Το παραδοσιακό έθιμο της λαγάνας πρωταγωνιστεί στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Στο Cooking with Fey μαθαίνουμε την πιο γευστική συνταγή.
Το παραδοσιακό έθιμο της λαγάνας πάντα πρωταγωνιστεί στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Ποιά είναι άραγε η ιστορία της που χάνεται στους αιώνες;
Η λαγάνα είναι ο άρτος (ψωμί) που φτιάχνεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα μόνο μια μέρα του χρόνου. Την Καθαρή Δευτέρα. Το όνομά της έχει ρίζες από το αρχαίο ελληνικό "λάγανον". Πρόκειται για πλακωτή ζύμη που παρασκευάζεται από αλεύρι και νερό. Αυτό σηματοδοτεί την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Σε πολλά κείμενα της αρχαιότητας, η λαγάνα αναφέρεται ως έδεσμα. Ένα από αυτά είναι οι Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη. Εκεί, αναφέρεται η φράση λαγάνα πέττετται δηλαδή λαγάνες γίνονται.Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως "Το γλύκισμα των φτωχών".
Η ονομασία της "Καθαρά" προέρχεται από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, μέχρι την ημέρα της κάθαρσης. Εν συνεχεία τα κρεμούσαν στη θέση τους κι εκεί παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Εκείνη την ημέρα εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο, έστρωναν κάτω στη γη κι έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά, όπως χαλβά, ελιές, ταραμά.
Σύμφωνα με μια θεωρία, η λαγάνα παρομοιάζεται με τον άρτο που κατανάλωσαν οι Ισραηλίτες κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο, από τότε και μέχρι που ο Χριστός ευλόγησε τον ένζυμο άρτο. Τα αρτοποιεία μένουν ανοικτά τη συγκεκριμένη μέρα, σε αντίθεση με τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα. Αυτό συμβαίνει αποκλειστικά για την παρασκευή και διάθεση της νόστιμης λαγάνας.
Ακολουθεί η συνταγή από το Cooking with Fey αποκλειστικά για το klik.gr!
Yλικά για την λαγάνα
1/2 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
1 κουταλάκι αλάτι
1 ποτήρι νερό χλιαρό
5 κουταλιές σούπας ελαιόλαδο
1 φακελάκι μαγιά σε σκόνη
Σουσάμι
2 μεγάλες μελιτζάνες φλασκες
1/2 φλυτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο
1 κουταλιά σούπας ξύδι
1 κουταλάκι του γλυκού Σκόρδο σκόνη
1/2 κουταλάκι του γλυκού Αλάτι
1 κουταλάκι του γλυκού πάπρικα καπνιστή
μαϊντανό
Φωτεινή Γίτσα (Cooking with Fey)
Η λαγάνα είναι αζύμωτο ψωμί που παρασκευάζεται δηλαδή χωρίς προζύμι και είναι ένα από τα πλέον συνυφασμένα με την Καθαρά Δευτέρα εδέσματα, μαζί με τον ταραμά, τις ελιές και τον χαλβά.
Σύμφωνα με το dogma.gr, που επικαλείται σχετικό κείμενο της Μαρίας Γκιουδφέση (Βοϊακή γή, Μάρτιος-Απρίλιος 2003, τεύχος αριθ.182), η λαγάνα έχει το σχήμα της«κυρα-Σαρακοστής» και παριστάνει, σύμφωνα με την παράδοση, μια γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι και δεν έχει στόμα λόγω της νηστείας. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας. Το έθιμο αυτό συνηθιζόταν για να μπορούν οι πιστοί να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο λοιπόν έκοβαν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.
Όπως η ίδια αναφέρει, έναν τέτοιο πρόχειρο άρτο (σ.σ. αζύμωτο) χρησιμοποίησαν και οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.
eleftherostypos.gr