Ανησυχία για την έγκαιρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων, ώστε να αποφευχθεί το «Σχέδιο Σόιμπλε» ή άτακτη χρεοκοπία

Η φαινομενική ομαλότητα της τελευταίας περιόδου στις σχέσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές για πολλούς θυμίζει την ηρεμία που επικρατεί προτού ξεσπάσει η καταιγίδα.

Την προηγούμενη εβδομάδα οι Ευρωπαίοι έστειλαν στην Αθήνα το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και απαίτησαν την άμεση υλοποίηση όσων μεταρρυθμίσεων έχουν συμφωνηθεί. Οι δανειστές θεωρούν πως οι περισσότεροι υπουργοί διακατέχονται από τη χαλαρή αντίληψη ότι υπάρχει χρόνος για συζήτηση, επανεξέταση δεδομένων και αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, ενώ η κατάσταση απαιτεί γρήγορες αποφάσεις. Ο σκεπτικισμός απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση αυξάνεται κι έτσι στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι έντονη η ανησυχία ότι μια πιθανή νέα αποτυχία στην έγκαιρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων θα ξαναφέρει στο τραπέζι την πρόταση Σόιμπλε για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη (time out).

Αναγνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση είναι νέα αλλά χωρίς να υποτιμά και τους κινδύνους εκτροπής του ελληνικού προγράμματος, η Ε.Ε. έστειλε αυτή την εβδομάδα ένα τεχνοκρατικό τελεσίγραφο προς την ελληνική κυβέρνηση. Κορυφαίος οικονομικός παράγοντας της Ε.Ε., μιλώντας υπό το καθεστώς ανωνυμίας, συνέδεσε την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι πρώτα πρέπει να εφαρμοστούν οι προαπαιτούμενες δράσεις, μετά να αξιολογηθεί η υλοποίησή τους και στο τέλος να δοθεί το πράσινο φως για την εκταμίευση των κεφαλαίων που απομένουν να δοθούν, ώστε μετά να ξεκινήσει η κεφαλαιακή ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Για να αναγκάσουν την ελληνική πλευρά να αντιληφθεί τον επείγοντα χαρακτήρα των αποφάσεων, οι Ευρωπαίοι προειδοποιούν:

- Αν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο bail in, κουρέματος δηλαδή των καταθέσεων που υπάρχουν στις ελληνικές τράπεζες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το τραπεζικό σύστημα δεν θα καταρρεύσει.

- Θέμα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους επί του παρόντος δεν συζητείται. Η σχετική διαπραγμάτευση αναμένεται να ξεκινήσει αφού ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση Τσίπρα καλείται να αποδείξει στους Ευρωπαίους ότι υλοποιεί τα συμφωνηθέντα και μόνο αφού περάσει τα πρώτα τεστ θα εξεταστεί το θέμα του χρέους.
Κάπου εδώ αρχίζουν τα δύσκολα για την κυβέρνηση του κ. Αλέξη Τσίπρα. Διότι μπορεί ο πρωθυπουργός να αξιοποίησε την πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου για να στείλει το μήνυμα στους Ευρωπαίους ότι θα εφαρμόσει το μνημόνιο γρήγορα, όμως πολλοί υπουργοί λειτουργούν σαν να βρίσκονται στους πρώτους μήνες του 2015, όπου νόμιζαν πως όλες οι συμφωνίες μπορούν να επανεξεταστούν.

