Ο συγγενής καταρράκτης, που αποτελεί σημαντική αιτία τύφλωσης των παιδιών, εμφανίζεται είτε εκ γενετής, είτε λίγο μετά

Επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Κίνα ανέπτυξαν μια νέα αποτελεσματικότερη μέθοδο για την αντιμετώπιση του συγγενούς ή παιδικού καταρράκτη, η οποία βασίζεται στη χρήση βλαστικών κυττάρων του ίδιου του ασθενούς.

Η τεχνική, που -αντί να αντικαθιστά- αναγεννά τον φακό του ματιού, δοκιμάσθηκε με επιτυχία σε ζώα και μικρά παιδιά.΄Εχει, εκτός από βελτιωμένα αποτελέσματα, και λιγότερες παρενέργειες. Είναι η πρώτη φορά που αναγεννάται όλος ο φακός του ματιού. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα μέχρι σήμερα στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής.

Ο συγγενής καταρράκτης, που αποτελεί σημαντική αιτία τύφλωσης των παιδιών, εμφανίζεται είτε εκ γενετής, είτε λίγο μετά. Η συμβατική θεραπεία του σήμερα γίνεται με την χειρουργική αφαίρεση του θολωμένου φακού του ματιού και την αντικατάστασή του με ένα τεχνητό φακό. Η μέθοδος αυτή όμως μπορεί να έχει παρενέργειες, όπως πρόκληση φλεγμονής, καταστροφή κυττάρων και παρατεταμένη διάρκεια ανάρρωσης.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Κανγκ Ζανγκ, διευθυντή του Ινστιτούτου Γενωμικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Ντιέγκο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικο "Nature", απομόνωσαν ενδογενή επιθηλιακά βλαστικά και προγονικά κύτταρα του φακού. Στη συνέχεια, κάνοντας πολύ μικρότερη τομή από ό,τι με την παραδοσιακή μέθοδο (ενάμισι χιλιοστού αντί έξι), αφαίρεσαν χειρουργικά τον δυσλειτουργικό φακό και αναγέννησαν ένα νέο φακό σε πειραματόζωα (κουνέλια και μαϊμούδες), καθώς και σε 12 παιδιά ηλικίας έως δύο ετών.

Τα παιδιά ανάρρωσαν μέσα σε ένα μήνα, με λιγότερες επιπλοκές, ενώ η διαφάνεια του φακού τους βελτιώθηκε πολύ περισσότερο σε σχέση με 25 άλλα παιδιά που -για λόγους σύγκρισης- έκαναν τη συμβατική χειρουργική θεραπεία. Στα τελευταία, εμφανίστηκε συχνότερα μεταχειρουργική φλεγμονή, υπέρταση στο μάτι και νέα θόλωση του φακού του ματιού.

Η πρωτοποριακή τεχνική δοκιμάσθηκε αρχικά σε παιδιά, επειδή σε αυτά τα επιθηλιακά βλαστικά κύτταρά τους είναι πιο νεανικά και πιο ικανά να αναγεννήσουν τον φακό. Όμως οι ερευνητές δήλωσαν ότι ήδη προσπαθούν να εφαρμόσουν την αναγέννηση του φακού με βλαστοκύτταρα και στις πολύ πιο συχνές περιπτώσεις καταρράκτη προχωρημένης ηλικίας, την κύρια αιτία τύφλωσης διεθνώς (πάνω από το 50%) - κάτι που αναμένεται να είναι πιο δύσκολο.

Περισσότεροι από 20 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι τυφλοί εξαιτίας του καταρράκτη. Παρά τις προόδους στη θεραπεία του καταρράκτη, αρκετοί ηλικιωμένοι δεν βλέπουν καλά μετά την επέμβαση και πρέπει να φοράνε γυαλιά για να οδηγήσουν ή να διαβάσουν ένα βιβλίο. Οι ερευνητές αισιοδοξούν ότι τα βλαστοκύτταρα μπορεί μελλοντικά να αξιοποιηθούν για τη θεραπεία και άλλων παθήσεων, όπως της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και του γλαυκώματος.

Κερατοειδείς χιτώνες (και όχι μόνο) δημιουργήθηκαν στο εργαστήριο

Εξάλλου, σε μια συναφή εξέλιξη που θυμίζει επιστημονική φαντασία και δημοσιεύθηκε στο ίδιο περιοδικό, ερευνητές από την Ιαπωνία και τη Βρετανία με επικεφαλής τον Κότζι Νισίντα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Οζάκα, παρουσίασαν μια μέθοδο που χρησιμοποιεί επίσης βλαστοκύτταρα για να αναγεννήσει διαφόρους τύπους ιστού των ματιών (κερατοειδικού χιτώνα, επιπεφυκότα, φακου και αμφιβληστροειδούς). Στην ουσία, αναδημιουργήθηκαν μάτια στο εργαστήριο, έτοιμα προς μεταμόσχευση.

Οι δοκιμές σε τυφλά ζώα με κερατοειδική τύφλωση έδειξαν ότι ήταν δυνατό να αποκατασταθεί η όρασή τους. Οι ερευνητές πήραν επιθηλιακά κύτταρα κερατοειδούς από ανθρώπους ασθενείς, τα καλλιέργησαν στο εργαστήριο και τα μεταμόσχευσαν στα μάτια τυφλών κουνελιών, αναγεννώντας έτσι το μπροστινό μέρος του ματιού των ζώων.

