Την πρώτη παγκόσμια εκστρατεία για καλύτερη χρήση των αντιβιοτικών πραγματοποίησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από 16 έως 22 Νοεμβρίου 2015, θέλοντας να υπενθυμίσει σε όλους μας ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι καραμέλες και δεν έχει νόημα να τα παίρνουμε όταν έχουμε «μπούκωμα», συνάχι και άλλα κοινά συμπτώματα ιώσεων.

Εύκολο να το λες, δύσκολο να το κάνεις όμως, αφού σε κάθε λοίμωξη του αναπνευστικού ο κύριος φόβος είναι μη τυχόν εμφανιστεί καμιά βαριά επιπλοκή όπως η πνευμονία.

Η καθηγήτρια Παθολογίας & Λοιμώξεων Ελένη Γιαμαρέλλου, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, εξηγεί ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα και πως μπορούμε να προστατευθούμε από αυτήν.

Πόσο συχνή είναι η πνευμονία;

Διεθνείς στατιστικές υπολογίζουν ότι σε όλο τον κόσμο προσβάλλει περίπου 450 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο (ή έναν στους 15 κατοίκους του πλανήτη), με τα ποσοστά της να είναι υψηλότερα στα μικρά παιδιά στις αναπτυσσόμενες χώρες και στους ηλικιωμένους στις ανεπτυγμένες.

Στο 60-80% των περιπτώσεων οφείλεται στον πνευμονιόκοκκο, που είναι και το μικρόβιο που συχνότερα επιπλέκει τις ιώσεις (κρυολόγημα) και τη γρίπη. Σε τέτοια περίπτωση, το περίπου 10% όσων την εκδηλώνουν πεθαίνουν ακόμα κι αν πάρουν σωστά αντιβιοτικά, κυρίως εξαιτίας μικροβιαιμίας (μπαίνει το υπαίτιο μικρόβιο στο αίμα τους).

Για ποιους είναι πιο επικίνδυνη;

Τον υψηλότερο κίνδυνο θανάτου διατρέχουν τα άτομα στα οποία δεν υπάρχει ή δεν λειτουργεί καλά ο σπλήνας, ο οποίος είναι ένα σημαντικό όργανο του ανοσοποιητικού. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας τροχαίου και ορισμένων αιμοσφαιρινοπαθειών (δρεπανοκυτταρική και μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία) οι οποίες είναι συχνές στην Ελλάδα και προκαλούν λειτουργική ασπληνία, δηλαδή παρότι υπάρχει ο σπλήνας, είναι αδρανής.

Ποιες είναι οι άλλες ομάδες υψηλού κινδύνου για βαριά πνευμονία;

Οι καρδιοπαθείς (κυρίως όσοι έχουν καρδιακή ανεπάρκεια), οι πάσχοντες από ΧΑΠ, χρόνια ηπατοπάθεια, χρόνια νεφροπάθεια ή αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη, οι ηλικιωμένοι και όσοι είναι σοβαρά ανοσοκατασταλμένοι (συμπεριλαμβάνονται όσοι παίρνουν χρονίως κορτιζόνη για οποιονδήποτε λόγο ή κάνουν θεραπεία για καρκίνο, ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες όπως τα λεμφώματα, οι ασθενείς με HIVλοίμωξη κ.ά.)

Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα;

Αυτή την εποχή και μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου που θα εμφανιστεί η γρίπη στην Ελλάδα, έχουμε μόνο ιώσεις που ενδέχεται να επιπλακούν με πνευμονία από βακτήρια. Επομένως το κλειδί είναι ο υψηλός πυρετός, διότι οι ιώσεις δεν κάνουν 39 πυρετό. Ο πυρετός μπορεί να εμφανισθεί απότομα ή έπειτα από μέρες συμπτωμάτων. Πρακτικά αυτό σημαίνει:

* Όταν ένας άνθρωπος παρουσιάζει ξαφνικά 39 βαθμούς Κελσίου, με ή χωρίς βήχα, πόνο στα πλευρά (πλευριτικός πόνος) και δύσπνοια που επιδεινώνονται μαζί με τον πυρετό, πρέπει να πάει στον γιατρό. Ειδικά στους πάσχοντες από ΧΑΠ ή καρδιοπάθεια οι οποίοι ήδη έχουν δύσπνοια, ο απότομος πυρετός με επιδείνωση της δύσπνοιας είναι πολύ ύποπτος.

* Όταν ένας άνθρωπος έχει ίωση (λ.χ. συνάχι, ξερόβηχας στην αρχή, πονάει ο λαιμός και είναι κόκκινος, πονάνε τα κόκαλα και οι μύες, νιώθει κακουχία, έχει δέκατα δηλαδή θερμοκρασία μέχρι το πολύ 38 βαθμούς Κελσίου) και ξαφνικά 4-7 μέρες αργότερα, όταν νομίζει ότι είναι καλύτερα ή έστω σταθερά κάνει απότομα υψηλό πυρετό, με ή χωρίς δύσπνοια, απαιτείται αμέσως έλεγχος από γιατρό.

Η γρίπη μπορεί εξ αρχής να προκαλέσει πολύ υψηλό πυρετό, αλλά θα πρέπει να είναι η εποχή της (από τέλη Δεκεμβρίου έως αρχές Μαρτίου για την Ελλάδα) για να μας προσβάλλει. Επιπλέον, η γρίπη μπορεί από την αρχή να προκαλέσει πνευμονία εξαιτίας του ίδιου του ιού της ή στην πορεία της να επιπλακεί από πνευμονιόκοκκο και πολύ σπανιότερα από σταφυλόκοκκο.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι την εποχή της γρίπης, όποιος παρουσιάζει υψηλό πυρετό πρέπει να πάει αμέσως στον γιατρό. Το ίδιο κι αν νιώσει δύσπνοια, ανεξαρτήτως αν έχει πυρετό ή πάσχει από χρόνιο πρόβλημα υγείας, ή αν χειροτερέψει απότομα ή υποχωρήσει ο πυρετός και επανεμφανιστεί σε λίγες μέρες.

Μπορεί να την αποτρέψει η προληπτική αντιβίωση;

Όχι μόνο δεν αποτρέπει την πνευμονία η προληπτική λήψη αντιβιοτικών, αλλά αν εμφανιστεί τα αντιβιοτικά που θα έχουν ληφθεί για πρόληψη δεν θα είναι πια δραστικά εναντίον της.

Υπάρχουν τρόποι ενίσχυσης του ανοσοποιητικού;

Στα γενικά μέτρα συμπεριλαμβάνονται αποφυγή του καπνίσματος (οι πνευμονίες είναι πιο συχνές στους καπνιστές), υγιεινή διατροφή και άσκηση, αλλά το σημαντικότερο απ’ όλα να κάνουμε τα εμβόλια της γρίπης και της πνευμονίας (δηλαδή του πνευμονιοκόκκου) αναλόγως με τις συστάσεις του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού Ενηλίκων.

Σε γενικές γραμμές, το αντιγριπικό εμβόλιο συνιστάται σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, στους χρονίως πάσχοντες ανεξαρτήτως ηλικίας (συμπεριλαμβανομένων των παχύσαρκων ατόμων και των διαβητικών), στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και στις εγκύους σε οποιοδήποτε τρίμηνο (υπάρχει κίνδυνος να χάσουν το παιδί, αν αρρωστήσουν). Το εμβόλιο πρέπει να γίνεται το δεύτερο 15θημερο του Νοεμβρίου ώστε να κρατήσει έως το τέλος της εποχής της γρίπης.

