H Ελλάδα θα μπορούσε να εξοικονομήσει 800 εκατ. ευρώ, αν κάνει χρήση της δυνατότητας δανεισμού της από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) στο πλαίσιο του σχετικού μηχανισμού του που ενεργοποιήθηκε σήμερα και είναι διαθέσιμος για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, δήλωσε ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup μέσω βιντεοδιάσκεψης, ο Ρέγκλινγκ είπε ότι ο ESM παρέχει τη δυνατότητα χορήγησης πιστωτικής γραμμής ύψους 2% του ΑΕΠ για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, η οποία δεν είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθεί.

Στην περίπτωση, είπε, που δοθεί το δάνειο, η Ελλάδα θα έπαιρνε το ποσό των 3,7 δισ. ευρώ για μία 10ετία και με τα σημερινά επιτόκια στη δευτερογενή αγορά θα μπορούσε να εξοικονομήσει 800 εκατ. ευρώ, καθώς ο ESM δανείζεται με περίπου μηδενικό επιτόκιο.

Το Συμβούλιο των Διοικητών του ESM, που αποτελείται από τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης, υπέγραψε σήμερα τον μηχανισμό χορήγησης των δανείων (ESM Pandemic Crisis Support), ο οποίος θα είναι διαθέσιμος έως το τέλος του 2022 για όσες χώρες θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν.

Ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, δήλωσε ότι υπήρξε συμφωνία για την εφαρμογή του προγράμματος SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ύψους 100 δισ. ευρώ, για τη στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων, ενώ ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πάολο Τζεντιλόνι, σημείωσε ότι απομένει η υπογραφή από τις χώρες - μέλη των εγγυήσεων που πρέπει να δοθούν, ώστε να δανεισθεί η Κομισιόν από τις αγορές το παραπάνω ποσό.

 
Το Eurogroup ενημερώθηκε και για την πορεία όσον αφορά το πρόγραμμα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 200 δισ. ευρώ, ενώ έγινε συζήτηση και για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το Σχέδιο Ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Όπως είπε ο Σεντένο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει την πρότασή της για το Ταμείο Ανάκαμψης στα τέλη του μήνα και τόνισε ότι η συζήτηση που έγινε στο Eurogroup θα τη βοηθήσει. Ο πρόεδρος του Eurogroup είπε ακόμη ότι υπήρξε ευρεία συναίνεση πως το σχέδιο ανάκαμψης θα πρέπει να αποτελέσει μέσο για τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Την αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) μέσω της, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, πρόσβασης όλων των χωρών της ευρωζώνης στα 410 δισ. ευρώ που διαθέτει αναμένεται να αποφασίσει αύριο το Εurogroup, σύμφωνα με τον πρόεδρό του, Μάριο Σεντένο.

Οπως επισήμανε το Σάββατο ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, με δεδομένες τις αντιδράσεις ορισμένων χωρών (Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Αυστρία) στην έκδοση κοινού χρέους (κορονο-ομόλογου), το ζητούμενο είναι να φτάσουμε άμεσα σε μια συναινετική απόφαση, που είναι η πρόσβαση στα κεφάλαια του ΕSM. Στο πλαίσιο αυτό παρέπεμψε τη συζήτηση για το κορονο-ομόλογο σε δεύτερη φάση, όταν θα εξεταστεί το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας.

