Πέρα από την ενίσχυση των οικονομικών, εμπορικών και τουριστικών δεσμών που αποτελούν τομείς χαμηλής πολιτικής, στα εθνικά θέματα υψηλής πολιτικής όχι απλά δεν σημειώθηκε κάποια πρόοδος αλλά επιβεβαιώθηκε η ένταση μεταξύ των δύο μερών.

Από αυτή την άποψη ο στόχος της συνάντησης, για εποικοδομητική επικοινωνία και τη δημιουργία ενός θετικού κλίματος, δεν επετεύχθη. Αντιθέτως η επικοινωνιακή πολεμική ήταν εμφανής σε όλα τα επίπεδα και στις ουσιαστικές διαφορές των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Όπως θα έπρεπε να ήταν αναμενόμενο, ο πρόεδρος Ερντογάν άδραξε κάθε δυνατή ευκαιρία –ακόμα και εν μέσω μιας μίνι διάλεξης Διεθνούς Δικαίου από τον Έλληνα πρόεδρο– για να εκφράσει τις τουρκικές θέσεις και να διευρύνει την ατζέντα των διμερών θεμάτων κάνοντας λόγο –μεταξύ άλλων– για επικαιροποίηση της Συνθήκης της Λωζάνης. Οι απόψεις του Τούρκου προέδρου για το εν λόγω θέμα δεν αποτελούν είδηση αλλά αυτή τη φορά εκφράστηκαν με τον πιο επίσημο τρόπο εντός Ελλάδας και, σε συνάρτηση με τη στάση του ιδιαίτερα στο θέμα της δυτικής Θράκης, περιπλέκουν τη σχέση των δύο χωρών και τη δυναμική των όποιων προσπαθειών επίλυσης των διμερών προβλημάτων.

Οι δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα κατά τη κοινή διάσκεψη τύπου ήταν ομολογουμένως καίριες και ορθές τόσο για το ζήτημα του Κυπριακού όσο και για τις θρησκευτικές μειονότητες, όπως εξ άλλου θα ανέμενε κανείς. Βεβαίως και ο Ερντογάν πρόβαλλε σταθερά και αμετάκλητα την τουρκική γραμμή για όλα τα ζητήματα επιρρίπτοντας ξανά ευθύνες στους Ελληνοκύπριους για το αδιέξοδο στο Κυπριακό αλλά και την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν στο δημοψήφισμα του 2004. Επικοινωνιακά, πέρα από την εμφανή κόπωση και ενίοτε τον εκνευρισμό, η γλώσσα του σώματος του Ερντογάν χαρακτηριζόταν από μια αυτοαντίληψη εξουσίας, κάποτε αδιαφορία και απαξίωση μπροστά στις Ελληνικές θέσεις.

Πάντως κοιτάζοντας τα πράγματα εντελώς ψυχρά, η κατ’ επανάληψη πρόσκληση του Ερντογάν σε διάλογο για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών που περιλαμβάνουν και τα θέματα της Συνθήκης της Λωζάνης λειτουργεί εν μέρει υπέρ του. Στο βαθμό που δημιουργεί την εντύπωση ότι η Τουρκία είναι ανοικτή στο διάλογο και διατηρεί μια διαλλακτική στάση. Ωστόσο πολλά από τα θέματα για τα οποία ο Ερντογάν προτείνει διάλογο και διαπραγμάτευση είναι για την ίδια την Ελλάδα μη διαπραγματεύσιμα και δεν αποτελούν μέρος της διμερούς ατζέντας, γι’ αυτό και ο διάλογος σε αυτή την περίπτωση θα σήμαινε τη δημιουργία νέων προβλημάτων και όχι την επίλυση παλιών. Οι δηλώσεις όμως του Ερντογάν αποτελούν πλέον γεγονός και διπλωματικό πλήγμα στην Ελλάδα.

