Ντοκουμέντο από το Marine Τraffic

Εδώ και 22 χρόνια οι Τούρκοι χαρακτήριζαν τις δύο ελληνικές βραχονησίδες «γκρίζα ζώνη» – Τις τελευταίες μέρες έστησαν γύρω τους ασφυκτικό κλοιό με οπλισμένα σκάφη σαν να είναι δικές τους – Πώς οι Τούρκοι έκαναν τα Ίμια από «γκρίζα ζώνη»… δικά τους

Την ώρα που ο σύμβουλος του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Γιγκίτ Μπουλούτ, απειλεί ότι η Τουρκία «θα σπάσει τα κόκκαλα όποιου Ελληνα τολμήσει να ανέβει στα Ιμια», οι ψαράδες της Καλύμνου όχι μόνο δεν μπορούν να προσεγγίσουν τις επίμαχες βραχονησίδες, αλλά εκδιώκονται προκλητικά από τουρκικές ακταιωρούς, ακόμη και εντός… ελληνικών χωρικών υδάτων. 

Από γκρίζα ζώνη τα Ιμια εξελίσσονται ντε φάκτο σε τουρκικό έδαφος, αφού Ελληνες ψαράδες εκδιώκονται, ακόμη και με την απειλή βίας, από τουρκικές ακταιωρούς που περιπολούν καθημερινά στο σημείο. Οπως καταγγέλλουν ψαράδες της Καλύμνου, η κατάσταση έχει φτάσει πλέον στο απροχώρητο.

Τα σκάφη του τουρκικού Λιμενικού όχι μόνο τους παρενοχλούν και τους εκδιώκουν από τη θαλάσσια περιοχή γύρω από τα Ιμια, αλλά ταυτόχρονα συνοδεύουν και προστατεύουν καΐκια Τούρκων ψαράδων από την απέναντι μικρασιατική ακτή, που κάνουν πλιάτσικο στις ελληνικές θάλασσες. «Κάθε χρόνο, τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, συγκεντρώνονται μεγάλοι πληθυσμοί της λεγόμενης “κορονάτης” μαύρης τσιπούρας στα Ιμια για να γεννήσουν.

Τι δείχνει η εφαρμογή Marine Traffic
Πού βρίσκεται ο «Νικηφόρος» του Πολεμικού Ναυτικού;

Υπό τουρκική… πολιορκία τελούν τα Ιμια, αφού μεθοδικά η Αγκυρα επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα στην περιοχή μηδενίζοντας ουσιαστικά την ελληνική παρουσία. Σκάφη της τουρκικής Ακτοφυλακής, τα οποία φέρουν και βαρύ οπλισμό, περιπολούν συνεχώς τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κω και στη Σάμο με επίκεντρο τις επίμαχες βραχονησίδες, αποτρέποντας οποιονδήποτε επιχειρήσει να τις προσεγγίσει ακόμη και για ψάρεμα.

Η χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας επιτρέπει να δούμε σε πραγματικό χρόνο την κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή των Ιμίων. Μέσω της δημοφιλούς εφαρμογής Marine Traffic, που εμφανίζει σε πραγματικό χρόνο τις θέσεις των πλοίων στις ελληνικές θάλασσες -και όχι μόνο- καταγράψαμε την περασμένη Παρασκευή την κατάσταση γύρω από τις βραχονησίδες.

Σύμφωνα με το γράφημα της εφαρμογής, τα σκάφη TCSG 313 και TCSG 91 της τουρκικής Ακτοφυλακής έχουν κάνει «σουρωτήρι» την περιοχή των Ιμίων, ενώ το TCSG GUVEN φαίνεται πως ξεκίνησε από το λιμάνι του Μποντρούμ, κινήθηκε προς τα Ιμια -πραγματοποιώντας συνεχείς περιπολίες- και στη συνέχεια κατευθύνθηκε βόρεια προς το Φαρμακονήσι, κοντά στο οποίο κινούνταν ελληνικό πλοιάριο το οποίο στη συνέχεια στράφηκε προς την Κάλυμνο.

Στην εφαρμογή του Marine Traffic δεν παρουσιάζονται οι θέσεις πολεμικών πλοίων, οπότε αδιευκρίνιστο παραμένει αν υπάρχει παρουσία του Πολεμικού Ναυτικού. Υποτίθεται ότι στην περιοχή των Ιμίων περιπολεί η κανονιοφόρος «Νικηφόρος» αλλά οι κινήσεις των Τούρκων δεν φαίνεται να επηρεάζονταιπ. Το βέβαιο είναι πως απουσιάζει παντελώς το Λιμενικό, με τα δύο σκάφη που έχει στη διάθεσή του το Λιμεναρχείο Καλύμνου.

 

«Οι Έλληνες ψαράδες βλέπουμε τα Ίμια με τα κιάλια»
Φέτος δεν μπορέσαμε να φτάσουμε καθόλου στο σημείο για να κάνουμε τη δουλειά μας και να βγάλουμε το ψωμί μας. Ερχονται οι Τούρκοι, διώχνουν εμάς και μετά καταφτάνουν τα τουρκικά καΐκια που αλωνίζουν με την προστασία του τουρκικού Λιμενικού», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο πρόεδρος της Ενωσης Αλιέων Καλύμνου «Ποσειδών» Κώστας Σαρούκος, καταγγέλλοντας ότι οι Τούρκοι τους διώχνουν ακόμη και όταν βρίσκονται λιγότερο από 2,5 μίλια από τις ακτές της Καλύμνου και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.