Οροι

Σύμφωνα με το σχέδιο πρόσβασης στους πόρους του ΕSM, κάθε χώρα θα μπορεί να αντλήσει δάνεια ύψους 2% του ΑΕΠ της. Στην περίπτωση της Ελλάδας με ένα ΑΕΠ της τάξης των περίπου 200 δισ. ευρώ θα μπορούσε να ζητήσει δάνεια ύψους 4 δισ. ευρώ. Σχετικά με τις προϋποθέσεις, ο κ. Σεντένο ανέφερε ότι θα υπάρξει μια μορφή αιρεσιμότητας στη χορήγηση των δανείων, ωστόσο διευκρίνισε ότι τα δάνεια δεν θα συνοδεύονται από Μνημόνια. Πρόθεσή μας δεν είναι να στιγματίσουμε χώρες, ούτε να επιβαρύνουμε την οικονομική κρίση με μια κοινωνική κρίση, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Για το θέμα αυτό ο επικεφαλής του ΕSM, Κλάους Ρέγκλινγκ, έχει δηλώσει τις προηγούμενες μέρες ότι δεν θα υπάρχουν πρόσθετοι όροι για τα δάνεια πέραν της υπάρχουσας δέσμευσης για σεβασμό του γενικού πλαισίου παρακολούθησης της οικονομίας των χωρών από την Ε.Ε. Αυτό που αναφέρουν στις Βρυξέλλες είναι ότι η αιρεσιμότητα θα έχει να κάνει με τη χρήση των δανείων, η οποία θα περιορίζεται αυστηρά σε χρηματοδότηση δράσεων που θα έχουν να κάνουν με τους τομείς της Υγείας, αλλά και την ανάκαμψη της οικονομίας.

Ναι μεν αλλά…

Αναφορικά με τη στάση ενδιαφερομένων, υπέρ της αξιοποίησης των πόρων του ΕSM, αλλά ως πρώτο βήμα και χωρίς όρους για τα κράτη-μέλη που θα κάνουν χρήση, τάχθηκε ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, η χώρα του οποίου πλήττεται καίρια από τις επιπτώσεις του κορονοϊού στην οικονομία. Ειδικότερα, σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική σελίδα της γερμανικής εφημερίδας «Frankfurter Allgemeine Zeitung», υποστηρίζει ότι η Ευρώπη χρειάζεται ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ και πως ο ΕSM είναι μόνο ένα πρώτο βήμα, το οποίο δεν πρέπει να συνδεθεί με όρους. Η Ευρώπη θα πρέπει να ενεργήσει με αυστηρή αλληλεγγύη και χρειάζεται μεσοπρόθεσμα έναν νέο μηχανισμό αμοιβαιοποίησης των χρεών, είπε, προσθέτοντας ότι ο ιός δεν σταματά στα σύνορα, τότε ούτε οι μηχανισμοί χρηματοδότησης πρέπει να το κάνουν αυτό. «Η Ευρώπη δεν πρέπει να αντιδράσει όπως στη χρηματοπιστωτική ή τραπεζική κρίση του 2008 με μια (αυστηρή) πολιτική λιτότητας, αλλά μέσω της αποφασιστικής δράσης και ακόμη πιο φιλόδοξων μέτρων», τόνισε.

Επιπλέον μέτρα

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην αυριανή συνεδρίαση του Εurogroup θα συζητηθούν επίσης και άλλα μέτρα, όπως η πρόταση της Κομισιόν για άντληση 100 δισ. ευρώ, που θα δοθεί στα κράτη-μέλη προκειμένου να συγκρατηθεί η ανεργία, αλλά και η πρόταση του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να αυξηθούν οι χορηγήσεις προς τις ΜμΕ κατά 200 δισ. ευρώ.

Αναφορικά με το πρώτο μέτρο, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη-μέλη τη θέσπιση ενός μέσου αλληλεγγύης για να βοηθηθούν οι εργαζόμενοι να διατηρήσουν τα εισοδήματά τους και οι επιχειρήσεις να επιβιώσουν. Θα ζητηθούν από τα κράτη-μέλη εγγυήσεις χρέους ύψους 25 δισ. ευρώ, προκειμένου στη συνέχεια να συγκεντρωθεί μέσω μόχλευσης στις αγορές το ποσό των 100 δισ. ευρώ. Το χρηματοδοτικό αυτό μέσο, που θα ονομάζεται SURE, θα παρέχει κατόπιν αιτήματος των κρατών-μελών δάνεια για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Η κοινοτική πρωτοβουλία θα υποστηρίξει συστήματα μερικής ανεργίας και παρόμοια μέτρα για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας, τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολούμενους από τον κίνδυνο απόλυσης και απώλειας εισοδήματος. Οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων ή να αναστείλουν συνολικά την εργασία, με τη στήριξη του εισοδήματος που παρέχεται από το κράτος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα λάβουν αναπλήρωση εισοδήματος για την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Τα δάνεια θα έχουν διάρκεια 10 ετών με δυνατότητα επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής.