Επιπλέον η κατά τα άλλα διαχρονική τουρκική προσέγγιση δείχνει ακόμα μια φορά ότι η Άγκυρα προκρίνει έναν διάλογο που έχει βάση πολιτική και όχι νομική. Με άλλα λόγια, μπορεί η Συνθήκη της Λωζάνης ως τέτοια να μην γίνεται να αναθεωρηθεί ή να επικαιροποιηθεί «στα χαρτιά», εντούτοις, κάποιες από τις πτυχές τις θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν εκ των πραγμάτων εάν μεταβληθούν τα επί του εδάφους δεδομένα ή εάν προκύψει διμερής συμφωνία για συγκεκριμένα θέματα. Κάπου εδώ διαφαίνεται και η αδυναμία της ελληνικής πλευράς η οποία εξ ανάγκης προβάλλει το Διεθνές Δίκαιο με κάθε ευκαιρία αδυνατώντας να προσμετρήσει πως η πολιτική και η εθνική ισχύς παρεμβάλλεται στην ερμηνεία και διαμόρφωση του Διεθνούς Δικαίου. Άρα ποια μαθήματα είναι πιο σημαντικά, αυτά του Δικαίου που κάνει η Ελλάδα στην Τουρκία ή αυτά της πολιτικής που κάνει η Τουρκία στην Ελλάδα;

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα λειτουργεί για την Τουρκία ως πλατφόρμα και πύλη προς τη «Δύση» –τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Το «δυτικό» αυτό βήμα χρησιμοποίησε ο Ερντογάν για να μιλήσει για τη Λωζάνη χτυπώντας «μ’ ένα σμπάρο δυό τρυγόνια»: αφενός την Ελλάδα και τα μεταξύ τους ζητήματα, αφετέρου τους άλλους δυτικούς της εταίρους και τα ανοιχτά-φλέγοντα ζητήματα της Μέσης Ανατολής (βλ. Συρία, Ιράκ, Κουρδικό) που σχετίζονται επίσης με τη Συνθήκη της Λωζάνης και τη γεωπολιτική της ευρύτερης περιοχής.
Το ερώτημα είναι, πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί τον ρόλο και τη σημασία που εκ των πραγμάτων απέκτησε τόσο για την Δύση όσο και για την Τουρκία διευρύνοντας και ξεπερνώντας τη συνηθισμένη της ρητορική και πολιτική που παραμένει σχεδόν εξαρτώμενη από την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και τις τουρκο-ευρωπαϊκές σχέσεις;

*O Ζήνωνας Τζιάρρας ειναι Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Τμήματος Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστημίου Κύπρου

Σημειώνεται ότι έως πριν από μερικά χρόνια δεν προβλεπόταν να ψάλλεται ο Εθνικός Ύμνος από τα αγήματα.

Στο μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναφέρθηκε ο Τούρκος πρόεδρος σε συνέντευξή του, λίγο πριν μπει στο αεροπλάνο για την Ελλάδα

«Φιτιλιές» βάζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, οριοθετώντας την ατζέντα των συνομιλιών στην Αθήνα.

Σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, ο «σουλτάνος» επανήλθε στο θέμα της αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης, το οποίο έχει σημειώσει σε πολλές ομιλίες του και στο οποίο καθορίζεται το καθεστώς και τα σύνορα στο Αιγαίο.

Η Συνθήκη της Λωζάννης, που μεταξύ άλλων ορίζει τα δικαιώματα της Ελλάδας και της Τουρκίας σε νησιά στο ανατολικό Αιγαίο, χρειάζεται επικαιροποίηση, δήλωσε. «Όταν μιλάω για επικαιροποίηση, μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα, από το Α έως το Ω. Μπορεί η Ελλάδα να ενοχλείται με κάποια θέματα, με συγκεκριμένες προβλέψεις, αλλά μπορούμε να καθίσουμε κάτω και να συζητήσουμε», είπε ο Ταγίπ Ερντογάν δυναμιτίζοντας τις συνομιλίες.

Αν και δεν εξήγησε ακριβώς τι αλλαγές επιδιώκει, ο πρόεδρος της Τουρκίας ανέφερε ότι οι αποστάσεις ανάμεσα σε ορισμένα νησιά είναι «προβληματικές», προσθέτοντας μάλιστα ότι οι διαφορές που αφορούν τα χωρικά ύδατα των δύο κρατών, τον εναέριο χώρο και την υφαλοκρηπίδα μπορούν να επιλυθούν «εύκολα».

