Οι ατελείωτες παραλίες, τιρκουάζ νερά, βλάστηση και άφθονα νερά. Τα αρχαία και τα μεσαιωνικά μνημεία καθώς και τα επιβλητικά κτίρια των Ιταλών χαρακτηρίζουν την Κω, το τρίτο σε μέγεθος νησί των Δωδεκανήσων, που απέχει μόλις 4 μίλια από τις τουρκικές ακτές. Η ονομασία «Κως» οφείλεται πιθανότατα στην κόρη του μυθικού βασιλιά Μέροπα, που λεγόταν Κώος.

Είναι η πατρίδα του «πατέρα της ιατρικής» Ιπποκράτη (460-377 π.Χ) και κατοικήθηκε από τους νεολιθικούς χρόνους (5η-4η χιλιετία π.Χ.). Τον 14ο αι. το νησί καταλήφθηκε από τους Ιωαννίτες Ιππότες, οι οποίοι ενίσχυσαν τα παλαιότερα κάστρα και οικοδόμησαν νέες οχυρώσεις. Στην Τουρκοκρατία, το νησί δέχτηκε επιθέσεις από ποικίλους εισβολείς (ιππότες, Βενετούς κλπ.), ενώ κατά την Ιταλοκρατία (1912-1945) χτίστηκαν σπουδαία μνημειακά δημόσια κτίρια. Ενσωματώθηκε επίσημα με την Ελλάδα το 1948. 

Περίπατος στην πόλη
- Στο μεσαιωνικό κάστρο (Κάστρο Νερατζιάς). Βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού σε θέση που πιστεύεται πως είχε οχυρωθεί από τους βυζαντινούς χρόνους (7ο αι.). Ξεχωρίζουν, ο εσωτερικός περίβολος με τους τέσσερις κυκλικούς πύργους στις γωνίες και ο εξωτερικός με τους ογκώδεις προμαχώνες. Οι δύο περίβολοι χωρίζονται επικοινωνούν με μία γέφυρα πάνω από την τάφρο που τους χωρίζει.

- Στην πλατεία Ελευθερίας, που είναι το κέντρο της σύγχρονης πόλης. Περιστοιχίζεται από τρία τεράστια κτίρια, κληρονομιά των Ιταλών: τη δημοτική αγορά, τη λέσχη (επί Ιταλοκρατίας ονομαζόταν Μέγαρο του Φασισμού) και το Αρχαιολογικό Μουσείο (με προϊστορική συλλογή, γλυπτά, αλλά και ψηφιδωτά δάπεδα από τα ρωμαϊκά κτίρια της αρχαίας πόλης), το οποίο έχει χτιστεί κατ’ απομίμηση των ρωμαϊκών θερμών. Στην άκρη της πλατείας βρίσκεται το τζαμί Ντεφτεντάρ.

- Στην αρχαία πόλη η οποία ήταν πρωτεύουσα του νησιού από το 366 π.Χ. Ξεχωρίζουν, η αγορά, ο δωρικός ελληνιστικός ναός, ο βωμός του Διονύσου, το ιερό και η στοά του λιμένος, το ιερό του Ηρακλή, τα λείψανα της βόρεια πλευράς του τείχους, τα ρωμαικά λουτρά, οι πολυτελείς ρωμαϊκές επαύλεις με τα πλούσια ψηφιδωτά δάπεδα, η ρωμαϊκή οικία καθώς και το ρωμαϊκό ωδείο χωρητικότητας 750 ατόμων.

- Στην πλατεία του Πλάτανου ή πλατεία Λότζιας, ένα από τα πιο τουριστικά σημεία της πόλης.

- Στο τζαμί της Λότζιας, που κατασκευάστηκε το 1786 και στους τοίχους του διακρίνονται ενσωματωμένα κομμάτια από αρχαία και μεσαιωνικά μνημεία.

- Στον πλάτανο του Ιπποκράτη, ακριβώς απέναντι από το τζαμί της Λότζιας. Στη σκιά του ο μεγάλος ιατρός δίδασκε τους μαθητές κι εξέταζε τους ασθενείς του, οπότε η ηλικία του δέντρου έχει υπερβεί τα 2.500 χρόνια! Η περιφέρεια του κορμού του ξεπερνά τα 10 μ. και τα γιγαντιαία κλαδιά του σκιάζουν ολόκληρη την πλατεία.