Τα εμβόλια για την πνευμονία είναι δύο, το 13δύναμο και το 23δύναμο. Στους ενήλικες πρέπει να γίνεται μία δόση του 13δύναμου από τις ίδιες ομάδες υψηλού κινδύνου, συν τους συστηματικούς καπνιστές ανεξαρτήτου ηλικίας και όλα τα άτομα άνω των 65 ετών. Έξι έως 12 μήνες αργότερα πρέπει να γίνει η πρώτη δόση του 23δύναμου εμβολίου και, αναλόγως με την ηλικία, επαναληπτικές δόσεις στα 5 και στα 10 χρόνια (εκτός κι αν κάποιος είναι άνω των 65 ετών, οπότε θα κάνει και το 23δύναμο μία φορά). Αν κάποιος κάνει πρώτα το 23δύναμο, πρέπει να περιμένει ένα χρόνο για να κάνει το 13δύναμο.

Τα εμβόλια είναι ασφαλή, απαραίτητα και καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία δωρεάν.

Πηγή: tanea.gr

Το πνευμονικό οίδημα είναι μια κατάσταση που προκαλείται από την περίσσεια υγρού στους πνεύμονες. Αυτό το υγρό συλλέγεται στους πολυάριθμους θύλακες αέρα στους πνεύμονες, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το πνευμονικό οίδημα προκαλείται από καρδιακά προβλήματα. Αλλά υγρό στους πνεύμονες μπορεί να συσσωρευθεί και για άλλους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της πνευμονίας, της έκθεσης σε ορισμένες τοξίνες και φάρμακα, ενός τραύματος στο θωρακικό τοίχωμα, καθώς και από την έντονη σωματική άσκηση ή την μακρόβια παραμονή μεγάλα υψόμετρα.

Το πνευμονικό οίδημα που αναπτύσσεται ξαφνικά (οξύ πνευμονικό οίδημα) είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση περίθαλψη. Αν και το πνευμονικό οίδημα μερικές φορές μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο, οι πιθανότητες επιβίωσης βελτιώνονται όταν λάβετε άμεση θεραπεία τόσο για το υγρό στον πνεύμονα όσο και για το υποκείμενο πρόβλημα ταυτόχρονα. Η θεραπεία για το πνευμονικό οίδημα ποικίλλει ανάλογα με την αιτία, αλλά σε γενικές γραμμές περιλαμβάνει συμπληρωματικό οξυγόνο και φαρμακευτική αγωγή.

Συμπτώματα

Ανάλογα με την αιτία, τα συμπτώματα από το πνευμονικό οίδημα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά ή να αναπτυχθούν πιο αργά με την πάροδο του χρόνου.

Οξύ πνευμονικό οίδημα

Έντονη δύσπνοια που επιδεινώνεται όταν ξαπλώνετε

Αίσθημα ασφυξίας ή πνιγμό από την αδυναμία κανονικής αναπνοής

Συριγμός ή λαχάνιασμα

Αυξημένο άγχος

Βήχας που παράγει αφρώδη πτύελα τα οποία μπορεί επίσης έχουν μικρή ποσότητα αίματος

Πόνος στο στήθος (αν το πνευμονικό οίδημα που προκαλείται από κάποια καρδιακή πάθηση)

Καρδιακή αρρυθμία

ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα σημάδια ή συμπτώματα, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Το οξύ πνευμονικό οίδημα μπορεί να αποβεί μοιραίο αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Χρόνιο πνευμονικό οίδημα

Μεγαλύτερη δύσπνοια από το κανονικό όταν ασκείστε.

Δυσκολία στην αναπνοή όταν είστε ξαπλωμένοι.

Συριγμός.

Ξυπνάτε μέσα στη νύχτα με “κομμένη την ανάσα” και βρίσκετε ανακούφιση μόνο όταν είστε σε καθιστή στάση.

Απότομη αύξηση του σωματικού βάρους, όταν το πνευμονικό οίδημα οφείλεται σε συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, μια κατάσταση κατά την οποία η καρδιά δεν αντλεί αρκετό αίμα για να καλύψει τις ανάγκες του σώματός σας. Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι από τη συσσώρευση υγρών στο σώμα σας, ειδικά στα πόδια σας.