Αντί να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη της οικονομίας, στελέχη όπως ο κ. Πάνος Σκουρλέτης στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν κάνουν το παραμικρό για να προσελκύσουν επενδύσεις. Τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Σκουρλέτης συναντήθηκε με στελέχη της καναδικής Eldorado Gold για την υπόθεση της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν, όμως, ότι οι συνομιλίες δεν πήγαν καθόλου καλά. Αντέχει η χώρα την προοπτική η καναδική εταιρεία να αποχωρήσει; Δεν αντιλαμβάνονται οι αρμόδιοι ότι κάτι τέτοιο θα είναι εξαιρετικά επώδυνο και θα αποστείλει ένα πολύ αρνητικό μήνυμα σε όσους σκέφτονται να επενδύσουν στην Ελλάδα; Την ίδια ώρα ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει να δει πώς θα προχωρήσει η τακτοποίηση των κόκκινων δανείων. Για να εφαρμοστεί ο νόμος για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να έχει προηγηθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αφού ο τραπεζικός τομέας θα χρειαστεί σημαντικά κεφάλαια για να αντισταθμιστούν οι απώλειες από τη διαγραφή των κόκκινων δανείων. Η εξαγορά των κόκκινων δανείων από ξένες εταιρείες-distress funds θα σηματοδοτήσει βίαιη και ταχεία αναδιάρθρωση με κλείσιμο των προβληματικών επιχειρήσεων και απώλεια σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας.

Ελλοχεύει πάντα το Grexit

Η κυβέρνηση, η οποία καλλιέργησε στους πολίτες προσδοκίες περί ενός παράλληλου προγράμματος που θα «δροσίζει» την καυτή πατάτα του μνημονίου, κινδυνεύει να μείνει χωρίς εφεδρείες από την «ευρωπαϊκή» αντιπολίτευση που δείχνει απρόθυμη να συνεχίσει να στηρίζει άνευ όρων. Και αν η κυβέρνηση ξεκινήσει να προτείνει ισοδύναμα μέτρα που οι δανειστές θα απορρίπτουν, ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι στο τέλος η Αθήνα να αναγκάζεται να συναινεί σε ό,τι ζητούν οι Ευρωπαίοι, αφού σε διαφορετική περίπτωση θα κινδυνεύει με άτακτη χρεοκοπία. Το σκηνικό αυτό δείχνει ότι ο κίνδυνος του Grexit δεν έχει παρέλθει. Για τους πολίτες οι επόμενοι τρεις μήνες μέχρι το τέλος του έτους προβλέπονται εφιαλτικοί. Τις επόμενες 85 ημέρες οι οικονομικές υπηρεσίες θα εκτυπώνουν μόνο ειδοποιητήρια πληρωμής φόρων και περικοπές μισθών και συντάξεων, αφού σε τρεις μήνες πρέπει να πληρωθούν οι φόροι όλου του 2015. Και αν οι δανειστές συμφώνησαν να αναβάλουν τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για το 2016, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να θεσμοθετήσει ορισμένα «μικρά ζητήματα σχετικά με τις συντάξεις», όπως προανήγγειλε ανώτατη πηγή των Βρυξελλών. Εάν το οικονομικό επιτελείο, ο πρωθυπουργός και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποδείξουν πρακτικά την ικανότητά τους για μεταρρυθμίσεις, βεβαιώνοντας τους δανειστές ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στο πιεστικό πρόγραμμα, η κυβέρνηση θα έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την πραγματική έναρξη μιας μακράς και δύσκολης διαδικασίας προς την ανάκαμψη.

Εμπλοκή λόγω χρέους από ΔΝΤ

Νέα εμπλοκή μπορεί να προέλθει και από την επιμονή του ΔΝΤ ότι προϋπόθεση για να συμμετάσχει στο νέο δανειακό πρόγραμμα της Ελλάδας είναι να έχει προηγηθεί κούρεμα του ελληνικού χρέους. Μπορεί η θέση του ΔΝΤ διά της εκπροσώπου του στην Αθήνα Ντέλια Βελκουλέσκου (φωτ.) να συμπίπτει με τα επιχειρήματα της κυβέρνησης Τσίπρα που διεκδικεί κούρεμα του χρέους, οι Ευρωπαίοι όμως έχουν στυλώσει τα πόδια τονίζοντας ότι δεν τίθεται θέμα κουρέματος. Σε περίπτωση που το ΔΝΤ δεν υποχωρήσει και αποφασίσει να μην καταβάλει νέο δάνειο στην Ελλάδα με το επιχείρημα ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο, τότε δημιουργείται σοβαρό θέμα αφού οι Ευρωπαίοι έχουν δηλώσει ότι από τα 86 δισ. του νέου δανείου προς την Αθήνα αναμένουν περίπου τα 26 να διατεθούν από το ΔΝΤ.

protothema.gr

Πριν κλείσει 10ήμερο από την υπογραφή της προηγούμενης απόφασης, εκδόθηκε καινούργια η οποία ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο για την εισαγωγή χρημάτων από το εξωτερικό.