Μέσω ΕΤΕπ

Εξαιρετικά σημαντικός μπορεί να αποδειχθεί ο ενισχυμένος ρόλος της ΕΤΕπ, η οποία μπορεί να αυξήσει κατά 40 δισ. ευρώ τα δάνεια για τη στήριξη των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.

Επιπλέον, την Παρασκευή το Δ.Σ. της ΕΤΕπ συζήτησε τη σύσταση ενός ευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ, το οποίο μέσω μόχλευσης μπορεί να αντλήσει από τις αγορές μέχρι 200 δισ. ευρώ, τα οποία θα διατεθούν στις ΜμΕ ως δάνεια επενδυτικού σκοπού. Η πρόταση αναμένεται να εγκριθεί αύριο από το Εurogroup. Σε άρθρο της στη γερμανική εφημερίδα «Die Welt», η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάνει λόγο για ένα σχέδιο Μάρσαλ για την Ευρώπη, με τη χρησιμοποίηση του προϋπολογισμού της Ε.Ε. ως εργαλείου αλληλεγγύης. Οπως είπε, η Ευρώπη σύντομα θα ανακάμψει και πάλι και τα πολλά δισεκατομμύρια τα οποία πρέπει να επενδυθούν σήμερα για να αποφευχθεί μια μεγαλύτερη καταστροφή θα ενώσουν γενεές.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης στήριξαν ευρέως σήμερα την ιδέα να καταστεί δυνατή μια προληπτική γραμμή πίστωσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), με κάθε χώρα να μπορεί να αντλεί έως και 2% του ΑΕΠ της από τον Μηχανισμό, με στόχο να βοηθηθούν οι χώρες να ανταπεξέλθουν τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας του κορονοϊού.

Μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup μέσω τηλεδιάσκεψης, ο πρόεδρός του Μάριο Σεντένο δήλωσε ότι υπάρχει ευρεία στήριξη για τη χρήση προληπτικών μέσων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), όπως η πιστωτική γραμμή με ενισχυμένους όρους (Enhanced Conditions Credit Line, ECCL), που θα προσφέρουν πρόσθετη γραμμή άμυνας για το ευρώ και θα λειτουργήσουν ως δικλείδα ασφαλείας για την προστασία από την κρίση σε εξέλιξη που προκαλεί η πανδημία του κορονοϊού.

Ενίσχυση των επιχειρήσεων στο 13% του ΑΕΠ
Ο κ. Σεντένο είπε ότι μετά το Eurogroup που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα, το συνολικό ποσό των δημοσιονομικών μέτρων σε εθνικό επίπεδο σχεδόν διπλασιάστηκε στο 2% του ΑΕΠ και η παροχή ρευστότητας για επιχειρήσεις και εργαζόμενους αυξήθηκε στο 13% του ΑΕΠ από το 10%.

Σημείωσε επίσης ότι ελήφθησαν συντονισμένα μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που συμπληρώνουν τις εθνικές προσπάθειες, προσθέτοντας ότι ξεκίνησε η συζήτηση για την προώθηση νέων μορφών στήριξης με στόχο την ισχυρότερη διαχείριση της κρίσης και την προετοιμασία του εδάφους για την ανάκαμψη της οικονομίας.

«Σήμερα συζητήσαμε τα περαιτέρω πιθανά βήματα με την ειδική πρωτοβουλία του ESM για τον κορονοϊό, τη παροχή ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και την προσπάθεια της Επιτροπής να βρει νέους τρόπους, χρησιμοποιώντας το άρθρο 122.2 για να στηρίξει τις θέσεις εργασίας σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση», δήλωσε ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι. Τα μέτρα αυτά, πρόσθεσε, θα υλοποιηθούν σύντομα.