«Δεν πρέπει να είμαστε υπεραισιόδοξοι», είπε, «αλλά μπορούμε να έχουμε αμοιβαίες υποχωρήσεις».

«Η επικαιροποίηση θα μπορούσε να είναι αμοιβαία επωφελής» υποστήριξε ο Ερντογάν και πρόσθεσε πως υπάρχουν ορισμένοι που δεν αντιλαμβάνονται επακριβώς τι συμβαίνει. «Εκείνοι δεν έχουν μεγάλη γνώση για το τι ισχύει στη Συνθήκη της Λωζάνης αμέσως με κατηγορούν και προσπαθούν να βρουν νέες ερμηνείες πίσω από τις δηλώσεις μου, όμως δεν υπάρχει τίποτα πίσω από αυτές τις δηλώσεις. Η ασφάλεια και η φιλία μεταξύ των χωρών μας μπορούν να κάνουν περισσότερα για να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις και τη φιλία μας. Η συζήτηση για τα νησιά και για άλλα θέμα, συνεχίζεται και μόνο από μια εξέλιξη, τα πράγματα περιπλέκονται. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να υπερβούμε σε μία μεγάλη θάλασσα όπως το Αιγαίο. Τα ταξίδια των εμπορικών και τουριστικών πλοίων θα πρέπει να γίνονται ανενόχλητα και θα πρέπει να υπερβούμε τις όποιες περιπλοκές. Για τον λόγο αυτό φέρνω το θέμα στην επικαιρότητα».

«Μου υποσχέθηκαν έκδοση των πραξικοπηματιών»

Αναφερόμενος στο ζήτημα των Τούρκων στρατιωτικών, των οποίων την έκδοση ζητεί η Άγκυρα, ο κ. Ερντογάν επεσήμανε ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ανδρών λίγο μετά από την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2015, «μου είχε πει ότι σε 15 με 20 ημέρες θα είχαν εκδοθεί στην Τουρκία από την Ελλάδα».

«Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή, βρίσκονται ακόμη στην Ελλάδα», επεσήμανε και συμπλήρωσε ότι «αν ένα τέτοιο γεγονός είχε διαπραχθεί εναντίον της Ελλάδας, εμείς θα ήμασταν πολύ προσεκτικοί».

Εξέφρασε επίσης τη δυσαρέσκειά του απέναντι στην ελληνική Δικαιοσύνη, υποστηρίζοντας ότι «διαταράσσεται ο σεβασμός μας για το δικαστικό σύστημα στην Ελλάδα».

«Πέραν αυτού, οι στρατιωτικές σχέσεις, οι εμπορικές σχέσεις και οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ των δυο κρατών θα συνεχίσουν να ενδυναμώνουν με πολύ αποφασιστικό και θετικό τρόπο», υπογράμμισε ο Τούρκος πρόεδρος.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:

Ο Ταγίπ Ερντογάν θα επισκεφθεί τη Θράκη την ερχόμενη Παρασκευή και κάποιοι φροντίζουν να καλλιεργήσουν το κλίμα που θέλουν. Σε αυτό το πλαίσιο στις διαδικτυακές σελίδες ατόμων της μουσουλμανικής μειονότητας, φτάνουν μηνύματα όπως αυτό που θα δείτε παρακάτω. Οι αποστολείς από την Τουρκία καλούν σε ξεσηκωμό και… περιμένουν υποδοχή από 145.000 άτομα, στον πρόεδρο της Τουρκίας.

Στο επίμαχο μήνυμα οι Έλληνες της Δυτικής Θράκης, αποκαλούνται για ακόμα μία φορά Τούρκοι που… πρέπει να δείξουν τη δύναμή τους. Καλούνται να αφήσουν στην άκρη του μυαλού τους, τις όποιες διαφωνίες έχουν με τις πολιτικές του Ερντογάν «γιατί αυτή είναι η μέρα της Τουρκίας».

Για ακόμα μία φορά δεν λείπουν και οι αναφορές στον Σαδίκ Αχμέτ που σκοτώθηκε το 1996 σε τροχαίο δυστύχημα. Η Άγκυρα μετά τον θάνατό του, φρόντισε να τον κάνει ήρωα και να δώσει μάλιστα το όνομά του, σε δρόμους της Κωνσταντινούπολης.