Η απόφαση του προηγούμενου 10ημέρου, εξαιρούσε από τους περιορισμούς την «είσπραξη σε μετρητά τουλάχιστον ισόποσου ποσού από πελάτες τους (σ.σ πελάτες των τραπεζών) − πληρωτές εμβασμάτων προς το εξωτερικό, έως κατ’ ανώτατο του ποσού των χιλίων οκτακοσίων (1.800) ευρώ ανά πελάτη τους− δικαιούχο εμβάσματος, ανά ημερολογιακό μήνα».

Μετά την αλλαγή, ο περιορισμός των 1800 ευρώ δεν υπάρχει πλέον καθώς η συγκεκριμένη παράγραφος αντικαταστάθηκε ως εξής: «Η δεύτερη υποπερίπτωση της περίπτωσης της παραγράφου 11 του άρθρου πρώτου της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της 18ης Ιουλίου 2015, (ΦΕΚ Α΄ 84), όπως τροποποιήθηκε με την περίπτωση θ΄ της ανωτέρω απόφασης, αντικαθίσταται ως εξής: «ii) είσπραξη σε μετρητά τουλάχιστον ισόποσου ποσού από πελάτες τους−πληρωτές εμβασμάτων προς το εξωτερικό»

Με δεύτερη αλλαγή ορίζεται ότι επιτρέπονται συναλλαγές νομικών προσώπων ή επιτηδευματιών προς το εξωτερικό στο πλαίσιο των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, που δεν υπερβαίνουν τις πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ η καθεμία ανά ημέρα και ανά πελάτη.Η προσθήκη «ανά ημέρα και ανά πελάτη» έγινε τώρα καθώς η μορφή της απόφασης είχε μέχρι τώρα ως εξής:

«Συναλλαγές νομικών προσώπων ή επιτηδευματιών προς το εξωτερικό στο πλαίσιο των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, που δεν υπερβαίνουν τις πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ η καθεμία, κατόπιν προσκόμισης των σχετικών τιμολογίων και λοιπών παραστατικών και δικαιολογητικών, τα οποία θα συνοδεύονται υποχρεωτικά από υπεύθυνη δήλωση με την οποία τα ανωτέρω πρόσωπα δηλώνουν ότι τα ως άνω προσκομισθέντα έγγραφα είναι γνήσια και δεν έχουν προσκομισθεί σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα. Οι ως άνω συναλλαγές θα διεκπεραιώνονται απευθείας από το δίκτυο των καταστημάτων των πιστωτικών ιδρυμάτων, με πίστωση λογαριασμού του αντισυμβαλλομένου και θα υπολογίζονται εντός του εβδομαδιαίου ορίου που ορίζεται από την Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών για το κάθε πιστωτικό ίδρυμα».

thetoc.gr

Το τραπεζικό σύστημα της χώρας είναι ασφαλές τώρα, ανέφερε ο υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Γιώργος Σταθάκης.

«Οι εγγυήσεις των καταθέσεων μέχρι 100.000 ευρώ και πληθώρα άλλων ασφαλιστικών δικλίδων καθιστούν το τραπεζικό σύστημα πολύ ασφαλέστερο απ’ ό,τι στο παρελθόν, αποθαρρύνουν τις πιστωτικές υπερβολές και εξαναγκάζουν τις τράπεζες να κινούνται εντός αυστηρότερων κανόνων», αναφέρει σε συνέντευξη του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ο κ. Σταθάκης.

Οσον αφορά τα σενάρια για νέα προαπαιτούμενα, που ορισμένοι εταίροι ίσως αξιώσουν, ο Γιώργος Σταθάκης κάνει λόγο ότι η συμφωνία είναι απόλυτα σαφής και συγκεκριμένη και «δεν έχει χώρο ούτε για την προσθήκη άλλων θεμάτων ούτε για σημαντικές παρεκκλίσεις».