- Στον δρόμο με τους Φοίνικες και τη μεσαιωνική γέφυρα.

- Στο Ασκληπιείο, που βρίσκεται περίπου 3,5 χλμ. Από την πόλης της Κω και ήταν το πιο φημισμένο Ασκληπιείο της Ελλάδας. Κτίστηκε τον 4ο αι. π.Χ., μετά το θάνατο του Ιπποκράτη. Μεταξύ άλλων, αξίζει να δείτε τη στοά, το συγκρότημα ρωμαϊκών θερμών, τον βωμό αφιερωμένο στον Ήλιο, την Ημέρα, την Εκάτη και τον Μαχάονα (γιο του Ασκληπιού), τον ιωνικό ναό του Ασκληπιού, τον μεγάλο δωρικό περίπτερο ναό του Ασκληπιού (170-160 π.Χ.)

Οι παραλίες της Κω
Το νησί διαθέτει πολλές αμμώδεις ακτές εκ των οποίων οι βόρειες είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε ανέμους. Η πλειοψηφία των ακτών έχει αξιοποιηθεί τουριστικά με εύκολη πρόσβαση και παροχή υπηρεσιών. Οι κυριότερες για λουόμενους είναι οι ακόλουθες:

- Στην πόλη της Κω και τα περίχωρα της η παραλία Νομικού-Μπαρμπαγιάννη με άμμο. Πρόκειται για οργανωμένη παραλία με ομπρέλες και ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ, εστιατόρια και μπαρ. Η αμμώδης παραλία Ζουρούδη είναι οργανωμένη με ομπρέλες και ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ, μπαρ και δυνατή μουσική. Η παραλία του Ναυτικού Ομίλου με λεπτή άμμο είναι βραβευμένη με γαλάζια σημαία της Ε.Ε. Ο Μύλος με λευκή ψιλή άμμο είναι επίσης βραβευμένη παραλία με γαλάζια σημαία της Ε.Ε. Υπάρχει παραλιακό μπαρ με δυνατή μουσική και συχνά ζωντανές εμφανίσεις μουσικών συγκροτημάτων.

- Η παραλία Λάμπη, κοντά στην πόλη της Κω, αρχικά με πέτρες και κατόπιν με ψιλή άμμο συνήθως με κύμα.

- Το Καρνάγιο, σε ήσυχη τοποθεσία με ψιλή άμμο και ρηχή θάλασσα.

- Το Ψαλίδι, νότια της πόλης της Κω, με πέτρες είναι ιδανική για ψαροντούφεκο. Υπάρχουν εστιατόρια και ταβέρνες.

- Η παραλία του Αγίου Φωκά, στα νοτιοανατολικά του νησιού, βρίσκεται σε ήσυχη τοποθεσία με μαύρη άμμο και απότομο βάθος.

- Η παραλία "Εσπερίδες" με χοντρή άμμο και βότσαλα βρίσκεται επίσης στο νότο τμήμα του νησιού, σε ήσυχη τοποθεσία.

- Οι Θέρμες βρίσκονται σε περιβάλλον απόκρημνων βράχων με απότομο βάθος. Εκεί θα βρείτε ζεστά ιαματικά λουτρά.

- Στη βόρεια πλευρά του νησιού θα βρείτε τις παραλίες Τιγκάκι με λευκή άμμο και ρηχή θάλασσα, βραβευμένη με γαλάζια σημαία της Ε.Ε. Είναι οργανωμένη με ομπρέλες και ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ, εστιατόρια, ταβέρνες και μπαρ. Είναι ιδανική για wind-surfing.

- Η παραλία Μαρμάρι με ψιλή άμμο και ρηχή θάλασσα είναι επίσης βραβευμένη με γαλάζια σημαία της Ε.Ε. Εκεί θα βρείτε παραλιακές ταβέρνες.

- Στην παραλία "Ταμ-Ταμ" πριν το Μαστιχάρι έχει ψιλή άμμο. Είναι οργανωμένη παραλία με ομπρέλες, ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ και είναι ιδανική για wind-surfing.

- Στην παραλία Λημνιώνας με την ψιλή λευκή άμμο η θάλασσα είναι συνήθως κυματώδης.

