοιο. Και αν τεθεί, η συντριπτική πλειοψηφία θα είναι αντίθετη. Και στην Ευρωζώνη και στο Eurogroup και στο Ευρωσύστημα".

Ο κ. Στουρνάρας είπε ότι η υπόσχεση των ξένων για ελάφρυνση του χρέους δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί ενώ ανέφερε ότι πολλές φορές κι ενόσω αυτός ήταν υπουργός Οικονομικών ασκήθηκαν πολλές φορές πιέσεις για ρύθμιση του χρέους. «Η υπόσχεση για ελάφρυνση του χρέους δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα και ελπίζω όταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από τους δανειστές να προχωρήσει », ανέφερε.

Οι καταθέσεις

Αναφερόμενος στα λεφτά στα «σεντούκια», είπε ότι ένα κομμάτι από τα 50 δις βρίσκονται πράγματι στα σπίτια των καταθετών και τόνισε ότι η επιστροφή χρημάτων στις τράπεζες θα βοηθήσει όλο το σύστημα και την οικονομία. Προέβλεψε ότι τέλος του έτους θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο αλλά θα εξαρτηθεί από την πορεία της οικονομίας.

Αναφέρθηκε στην πολύ μεγάλη επιτυχία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών κάτω από αντίξοες συνθήκες ενώ για τα «κόκκινα» δάνεια τόνισε ότι δεν υπάρχει φόβος να πάνε σε «κοράκια» τα σπίτια των πολιτών. Είπε επίσης ότι πρέπει να πιεστούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές για να πληρώσουν.

Ο διοικητής της ΤτΕ εκτίμησε ότι οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία από τα capital controls θα είναι σημαντικά λιγότερες από αυτές που εκτιμούσαν αρχικώς. Έτσι, ενώ αρχικώς όλοι θεωρούσαν πως η ύφεση θα είναι στο μείον 2,5%, φαίνεται πως θα κλείσει κάπου ανάμεσα σε μηδέν και μείον 0,5% περίπου. Ο κ. Στουρνάρας εκτίμησε πως ίσως έχουμε άρση των capital controls εντός του έτους εφόσον υπάρξει θετική αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος.

Μιλώντας για την παρέμβασή του πέρυσι όπου έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, είπε ότι με τη στερνή γνώση αποδείχθηκε σωστή όπως σωστή είναι και η νέα του παρέμβαση όπου και ζήτησε να υπάρξει πολιτική συναίνεση πάνω μια συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση το καλοκαίρι.

Για το Ασφαλιστικό

Προς τη σωστή κατεύθυνση κινούνται οι προτάσεις της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό, εκτιμά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, αποκαλύπτονας ότι πλέον βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή συνεννόησης με το οικονομικό επιτελείο και τον πρωθυπουργό, Αλ. Τσίπρα.

Ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι η προτεινόμενη παρέμβαση είναι σοβαρή, καθώς σε μεσοπρόθεσμη βάση πράγματι βελτιώνει την κατάσταση, μειώνει τη δαπάνη για τη δημόσια ασφάλιση από το ‘18 . Ωστόσο, εξέφρασε επιφυλάξεις για τη μεταβατική περιόδο που περιλαμβάνει το Σχέδιο Κατρούγκαλου έως το 2018. Οπως ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, "το πρόβλημα έγκειται στην τριετία από σήμερα μέχρι το 2018. Για την τριετία αυτή, η κυβέρνηση επέλεξε να μην μειωθούν οι συντάξεις και επέλεξε ως λύση την αύξηση των εισφορών. Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι οι επιπτώσεις από την αύξηση των εισφορών είναι χειρότερες από ό,τι είναι από τη μείωση της δαπάνης. Ακριβώς εκεί πρέπει να βρούμε μία χρυσή τομή".

Ο ίδιος υποστήριξε ότι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση είναι αναγκαία, καθώς από το 2010 και εντεύθεν έχουν επιδεινωθεί οι μακροοικονομικές συνθήκες. Έτσι, σήμερα και παρά τις περικοπές, τις μεγάλες περικοπές που έγιναν σε συντάξεις, το ποσοστό των συντάξεων, ως ποσοστό στο εθνικό εισόδημα, υπερβαίνει κατά πολύ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Για την ψήφιση του Ασφαλιστικού ο διοικητής της ΤτΕ είπε ότι καλό είναι να περιμένουμε την κρίσιμη ψηφοφορία ενώ ανέφερε ότι είναι κρίμα μετά από τόσους κόπους και θυσίες να επιστρέψουμε στο 2014 ή και στο καλοκαίρι του 2015.