Παράλληλα δηλώνει ότι «υπάρχει πλήρης συναίσθηση στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία για το τι καλούμαστε να κάνουμε, οπότε θεωρώ ότι η κυβέρνηση θα είναι απόλυτα σταθερή».

Σε σχέση με το χρέος, κάνει λόγο «για την αναδιάρθρωση του χρέους για την περίοδο μετά το 2022 -μια και το άμεσο χρέος της περιόδου 2015-2022 έχει διευθετηθεί πρακτικά με την αντικατάσταση του βραχυχρόνιου με μακροχρόνιο χρέος 30ετίας με μειωμένα επιτόκια- οφείλει να προχωρήσει με τρόπο που θα το καθιστά βιώσιμο, προκειμένου να μπορέσει η χώρα να θεωρηθεί αξιόχρεη και να επιστρέψει σε κανονικό δανεισμό από τις αγορές. Αυτό συνιστά το κριτήριο κάθε αναδιάρθρωσης».

«Προφανώς υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι προσέγγισης αν το άμεσο "κούρεμα" δεν είναι πολιτικά εφικτό. Δεν νομίζω ότι το ζήτημα πρέπει να το αντιλαμβανόμαστε σε αυτή τη φάση σαν να ήταν θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας - περισσότερο ως μια αναζήτηση της καλύτερης δυνατής λύσης, που να είναι εφικτή υπό τις παρούσες συνθήκες», σημειώνει.

Εάν η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ολοκληρωθεί μέσα στο 2015, τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν μπορεί να υποχρεώσει τις ελληνικές τράπεζες να παγώσουν καταθέσεις και ομόλογα προκειμένου στη συνέχεια να κουρευτούν (bail-in). Αυτό αναφέρει σε απαντητική επιστολή η ΕΚΤ προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Υπενθμίζεται ότι η Ελλάδα εφαρμόζει την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive) που προβλέπει και «κούρεμα» (bail-in) καταθέσεων από την 1η Ιανουαρίου 2016. Γι' αυτό θα πρέπει η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών να ολοκληρωθεί μέσα στο 2015, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς.

Εντούτοις, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και ο εποπτικός της βραχιόνας SSM (Single Supervisory Mechanism), δέχονται πιέσεις από μερίδα του ευρωκοινοβουλίου, προκειμένου να επιβληθεί στις ελληνικές τράπεζες κούρεμα των καταθέσεων και κυρίως των ομολογιούχων της.

Ωστόσο, σύμφωνα με την απαντητική επιστολή της επικεφαλής του SSM Ντανιέλ Νουί στον Γερμανόευρωβουλευτή των Πρασίνων Σβεν Γκίγκολντ, πριν την 1.1.2016 δεν υφίσταται μηχανισμός που να υποχρεώνει τους καταθέτες και ομολογιούχους να μετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Ειδικότερα, ο Γερμανός ευρωβουλευτής με την ερώτησή του ενδιαφέρεται να μάθει αν γίνεται, να επιβληθεί μορατόριουμ στην αποπληρωμή τραπεζικών ομολόγων, αλλά και να ληφθούν «πρόσθετα μέτρα» από τις εποπτικές αρχές, προκειμένου να μην διαρρεύσουν από τις τράπεζες κεφάλαια τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν σε ένα πιθανόν bail in.

Ωστόσο, η επικεφαλής του SSM ξεκαθαρίζει στην απάντησή της ότι τέτοιοι θεσμοί δεν υφίστανται τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.


Με άλλα λόγια, τέτοιου είδους προληπτικά μέτρα δεν μπορούν να ληφθούν τουλάχιστον πριν από την 1.1.2016, οπότε αναμένεται να τεθεί σε ισχύ η τραπεζική οδηγία για την αναδιάρθρωση των τραπεζών (η πεφίφημη BRRD). Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ τονίζει στην επιστολή ότι στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών. Tο υφιστάμενο πλαίσιο της ΕΚΤ, δεν μπορεί άλλωστε να «παγώσει» στοιχεία του παθητικού των τραπεζών (στα οποία περιλαμβάνονται οι καταθέσεις και τα ομόλογα) προκειμένου να καλυφθεί με αυτά ένα μέρος από τις κεφαλαιακές τους ανάγκες, κατά τη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης.

Όσον αφορά στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, ο χρόνος μετρά αντίστροφα, καθώς ακόμη δεν έχει διασφαλιστεί ότι θα ολοκληρωθεί εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος (σ.σ.: δηλαδή το αργότερο έως τα μέσα Δεκεμβρίου).

zougla.gr

Η διάρκεια του στεγαστικού δανείου σε ελβετικό φράγκο, το επιτόκιο και η ισοτιμία, είναι οι τρεις παράγοντες που προτείνει ο Συνήγορος του Καταναλωτή προς την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, την Τράπεζα της Ελλάδος και το υπουργείο Οικονομίας, να συνυπολογίζονται, για να υπάρξει συμβιβαστική λύση μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών,

για να αντιμετωπιστεί η ζημία που υπέστησαν οι δεύτεροι με υπαιτιότητα των τραπεζών που δεν ενημέρωσαν για τους σχετικούς κινδύνους του προϊόντος.

Η πρόταση της Αρχής αφορά ουσιαστικά στις περιπτώσεις όπου υπάρχει δυνατότητα αποπληρωμής, έστω και σχετική, αλλά δεν είχε εκπληρωθεί η υποχρέωση προηγούμενης ενημέρωσης από την τράπεζα σχετικά με τις επιπτώσεις από τις μεταβολές του ελβετικού φράγκου και τις τεχνικές κάλυψης του κινδύνου.

Υπενθυμίζεται ότι από το 2002 έως τα τέλη του 2007 η νομισματική ισοτιμία ευρώ-ελβετικού φράγκου κυμαινόταν με μικρό εύρος και αυξητική τάση που ήταν θετική για τους δανειολήπτες. Από το 2008 έως τις αρχές του 2010, υπήρξαν ιδιαίτερα έντονες διακυμάνσεις, χωρίς, όμως, τελικά να ανατραπεί η σχετική σταθερότητα της ισοτιμίας. Η πορεία της ισοτιμίας ήταν έντονα καθοδική από το 2010 έως τις αρχές του 2012, οπότε και με παρεμβάσεις τις κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας σταθεροποιήθηκε στο 1Euro/1,2 CHF.

Η ποσοστιαία μεταβολή από το 2009 έως το 2012 ήταν περίπου 30%. Αρχές του 2015 η ελβετική κεντρική τράπεζα αναθεώρησε την πολιτική σταθερότητας της ισοτιμίας, με αποτέλεσμα την ενίσχυση του ελβετικού φράγκου στα επίπεδα του 1Euro/1,05CHF. Όπως σημειώνει ο Συνήγορος, οι καταναλωτές επιβαρύνθηκαν από τη συναλλαγματική ισοτιμία, αλλά ευνοήθηκαν ιδιαίτερα από τα χαμηλά επιτόκια, δεδομένου ότι τα δάνεια ήταν μακροπρόθεσμα και ο λόγος τόκων προς δόση είναι υψηλός για την επίμαχη αρχική περίοδο των δανείων.

Επίσης, ανάλογα με την ημερομηνία εκταμίευσης του δανείου, οι καταναλωτές μπορεί για κάποιο χρονικό διάστημα να ευνοήθηκαν από τη μεταβολή της ισοτιμίας (σε περιπτώσεις ισχυροποίησης του ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου). Το υπόλοιπο εκάστου δανείου σήμερα σε ευρώ δεν αποτελεί πραγματική ζημιά, αλλά λογιστική, δεδομένου ότι η αποπληρωμή του θα γίνει στο μέλλον, χωρίς να γνωρίζουμε τις μελλοντικές ισοτιμίες με βάση τις οποίες θα γίνουν οι πραγματικές καταβολές, ενώ, παράλληλα, δεν είναι απαιτητό σήμερα στο σύνολό του.