- Στη νότια πλευρά του νησιού μπορείτε να κολυμπήσετε:

- Στην παραλία Καρδάμαινα με ψιλή άμμο και ρηχή θάλασσα. Είναι οργανωμένη παραλία με ομπρέλες και ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ, εστιατόρια και μπαρ.
- Στη περιοχή του Κέφαλου θα συναντήσετε τις παραλίες Sunny beach, Marcos beach και Paradise beach με ψιλή ξανθή άμμο. Όλες οι παραλίες διαθέτουν ομπρέλες και ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ, εστιατόρια και μπαρ.

- Στην ίδια περιοχή βρίσκεται η παραλία Camel σε κόλπο με βράχια και λευκή άμμο. Υπάρχουν παραλιακά μπαράκια.

- Στο Καμάρι η παραλία είναι στρωμένη με άμμο και πέτρες. Μπορείτε να κάνετε θαλάσσια σπορ και να επισκεφτείτε μια από τις παραλιακές ταβέρνες.

- Η παραλία του Αγίου Θεολόγου με τη λευκή άμμο είναι ιδανική για ψαροντούφεκο.

reader.gr/

Η Μαρία Πρεβενά γεννήθηκε στην Αίγυπτο και ήλθε στην Κω το 1968 σε ηλικία 26 ετών δημιουργώντας μια υπέροχη οικογένεια με δύο εξαιρετικά παιδιά και εγγόνια.

Άνθρωπος της ανιδιοτελούς προσφοράς και της αγάπης, ιδιαίτερα προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο (αρετές που μετέδωσε και στα παιδιά της), τίμησε με τη ζωή και τη στάση της το Ιατρικό λειτούργημα.

Μια ευγενική, γλυκιά και καλοσυνάτη μορφή.

Τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρήθηκε με προβλήματα υγείας, έχοντας πάντα στο πλευρό της τα αγαπημένα της παιδιά Στέργο και Ευθύμιο και όλη την οικογένειά της.

«Έφυγε» ήρεμα και αθόρυβα απόψε το βράδυ στο Νοσοκομείο Κω με το χαμόγελο στα χείλη κοιτώντας τα παιδιά της.

Το «τελευταίο αντίο» στην Μαρία Πρεβενά-Χατζηστέργου θα είναι την Παρασκευή (η ακριβής ώρα θα ανακοινωθεί κι από εδώ).

Τα ειλικρινή μας ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ στην αγαπημένη οικογένειά της (κ. Θεόφιλε, Στέργο, Ευθύμιε κουράγιο!!)

(Η φωτό είναι από πρόσφατη ανάρτηση του φίλου Ευθύμιου εκφράζοντάς της την αγάπη του για τη γιορτή της Μητέρας

aegeanews.gr 

(1ο από 3 κείμενα για την παγκόσμια μέρα περιβάλλοντος: 5η Ιουνίου 2018)

Α. Στο νησί μας παράγεται πολύς πλούτος. Ο πλούτος και ο έρωτας, λένε δεν κρύβονται! Μόνο που αυτά τα πράγματα δεν είναι για όλους! Φέτος εντάχθηκαν στην τουριστική τοπική βιομηχανία κατά τους πιο μέτριους υπολογισμούς μας 3000 νέες κλίνες 5 αστέρων. Η ανάπτυξη αυτή δεν σημαίνει και πλούτο για την κοινωνία. Το αντίθετο, μπορεί να σημαίνει και φτώχια! Φτώχια που σηματοδοτείται από την μη αύξηση της αμοιβής εργασίας στα ξενοδοχεία, την μη αύξηση των δημοτικών εσόδων από τον τουρισμό, από την πίεση και την υποβάθμιση λόγω υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων (ιδιαίτερα στο νερό), την γήρανση και την ανεπάρκεια στις τοπικές δημόσιες και δημοτικές υποδομές που έχουν φτάσει στα όρια τους χωρίς ο Δήμος (και Κυβέρνηση) να έχει την ικανότητα να τις βελτιώσει και να τις επεκτείνει.