«Ψαρεύαμε στην Καλόλυμνο κοντά στον φάρο και ήρθαν τουρκικά σκάφη να μας διώξουν μέσα από ελληνικά χωρικά ύδατα. Οταν πήγαμε να αντιδράσουμε, έβγαλαν το 45άρι και μας απείλησαν», λέει ο κ. Σαρούκος περιγράφοντας την τραγική κατάσταση που τείνει να διαμορφωθεί.

Οι ίδιοι προσθέτουν ότι κινδυνεύει η ζωή τους γιατί «όταν περνά σε απόσταση μερικών μέτρων με ταχύτητα 40 μίλια την ώρα ένα σκάφος όπως η ακταιωρός, υπάρχει κίνδυνος ακόμα και για την ασφάλειά μας από τα απόνερα».

Οι ελληνικές αρχές, από την άλλη, πώς αντιδρούν; «Υπάρχει ένα σκάφος του Λιμενικού από την Κάλυμνο, αλλά φέτος το έχουν αφήσει μόνο του. Εχουμε ζητήσει ενισχύσεις με μεγαλύτερα σκάφη αλλά δεν υπάρχει ανταπόκριση ακόμη», σημειώνουν με παράπονο.

Από Ζουράφα έως Σύμη

Το τελευταίο διάστημα η προκλητικότητα των Τούρκων στο ΝΑ Αιγαίο βρίσκεται στο ζενίθ. Πολλοί αποδίδουν την κλιμάκωση των προκλήσεων στην υπόθεση των 8 Τούρκων αξιωματικών που κατηγορούνται από την Αγκυρα για συμμετοχή στο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν το 2016 και οι οποίοι κατέφυγαν στην Ελλάδα ζητώντας πολιτικό άσυλο.

Πρόσφατα τουρκική ακταιωρός παρενόχλησε αλιευτικό ενώ έπλεε δύο μίλια βόρεια από το Φαρμακονήσι με κατεύθυνση το Αγαθονήσι, ζητώντας από τον ιδιοκτήτη του να απομακρυνθεί επειδή, όπως του είπαν, «ψάρευε σε τουρκικά χωρικά ύδατα».

Υπάρχουν ανάλογα περιστατικά όπου τουρκικά σκάφη εκδίωξαν ελληνικά καΐκια ακόμη και ανοιχτά της Καλύμνου, πραγματοποιώντας επικίνδυνους ελιγμούς και απειλώντας με πυροβολισμούς. «Μόλις μας δουν, μας πλησιάζουν φωνάζοντάς μας να απομακρυνθούμε γιατί υποτίθεται βρισκόμαστε εντός τουρκικών χωρικών υδάτων.

Αν αρνηθούμε, κάνουν κυκλικές κινήσεις γύρω από το καΐκι, απειλώντας μας ακόμη και με εμβολισμό», λέει ο ψαράς Βασίλης Λύρας, επισημαίνοντας ότι οι μανούβρες που πραγματοποιούν τα τουρκικά σκάφη στόχο έχουν να ρίξουν νερό στα ελληνικά αλιευτικά και να προκαλέσουν πρόβλημα στο αξιόπλοό τους.

Φωτογραφία – ντοκουμέντο
Από Ελληνα ψαρά στα Ιμια το εν λόγω στιγμιότυπο, όπου σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής προσεγγίζει με επικίνδυνους ελιγμούς το ελληνικό αλιευτικό ζητώντας να απομακρυνθεί, αν και βρίσκεται μέσα σε ελληνικά χωρικά ύδατα

Οι τουρκικές μεθοδεύσεις εντάσσονται σε ένα σχέδιο αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο – από τη Σαμοθράκη έως τη Σύμη. Ιδιες προκλήσεις υπάρχουν και στη βραχονησίδα Ζουράφα ανατολικά της Σαμοθράκης, όπου σε καθημερινή βάση, σύμφωνα με καταγγελίες ψαράδων του Εβρου, τουρκικά αλιευτικά παραβιάζουν τα χωρικά ύδατα και φτάνουν σε απόσταση λιγότερη του μισού μιλίου από τη βραχονησίδα, ενώ ελληνικά καΐκια δεν μπορούν να φτάσουν στο σημείο.

Πρόσφατα τουρκικά αλιευτικά σκάφη έφτασαν μέχρι τα ανατολικά της Θάσου κυνηγώντας… αφρόψαρα.

«Μπήκαν απ’ τη δύση του ηλίου, με το νύχτωμα, μέσα από τα έξι μίλια, ανατολικά της Θάσου, τα τουρκικά αλιευτικά. Τόσο κοντά στη Θάσο πρώτη φορά. Αυτό συμβαίνει κάθε μέρα στο βόρειο Αιγαίο. Πολλές φορές οι Τούρκοι ψαράδες μπαίνουν στα χωρικά μας ύδατα με τη συνοδεία τουρκικής ακταιωρού», αναφέρει στο «ΘΕΜΑ» ο Παναγιώτης Καραβέτης, καπετάνιος της μηχανότρατας «Πέτρος Κ.» από τη Ροδόπη.

Υπόμνημα στον Τσίπρα

Τον περασμένο Ιανουάριο, όταν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρέθηκε στην Κάλυμνο για τα Θεοφάνεια, άκουσε έκπληκτος τον πρόεδρο της Ενωσης Αλιέων «Ποσειδών» να του περιγράφει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στο νησί, την Καλόλυμνο και τα Ιμια. Ο ίδιος του παρέδωσε και σχετικό υπόμνημα, στο οποίο αναφέρει λεπτομερέστατα όχι μόνο το οικονομικό πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί για τους ψαράδες της Καλύμνου, αλλά και τους κινδύνους που εγκυμονεί για την ελληνική κυριαρχία στην επίμαχη θαλάσσια περιοχή.