Το καλό σενάριο σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα είναι να μπορέσει να πετύχει η Ελλάδα το waver και να μπει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Για τον ΕΝΦΙΑ, εξήγησε ότι έπρεπε να επιβληθεί ένας φόρος ακίνητης περιουσίας, καθώς η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα του ΟΟΣΑ που δεν διέθετε τέτοιο φόρο. Σημείωσε ότι ενώ σχεδιάστηκε ένας φόρος ο οποίος θα έδινε περίπου 2,5 δισ., υπήρξαν πιέσεις να βρεθούν από αλλού τα 500 εκατ. που είχαν κατανεμηθεί σε πολύ μεγάλες αγροτικές περιοχές, καθώς «δεν ήταν δυνατόν, από ό,τι μου είπαν τότε οι ειδικοί των κομμάτων, να περάσει από τη Βουλή». Πρόσθεσε όμως ότι πρόκειται για έναν φόρο που έσωσε τα έσοδα.

«Μαθαίνω να ακούω», είπε ο διοικητής για όλα όσα έχει περάσει με τις διαπραγματεύσεις.

Ο κεντρικός τραπεζίτης τόνισε ότι η συμφωνία να αναλάβει τη διοίκηση της ΤτΕ είχε γίνει με τον Α. Σαμαρά αρκετό καιρό πριν τις ευρωεκλογές του 2014.

Στο ερώτημα αν υπάρχει ένα συμβάν που του έμεινε όλον αυτόν τον καιρό είπε «δεν είναι η ώρα να το πω, θα τα γράψω κάποια στιγμή σε βιβλίο, αν τα γράψω».

imerisia.gr

«Μαξιλάρι» σε μια ενδεχόμενη ταμειακή στενότητα του δημοσίου το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, αναμένεται να είναι και φέτος τα ταμειακά διαθέσιμα των δημόσιων οργανισμών ύψους 15 δισ. ευρώ, ειδικά για το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, όταν θα πρέπει να αποπληρωθούν υποχρεώσεις ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ.

Το πρόβλημα εμφανίζεται όμως και για το 2016 στο πρώτο τρίμηνο του χρόνου και δεν αφορά τόσο τις πηγές, όσο τον χρόνο χρηματοδότησης της οικονομίας.

Οι υποχρεώσεις για το πρώτο τρίμηνο του χρόνου φτάνουν τα 4 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 1,57 δισ. ευρώ αφορούν χρεολύσια και ξεκινούν τον τρέχοντα μήνα με 457 εκ. ευρώ που θα πρέπει να αποπληρωθούν στο ΔΝΤ. Άλλα 238 εκ. ευρώ (100 εκ. ευρώ για την αποπληρωμή ομολόγων και 138 εκ. ευρώ προς το ΔΝΤ) θα πρέπει να δοθούν τον Φεβρουάριο και 876 εκ. ευρώ τον Μάρτιο.

Τα υπόλοιπα 2,43 δισ. ευρώ αφορούν την αποπληρωμή τόκων και επιμερίζονται σε 110 εκ. ευρώ για τον Ιανουάριο, 1,57 δισ. ευρώ για το Φεβρουάριο και 750 εκ. ευρώ για τον Μάρτιο.

Όλα θα εξαρτηθούν από το χρόνο ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος και την δόση των περίπου 6 δισ. ευρώ που θα την συνοδεύσει.

Αν η διαπραγμάτευση ολοκληρωθεί μέσα στον Φεβρουάριο τότε όλα θα πάνε καλά, αφού θα υπάρξουν τα χρήματα για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις.

Αν πάλι η διαπραγμάτευση χρειαστεί περισσότερο χρόνο, όπως αφήνουν να εννοηθεί πολλοί κοινοτικοί αξιωματούχοι, λόγω των πολλών και σημαντικών θεμάτων που θα πρέπει να οριστικοποιηθούν, τότε ενδέχεται ο χρόνος να γυρίσει πίσω στο πρώτο εξάμηνο του 2015.