Οι τρεις παράγοντες που ελήφθησαν υπόψη για τη διαμόρφωση της πρότασης της Αρχής, με σκοπό τη διευθέτηση των υπό εξέταση υποθέσεων, είναι ο χρόνος αποπληρωμής, το επιτόκιο και η ισοτιμία μετατροπής. Συγκεκριμένα: Αναφορικά με το χρόνο, παρατηρείται ότι τα περισσότερα δάνεια ήταν ιδιαίτερα μακροπρόθεσμα και δεδομένου ότι δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τη χορήγησή τους, η επέκτασή τους, χωρίς να τεθούν θέματα φυσικών περιορισμών (ηλικία δανειολήπτη), είναι δυνατή, αλλά περιορισμένη.

Το επιτόκιο, επίσης, των δανείων είναι ιδιαίτερα χαμηλό - σήμερα, μάλιστα, το επιτόκιο βάσης είναι αρνητικό - οπότε οι όποιες παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν στο spread της τράπεζας. Το γεγονός ότι τα δάνεια έχουν καταστεί άτοκα είναι και ο λόγος που τα δάνεια πρέπει να παραμείνουν σε ελβετικό φράγκο. Η μετατροπή των δανείων στην παρούσα στιγμή με την αρχική ισοτιμία θα μετέτρεπε τη λογιστική ζημία των καταναλωτών (υπόλοιπο δανείου σε ευρώ) σε πραγματική ζημία των τραπεζών, που, λόγω, όμως, του μεγέθους της θα χρειάζονταν επιπλέον χρηματοδότηση από την Πολιτεία, ενώ τα επιτόκια θα αυξάνονταν για τους καταναλωτές, δεδομένου ότι πλέον τα δάνεια θα μετατρέπονταν σε ευρώ. Με βάση τα παραπάνω, με σκοπό τη συμβιβαστική επίλυση ενός ιδιαίτερα σύνθετου προβλήματος της ελληνικής κοινωνίας, ο Συνήγορος του Καταναλωτή προτείνει:

Για το παρελθόν, υπολογίζεται η πιθανή ζημία του καταναλωτή, συγκρίνοντας τις καταβολές που έχει κάνει έναντι του δανείου σε ελβετικό φράγκο με αυτές που θα είχε κάνει, αν είχε λάβει δάνειο σε ευρώ με το αντίστοιχο επιτόκιο που είχαν τα δάνεια σε ευρώ κατά τη σύναψη της σύμβασης. Το εκάστοτε επιτόκιο σε ευρώ θα λαμβάνεται από τα στατιστικά δεδομένα της Τράπεζας της Ελλάδος. Για τα δάνεια που η αρχική σύμβαση ήταν σε ευρώ και μετατράπηκαν με τροποποίηση της σύμβασης σε ελβετικό φράγκο θα λαμβάνεται υπόψη το επιτόκιο σε ευρώ της αρχικής σύμβασης.

Εφόσον προκύπτει ζημία, το ισόποσο αυτής σε ελβετικό φράγκο θα αφαιρείται από το δάνειο. Το επίμαχο δάνειο θα παραμένει, ως έχει, βάσει της υπάρχουσας σύμβασης σε ελβετικό φράγκο, με τη δόση και το αντίστοιχο επιτόκιο σε ελβετικό φράγκο, όμως, η πληρωμή της δόσης σε ευρώ θα διαχωρίζεται σε δυο μέρη. Ο καταναλωτής θα πληρώνει με σταθερή ισοτιμία 1ευρώ/1,40CHF και η διαφορά που προκύπτει από την πραγματική ισοτιμία θα καλύπτεται από την τράπεζα έως τη λήξη του δανείου.