Μέχρι το 1996 και το επεισόδιο στα Ιμια, δεν υπήρχε κανένα απολύτως πρόβλημα. Ακόμη και επάνω στις βραχονησίδες έβοσκαν πρόβατα Καλύμνιων κτηνοτρόφων. Μετά το «γκριζάρισμα», όμως, ξεκίνησαν οι παραβιάσεις από τουρκικές ακταιωρούς και οι υπεραλιεύσεις των Τούρκων ψαράδων. Μετά την κρίση του 1996 οι ελληνικές μηχανότρατες έφταναν στο σημείο συνοδεία σκάφους του Λιμενικού. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα δεν τολμούν να τα προσεγγίσουν φοβούμενοι τις απειλές των Τούρκων.

Οι ψαράδες της Καλύμνου ζητούν από τα υπουργεία Εθνικής Αμυνας και Ναυτιλίας να οργανωθούν εκ νέου περιπολίες στην περιοχή είτε πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού είτε σκαφών του Λιμενικού, που θα τους επιτρέψουν με ασφάλεια να κάνουν τη δουλειά τους, αποτρέποντας ταυτόχρονα τις μεθοδεύσεις της Αγκυρας να «γκριζάρει» περιοχές του Αιγαίου.

«Φέτος τα πράγματα έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο γιατί πλέον τα δικά μας πλωτά δεν έχουν εντολή ενώ βλέπουν τις τουρκικές μηχανότρατες να δουλεύουν στα Ιμια 200 μ. έως Καλόλυμνο και στα υπόλοιπα νησιά μας και μένει η τουρκική ακταιωρός μέρα νύχτα εκεί για να μην πάνε τα δικά μας σκάφη να τους διώξουν γιατί δεν έχουν εντολή να επέμβουν και να υπερασπιστούν τα σύνορά μας», αναφέρει ο κ. Σαρούκος, ζητώντας παράλληλα από τον πρωθυπουργό να παρέμβει άμεσα προκειμένου οι ψαράδες να εργάζονται στα ακριτικά νησιά με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια.

«Τα τελευταία δύο χρόνια οι Τούρκοι μάς διώχνουν ακόμη και μέσα από τα σύνορά μας. Ζητάμε μόνιμη παρουσία ενός πλωτού του Λιμενικού κι ενός πολεμικού σκάφους ώστε να είναι και η παρουσία της χώρας μας έντονη στην περιοχή», λέει.

Νόμος-παγίδα

Σοβαρό θέμα δημιουργείται και με την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας για την παράκτια αλιεία, που απαγορεύει το ψάρεμα σε απόσταση μικρότερη του 1,5 μιλίου από τις ακτές. Υπάρχουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο που δεν απέχουν περισσότερο από 2-2,5 μίλια από τα τουρκικά παράλια, με αποτέλεσμα να ψαρεύουν Τούρκοι εκεί όπου οι Ελληνες δεν μπορούν να προσεγγίσουν λόγω του νόμου.

Ετσι φτάσαμε στο σημείο, όπως καταγγέλλουν ψαράδες της Καλύμνου, τουρκικά αλιευτικά να «αλωνίζουν» ακόμη και 200 μ. από τα ελληνικά νησιά. «Αυτός ο νόμος έδιωξε τους Ελληνες και έφερε τους Τούρκους. Πρέπει να το δει άμεσα η κυβέρνηση γιατί θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες. Στην Ισπανία και στην Ιταλία οι συνάδελφοι δουλεύουν στο 0,70 του μιλίου από τις ακτές τους που δεν έχουν τα ίδια νησιά και τις βραχονησίδες που έχει η Ελλάδα» λέει ο κ. Σαρούκος ζητώντας να τροποποιηθεί η νομοθεσία και να επιτρέπεται στις μηχανότρατες να αλιεύουν έως 1 μίλι από τις ακτές.

Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΣΟΚ
Σκάφος της Τουρκικής Ακτοφυλακής, ένα ανθυποβρυχιακό περιπολικό του Τουρκικού Ναυτικού και ένα στρατιωτικό ελικόπτερο έχουν μπει μπροστά από τα Ιμια. «Απομακρυνθείτε! Πλησιάζετε τουρκικά χωρικά ύδατα», είπαν μέσω ασυρμάτου οι Τούρκοι αξιωματικοί στο πλήρωμα του «Νικηφόρου» λίγο πριν ο Πάνος Καμμένος ρίξει στη θάλασσα στεφάνι στη μνήμη των τριών ηρώων του Πολεμικού Ναυτικού… Και μετά απομακρύνθηκε (Η απορία είναι πώς αυτή η φωτογραφία δόθηκε στη δημοσιότητα από το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Αμυνας)

ΠΩΣ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΚΑΝΑΝ ΤΑ ΙΜΙΑ ΑΠΟ «ΓΚΡΙΖΑ ΖΩΝΗ»… ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ

Ο υπουργός Αμυνας Πάνος Καμμένος πέτυχε το αντίθετο από αυτό που ήθελε. Τα τουρκικά πολεμικά πλοία αλώνιζαν ανενόχλητα μπροστά από τις βραχονησίδες και λειτουργούσαν σαν να φρουρούν τα Ιμια, ενώ το ελληνικό πολεμικό πλοίο απλώς προσέγγισε στις δίδυμες νησίδες και απομακρύνθηκε. Από το 1996 η περιοχή ήταν για τους Τούρκους «γκρίζα ζώνη». Τώρα συμπεριφέρονται σαν να τους ανήκει 