Το διαδικτυακό μήνυμα για την επίσκψη Ερντογάν

«Εξαφανίσατε τον Σαδίκ Αχμέτ που έφερνε στην πλατεία μπροστά στο δικαστήριο δέκα χιλιάδες άτομα και τα ενθουσίαζε με την ομιλία του. Αυτή την φορά δεν θα είναι όμως μόνο η Κομοτηνή, αλλά Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη, Σαππες και Μύκη, όλη η Δυτική Θράκη θα βρίσκεται στους δρόμους της Κομοτηνής.

Η κριτική και η αντιπολίτευσή αφήνεται κατά μέρος. Η μέρα είναι μέρα του Ερντογάν. Η μέρα είναι μέρα της Τουρκίας, είναι η μέρα που όλοι οι φόβοι πάνε στην άκρη, είναι η μέρα που 145.000 άνθρωποι θα κραυγάσουν με κοινό ενθουσιασμό. Αυτή είναι η μέρα, όλοι με μια καρδιά, όλοι είμαστε Ερντογάν. Διότι αυτός είναι ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας. Την Παρασκευή, oι δρόμοι γύρω από το τζαμί Κιρμαχαλλέ να γεμίσουν και να πλημμυρίσουν.

Την Παρασκευή η Τουρκική Δημοκρατία θα βρίσκεται στην Κομοτηνή για να δείξει όχι την δικαιοσύνη αλλά την δύναμη της αγάπης. Λαέ της Δυτικής Θράκης που γέμισες τις πλατείες με τον Σαδίκ Αχμέτ.

Το έπραξες και παλιότερα. Πάλι μπορείς να το κάνεις.

Τώρα πρέπει να ξεσηκωθεί όλη η δυτική Θράκη!

Η εξουσία που καταδικάζει την δικαιοσύνη, που απαγορεύει την ονομασία ¨Τούρκος¨ και δεν αναγνωρίζει τους μουφτήδες μας, πρέπει τώρα να βρει απέναντι του εκατό χιλιάδες κόσμο.»

Πηγή: tourkikanea.gr

Ενδεικτικό των μέτρων ασφαλείας που αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή, λίγο πριν την άφιξη, αλλά και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Ερντογάν στην Ελλάδα, είναι πως σήμερα έφτασαν σήμερα Τούρκοι κομάντος στην Αθήνα, ενώ μία δεύτερη ομάδα αναμένεται να έρθει αύριο, Τρίτη. Οι τουρκικές ομάδες ασφαλείας θα συμμετάσχουν σε συσκέψεις της ΕΛ.ΑΣ. για την ασφάλεια του Τούρκου προέδρου.

Οπως είναι αναμενόμενο, τα μέτρα ασφαλείας θα είναι δρακόντεια γύρω από τον Τούρκο πρόεδρο. Οι Τούρκοι ειδικά εκπαιδευμένοι αστυνομικοί που βρίσκονται στην Αθήνα θα ξεκινήσουν από σήμερα κιόλας αυτοψία στις διαδρομές που θα ακολουθήσει ο Ερντογάν, ενώ θα «τσεκάρουν» και την περιοχή στην οποία θα διαμείνει.

Μαζί με τους Τούρκους κομάντος στην Ελλάδα θα φτάσουν και 10 θωρακισμένα αυτοκίνητα που θα αποτελούν την αυτοκινητοπομπή του Ερντογάν.

Την ίδια ώρα, ΕΚΑΜ και Αντιτρομοκρατική θα βρίσκονται στις… επάλξεις. Ελεύθεροι σκοπευτές θα είναι ακροβολισμένοι σε ταράτσες «χτενίζοντας» τις περιοχές από τις οποίες θα περάσει ο Τούρκος πρόεδρος. Ετσι, για άλλη μία φορά το κέντρο της πόλης θα είναι σχεδόν απροσπέλαστο για τους πολίτες εκείνες τις ημέρες, δηλαδή την Πέμπτη 7 και την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου.