Επιστολή του επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα προς τους κατοίκους της Κω

Ο Στάθης Κυρούσης, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την παροχή ιατρικής φροντίδας και ανθρωπιστικής βοήθειας σε μετανάστες και πρόσφυγες στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, απευθύνει μία επιστολή προς τους κατοίκους της Κω για το θέμα της υποστήριξης των προσφύγων στο νησί.
«Από την αρχή του χρόνου, το νησί της Κω έχει υποδεχτεί 20.435 πρόσφυγες και μετανάστες που φτάνουν μέσω θαλάσσης από την Τουρκία. Πάνω από το 85% αυτών των ανθρώπων προέρχεται από χώρες που πλήττονται από τον πόλεμο, από τη Συρία, το Αφγανιστάν ή το Ιράκ. Φτάνουν στριμωγμένοι σε μικρές φουσκωτές βάρκες με τα παιδιά στην αγκαλιά τους. Χωρίς άλλη επιλογή, αφού τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι παντού κλειστά. Οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν μέρος των 60 εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο που αυτή τη στιγμή έχουν εκτοπιστεί λόγω των πολέμων και των καταστροφών.

Από τον Οκτώβριο του 2014, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουμε φροντίδα στους πρόσφυγες στην Κω. Οι ομάδες μας έχουν τοποθετήσει σκηνές, τουαλέτες, ντους και παρέχουν ιατρική φροντίδα στους ανθρώπους που μένουν στο εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο «Κάπταιν Ηλίας», το μοναδικό μέρος όπου τους επιτρέπεται να διαμείνουν. Αυτός ο ανεπίσημος χώρος μετάβασης φιλοξενεί σήμερα περισσότερους από 600 ανθρώπους, αν και έχει δυνατότητα να φιλοξενήσει το πολύ 200 άτομα με κάποια σχετική αξιοπρέπεια. Είναι ένα μέρος όπου δεν υπάρχει κανείς υπεύθυνος. Ενήλικοι και παιδιά κοιμούνται στο πάτωμα. Όσοι δεν έχουν σκηνές προσπαθούν να βρουν λίγη σκιά κάτω από τους φοίνικες ή φτιάχνουν το δικό τους καταφύγιο με ό,τι υλικά βρίσκουν. Οι ντόπιοι εθελοντές σε συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις έκαναν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να δίνουν καθημερινά ένα πιάτο φαγητό, αλλά δυστυχώς αναγκάστηκαν να σταματήσουν. Όσοι δεν βρίσκουν χώρο στο «Κάπταιν Ηλίας», αναγκάζονται να κοιμούνται έξω στα πάρκα. Άστεγοι, για πολλές νύχτες, χωρίς πρόσβαση σε τουαλέτες και ντους, χωρίς καμία προστασία για τους πιο ευάλωτους όπως είναι τα παιδιά, οι έγκυες και οι ηλικιωμένοι. Η απελπισία και η εξαθλίωση τους βρίσκονται σε κοινή θέα. Οι ομάδες μας το τελευταίο διάστημα προσπαθούν με κάθε δυνατό τρόπο να παρέχουν ιατρική περίθαλψη και υποστήριξη και σε αυτούς τους ανθρώπους που κοιμούνται στα πάρκα και έξω από το αστυνομικό τμήμα.
Όπως ο Μουχάμαντ που μένει με τη γυναίκα του και τα πέντε του παιδιά γύρω από ένα παγκάκι δίπλα από το λιμάνι της Κω.

Μίλησα μαζί του και θα ήθελα να μοιραστώ με εσάς όσα μου είπε:
«Βρισκόμαστε εδώ τρεις μέρες. Είμαστε από τη Συρία, από τη Ράκα. Ήρθαμε από ένα μέρος όπου άνθρωποι αποκεφαλίζουν άλλους ανθρώπους. Γλυτώσαμε από το θάνατο. Για να φτάσουμε σε ένα μέρος όπου δεν υπάρχει τουαλέτα. Σας ορκίζομαι ότι δεν ήρθαμε για να μείνουμε εδώ. Γιατί να επικρατούν αυτές οι συνθήκες; Γιατί δεν μας παραχωρούν μια τουαλέτα; Κοιμόμαστε όλοι στο πάρκο και όποιος είναι πιο γρήγορος προλαβαίνει το παγκάκι. Δεν έχουμε ρούχα. Σας το ορκίζομαι: όταν ήμασταν στη βάρκα έπρεπε να πετάξουμε όλα μας τα πράγματα στη θάλασσα ώστε να μην βυθιστεί. Αν δεν θέλετε να μας βοηθήσετε τουλάχιστον στείλτε μας αλλού. Δεν θέλουμε να μείνουμε εδώ, θέλουμε να φύγουμε. Άλλα κάθε μέρα η κατάσταση χειροτερεύει.»