Τότε η Κυβέρνηση μην έχοντας άλλη δυνατότητα, στράφηκε στον εσωτερικό δανεισμό από τα αποθεματικά καταθέσεων των δημοσίων οργανισμών. Μάλιστα, φέτος θα είναι σαφώς πιο έτοιμη από πέρσι.

Αξίζει να θυμίσουμε ότι ήδη σε πρόσφατο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, όπου ρυθμίζονταν συνταξιοδοτικά θέματα του δημοσίου, υπήρχε διάταξη με την οποία παρατείνονταν μέχρι και το τέλος του 2016 η δυνατότητα χρήσης των ταμειακών διαθέσιμων του ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Επίσης, με νόμο που ψηφίστηκε το καλοκαίρι οριστικοποιήθηκε η υποχρέωση για τους οργανισμούς του δημοσίου να μεταφέρουν τις καταθέσεις τους από τις εμπορικές τράπεζες σε κοινό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδας, ώστε να μπορεί το δημόσιο να δανειστεί με τη γνωστή πια μέθοδο των συμφωνιών επαναγοράς (repo).

Ο «ανοιχτός» αυτός λογαριασμός με τους οργανισμούς του δημοσίου μπορεί να χρησιμεύσει και τους επόμενους μήνες του χρόνου ανάλογα με την πορεία υλοποίησης του ελληνικού προγράμματος και μαζί την καταβολή των δόσεων του δανείου.

Ο πιο κρίσιμος μήνας του χρόνου θα είναι ο Ιούλιος, αφού τον δεύτερο μήνα του καλοκαιριού το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να πληρώσει υποχρεώσεις συνολικού ύψους 3,7 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 2,3 δισ. ευρώ είναι ένα ομόλογο της ΕΚΤ, άλλα 457 εκ. ευρώ μια δόση προς το ΔΝΤ και περίπου 900 εκ. ευρώ για τόκους.

Πάντως, σε γενικές γραμμές οι δανειακές ανάγκες του δημοσίου για το σύνολο του 2016 είναι περίπου λίγο παραπάνω από τις μισές από αυτές του 2015. Συγκεκριμένα οι υποχρεώσεις για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων δεν ξεπερνούν φέτος τα 13,7 δισ. ευρώ, ενώ πέρσι έφτασαν τα 25,5 δισ. ευρώ.

enikonomia.gr

Κρήτη, Δωδεκάνησα και Ιόνια Νησιά εμφανίζονται μεταξύ των περιοχών της χώρας που παρουσιάζουν τον υψηλότερο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων -κοντά στο 45%- παρά το γεγονός ότι πρόκειται για περιοχές που τα τελευταία χρόνια έχουν επωφεληθεί από την εξαιρετικά θετική πορεία του τουρισμού.

Στην αντίπερα όχθη, το χαμηλότερο ποσοστό σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια –κοντά στο 35%– εμφανίζουν περιοχές όπως η Ηπειρος, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και η Δυτική Μακεδονία, παρότι πρόκειται για τις πιο φτωχές περιοχές της χώρας που έχουν υποστεί μεγάλη μείωση εισοδημάτων λόγω της κρίσης. Οι παράδοξες αυτές αποκλίσεις μπορούν να αποδοθούν σε στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή σε άτομα που, εκμεταλλευόμενα τη νομική αναποτελεσματικότητα, είδαν την κρίση ως ευκαιρία για να αποφύγουν την αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους στις τράπεζες, στα χαλαρά κριτήρια με τα οποία οι τράπεζες έδιναν δάνεια τις ημέρες της ευφορίας, αλλά και στο γεγονός ότι οι πιο πλούσιες περιοχές υπερτίμησαν τις πραγματικές οικονομικές τους δυνατότητες και διαμόρφωσαν ένα επίπεδο ζωής που δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν.

Στις περιοχές με υψηλά «κόκκινα» δάνεια περιλαμβάνονται επίσης η Πελοπόννησος, η Ανατολική Μακεδονία, αλλά και η Θεσσαλία. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, ειδικά στην Πελοπόννησο τα προηγούμενα χρόνια δόθηκαν πολλά δάνεια στο πλαίσιο πρωτοβουλιών της πολιτείας για την ενίσχυση πυρόπληκτων και σεισμόπληκτων, τα οποία από πολύ νωρίς βρέθηκαν σε καθεστώς οριστικής καθυστέρησης. Η Θεσσαλία εμφανίζει μεγάλο ποσοστό «κόκκινων» δανείων τόσο σε ό,τι αφορά τα δάνεια που έχουν δοθεί σε αγρότες όσο και σε νοικοκυριά.

Ισχυρές εντυπώσεις δημιουργούν οι μεγάλες καθυστερήσεις στην αποπληρωμή δανείων που εμφανίζουν τουριστικές περιοχές και τουριστικές επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι την τελευταία 7ετία ο τουρισμός στη χώρα μας κινείται από ρεκόρ σε ρεκόρ. Στο διάστημα 2009-2015 ο αριθμός των τουριστών που επισκέφθηκαν τη χώρα αυξήθηκε κατά 11 εκατομμύρια άτομα (+73%), ενώ τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 4,1 δισ. ευρώ (+39%), νούμερο κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι στο ίδιο διάστημα η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε περίπου κατά 25%. Ωστόσο, παρά τα ρεκόρ και την ισχυρή αύξηση των εσόδων οι επιδόσεις του κλάδου είναι εξαιρετικά φτωχές. Το 2013 (που ήταν επίσης έτος ρεκόρ) ο κλάδος των ξενοδοχείων παρουσίασε ζημιές, ενώ το 2014 τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν στα 150 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις (πέραν των επιδοτήσεων που έχουν λάβει από το κράτος) έχουν λάβει συνολικά δάνεια ύψους 7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,8 δισ. ευρώ, δηλαδή το 40%, δεν εξυπηρετούνται. Οι υψηλές καθυστερήσεις που καταγράφονται τόσο σε περιοχές με υψηλά εισοδήματα όσο και σε κλάδους της οικονομίας που δεν έχουν επηρεαστεί από την κρίση δημιουργούν ισχυρές υποψίες ότι μεγάλο μέρος των «κόκκινων» δανείων οφείλεται σε στρεβλές νοοτροπίες και αντικοινωνικές συμπεριφορές, αλλά και σε κακοδιαχείριση σε ό,τι αφορά επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, κλωστοϋφαντουργία, βιομηχανίες χάρτου-ξύλου και αγροτικός τομέας αποτελούν τους κλάδους με το μεγαλύτερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στην κλωστοϋφαντουργία εξυπηρετούνται μόλις 29 στα 100 δάνεια, ενώ το υπόλοιπο 71% είναι στο «κόκκινο», και ακολουθούν με καθυστερήσεις 63% τα δάνεια προς βιομηχανίες χάρτου-ξύλου και με 61,4% τα δάνεια προς αγρότες. Υψηλές καθυστερήσεις εμφανίζουν επίσης: εμπόριο (54%), κατασκευές (49%) και μεταποίησης (47,8%).

Κακοπληρωτές με υψηλές περιουσίες στον νόμο Κατσέλη

Πελάτης μεγάλης τράπεζας, ιδιωτικός υπάλληλος 45 ετών, με οφειλές περίπου 5.500 ευρώ και καταθέσεις προθεσμίας 80.000 ευρώ έχει πετύχει προσωρινή διαταγή η οποία ορίζει να καταβάλλει… 80 ευρώ μηνιαίως. Η υπόθεσή του έχει δικάσιμο το… 2027. Ισως τότε να έχουμε βγει από τα «μνημόνια». Γιατρός με μεγάλα εισοδήματα και περιουσία μεγάλης αξίας δεν αποπληρώνει δάνεια ύψους 1,7 εκατ. ευρώ.

Προσέφυγε στον νόμο Κατσέλη, δηλώνοντας ότι οι οικογενειακές του δαπάνες είναι 4.500ευρώ μηνιαίως. Στρατιωτικός με οφειλές περίπου 20.000 ευρώ ζήτησε προστασία παρά το γεγονός ότι διατηρούσε καταθέσεις προθεσμίας 150.000 ευρώ και τις οποίες δεν δήλωσε στο δικόγραφο. Ιδιοκτήτης 30 ακινήτων με οφειλές 750.000 ευρώ έκανε αίτηση για να ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη, εξασφαλίζοντας για 3 χρόνια προστασία από την τράπεζα. Την ημέρα του δικαστηρίου παραιτήθηκε. Οπως σημειώνει η ΤτΕ στην Ενδιάμεση Εκθεση του Διοικητή «η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας οδηγεί σε αρκετές περιπτώσεις σε αποφάσεις που στην ουσία προστατεύουν δανειολήπτες οι οποίοι δεν βρίσκονται σε αντικειμενική αδυναμία να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους». Με άλλα λόγια, η πολυπλοκότητα και η αναποτελεσματικότητα του νομικού συστήματος στην Ελλάδα λειτουργούν ως εκκολαπτήριο «στρατηγικών κακοπληρωτών». Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών πηγών, περίπου το 40% των ατόμων που έχουν καταθέσει αίτηση για ένταξη στον νόμο Κατσέλη, ο οποίος εξασφαλίζει προστασία στους δανειολήπτες, όχι απλώς είναι σε θέση να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες αλλά διατηρούν πολύ μεγάλες περιουσίες. Πολλοί δανειολήπτες είδαν την κρίση ως ευκαιρία για να μην πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, ενώ ακόμα περισσότεροι σταμάτησαν να πληρώνουν τα δάνειά τους, ελπίζοντας στις προεκλογικές εξαγγελίες των κομμάτων που υπόσχονταν ακόμα και οριζόντιο «κούρεμα», δηλαδή τη μείωση όλων των οφειλών των δανειοληπτών. Σημειώνεται ότι με την κατάθεση αίτησης εξασφαλίζεται ασυλία για 2 ή και περισσότερα χρόνια, καθώς μια τράπεζα δεν μπορεί να προχωρήσει σε νομικές ενέργειες πριν εξεταστεί το αίτημα.

Οπως εκτιμούν οι τράπεζες, από τα δάνεια σε καθυστέρηση των νοικοκυριών, που φτάνουν τα 40 δισ. ευρώ, τουλάχιστον 25% αφορά τους αποκαλούμενος strategic defaulters, δηλαδή άτομα που ενώ είναι σε θέση δεν αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, επιδιώκοντας να επωφεληθούν από τις καταστάσεις. Αυτό αντιστοιχεί σε δάνεια περίπου 10 δισ. ευρώ, τα οποία θα μπορούσαν να αποπληρώνονται κανονικά ανακουφίζοντας όχι μόνο τους ισολογισμούς των τραπεζών αλλά και τη ρευστότητα, καθώς σήμερα οι όποιες χορηγήσεις νέων δανείων πραγματοποιούνται με τα χρήματα που συγκεντρώνονται από τις αποπληρωμές των εξυπηρετούμενων δανείων.

Αντίστοιχη, αν όχι χειρότερη, είναι η εικόνα στα επιχειρηματικά δάνεια όπου τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ. Από τη μια πλευρά η χώρα είναι γεμάτη υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και από την άλλη πλευρά οι μεγαλομέτοχοί τους εξακολουθούν να απολαμβάνουν ζωή εκατομμυριούχων. Με άλλα λόγια, δάνεια που λήφθηκαν για επιχειρηματικούς σκοπούς μεταφέρθηκαν εν κρυπτώ σε προσωπικούς καταθετικούς λογαριασμούς σε τράπεζες του εξωτερικού και σε θυρίδες. Στελέχη τραπεζών επισημαίνουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύμπτωση: τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται είναι περίπου όσο η μείωση των καταθέσεων.

Σήμερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια διαμορφώνονται στα 110 δισ. ευρώ, ενώ η μείωση των καταθέσεων από τα προ κρίσης επίπεδα (2009) ανέρχεται στα περίπου… 110 δισ. ευρώ. Οπως τονίζουν τραπεζικές πηγές, αυτό δεν σημαίνει ότι τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται έχουν μετατραπεί σε καταθέσεις, ωστόσο υπογραμμίζουν ότι εμφανίζονται ισχυρές ενδείξεις ότι υπάρχει συσχέτιση, ειδικά στα επιχειρηματικά δάνεια, μεταξύ των δανείων που δεν εξυπηρετούνται και καταθέσεων που έχουν μεταφερθεί στο εξωτερικό. Οπως εκτιμούν οι τράπεζες, «κόκκινα» μη εξυπηρετούμενα δάνεια άνω των 10 δισ. ευρώ είναι πιθανό να αποτελούν «αρπακτική στρατηγική», δηλαδή επιχειρηματίες που υπερχρέωσαν τις επιχειρήσεις τους και μετέφεραν μεγάλο μέρος των δανείων που έλαβαν σε προσωπικούς λογαριασμούς. Πρόκειται για ανθρώπους που το 2011 – 2012 διαβλέποντας ότι υπάρχει μια σημαντική πιθανότητα η Ελλάδα να βρεθεί εκτός Ευρωζώνης επέλεξαν στρατηγικά να σταματήσουν την αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους και να μεταφέρουν όλη τη ρευστότητά τους εκτός Ελλάδας.