Η πρόταση αυτή αφορά, βεβαίως, στην περίπτωση που η πραγματική ισοτιμία δεν ξεπερνάει το 1ευρώ/1,40 CHF. Τα πλεονεκτήματα της σχετικής ρύθμισης, όπως σημειώνει η Αρχή, είναι ότι: Λόγω των μηδενικών επιτοκίων σε ελβετικό φράγκο, ο δανειολήπτης αποπληρώνει μόνο κεφάλαιο. Πλέον έχει συγκεκριμένη κλειστή ισοτιμία, οπότε αποφεύγει μελλοντικές μεταβολές και μπορεί να κάνει πιο εύκολα τον οικονομικό του προγραμματισμό. Διατηρεί την ευελιξία, αν επανέλθει η ισοτιμία στο μέλλον σε επιθυμητά επίπεδα, να μετατρέψει το υπόλοιπο του δανείου του σε ευρώ. Αποφεύγει πολυετείς και πολυδάπανους δικαστικούς αγώνες. Σε ό,τι αφορά τα πιστωτικά ιδρύματα:

α) Τα δάνεια παραμένουν ενήμερα, χωρίς να απαιτούνται επιπλέον κεφαλαιακές προβλέψεις. β) Οι όποιες ζημιές είναι σταδιακές, σε βάθος πολλών ετών και εξαρτώνται από την πορεία του ελβετικού φράγκου. γ) Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία τους, μπορούν να προβούν στις αντίστοιχες κινήσεις στην αγορά συναλλάγματος ή παραγώγων, ώστε να μειώσουν περαιτέρω τη ζημία τους.

δ) Μπορούν να ασφαλιστούν έναντι περαιτέρω ενίσχυσης του ελβετικού φράγκου. ε) Επιλύουν ένα πρόβλημα πελάτη τους, που δημιούργησε η πλημμελής προσυμβατική ενημέρωση και αποφεύγουν πολυετείς και πολυδάπανους δικαστικούς αγώνες. Η παραπάνω πρόταση του Συνηγόρου του Καταναλωτή εκτιμάται ότι μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη συμβιβαστική επίλυση των διαφορών στις υποθέσεις με το αντικείμενο αυτό, αλλά και για τη συνολικότερη διαχείριση των συναφών εκκρεμών υποθέσεων από τους εμπλεκόμενους φορείς κατά το λόγο της αρμοδιότητάς τους.

Παράδειγμα Διευκρινίζει η Αρχή ότι τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο λειτουργούν, όπως και τα υπόλοιπα δάνεια. Ο δανειολήπτης μπορεί να καταβάλει το ποσό της δόσης του σε ελβετικό φράγκο είτε την αντιστοιχία σε ευρώ. Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών δεν έχουν εισοδήματα σε ελβετικό φράγκο αναγκαστικά πρέπει να καταβάλουν την αντιστοιχία σε ευρώ. Η ζημία του δανειολήπτη προκύπτει, συνεπώς, από την αύξηση της δόσης του σε ευρώ για την παροχή στην τράπεζα του ποσού της δόσης σε ελβετικό φράγκο.

Παράδειγμα: Η δόση για ένα στεγαστικό δάνειο σε ελβετικό φράγκο καθορίζεται σε 700CHF. Ο καταναλωτής πρέπει να καταβάλει στην τράπεζα 700CHF ή την αντιστοιχία τους σε ευρώ. Αρχικά, η ισοτιμία ήταν 1ευρώ/1,5 CHF και 700 CHF αντιστοιχούσαν σε 466,6 ευρώ ενώ, με την διολίσθηση του ευρώ, διαμορφώθηκε σε 1ευρώ/1,07 CHF με αποτέλεσμα η δόση του να γίνει 654,2 ευρώ δηλαδή να αυξηθεί κατά ποσοστό 40% περίπου. Αν ο καταναλωτής είχε κάποιο εισόδημα σε ελβετικό φράγκο (π.χ. σύνταξη, ενοίκιο) δεν θα είχε καμία ζημία.

Η ζημία των καταναλωτών σήμερα είναι τα επιπλέον ποσά που πληρώνουν, λόγω της μεταβολής της ισοτιμίας. Από την άλλη μεριά, τα επιτόκια των συγκεκριμένων δανείων είναι σχεδόν μηδενικά και η όποια καταβολή ουσιαστικά αυτούσια απομειώνει το κεφάλαιο του δανείου.

www.dikaiologitika.gr