Ο πίνακας καθρεφτίζει την κατάσταση φτώχειας και πλούτου που ζούμε. Φαίνεται ότι ενώ την περίοδο 2010 – 2015 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 47,7%, η ταξιδιωτική κίνηση κατά 57,3% η δαπάνη ανά ταξιδιώτη-τουρίστα μειώθηκε κατά 6,1%! Το 2016 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 1,00 δισ. ευρώ ή 7,0% σε σύγκριση με το 2015 ενώ η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 16,0% η δαπάνη ανά ταξιδιώτη μειώθηκε ακόμη περισσότερο κατά 11,30%!!!

Το 2017 η βελτίωση των μεγεθών συνεχίστηκε σε αριθμούς .

Για την Κω τα επίσημα στοιχεία μιλούν για αντίστοιχες αυξήσεις το 2017 σε αντίθεση με το 2016 που είχαμε μειώσεις αφίξεων, εισπράξεων και κερδών! το βασικό στοιχείο είναι οι εισπράξεις από τον τουρισμό είναι πολύ χαμηλές και η κατά κεφαλή δαπάνη των τουριστών μας πολύ χαμηλότερη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια! Περισσότερος άλλα φτωχότερος κόσμος μας επισκέπτεται! Το τουριστικό μας προϊόν δεν είναι ανταγωνιστικό. Δεν έχει μεγάλη προστιθέμενη αξία και αυτό επηρεάζει τις τιμές. Στηριζόμαστε στην ποσότητα και όχι στην ποιότητα! Καμία βελτίωση δεν καταγράφτηκε στα έσοδα του στην εμπορική κίνηση, στις αμοιβές και στα του Δήμου μας. Η Περιφέρεια και Δήμος ας ξεκινήσουν την στοιχειοθέτηση δικών τους στατιστικών στοιχείων για να μπορέσουν να χαράξουν τοπική πολιτική για τον τουρισμό. Δυστυχώς αρκούνται στην παρουσία τους στις …τουριστικές εκθέσεις!

Τουρισμός: Η μεγάλη ύβρις στο ερώτημα που οφείλεται η χαμηλή δαπάνη ανά ταξιδιώτη και η πτώση της οικονομικής ευρωστίας των τουριστών μας η απάντηση είναι μία: στην κυριαρχία των all inclusive καταλυμάτων στην τουριστική αγορά και στην οικονομική κρίση που έχει μειώσει τα εισοδήματα των ταξιδιωτών. Δυστυχώς, παρά τη γενική παραδοχή, ότι αυτού του είδους (all inclusive τουρισμός συνεισφέρει ελάχιστα στην πραγματική οικονομία, όχι μόνο δεν λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό του (π.χ. με την κήρυξη της Κω ως τουριστικά κορεσμένης για τη δημιουργία νέων καταλυμάτων all inclusive) αλλά διατηρείται η επιχορήγηση της δημιουργίας τους και με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ! Η δημιουργία νέων κλινών οδηγεί στην υπερπροσφορά κλινών. Ο νόμος προσφοράς-ζήτησης αναγκάζει τα 5* να πουλούν all inclusive υπηρεσίες πιο φθηνά από ενοικιαζόμενα δωμάτια! Ακολουθει ως φυσική συνέπεια η υπερεκμετάλλευση της εργασίας, η ληστεία των φυσικών μας πόρων και η σπατάλη δημοσίων πόρων! Το αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου οικονομικού παραλογισμού που είναι συνέπεια της κυριαρχίας των δυνάμεων της αγοράς και της απουσίας της πολιτικής ως ρυθμιστικής κοινωνικής δύναμης είναι ότι μέχρι τον Ιανουάριο του 2018 υπάρχουν στο υπουργείο Τουρισμού 40 φάκελοι που αφορούν την δημιουργία ξενοδοχείων 5 αστέρων, κέντρων spa, γκολφ και συνεδριακών κέντρων και υπερπολυτελών τουριστικών κατοικιών με δυναμικότητα 25.000 κλινών, προϋπολογισμού 180 εκατ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος), ενώ ο τομέας του τουρισμού σημειώνει υψηλά ποσοστά ανάπτυξης και την περίοδο της κρίσης, καταγράφει έναν από τους υψηλότερους δείκτες μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (53,8%). Επιπλέον, πρώτες στη λίστα, με τον μεγαλύτερο αριθμό μεγαλοοφειλετών (800 επιχειρήσεις) και οφειλών άνω των 300.000 ευρώ η καθεμία βρίσκονται επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους καταλυμάτων και εστίασης. Το ίδιο και στην Κω!!! από τα στοιχεία μας (Συμπαράταξη Ελπίδας) το 90% των ΠΟΕ στον Δήμο οφείλεται στον ίδιο κλάδο και μάλιστα πάνω από 60% στον ξενοδοχειακό τομέα! Μάλιστα αφήνοντας απ έξω την διαφυγή δημοτικών εσόδων από τέλη λόγω μη αντιστοίχισης επιφανειών των ξενοδοχείων με τα πραγματικά του τετραγωνικά μέτρα που και σήμερα είναι κραυγαλέα.
Ελάχιστη (και αρνητική) είναι η συμβολή του τουριστικού κλάδου και στην απασχόληση και στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Η κυριαρχία της εποχικότητας συνδυάζεται με τη ανασφάλιστη και κακοπληρωμένη εργασία και τις άθλιες εργασιακές σχέσεις. Παρά την αύξηση ταξιδιωτών και εισπράξεων, η απασχόληση στον κλάδο αυξήθηκε κατά μόλις 9%. Επιπλέον τα ποσοστά απασχόλησης στον κλάδο κατόχων μεταπτυχιακών ή πτυχιούχων Α.Ε.Ι. είναι 0,5% και 12,5% αντίστοιχα στο σύνολο των απασχολουμένων όταν στη μεταποίηση τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 2% και 18,9%.
Β. Η ανατροπή της πορείας μετατροπής της χώρας σε φθηνό τουριστικό θέρετρο και γηροκομείο της Ευρώπης, η προστασία των φυσικών πόρων και η ευημερία του τοπικού πληθυσμού έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση τη διατύπωση ενός προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης.