Πρήξιμο στα κάτω άκρα σας.

Κόπωση.

Αν ζείτε σε μεγάλο υψόμετρο, τότε τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Δύσπνοια μετά από κόπωση, η οποία εξελίσσεται σε δύσπνοια ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας.

Βήχας.

Δυσκολία στο περπάτημα σε ανηφόρα, η οποία εξελίσσεται σε δυσκολία στο περπάτημα ακόμα και σε επίπεδες επιφάνειες.

Πυρετός.

Βήχας που παράγει αφρώδη πτύελα με λίγο αίμα.

Καρδιακή αρρυθμία.

Δυσφορία στο στήθος.

Πονοκέφαλοι (μπορεί να είναι το πρώτο σύμπτωμα)

http://www.mayoclinic.org/

Η πνευμονία είναι η οξεία φλεγμονή του πνευμονικού ιστού (του πνεύμονα). Ταξινομείται ανάλογα με τον αιτιολογικό παράγοντα που την προκάλεσε (πχ πνευμονιοκοκκική, άτυπη κλπ), καθώς και ανάλογα με την προέλευση του παθογόνου παράγοντα (ενδονοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή ή της κοινότητας). 

Αίτια

Το αίτιο της πνευμονίας είναι κάποιο μικρόβιο, δεν αποκλείονται όμως και οι ιοί ή κάποιοι μύκητες, οι τελευταίοι σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Συνηθέστερα, μπορεί να είναι κάποιο βακτήριο, όπως τα παρακάτω:

-Πνευμονιόκοκκος
-Αιμόφιλος
-Μυκόπλασμα
-Χλαμύδια κλπ
-Ιοί: RSV, Influenza, Parainfluenza
Σπανιότερα: σταφυλόκοκκος χρυσίζων, μύκητες

Συμπτώματα

-Πυρετός με ή χωρίς ρίγος
-Απόχρεμψη
-Δύσπνοια
-Ταχύπνοια
-Πλευριτικός πόνος (πόνος στο θώρακα)
-Σύγχυση, κλπ

Διάγνωση

Η διάγνωση της πνευμονίας βασίζεται στην κλινική εικόνα και την κλινική εξέταση του ιατρού σε συνδυασμό με:
-Αιματολογικές εξετάσεις
-Αέρια αρτηριακού αίματος (υποξαιμία)
-Ακτινογραφία θώρακος (πυκνώσεις)
-Σημεία μικροβιαιμίας (αν υπάρχουν)
-Υπολογισμός ειδικού score, για την αξιολόγηση της πιθανής εισαγωγής του ασθενή στο νοσοκομείο

Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
-Αντιμετώπιση συμπτωμάτων (πυρετού με αντιπυρετικά κλπ)
-Χορήγηση οξυγόνου
-Κατάλληλο αντιβιοτικό ή συνδυασμό αυτών
-Νοσηλεία περίπου 4 μέρες με ενδοφλέβια αγωγή και αν μπορεί να σιτιστεί από το στόμα συνεχίζει με από του στόματος αγωγή. Συνήθως ο ασθενής παραμένει 7-8 μέρες στο νοσοκομείο και εξέρχεται με οδηγίες (φαρμακευτική αγωγή κλπ).

Η υποχώρηση των συμπτωμάτων γίνεται σταδιακά από την 3η ημέρα, όσον αφορά τον πυρετό, έως, συνήθως, τη 15η ημέρα, σε σχέση με το βήχα και την καταβολή δυνάμεων.

Επιπλοκές

-Απόστημα ή εμπύημα πνεύμονα
-Ενδοκαρδίτιδα / περικαρδίτιδα
-Πλευρίτιδα / πλευριτική συλλογή
-Σύνδρομο Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Ενηλίκων (ARDS)
-Μικροβιαιμία / σηπτικό σοκ

iatropedia.gr

Βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή ή διόγκωση των βρόγχων, δηλαδή των διόδων του αέρα μεταξύ της μύτης και των πνευμόνων.