Δυνατότητα για δάνεια 410 δισ. ευρώ
Ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ τόνισε ότι ο ESM έχει εμπειρία στην αντιμετώπιση κρίσεων, προσθέτοντας ότι έχει δυνατότητα να χορηγήσει δάνεια ύψους 410 δισεκ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 3,4% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης. «Μεταξύ των υφιστάμενων εργαλείων μας, η προληπτική πιστωτική γραμμή είναι το καταλληλότερο μέσο απάντησης στην πρόκληση του κορονοϊού, ιδιαίτερα η ECCL», σημείωσε.

Μία τέτοια προληπτική πιστωτική γραμμή, είπε, θα ήταν διαθέσιμη για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, αλλά «επαφίεται σε κάθε κράτος μέλος να αποφασίσει αν θέλει να υποβάλει σχετικό αίτημα ή όχι». Η βασική υπόθεση κάθε πιστωτικής γραμμής, πρόσθεσε, είναι ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει τα χρήματα που θα είναι διαθέσιμα. «Τα διαθέσιμα κεφάλαια θα μπορούσαν να ανέλθουν στο 2% του ΑΕΠ της χώρας. Αυτό θα μπορούσε να προσαρμοστεί πιθανόν, εν όψει της μεγάλης εξάπλωσης του κορονοϊού και του οικονομικού αντίκτυπου. Αν μια πιστωτική γραμμή χρησιμοποιηθεί, τα κεφάλαια θα χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση της άμεσης υγειονομικής και οικονομικής απάντησης στην κρίση. Σε αυτή θα εστιάσουν οι όροι μας», εξήγησε ο επικεφαλής του ESM.

Το «χαλαρό» δανειακό πρόγραμμα του 2020, που δεν θα ξεπερνά τα 9 δισ. ευρώ, που ανακοινώνεται σήμερα, αλλά και η πρόωρη εισροή της δόσης των 767 εκατ. ευρώ από ANFA (ήρθε την Παρασκευή ενώ αναμενόταν στις αρχές Ιανουαρίου) είναι δείγματα της συνεχούς βελτίωσης του προφίλ της ελληνικής οικονομίας από τους εταίρους και δανειστές και τις αγορές.

Ειδικά η δόση των 650 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων (τα υπόλοιπα 117 εκατ. ευρώ είναι κέρδος από το επιτοκιακό πέναλτι για το δάνειο του 2012 για επαναγορά ομολόγων) ήρθε νωρίτερα μετά από συνεννόηση με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) με όφελος και των δύο πλευρών.

Όλοι κερδισμένοι
Με δεδομένο ότι τα χρήματα αυτά που διαχειρίζεται ο ESM μένοντας σε κάποια ευρωπαϊκή τράπεζα «χρεώνονταν» με αρνητικά επιτόκια με ζημιά του Μηχανισμού, η συμφωνία ήταν η εξής: Αφού οι διαδικασίες των εθνικών Κοινοβουλίων για την έγκριση της εκταμίευσης της δόσης προς την Ελλάδα είχαν ολοκληρωθεί αποφασίστηκε να συντμηθεί το κομμάτι που ήθελε μια τυπική έγκριση και από το Δ.Σ. του ESM.

Με τη μεταβίβαση των χρημάτων στον ειδικό λογαριασμό της Τραπέζης της Ελλάδας, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας γλιτώνει τα αρνητικά επιτόκια, ενώ από την άλλη μεριά η Ελλάδα θα ισοσκελίσει τα αρνητικά επιτόκια που θα πληρώσει στην ΤτΕ μέσω του γενναίου μερίσματος που καταβάλλει η κεντρική τράπεζα προς το Δημόσιο το πρώτο τρίμηνο του χρόνου.

Σε δεύτερη ανάγνωση, η αλλαγή στάσης του ESM, ο οποίος ενημέρωνε με μακροσκελείς ανακοινώσεις για την εκταμίευση κάθε ποσού προς τη χώρα, δείχνει ότι πλέον οι εκταμιεύσεις ποσών προς την Ελλάδα θεωρούνται κάτι κανονικό και δεν χρήζουν ιδιαίτερης δημοσιότητας.