---Είναι θεμελιακά ΑΡΝΗΤΙΚΗ η δεξιά στροφή του ΣΥΡΙΖΑ. Η ευθύνη των 3 τοπικών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ είναι τεράστια καθώς η αφωνία τους πληρώνεται από τον τόπο και την κοινωνία.

---Είναι ΑΡΝΗΤΙΚΟ που ο Δήμος του νησιού μας δεν παίζει τον πολιτικό του ρόλο αφού η Δημοτική Αρχή δεν θίγει τα κακώς κείμενα. Αρκείται στο ρόλο του παρατηρητή και της διευκόλυνσης των διαδικασιών της ελεύθερης αγοράς έχοντας ξεχάσει τον παρεμβατικό και ρυθμιστικό ρόλο της. Η νέα περίοδος Κυρίτση, δυστυχώς στερείται του εκσυγχρονιστικού πνεύματος διαχείρισης των τοπικών υποθέσεων της προηγούμενης περιόδου του. Έχει χρόνο, όλοι εχουμε χρόνο να ξεφυγουμε από το τέλμα της εποχής αρκεί να επιδιώξουμε κατάλληλες αλλαγές.

Ν. Μυλωνάς (δημοτικός σύμβουλος)

Στην ομάδα εργασίας συμμετείχαν 25 μαθητές και μαθήτριες που καθοδηγούνταν από 2 εκπαιδευτικούς. Το πρόγραμμα περιλάμβανε σαββατιάτικες συναντήσεις των μαθητών/τριών με τους εκπαιδευτικούς σε αρχαιολογικούς χώρους ή διάφορα σημεία του νησιού, απ’ όπου ξεκινούσε η περιήγηση.