Επικίνδυνες καταστάσεις δημιουργούνται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με επίκεντρο τα Ιμια, καθώς τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί τις τελευταίες εβδομάδες προκαλούν ανησυχία για το ενδεχόμενο θερμής αντιπαράθεσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Με τη συμπλήρωση 22 ετών από την κρίση στα Ιμια, στρατιωτικές δυνάμεις από την Ελλάδα και την Τουρκία παίρνουν θέσεις γύρω από τις βραχονησίδες -σχεδόν επί 24ώρου βάσεως- θέλοντας να αποκρούσουν η μία την παρουσία της άλλης και, κυρίως, να πείσουν την εσωτερική κοινή γνώμη των δύο χωρών ότι δεν έχουν υποχωρήσει.

«Φοβάμαι το ατύχημα», ήταν η ξεκάθαρη προειδοποίηση του πρεσβευτή των ΗΠΑ Τζεφ Πάιατ όταν κλήθηκε να απαντήσει αν ανησυχεί για την κατάσταση στο Αιγαίο.

Για την Αθήνα είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα Ιμια αποτελούν τμήμα της ελληνικής επικράτειας. Εκκινώντας απ’ αυτή τη θέση, την προηγούμενη Κυριακή 28 Ιανουαρίου ο υπουργός Εθνικής Αμυνας θέλησε να πάει στα Ιμια για να αποτίσει φόρο τιμής στους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού Χριστόδουλο Καραθανάση, Παναγιώτη Βλαχάκο και Εκτορα Γιαλοψό που χάθηκαν για πάντα στις 31 Ιανουαρίου του 1996 όταν το ελικόπτερό τους συνετρίβη στη θάλασσα.

«Απομακρυνθείτε!»

Ο κ. Καμμένος έφτασε με ελικόπτερο στην Κάλυμνο και από εκεί επιβιβάστηκε στην κανονιοφόρο «Νικηφόρος», όπου βρισκόταν και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού αντιναύαρχος Νικόλαος Τσούνης. Ενώ η κανονιοφόρος επιχειρούσε να προσεγγίσει τα Ιμια, δύο σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής, ένα ανθυποβρυχιακό περιπολικό του Τουρκικού Ναυτικού και ένα στρατιω­τικό ελικόπτερο είχαν δημιουργήσει ένα φράγμα μπροστά από τις βραχονησίδες, λειτουργώντας σαν να προστατεύουν έδαφος που ανήκει στην Τουρκία… «Απομακρυνθείτε!

Πλησιάζετε τουρκικά χωρικά ύδατα», είπαν μέσω ασυρμάτου οι αξιωματικοί της Τουρκικής Ακτοφυλακής στο πλήρωμα του «Νικηφόρου» λίγο πριν ο υπουργός Εθνικής Αμυνας ρίξει στη θάλασσα στεφάνι στη μνήμη των τριών ηρώων του Πολεμικού Ναυτικού.

Το σκηνικό που αποτυπώθηκε σε φωτογραφίες και βίντεο δείχνει ξεκάθαρα τρία τουρκικά πολεμικά πλοία να βρίσκονται ανατολικότερα, εγγύτερα δηλαδή στα Ιμια από την ελληνική κανονιοφόρο με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας. Αν υποθέσουμε ότι επιδίωξη του υπουργού ήταν να προβάλει το αδιαμφισβήτητο της ελληνικότητας των βραχονησίδων, οι εικόνες αποκαλύπτουν ότι, επί της ουσίας, ο κ. Καμμένος πέτυχε το αντίθετο από αυτό που ήθελε.

Τα τουρκικά πολεμικά πλοία αλώνιζαν ανενόχλητα μπροστά από τις βραχονησίδες και λειτουργούσαν σαν να φρουρούν τα Ιμια, ενώ το ελληνικό πολεμικό πλοίο απλώς προσέγγισε στις δίδυμες νησίδες και απομακρύνθηκε πρώτο από την περιοχή όπου παρέμειναν τα σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής σαν να διαφεντεύουν τον τόπο…

Στο επεισόδιο της προηγούμενης Κυριακής μεταξύ της ελληνικής κανονιοφόρου και των τουρκικών πολεμικών πλοίων «η Αγκυρα κατάφερε να νομιμοποιήσει και να επικυρώσει τις αξιώσεις της», υποστηρίζει αρμόδιος παράγοντας μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», εξηγώντας ότι η τουρκική πλευρά πέτυχε να δημιουργήσει προηγούμενο, το οποίο μάλιστα έχει επισήμως καταγραφεί και θα χρησιμοποιηθεί μελλοντικά από τους γείτονες στα διεθνή fora ώστε να προωθήσουν την αναθεωρητική τους ατζέντα.