Οι μικρές προσδοκίες για «κούρεμα» αύξησαν τις ρυθμίσεις

Η αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση για το τραπεζικό σύστημα μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης, με την οποία οι εγχώριες τράπεζες θωράκισαν την κεφαλαιακή τους βάση για την επόμενη διετία. Οπως σημειώνουν επιτελικά στελέχη τραπεζών, η επίλυση του μεγάλου προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Οι αριθμοί προκαλούν σοκ: από το επίπεδο των 10 δισ. ευρώ, που διαμορφώνονταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο τέλος του 2007, σήμερα ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν το ήμισυ των δανείων είτε βρίσκονται σε καθεστώς οριστικής καθυστέρησης, δηλαδή εμφανίζουν καθυστέρηση στην αποπληρωμή τους για περισσότερους από τρεις μήνες, είτε εμφανίζουν πολύ μεγάλες πιθανότητες να καταστούν «κόκκινα». Η εξέλιξη των «κόκκινων» δανείων είναι εκρηκτική και αποτυπώνει χαρακτηριστικά την κατρακύλα της οικονομίας στη δίνη της μεγάλης κρίσης. Από το επίπεδο του 4,5%, που ήταν στο τέλος του 2007, διπλασιάστηκαν στο 9% τον Ιούνιο του 2010, ξεπέρασαν το 18% τον Μάρτιο του 2012, ενώ τον Δεκέμβριο του 2014 έφτασαν το 31,9%.

Στελέχη τραπεζών αποδίδουν την ανεξέλεγκτη πορεία των «κόκκινων» δανείων στην επίσης ανεξέλεγκτη πτώση της ελληνικής οικονομίας και στην παρατεταμένη αστάθεια και αβεβαιότητα.

Ωστόσο, από τον περασμένο Αύγουστο η κατάσταση βελτιώνεται! Αν και η επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών προκάλεσε σοκ στην οικονομία και πυροδότησε έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, η εικόνα είναι εντυπωσιακά καλύτερη των αρχικών εκτιμήσεων. Τι συνέβη;

Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου μειώθηκαν κατά πολύ οι προσδοκίες που καλλιεργούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα περί «κουρέματος» των υποχρεώσεων. Ετσι, ολοένα και περισσότεροι δανειολήπτες, κυρίως νοικοκυριά, προσεγγίζουν την τράπεζα και προχωρούν σε ρυθμίσεις των υποχρεώσεών τους. Η τάση αυτή ενισχύθηκε ακόμα πιο πολύ μετά την εκλογική αναμέτρηση του περασμένου Σεπτεμβρίου, ενώ σε δύσκολη θέση θα βρεθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές μετά τη σημαντική αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Παράλληλα, το επόμενο διάστημα αναμένονται και άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες, μεταξύ αυτών η πώληση «κόκκινων» δανείων σε εξειδικευμένα χαρτοφυλάκια που θα αναλάβουν την ανάκτηση των απαιτήσεων, εξελίξεις που αναμένεται να ενισχύσουν την πίεση προς τους δανειολήπτες. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι σύντομα το μεγαλύτερο μέρος των ατόμων που μπορούν αλλά δεν πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους θα αναγκαστούν να τις βάλουν σε τάξη.

Ετσι, παρά τα περί του αντιθέτου γραφόμενα, οι τράπεζες δεν σχεδιάζουν, σε αυτή τη φάση, να προχωρήσουν σε πωλήσεις «κόκκινων» δανείων. Ο κύριος λόγος είναι ότι οι τράπεζες εκτιμούν ότι μεγάλο ποσοστό –που μπορεί να φτάνει ακόμα και το 30%– των μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να επανέλθει σε καθεστώς κανονικότητας.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια διαμορφώνονται στο 51,3% στην καταναλωτική πίστη, στο 35,60% στα στεγαστικά και στο 39,8% στα επιχειρηματικά δάνεια.

Καθημερινή