Είχαμε τη δυνατότητα να επισκεφθούμε και να μιλήσουμε για την ιστορία του Κάστρου της Νερατζιάς, του Επαρχείου, της Πολεμικής Προβλήτας, του Εκκλησιαστικού συγκροτήματος του Ευαγγελισμού (σημερινό συγκρότημα του Μητροπολιτικού Παρεκκλησίου στην πλατεία Μητροπόλεως), των κτιρίων της Ιταλοκρατίας (πρώην Ξενοδοχείο Gelsomino, Πύλη Αγίου Νικολάου, Συγκρότημα Αίγλης, Αρχαιολογικό Μουσείο, Κεντρικό Κτίριο Τραπέζης Πειραιώς – π. Αγροτικής), των 3 μεταβυζαντινών ναϊδρίων μπροστά από τον κεντρικό αρχαιολογικό χώρο (Παναγία Γοργοϋπήκοος, Άγιος Γεώργιος Αρρεναγωγείου, Άγιος Ιωάννης Ναύκληρος), τα ερείπια της Βασιλικής του Λιμένος και του Βαπτιστηρίου της, το ναΐδριο της Παναγίας Κατεβατής, τα ερείπια του προσεισμικού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Νικολάου, το Ρωμαϊκό Ωδείο Κω (Θεατράκι), το Βαπτιστήριο Ιωάννου Προδρόμου-7 Βήματα, τον Ρωμαιοκαθολικό Ναό Τιμίου Σταυρού & Αμνού του Θεού, τα ερείπια των Βαπτιστηρίων στις Βασιλικές Α και Β του δυτικού Αρχαιολογικού Χώρου, το Νυμφαίο – Βεσπασιανή, τα μουσουλμανικά Τεμένη Ντεφτερντάρ (στην Πλατεία Ελευθερίας της Κω) και Λότζια (στον Πλάτανο του Ιπποκράτη).

Η τελευταία περιηγητική συνάντηση της ομάδας του πολιτιστικού μας προγράμματος έγινε στο Παλαιό Πυλί, τον Μυστρά της Δωδεκανήσου όπως συνηθίζεται να λέγεται μιας και τα κάστρα, οι πύργοι, οι βίγλες, τα παλιά μοναστήρια και τα ξωκλήσια, όλα τους φτιαγμένα από τον 10ο αιώνα και εντεύθεν καλά κρατούν…

Στην τελευταία συνάντησή μας, οι περισσότεροι από την ομάδα μας (μαθητές, εκπαιδευτικοί και συνοδοί γονείς) επισκεφτήκαμε το Παλαιό Πυλί για πρώτη φορά. Η συνάντησή μας είχε οριστεί για τις 11.00 το πρωί του Σαββάτου 26 Μαΐου 2018, στο κεντρικό Μοναστήρι της Υπαπαντής, το επονομαζόμενο «Παναγία των Καστριανών». Εκεί μας περίμενε ο δεσπότης μας, ο Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου π. Ναθαναήλ μαζί με ένα επιτελείο από συνεργάτες του, με τους οποίους προσπαθούν να κρατούν ζωντανά όλα αυτά τα προσκυνήματα, να τα συντηρούν και να τα φροντίζουν. Πρόκειται για την οικολογική ομάδα «Μαύροι Λύκοι της Κω».

Ο Σεβασμιώτατος μας υποδέχθηκε με κεράσματα. Μας οδήγησε στο Καθολικό[1] της Μονής όπου μας διηγήθηκε με λίγα λόγια το ιστορικό:

«Κατά το έτος 1079 ή στις αρχές του 1080 ο όσιος Χριστόδουλος ο Λατρινός, ο ιδρυτής της Μονής του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου της Πάτμου, πέρασε από τη Στρόβιλο της Μ. Ασίας στο νησί της Κω μετά από πρόσκληση του Κώου μοναχού Αρσενίου Σκηνούρη. Η πρόσκληση είχε σκοπό την καλύτερη οργάνωση του ήδη ανεπτυγμένου μοναχισμού στο νησί. Με την άφιξή του ο όσιος Χριστόδουλος εγκαταστάθηκε στην οχυρωμένη ορεινή τοποθεσία που σήμερα ονομάζουμε Παλαιό Πυλί, το οποίο έχει εγκαταλειφθεί από του κατοίκους του από τον 19ο αιώνα, οι οποίοι μετακινήθηκαν στο σημερινό Πυλί και στο Αμανιού.

Ο Όσιος γρήγορα ίδρυσε μοναστήρι και οικοδόμησε, ως καθολικό, τον ιερό ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου, ο οποίος έλαβε την επωνυμία «των Καστριανών» λόγῳ του κάστρου που περιέβαλε το Πυλί. Σύντομα το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, χάρη στις προσπάθειες του Οσίου, αλλά και του εύπορου μοναχού Αρσενίου Σκηνούρη, ο οποίος είχε διαθέσει σε αυτό και σε άλλα μοναστικά ιδρύματα που οικοδόμησε στην Κω μεγάλο μέρος της πατρικής του περιουσίας.