Πιο συγκεκριμένα, η βρογχίτιδα περιγράφει μια κατάσταση όπου η εσωτερική επένδυση των βρόγχων παθαίνει φλεγμονή ή μόλυνση. Οι άνθρωποι με βρογχίτιδα έχουν μειωμένη ικανότητα να αναπνέουν αέρα και να παίρνουν οξυγόνο στους πνεύμονές τους. Έχουν επίσης παχύρρευστη βλέννα ή φλέγμα που σχηματίζεται στους αεραγωγούς τους.

Η οξεία βρογχίτιδα είναι φλεγμονή της τραχείας και των βρόγχων, από ιό. Η χρόνια βρογχίτιδα είναι σοβαρότερη νόσος, προκαλείται από χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονή του βλεννογόνου του βρογχικού δέντρου και συγκαταλέγεται στις χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες.

Αίτια και παράγοντες που “πυροδοτούν” την βρογχίτιδα

Οι αιτίες της οξείας βρογχίτιδας είναι συνήθως οι ιοί της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος. Η χρόνια βρογχίτιδα αναπτύσσεται λόγω επανεμφάνισης της βλάβης των αεραγωγών από το κάπνισμα, την ρύπανση του αέρα, ή την επαγγελματική έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της οξείας και χρόνιας βρογχίτιδας είναι:

-Βήχας ξηρός ή παραγωγικός
-Πόνος στο λαιμό
-Φλέγματα (διάφανα, κιτρινωπά, πρασινωπά)
-Καταρροή
-Ρινική συμφόρηση
-Δύσπνοια (δυσχέρεια στην αναπνοή, κυρίως κατά την άσκηση)
-Πυρετός
-Πόνος ή βάρος στο στήθος
-Κόπωση

Επιπλέον στην χρόνια βρογχίτιδα η φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αλλοιώσεις των βρόγχων. Μπορεί να συνεχιστεί βήχας με απόχρεμψη για διάστημα περισσότερο από 3 μήνες (κυρίως σε καπνιστές)

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της βρογχίτιδας

-Πνευμονία
-Εμφύσημα
-Πνευμονική υπέρταση
-Καρδιακή ανεπάρκεια

Θεραπεία - Μέθοδοι αντιμετώπισης

Η χρόνια βρογχίτιδα αντιμετωπίζεται συμπτωματικά.

Η φαρμακευτική αγωγή συνίσταται στην χορήγηση:

-Παρακεταμόλης
-Ιβουπροφαίνης
-Ασπιρίνης
-Αντιβηχικών
-Βρογχοδιασταλτικών
-Εισπνεομένων αντιχολινεργικών
-Αντιβιοτικών (όταν συνυπάρχει λοίμωξη)
-Κορτικοστεροειδών ( για την φλεγμονή και το οίδημα του αναπνευστικού επιθηλίου)
-Διουρητικών (όταν συνυπάρχει και καρδιακή ανεπάρκεια)

Άλλα προληπτικά μέτρα :

-Λήψη άφθονων υγρών
-Διακοπή καπνίσματος

Πώς να προφυλαχτείτε από τη βρογχίτιδα

Η πιο αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης της χρόνιας βρογχίτιδας και άλλων μορφών της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας είναι η αποφυγή του καπνίσματος τσιγάρων και άλλων μορφών καπνού.

Για να προλάβετε την εκδήλωση βρογχίτιδας πρέπει:

-Να μην καπνίζετε
-Να παίρνετε σωστά τα φάρμακά σας
-Να αποφεύγετε τις κακές καιρικές συνθήκες
-Εάν έχετε νοσήσει, αποφεύγετε τις κοινωνικές εκδηλώσεις (κινηματογράφος, θέατρο κλπ) για να μην κολλήσετε άλλους ανθρώπους
-Να προσέχετε τη διατροφή σας
-Να κάνετε ετησίως το αντιγριππικό εμβόλιο και ανά 5ετία το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου.

iatropedia.gr