Οι πρόσφυγες που φτάνουν στην Κω θέλουν απλά να φύγουν όσο πιο γρήγορα γίνεται για να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ωστόσο, είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν στο νησί για το χαρτί της αστυνομίας που θα τους επιτρέψει να πάρουν το πλοίο για την Αθήνα. Όσο περισσότερο περιμένουν τόσο περισσότερο υποφέρουν από την έλλειψη βοήθειας και στέγασης. Αρκετοί είναι αναγκασμένοι να περιμένουν μέχρι και 25 μέρες για να πάρουν το πολυπόθητο χαρτί.
Η Κως έχει μετατραπεί σε τιμωρία για αυτούς τους ανθρώπους. Και μάλιστα πολύ άδικη τιμωρία. Έχοντας ξεφύγει από τον πόλεμο και τη βία, πολλοί σοκάρονται όταν έρχονται αντιμέτωποι με τέτοιες απάνθρωπες συνθήκες στην Ευρώπη. Ωστόσο, το να κοιμηθούν στο πάρκο ή σε ένα βρώμικο στρώμα δεν μπορεί να συγκριθεί σε τίποτα μπροστά στη βία και την ανασφάλεια που έχουν ζήσει στις χώρες τους.

Από τον περασμένο Δεκέμβριο, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα απευθύνουν συνεχείς εκκλήσεις στην κυβέρνηση και στις τοπικές αρχές να οργανώσουν χώρους μετάβασης όπου θα μπορεί να δοθεί η απαραίτητη βοήθεια στους πρόσφυγες που περιμένουν τα χαρτιά τους. Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει καμία ανταπόκριση εκτός από το «Κάπταιν Ηλίας», το οποίο είναι εντελώς ακατάλληλο να φιλοξενήσει τόσους πολλούς ανθρώπους. Στην καρδιά του καλοκαιριού, όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός αφίξεων, η κατάσταση είναι τώρα πιο πολύ από ποτέ απαράδεκτη. Η λύση δεν είναι να εθελοτυφλούμε μπροστά στο πρόβλημα αυτό. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν είναι η προοπτική της ανθρωπιστικής βοήθειας που προσελκύει αυτούς τους ανθρώπους. Φεύγουν από τις χώρες τους για να γλιτώσουν τις ζωές τους. Για να το κατανοήσουμε αυτό δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε τους αριθμούς: παρότι δεν έχει υπάρξει καμία ανταπόκριση από τις αρχές, ο αριθμός των αφίξεων στο νησί συνεχίζει να αυξάνεται. Η Κως βρίσκεται αντιμέτωπη με μία αύξηση 600% στις αφίξεις συγκριτικά με πέρυσι. Η Ιταλία που προσφέρει πολύ καλύτερες συνθήκες υποδοχής, δέχεται λιγότερους ανθρώπους αυτή τη στιγμή από ό,τι η Ελλάδα. Η μόνη συνέπεια αυτής της έλλειψης ανταπόκρισης είναι η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αυξημένη ευπάθεια των προσφύγων και η καταρράκωση της αξιοπρέπειάς τους.

Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να διατεθεί ένας χώρος για να φιλοξενηθούν κατάλληλα αυτοί οι άνθρωποι και να μπορέσει να τους παρασχεθεί ιατρική βοήθεια, ανθρώπινες συνθήκες υγιεινής και φαγητό. Οι νεοαφιχθέντες πρόσφυγες πρέπει να περάσουν από τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, για να λάβουν άμεση ιατρική φροντίδα όσοι από αυτούς τη χρειάζονται αλλά και για να διαγνωσθούν και να αντιμετωπιστούν καταλλήλως οι οποιεσδήποτε ασθένειες, οι περισσότερες εκ των οποίων σχετίζονται με τις κακές συνθήκες διαβίωσης και τις κακουχίες του ταξιδιού. Έχουμε προσφέρει την πλήρη υποστήριξή μας στις αρχές της Κω, έτσι ώστε η παροχή βοήθειας να μην στηρίζεται μόνο στους ήδη περιορισμένους δημόσιους πόρους. Έχουμε επίσης απευθύνει έκκληση στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και στην Ευρωπαϊκή Ένωση να παρέχουν έμπρακτη βοήθεια στις ελληνικές αρχές. Όμως αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς να αναλάβουν ευθύνη οι ίδιες οι αρχές. Ταυτόχρονα, οι κάτοικοι της Κω μπορούν να συνεισφέρουν, δείχνοντας αλληλεγγύη στους πρόσφυγες.

Ας υποδεχτούμε λοιπόν τους πρόσφυγες με ανθρωπιά ώστε η Κως να μείνει στη μνήμη όλων, τουριστών και προσφύγων, για την ομορφιά και τη φιλοξενία της.»