Ο όσιος Χριστόδουλος παρέμεινε στο νησί μέχρι το 1088, όταν αντήλλαξε τις κτήσεις της Παναγίας των Καστριανών και κτήματα στη Λέρο που του είχε παραχωρήσει ο Αρσένιος Σκηνούρης, με την Πάτμο, η οποία τότε ήταν σχεδόν ακατοίκητη. Στο αρχείο της Μονής της Πάτμου σώζονται αρκετά σχετικά έγγραφα, κάποια από τα οποία είναι αυτοκρατορικά χρυσόβουλα, μεγάλης επιστημονικής και ιστορικής αξίας, υπογεγραμμένα από τους αυτοκράτορες Νικηφόρο Γ΄ Βοτανειάτη και Αλέξιο Κομνηνό, τα οποία αναφέρονται σε αυτά τα γεγονότα απευθυνόμενα στο μοναχό Αρσένιο Σκηνούρη και στον όσιο Χριστόδουλο. Από τη μονή της Παναγίας των Καστριανών σώζεται ο ιερός ναός, ο οποίος πανηγυρίζει κατά την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου».

Κατόπιν ο δεσπότης μας, μας έδειξε με φακό και κατάλληλους ειδικούς φωτισμούς τις λεπτομέρειες των τοιχογραφιών του ναού, τοιχογραφίες που είναι φτιαγμένες σε διάφορα στρώματα (πάνω στις παλιότερες στρωνόταν σοβάς με την τεχνική του «φρέσκου»[2] για να εικονισθούν νέες παραστάσεις),

μας αποκάλυψε το «σύνθρονο» στο Ιερό Βήμα (την περίοδο πριν την εικονομαχία, δεν υπήρχε το τέμπλο/εικονοστάσι στις Εκκλησίες, ούτε δεσποτικός θρόνος στα δεξιά του ναού και η θέση του Επισκόπου ήταν στο κέντρο μιας «κερκίδας» πίσω από την Αγία Τράπεζα.

Από εκεί ο Αρχιερέας πήρε το όνομα «Επίσκοπος» διότι χρέος του ήταν (και είναι) να επισκοπεί την τάξη στην Εκκλησία, την κατήχηση των πιστών, την σωστή τέλεση των εκκλησιαστικών ακολουθιών και την αποφυγή αιρετικών διδασκαλιών. Ο όρος «δεσπότης» άρχισε να χρησιμοποιείται κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, για λόγους περισσότερο πολιτειακούς σε σχέση με τους Οθωμανούς κατακτητές και όχι για θρησκευτικούς.

Ο Σεβασμιώτατος μας έδειξε τις μεταβολές που είχε το κτίριο του ναού στους αιώνες, ενώ στον περίβολο της Μονής μας εξήγησε, παρά τον σημερινό ερειπιώνα, το ρόλο και τη σημασία κάθε χώρου στη Μονή.

Τέλος, μας φιλοξένησε για λίγο στο πρόσφατα αναστηλωμένο «Αρχονταρίκι» της Μονής όπου μας κέρασε κρύο νερό και γλυκό. Κατόπιν μας μίλησε για το Κάστρο του Πυλίου για το οποίο αναχωρήσαμε μετά από λίγο παίρνοντας από τα χέρια του ο καθένας και η καθεμιά μας από ένα λευκό καπέλο «τζόκεϋ» ως ευλογία ή αναμνηστικό, γιατί ο ήλιος είχε αρχίσει να κάνει έντονη την παρουσία του…

Κυριολεκτικά, πρόκειται για την πιο θεαματική από τις συναντήσεις/επισκέψεις μας στο πλαίσιο του προγράμματός μας.