Προγραμματισμός
Το δανειακό πρόγραμμα για το 2020 που αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα ο ΟΔΔΗΧ μέχρι και το μεσημέρι λαμβάνει υπ’ όψιν του και το αστάθμητο των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών για τον επόμενο χρόνο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να ανακοινωθεί δανεισμός από 4 έως και 9 δισ. ευρώ μέσα σε τέσσερις εκδόσεις ομολόγων. Ετσι η Ελλάδα θα κρατήσει επαφή με τις διεθνείς αγορές σε όλη τη διάρκεια του έτους (ανάλογα βέβαια και με το κλίμα), στοχεύοντας και στην περαιτέρω εξομάλυνση της καμπύλης των αποδόσεων σε μεγαλύτερης διάρκειας τίτλους.

Το στοίχημα του ΟΔΔΗΧ για το 2020 είναι να κάνει μία τουλάχιστον επιτυχημένη έκδοση τίτλου με διάρκεια μεγαλύτερη από αυτή στην οποία έχει ρυθμιστεί το ελληνικό χρέος από το καλοκαίρι του 2018. Ως γνωστόν, η ρύθμιση του χρέους ισχύει ως το 2032. Αν εκδοθεί το 2020 ένα 15ετές ομόλογο από την Ελλάδα, αυτό θα εξοφληθεί κανονικά το 2035. Συνεπώς, αν όλα πάνε καλά με την έκδοση αλλά και την πορεία του ομολόγου αυτού στη δευτερογενή αγορά τίτλων, αυτό θα πιστοποιήσει ότι οι αγορές έχουν πάψει πλέον να φοβούνται την Ελλάδα και μπορούν να τη δανείζουν για όλες τις διάρκειες.

Αλλαγή κλίματος
Στο μεταξύ, σε διπλή αναβάθμιση της οικονομίας από τη βαθμίδα Β+ στη βαθμίδα ΒΒ προχώρησε χθες ο -σχετικά άγνωστος- ιαπωνικός οίκος αξιολόγηση R&I, τονίζοντας ότι η ελληνική οικονομία αναμένεται να συνεχίσει την ισχυρή της πορεία. Αν και ο συγκεκριμένος οίκος δεν ανήκει στους τέσσερις μεγάλους -Fitch, S&P, Moody’s, DBRS-, τους οποίους και λαμβάνει υπόψη η ΕΚΤ στις αποφάσεις της (και άρα έχουν σημασία για το πότε η Ελλάδα θα ανέβει στο τρένο του QE), ωστόσο η κίνησή του αποτελεί ένα σημαντικό σήμα για τις αγορές και την επενδυτική εμπιστοσύνη.

Σε ανακοίνωσή του ο υπουργός Οικονομικών τόνιζε πως, παρότι ο συγκεκριμένος οίκος δεν είναι επιλέξιμος οίκος αξιολόγησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB eligible), το γεγονός ότι η εν λόγω αναβάθμιση δίνεται 8 μήνες μετά την αμέσως προηγούμενη από τον ίδιο οίκο (Απρίλιος 2019), καθώς και το ότι το νέο rating είναι το υψηλότερο συγκριτικά με όλων των άλλων οίκων και μόλις 2 βαθμίδες πίσω από το investment grade status (ΒΒΒ-), είναι ενδεικτικό της αλλαγής κλίματος για την ελληνική οικονομία.

Η αλλαγή αυτή της στάσης και μάλιστα από έναν «συντηρητικό» οίκο αξιολόγησης ήρθε ως αποτέλεσμα της διασφάλισης της πολιτικής σταθερότητας μετά τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές και την εφαρμογή μίας συνεκτικής και ολοκληρωμένης οικονομικής πολιτικής. «Το υπουργείο Οικονομικών, με τον ΟΔΔΗΧ, συνεχίζει τη βήμα βήμα την αποκατάσταση της κανονικότητας», κατέληγε η ανακοίνωση του υπουργού Οικονομικών.

Από την έντυπη έκδοση