Η καλή εκδοχή για την εκδίωξη του ελληνικού πολεμικού πλοίου στο οποίο επέβαινε ο Ελληνας υπουργός Εθνικής Αμυνας είναι ότι οι Τούρκοι βρήκαν αφορμή να προβάλουν ξανά τη θέση τους ότι τα Ιμια είναι γκρίζα ζώνη και περιοχή αμφισβητούμενης κυριαρχίας. Η άλλη άποψη είναι ότι το καθεστώς Ερντογάν έδειξε στην κοινή γνώμη της Τουρκίας πως τα Ιμια δεν είναι ελληνική γη, αλλά ανήκουν στο χωριό Καράκαγια, της νομαρχίας Μπόντρουμ, της περιφέρειας Μούγκλα, όπως υποστηρίζουν οι Τούρκοι εθνικιστές…

Σε μια χρονική περίοδο όπου ο αρχηγός της τουρκικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κατηγορεί τον Ταγίπ Ερντογάν ότι σιωπηρώς έχει παραχωρήσει στην Ελλάδα δεκάδες νησιά του Αιγαίου, ο πρόεδρος της Τουρκίας αξιοποίησε τη μετάβαση του Πάνου Καμμένου στα Ιμια για να δείξει στους απλούς Τούρκους ότι οι δίδυμες βραχονησίδες είναι τουρκικό έδαφος…

Η ανάδειξη των Ιμίων σε μέρος της τουρκικής επικρά­τειας δεν είναι τόσο επίτευγμα της Τουρκίας – περισσότερο μοιάζει με εξευτελισμό της Ελλάδας, όχι του υπουργού Εθνικής Αμυνας. Πώς θα μπορούσε να έχει αποτραπεί η ελληνική απογύμνωση στα Ιμια; Ισως αν ο κ. Καμμένος δεν προκαλούσε την αντίδραση των Τούρκων και ακολουθούσε μια πολιτική κατευνασμού, περίπου όπως συνέβαινε μετά το 1996 από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι μια απάντηση.

Συνεχείς προκλήσεις

Ολα τα διαθέσιμα στοιχεία των τελευταίων μηνών δείχνουν ότι οι Τούρκοι τραβάνε το σκοινί, αναγκάζοντας την Αθήνα σε υποχωρήσεις. Στις 17 Ιανουαρίου το ανθυποβρυχιακό περιπολικό του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού «Köyceğiz» προσέγγισε τα Ιμια, αναγκάζοντας την κανονιοφόρο «Νικηφόρος» να ακολουθήσει το τουρκικό πλοίο.

Τότε, όμως, εμφανίστηκε ένα σκάφος της Τουρκικής Ακτοφυλακής, που σε μικρή απόσταση -περίπου 1-1,5 μίλι- από τα Ιμια κυνήγησε την ελληνική κανονιοφόρο και έφτασε στο σημείο να την εμβολίσει – ευτυχώς χωρίς να προκληθεί ναυτικό ατύχημα. Για να προβάλουν την άποψή τους ότι εκδίωξαν ελληνικό πολεμικό πλοίο από τα Ιμια, ο Τούρκοι έδωσαν στη δημοσιότητα το βίντεο με την επακούμβηση των δύο πλοίων, ενώ το ελληνικό υπουργείο Αμυνας περιορίστηκε στο να επιβεβαιώσει το περιστατικό που έγινε γνωστό από τους Τούρκους.

Ελληνες διπλωμάτες παρατηρούν ότι το καθεστώς Ερντογάν είναι εκνευρισμένο με την ελληνική κυβέρνηση, κυρίως με την υπόθεση των 8 Τούρκων στρατιωτικών που η Αγκυρα θεωρεί πραξικοπηματίες, και καταλογίζουν στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ότι ενέπαιξε τον πρόεδρο της Τουρκίας υποσχόμενος ότι θα εκδώσει τους αντικαθεστωτικούς. «Οι συνεργάτες του Ταγίπ Ερντογάν θεωρούν ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός τους κορόιδεψε ψυχρά στο θέμα των “8”, που καίει τον πρόεδρο της Τουρκίας», παρατηρεί διπλωματική πηγή.

Ως αποτέλεσμα της ψυχρότητας και του κακού κλίματος μεταξύ των κυρίων Ερντογάν και Τσίπρα, οι δίαυλοι επικοινωνίας που ενεργοποιούνταν μεταξύ των δύο χωρών όταν η κατάσταση μπορούσε να ξεφύγει δεν λειτουργούν σήμερα. «Είναι προφανές ότι οι Τούρκοι δεν εμπιστεύονται την ελληνική κυβέρνηση», υπογραμμίζει παράγοντας με γνώση των άτυπων διεργασιών που συντελούνται μεταξύ των υπηρεσιακών στελεχών του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.

Το κλίμα στο περιβάλλον του Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε με ωμότητα ο Γιγίτ Μπουλούτ, σύμβουλος του προέδρου της Τουρκίας: «Η Αθήνα θα νιώσει την οργή της Τουρκίας, χειρότερη από αυτή στην Αφρίν. Θα σπάσουμε τα χέρια και τα πόδια αξιωματούχων, του πρωθυπουργού ή όποιου υπουργού τολμήσει να ανέβει στα Ιμια στο Αιγαίο», δήλωσε με αγοραίο τρόπο ο κ. Μπουλούτ μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού της Τουρκίας TRT.

Και μόνο η υπενθύμιση της τουρκικής εισβολής στην Αφρίν της Συρίας έχει προφανή στόχο να στείλει το μήνυμα ότι, αν το αποφασίσει, η Αγκυρα θα χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ και στην περίπτωση των Ιμίων, ανεξάρτητα από πιθανές αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας και ισχυρών χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Πώς αντέδρασε η Αθήνα στις πρωτοφανείς απειλές που εκτόξευσε ο Γιγίτ Μπουλούτ; Το υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο για «αχαρακτήριστες δηλώσεις» που «δεν συμβάλλουν στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών», θέλοντας να υποβαθμίσει τις πρωτοφανείς πολεμικές ιαχές του συμβούλου του Ταγίπ Ερντογάν.

Το «καμπανάκι» Πάιατ

Στο κλίμα αυτό, η ομολογία του Αμερικανού πρεσβευτή στην Αθήνα ότι φοβάται «ατύχημα» στο Αιγαίο ηχεί μάλλον σαν καμπανάκι παρά σαν μια αθώα επισήμανση. Με δεδομένη την καχυποψία της ελληνικής κοινής γνώμης για τον αμερικανικό ρόλο στην πορεία των εθνικών θεμάτων διαχρονικά, η προειδοποίηση του κ. Πάιατ ότι μπορεί να προκληθεί «ατύχημα» μοιάζει ακόμη περισσότερο προβληματική, αφού δύσκολα μπορεί κάποιος να ανακαλέσει μια παρέμβαση της Ουάσινγκτον που βγήκε σε καλό για τα ελληνικά συμφέροντα στα εθνικά θέματα.

Η εκδήλωση της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο είναι διαρκής σε καθημερινή βάση. Είναι ενδεικτικό ότι την Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής έκαναν συνεχείς περιπολίες γύρω από τα Ιμια, κάνοντας «σουρωτήρι» την ελληνική χωρική θάλασσα, την οποία παραβίαζαν διαρκώς, όπως θα διαβάσετε σε άλλο ρεπορτάζ στο σημερινό «ΘΕΜΑ».

Ακολουθώντας τακτική αποκλιμάκωσης, τα σκάφη του ελληνικού Λιμενικού παρακολουθούσαν τις κινήσεις της Τουρκικής Ακτοφυλακής από απόσταση, όπως  διακριτική ήταν και η κίνηση μιας κανονιοφόρου του Πολεμικού Ναυτικού που έπλεε στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ Καλύμνου – Καλολύμνου και Λέρου. Η τουρκική προσπάθεια, ωστόσο είναι προφανής: θέλουν να απομονώσουν τα Ιμια, ενώ στη γύρω περιοχή αλωνίζουν ανενόχλητα σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής και πλοία του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού που έχουν de facto μετατρέψει τις βραχονησίδες σε τμήμα της τουρκικής επικράτειας.

Πώς έγινε η παραχώρηση των Ιμίων στην Ελλάδα

Τα Ιμια παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μαζί με όλα τα Δωδεκάνησα από τους Ιταλούς με τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947. Η ελληνική κυριαρχία επί των Ιμίων βασίζεται στην ιταλοτουρκική συμφωνία της 4ης Ιανουαρίου του 1932, η οποία καθόριζε τα σύνορα των Δωδεκανήσων με την Τουρκία.

Το πρωτόκολλο αυτό, που είχε υπογραφεί μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, χάραζε το θαλάσσιο όριο στο μέσο ακριβώς της απόστασης μεταξύ των βραχονησίδων Ιμια και της ακτής της Ανατολίας. Δεν χρειάζεται δηλαδή ιδιαίτερη ανάλυση για να αντιληφθεί κάποιος ότι τα Ιμια είναι εντός της ελληνικής επικράτειας.

Σήμερα, οι Τούρκοι αμφισβητούν την ισχύ της συμφωνίας που συνομολόγησαν το 1932 με τους Ιταλούς, ισχυριζόμενοι ότι το πρωτόκολλο αυτό υπογράφτηκε κάτω από ιδιάζουσες συνθήκες, δήθεν στα πρόθυρα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (επτά χρόνια προτού ξεσπάσει!) και ότι δεν κατατέθηκε στην Κοινωνία των Εθνών για επικύρωση!

Η πραγματικότητα είναι ότι το ιταλοτουρκικό πρωτόκολλο του 1932 δεν χρειαζόταν να πρωτοκολληθεί στην Κοινωνία των Εθνών επειδή θεωρήθηκε συμπλήρωμα της συμφωνίας.

protothema.gr

«Αυτό το τόσο ιδιαίτερο μέρος είναι πολύ παράξενο για να επιβιώσει, αλλά και πολύ σπάνιο για να πεθάνει»

Το BBC ανακάλυψε και εκθειάζει το πιο παράξενα όμορφο μέρος στην Ελλάδα, το Λακκί της Λέρου, το οποίο χαρακτηρίζεται για τη μινιμαλιστική ομορφιά του, αλλά και για το γεγονός ότι υπάρχει πλέον ξεχασμένο από τον περισσότερο κόσμο.

Το Λακκί εντυπωσιάζει με την αυστηρή εκκλησία του και τον πύργο του ρολογιού της πόλης, με τα τέσσερα ρολόγια να δείχνουν διαφορετική ώρα. Οι μεγάλοι δρόμοι, τα κινηματοθέατρο, το κυκλικό αίθριο της Αγοράς, τα δημόσια κτίρια και τα παλατσίνα για τους αξιωματικούς, όλα σε μεταφέρουν στο Portolago του ’30, όπως οι Ιταλοί είχαν ονομάσει την πόλη που αποτελούσε ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο, μοναδικό παράδειγμα της εποχής.

Το 1923 ο Μουσολίνι αποφάσισε να φτιάξει μια καινούργια πόλη, στα ιταλικά πρότυπα, αλλά με νέα, προωθημένη αρχιτεκτονική. Για αυτόν τον λόγο επιλέχθηκε ένας νέος ρυθμός, με το όνομα «Διεθνές Στυλ», από τους αρχιτέκτονες Α.Bernaditti και R. Petracco και το Λακκί μετονομάστηκε σε Portolago. 

Για το Λακκί οι δυο αρχιτέκτονες εμπνεύστηκαν από τους πίνακες του Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, τη γεωμετρία των αρχαίων ναών και τον αισιόδοξο νεωτερισμό της Αρ Ντεκό. Υπάρχει μια αίσθηση παιχνιδιού και ίσως κάποιος παραλογισμός στα σχέδιά τους, σαν να ήταν τελικά ελεύθεροι να εκφραστούν χωρίς να νιώθουν την ανάσα του Ντούτσε πάνω απ’το κεφάλι τους.

Έτσι, χτίστηκε ένα τεράστιο νοσοκομείο, κατασκευάστηκαν μεγάλες πλατείες και φυτεύτηκαν εκατοντάδες πεύκα και ευκάλυπτοι. Η πόλη που προέκυψε, και την οποία οι Ιταλοί ονόμασαν Portolago, θεωρείται η μόνη πραγματικά ορθολογιστική πόλη έξω από την Ιταλία. «Ενώ οι ιταλικές πόλεις ήταν άκαμπτες, μονότονες και αδικαιολόγητα μνημειώδεις», γράφει ο Αντώνιος Αντωνιάδης, συγγραφέας του βιβλίου «Ιταλική αρχιτεκτονική στα Δωδεκάνησα», «η αρχιτεκτονική στο Λακκί είναι ποικίλη, περιεκτική και με φαντασία».

Από την πλευρά της η Αναστασία Παπαϊωάννου, αρχιτέκτονας που πραγματοποίησε εργασίες αναστήλωσης στην πόλη, τονίζει πως  «το Λακκί πρέπει να χαρακτηριστεί ως μνημείο εθνικής σημασίας. Είναι ένα σπάνιο παράδειγμα μιας πόλης που δημιουργήθηκε από το μηδέν, ακολουθώντας το ίδιο στυλ και το ίδιο σχέδιο από τους ίδιους αρχιτέκτονες από την αρχή μέχρι το τέλος».

Το 1947, τα Δωδεκάνησα μεταβιβάστηκαν στην Ελλάδα. Το Portolago μετονομάστηκε σε Λακκί και η πόλη αφέθηκε σε μεγάλο βαθμό να σαπίσει. Ενώ στην ακμή του, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, καταμετρούσε πάνω από 8.000 ανθρώπους, σήμερα έχει λιγότερους από 2.000 κατοίκους.Το Λακκί σήμερα γνωρίζει την εγκατάλειψη και την αδιαφορία. Κανείς δεν είχε όραμα να αναβιώσει την ιστορία και να μετατρέψει το Λακκί σε μία παγκόσμια ψηφίδα μνήμης, όπως του αξίζει.

Ωστόσο, ακόμα, όταν περπατάς στο Λάκκι τη νύχτα, νιώθεις σαν να περπατάς σε σκηνικό παλιάς ταινίας, που τα φώτα έχουν σβήσει και οι ηθοποιοί της έχουν γυρίσει στο σπίτι τους. Αυτό το τόσο ιδιαίτερο μέρος είναι, άλλωστε, πολύ παράξενο για να επιβιώσει, αλλά και πολύ σπάνιο για να πεθάνει.

Οι παρενέργειες από το βάλτωμα των έργων διασύνδεσης των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρισμού έχουν προκαλέσει χρόνιες… αρρυθμίες στο ενεργειακό σύστημα. Εδώ και χρόνια, το κόστος παραγωγής ενέργειας αυξάνεται, το περιβάλλον υποβαθμίζεται από την καύση πετρελαίου στις ρυπογόνες και πανάκριβες νησιωτικές θερμικές μονάδες και το υψηλό δυναμικό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) των μη διασυνδεδεμένων νησιών παραμένει αναξιοποίητο. Δεν είναι τυχαίο ότι επενδύσεις περίπου 3,5 δισ. ευρώ σε αιολικά πάρκα στο Αιγαίο βρίσκονται στον «πάγο», καθώς εδώ και τουλάχιστον μία δεκαπενταετία η Διοίκηση προσπαθεί να περάσει την κλωστή από τη βελόνα.

«Στο Αιγαίο και την Κρήτη βρίσκεται ένα από τα πιο πλούσια αιολικά πεδία στον κόσμο, το οποίο όμως παραμένει ανεκμετάλλευτο. Ενας από τους λόγους είναι η μη ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα. Πλέον οι τεχνολογικές εξελίξεις στις ανεμογεννήτριες και στα δίκτυα επιτρέπουν την πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων για την πλήρη αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού του Αιγαίου και της Κρήτης» αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) κ. Παναγιώτης Λαδακάκος. Οπως επισημαίνει ότι υπάρχουν επιχειρήσεις (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ΕΛΙΚΑ Κοπελούζος, ROKAS – IBERDROLA, ΕΝΤΕΚΑ, EUNICE ENERGY κ.ά.) που σχεδιάζουν αιολικά πάρκα στο Αιγαίο με την πρόβλεψη να αναλάβουν ακόμη και το κόστος της ηλεκτρικής διασύνδεσής τους.
Επιτάχυνση κατά δύο έτη

Πάντως, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) κ. Μανούσος Μανουσάκης μιλώντας προ ημερών σε δημοσιογράφους ανέφερε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο του Διαχειριστή αποφάσισε να επιταχύνει κατά δύο έτη την τρίτη φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων ώστε να έχει ολοκληρωθεί έως το 2020. Δηλαδή το ίδιο έτος που θα έχει ηλεκτριστεί και η Κρήτη, όπως επεσήμανε ο ίδιος.
Οι συγκεκριμένες επενδύσεις, πέραν του προφανούς ενεργειακού, αναπτυξιακού και περιβαλλοντικού οφέλους, θα οδηγήσουν και στη μερική απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές καυσίμων και τη μεταβλητότητα των τιμών τους. Επιπλέον, έχουν και πρόσθετα οφέλη για την κοινωνία. Σε βάθος χρόνου και με την πρόοδο των διασυνδέσεων, η τσέπη των καταναλωτών θα ελαφρύνει κατά περίπου 500 με 800 εκατ. ευρώ/έτος, καθώς θα μειωθεί η επιβάρυνση των ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας), με τις οποίες αποπληρώνεται σήμερα το υψηλότερο κόστος της ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά.
Οσο για τα έργα ΑΠΕ, «δεδομένου ότι μιλάμε για το Αιγαίο, έχουν τεράστια γεωπολιτική σημασία η οποία δεν πρέπει να παραβλέπεται» τονίζει ο κ. Λαδακάκος. Για τον λόγο αυτόν, πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ προς την Πολιτεία είναι να υπάρξουν ειδικές προβλέψεις για τέτοιου τύπου επενδύσεις, στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος των διαγωνιστικών διαδικασιών που προβλέπονται για τις ΑΠΕ.
Τρέχουν να προλάβουν
Μόλις μία εβδομάδα πριν ανακοινώθηκε από τον ΑΔΜΗΕ η ηλέκτριση του υποβρυχίου καλωδίου Λαύριο – Σύρος και αναμένεται τις επόμενες ημέρες εκείνη του καλωδίου Σύρου – Πάρου, Σύρου – Τήνου και τον Μάρτιο της γραμμής Σύρου – Μυκόνου. Πρόκειται για την πρώτη φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων, ενός έργου που ξεκίνησε το 2009 και προβλεπόταν να ολοκληρωθεί το 2016. Η δεύτερη φάση (συνδέσεις Πάρου – Νάξου, Νάξου – Μυκόνου και αναβάθμιση της σύνδεσης Ανδρου – Νότιας Ευβοίας) η οποία επρόκειτο να τεθεί σε λειτουργία το 2017, τελικά έχει μετατεθεί για το τέλος του 2019 και η τρίτη φάση (πόντιση δεύτερου καλωδίου Λαυρίου – Σύρου) το 2020. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Μανουσάκη, η τέταρτη φάση για τη διασύνδεση των υπόλοιπων Κυκλάδων τελικά θα συμπεριληφθεί στο προτεινόμενο νέο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ, του οποίου η διαβούλευση μόλις ολοκληρώθηκε.
Η μικρή διασύνδεση της Κρήτης (με την Πελοπόννησο) και η μεγάλη (με την Αττική), έργα συνολικού κόστους άνω του ενός δισ. ευρώ, αναμένεται να ολοκληρωθούν στα μέσα του 2020 και στα τέλη του 2023 αντίστοιχα. Για το συγκεκριμένο έργο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει ζητήσει συνέργεια με τον EuroAsia Interconnector (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας).
Οσο για τα Δωδεκάνησα, υπάρχει μόνο μια εισήγηση της ΡΑΕ για τη διασύνδεσή τους, είτε ακτινικά από την Κρήτη, είτε απευθείας με την Αττική. Για τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, η αρμόδια Επιτροπή της Αρχής εξετάζει διάφορες προτάσεις διασύνδεσης (π.χ. από το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Αλιβερίου), αν και η λύση της αυτόνομης ανάπτυξης δικτύου με χρήση φυσικού αερίου εμφανίζεται οικονομικότερη των λύσεων διασύνδεσης.
Σχεδιαζόμενα έργα αιολικής ενέργειας
Κρήτη: Οι σχεδιαζόμενες νέες αιολικές επενδύσεις ξεπερνούν τα 1.000 MW (μεγαβάτ). Εκτός από μια μεγάλη επένδυση (950 MW), υπάρχουν και πλήθος έργων μικρού και μεσαίου μεγέθους που εξαρτώνται από τη διασύνδεση της Κρήτης.

Νησιά Ανατολικού αιγαίου: Εδώ και πάνω από μία δεκαετία σχεδιάζεται πακέτο αιολικών πάρκων σε Λήμνο, Λέσβο και Χίο, συνολικής ισχύος 706 MW. Τα τρία νησιά θα διασυνδεθούν μεταξύ τους και εν συνεχεία με το ηπειρωτικό σύστημα (ΚΥΤ Λάρυμνας) με κέντρο τη Λέσβο και πιθανό ενδιάμεσο σταθμό τη Σκύρο.

Σκύρος: Αναπτύσσεται αιολικός σταθμός συνολικής ισχύος 333 MW που θα διασυνδεθεί με το ηπειρωτικό σύστημα μέσω του νέου ΚΥΤ Αλιβερίου ή της Λάρυμνας.

Κεντρικό Αιγαίο (μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσων): Σχεδιασμός αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 528 MW σε 23 ακατοίκητες βραχονησίδες του Κεντρικού Αιγαίου. Περιλαμβάνεται διασύνδεση με την Αττική (Λαύριο). Το έργο βρίσκεται υπό ανάπτυξη από το 2007, το 2017 αναμενόταν να ενταχθεί σε καθεστώς ταχείας αδειοδότησης (fast – track) από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων, όμως ακόμη βρίσκεται στη λίστα αναμονής.

Κυκλάδες: Σχεδιάζεται εγκατάσταση αιολικών σταθμών συνολικής ισχύος 220 MW σε Πάρο, Νάξο, Τήνο και Ανδρο. Υπάρχει και σχέδιο της ΔΕΗ Ανανεώσιμες για αξιοποίηση γεωθερμίας, όταν διασυνδεθεί και η Μήλος.

Το ΒΗΜΑ