Η ομορφιά και η ιστορία μας σαγήνεψαν. Και χωρίς ενδοιασμούς θα μπορούσαμε να μιλήσουμε όλοι/ες μας για τα αισθήματα θαυμασμού και υπερηφάνειας που μας κατέκλυσαν σχετικά με την πολιτιστική παράδοση του νησιού μας. Διότι όπως κατέληξε ο δεσπότης μας στη συνάντησή μας, «πολιτισμός είναι το νόημα της ζωής που έχουμε στην καθημερινότητά μας. Κι αυτό το νόημα ζωής, είναι πιο έντονο και πιο ζωντανό όταν υπάρχει θρησκευτική πίστη. Η πίστη είναι αυτή που έκανε τόσους ανθρώπους να φτιάξουν αυτά τα αριστουργήματα που θαυμάζουμε σήμερα». Και απευθυνόμενος στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς της παρέας μας κατέληξε: «διατηρώντας την πίστη και την παράδοση μέσα στις οικογένειές σας και μέσα στο σχολείο σας φυτεύετε πολύτιμο σπόρο για όλη την κοινωνία μας. Ο καρπός του σπόρου δεν θα είναι μόνο η αγάπη στο πολιτισμό των προγόνων μας, αλλά θα είναι η αγάπη και η ορμή των παιδιών για πραγματική ζωή και δημιουργία. Να ζουν με χαρά και δημιουργικότητα, συνεχίζοντας την παράδοση και φτιάχνοντας νέο πολιτισμό».

Ανηφορίζαμε το δύσβατο μονοπάτι του Κάστρου και σκεφτόμασταν μια τελευταία αποστροφή από τα λόγια του δεσπότη: «Τα μοναστήρια αυτά, στο Παλαιό Πυλί, μπορεί να φτιάχτηκαν τον 11ο αιώνα, εντούτοις άνθισαν υπό συνθήκες πολύ δύσκολες οικονομικά, αιώνες αργότερα. Σε μια παρηκμασμένη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, λίγο πριν το ιστορικό της τέλος, αλλά και κατόπιν, ήρθε μια άλλη σπουδαία εποχή του πολιτισμού μας, έκδηλη στις τοιχογραφίες, στη ναοδομία και στη χρήση απλών και πανέμορφων οικοδομικών υλικών. Σε χρόνια οικονομικής κατάρρευσης ή σε χρόνια Οθωμανικής κατάκτησης. Είναι αυτονόητο ότι σήμερα, υπό συνθήκες οικονομικής δυσκολίας, πρέπει να ενεργήσουμε και εμείς ανάλογα, για τις ζωές μας, για τις ζωές των παιδιών μας, για τον τόπο μας. Να μάθουμε να αξιοποιούμε τα πάντα και να δίνουμε αξία στο λιτό και το απέριττο». Μάθημα πολιτικής οικονομίας από έναν ιερωμένο.

Υ. Γ. Ένα από τα στιγμιότυπα του προγράμματος που εντυπώθηκε στη μνήμη όλων: βρισκόμαστε μέσα στο λιοπύρι, στις αρχές Μαΐου στον δυτικό αρχαιολογικό χώρο της Κω. Κατάκοποι αλλά και πλήρεις από παραστάσεις, ετοιμαζόμαστε να αποχωρήσουμε, όταν ομάδα ανδρών τουριστών, χωρίς συνοδό ή ξεναγό εισέρχεται στον αρχαιολογικό χώρο. Οι άνδρες ήταν γυμνοί στο επάνω μέρος του σώματός τους. Η αρχαιοφύλακας, ενώπιον όλων τους ζήτησε στην αγγλική γλώσσα να φορέσουν μπλούζες. Στις ενστάσεις των τουριστών, τους απάντησε επιτακτικά ότι βρίσκονταν σε χώρο με ιδιαίτερο θρησκευτικό, ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον και έπρεπε να δείξουν τον ανάλογο σεβασμό. Μάθημα ενδυματολογικού κώδικα, προς όλους μας.

Υ. Γ. 2: Οι φωτογραφίες του άρθρου είναι όλες από τα κινητά των παιδιών, εκτός από αυτές που εικονίζουν το εσωτερικό του Καθολικού της Μονής των Καστριανών και τις τοιχογραφίες, τις οποίες μας παραχώρησε πολύ ευγενικά ο συνάδελφος Θανάσης Μουστάκης.

[1] «Καθολικό» ονομάζεται ο κεντρικός ναός ενός μοναστηριού.

[2] η τεχνική της νωπογραφίας ή φρεσκογραφίας (επειδή στην τοιχογραφία για να διατηρηθούν περισσότερο τα χρώματα, τα απλώνουν στον τοίχο όσο αυτός ακόμα είναι υγρός, νωπός, φρέσκος, δροσερός). Η τεχνική «φρέσκο» συναντάται ακόμη και στην αρχαία Κνωσσό.