• Από τον Μάρτιο 2015, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν ιατρική περίθαλψη και διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης σε νεοαφιχθέντες πρόσφυγες στην Κω. Από τα μέσα Μαρτίου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν πραγματοποιήσει περισσότερες από 2.500 ιατρικές συνεδρίες και έχουν διανείμει περισσότερα από 20.000 είδη πρώτης ανάγκης. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν επίσης ξεκινήσει τη λειτουργία κινητής ιατρικής μονάδας στα Δωδεκάνησα επισκεπτόμενοι με σκάφος τη Λέρο, Σύμη και Κάλυμνο, όπου καταφθάνουν άνθρωποι από την Τουρκία, έχοντας παράσχει ιατρική φροντίδα σε 300 άτομα από τον Ιούνιο που ξεκίνησε αυτή η δραστηριότητα μέχρι σήμερα. Ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούνται επίσης στη Λέσβο και στην Ειδομένη, στα σύνορα με την ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας).

Χθες το απόγευμα και μετά από παρεμβάσεις κατοίκων της περιοχής στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα για τους μετανάστες-πρόσφυγες, που εγκαταστάθηκαν στο πάρκο της οδού Αλικαρνασσού & Αμερική, επισκεφθήκαμε την περιοχή και συνομιλήσαμε με κατοίκους για το θέμα που έχει προκύψει.

Στο διάστημα αυτό, από όσο φαίνεται, "καταφύγιο" έχουν βρει οι μετανάστες- πρόσφυγες και σε άλλα συνοικιακά δημοτικά πάρκα. Σύμφωνα με μαρτυρίες τους, ερχόμενοι στην χώρα μας για ένα καλύτερο αύριο, όπως οι ίδιοι δηλώνουν, στο διάστημα παραμονής τους στην Κω και μέχρι να πάρουν τα απαραίτητα έγγραφα θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη διαμονή τους.

Αρκετοί από αυτούς δεν έχουν την δυνατότητα να πληρώσουν ξενοδοχείο, αλλά ούτε έχουν σαν επιλογή τους το Κάπτεν Ηλίας ή το Αστυνομικό τμήμα (μόνο το πρωί πηγαίνουν) γιατί θεωρούν πως δεν είναι καθαροί αυτοί οι χώροι και προτιμούν να μένουν στην ύπαιθρο. Όσο αφορά τους κατοίκους της περιοχής δηλώνουν πως καθημερινά τους ζητούν νερό και τουαλέτα και σπάνια κάτι για να φάνε. Δεν είναι επιθετικοί μαζί τους, αλλά το σοβαρό πρόβλημα γι' αυτούς είναι η δυσοσμία (λόγω και των υψηλών θερμοκρασιών είναι εντονότερο το πρόβλημα) του χώρου και γενικότερα το θέμα των κανόνων υγιεινής, εφόσον δεν υπάρχουν τουαλέτες. Σε τηλεφωνική μας επικοινωνία με τον Δήμο για το θέμα αυτό μας ενημέρωσαν πως γνωρίζουν το θέμα όχι μόνο γι' αυτό το πάρκο, αλλά και για τα υπόλοιπα, η πρόθεση τους και οι διαδικασίες οι οποίες προχωράει η δημοτική αρχή είναι η αποχώρηση των ανθρώπων αυτών από τα πάρκα ώστε να ελευθερωθούν και να είναι προς χρήση των πολιτών. Ειδικότερα για το εν λόγω πάρκο στο οποίο υπάρχει και αναψυκτήριο, δρομολογούνται οι διαδικασίες και οι διαγωνισμοί προκειμένου να είναι έτοιμο για να δοθεί προς χρήση στους δημότες και τα παιδιά της Κω, προσθέτοντας μία ακόμη επιλογή παιχνιδιού, ανάπαυσης και χαλάρωσης στο κέντρο της πόλης όπως μας δήλωσαν οι υπεύθυνοι. 

Το έργο για την διαμόρφωσή του χώρου ξεκίνησε το 2010 αλλά σταμάτησε. Τέσσερα χρόνια μετά οι εργασίες από τον δήμο ξεκίνησαν με αποτέλεσμα το έργο σύμφωνα με πληροφορίες, τον επόμενο μήνα (Μαϊο) θα έχει ολοκληρωθεί.

Είναι ένα από τα δύο έργα με αυτεπιστασία, το οποίο συνεχίζει η νέα δημοτική αρχή.

Αυτές τις ημέρες έχουν σταματήσει οι εργασίες λόγω κωλύματος στην διαδικασία των διαγωνισμών για τα υλικά, αλλά και την ολοκλήρωση των εργασιών που αφορούν το μικρό κτίριο που υπάρχει εντός του πάρκου, και το οποίο πιθανότατα να προορίζεται για αναψυκτήριο. Όσον αφορά το εσωτερικό του πάρκου, παγκάκια, νέα φυτά, λουλούδια και γκαζόν έχουν πάρει την θέση των άγριων χόρτων και σκουπιδιών που υπήρχαν μέχρι πρότινος. Άγνωστο παραμένει αν η λεγόμενη "χαβούζα" που άλλοτε είχε χρυσόψαρα θα έρθει στην αρχική μορφή της, όπως επίσης και το πηγάδι που υπάρχει και είναι σφραγισμένο για λόγους ασφαλείας. Ίδωμεν...