Η τεχνική δίνει ελπίδες για μελλοντικές μεταμοσχεύσεις ματιών, που δεν θα απορρίπτονται από το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς. Οι ερευνητές θεωρούν ότι άνοιξε ο δρόμος για να κάνουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, με στόχο να αποκαταστήσουν την όρασή τους. Όμως, θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια και αν ποτέ αναπτυχθεί όντως μια τέτοια αναγεννητική θεραπεία, αναμένεται να είναι πολύ ακριβή.

protothema.gr

Τα πειράματα με ποντίκια που είχαν καταρράκτη λόγω ηλικίας και κληρονομικότητας, έδειξαν ότι όσα έκαναν θεραπεία με σταγόνες, μέσα σε τέσσερις εβδομάδες εμφάνιζαν αισθητή βελτίωση και οι φακοί των ματιών τους είχαν καθαρίσει σε μεγάλο βαθμό

Σταγόνες που χορηγήθηκαν σε ποντίκια, διέλυσαν τον καταρράκτη από τα μάτια τους, ανακοίνωσαν επιστήμονες στις ΗΠΑ. Είναι η δεύτερη έρευνα φέτος που χρησιμοποιεί οφθαλμικές σταγόνες από στεροειδή για να θεραπεύσει καταρράκτες σε πειραματόζωα (η πρώτη ήταν σε σκύλους).

Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι πλησιάζει η εποχή που οι άνθρωποι θα καθαρίζουν το «σύννεφο» του καταρράκτη από τα μάτια τους μόνο με ειδικές σταγόνες, οι οποίες θα διαλύουν στους φακούς τις αφύσικες συσσωματώσεις ορισμένων πρωτεϊνών (των κρυσταλλινών CRYAA και CRYAB), που ευθύνονται για το πρόβλημα.

Πάνω από τους μισούς ανθρώπους άνω των 70 ετών έχουν καταρράκτη και αναγκάζονται να καταφύγουν στην χειρουργική αφαίρεση. Σε 20 εκατομμύρια υπολογίζονται οι άνθρωποι παγκοσμίως, κυρίως σε φτωχές χώρες, που έχουν τυφλωθεί και από τα δύο μάτια εξαιτίας του καταρράκτη.

Για επερχόμενη «αλλαγή-ορόσημο στη θεραπεία του καταρράκτη», έκανε λόγο ο βιολόγος Ρόι Κουίνλαν του Πανεπιστημίου του Ντέραμ, σύμφωνα με το "Science", όπου έγινε η σχετική δημοσίευση με επικεφαλής τον βιοχημικό Τζέισον Γκεστβίκι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Φρανσίσκο.

«Χρειάζονται δεκαετίες για να φθάσει ο καταρράκτης να αναπτυχθεί, συνεπώς αν μπορεί κανείς να τον θεραπεύσει με λίγες σταγόνες μέσα σε μερικές μόνο εβδομάδες, τότε αυτό θα είναι εκπληκτικό» πρόσθεσε ο Κουίνλαν.

Τα πειράματα με ποντίκια που είχαν καταρράκτη λόγω ηλικίας και κληρονομικότητας, έδειξαν ότι όσα έκαναν θεραπεία με σταγόνες, μέσα σε τέσσερις εβδομάδες εμφάνιζαν αισθητή βελτίωση και οι φακοί των ματιών τους είχαν καθαρίσει σε μεγάλο βαθμό.

Όμως ο φακός του ανθρώπινου ματιού διαφέρει από εκείνους του ποντικού και του σκύλου και επιπλέον οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει τον βιολογικό μηχανισμό που επιτρέπει στις σταγόνες από στεροειδή να καθαρίζουν τον φακό στα μάτια των πειραματόζωων. Συνεπώς θα χρεαιστεί ακόμη χρόνος, εωσότου αρχίσουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, κάτι που ίσως συμβεί το 2016. Η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας ViewPoint κατέχει την πατέντα για εμπορική αξιοποίηση της μεθόδου και ήδη σχεδιάζει νέες κλινικές δοκιμές σε ζώα.

protothema.gr

Πρωτοποριακές οφθαλμικές σταγόνες, που δοκιμάσθηκαν σε πειραματόζωα (κουνέλια και σκύλους), συρρίκνωσαν με επιτυχία τον καταρράκτη στα μάτια τους.

Το επίτευγμα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη ενός φαρμάκου σε μορφή κολλύριου, το οποίο θα θεραπεύει ή και θα προλαμβάνει τον καταρράκτη, καθιστώντας έτσι περιττή την χειρουργική αφαίρεσή του με συμβατική μέθοδο ή με λέιζερ.

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Κίνα, με επικεφαλής τον οφθαλμίατρο Κανγκ Ζανγκ και τη μοριακή βιολόγο Λινγκ Ζάο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Ντιέγκο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το «Science», δήλωσαν ότι είναι ακόμη πρόωρο να μιλήσει κανείς για μια νέου τύπου μη επεμβατική αντιμετώπιση του καταρράκτη, καθώς θα πρέπει να προηγηθούν νέες μελέτες σε ζώα και σε ανθρώπους.

Οι καταρράκτες σχηματίζονται, όταν θολώνουν οι φακοί των ματιών, κάτι που συμβαίνει συχνά εξαιτίας της συγκόλλησης των ειδικών πρωτεϊνών (των κρυσταλλινών) που δημιουργούν τους φακούς. Πρόκειται για μια πολύ συνηθισμένη πάθηση διεθνώς, από την οποία πάσχουν πολλά εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως ηλικιωμένοι.

Λόγω της σταδιακής γήρανσης του παγκόσμιου πληθυσμού, μέσα στην επόμενη εικοσαετία αναμένεται να διπλασιασθεί ο αριθμός των χειρουργικών επεμβάσεων για τη θεραπεία και μερικές φορές για την πλήρη αφαίρεση των δυσλειτουργικών φακών, που προς το παρόν αποτελεί την μοναδική θεραπεία της νόσου.

Οι ερευνητές στις ΗΠΑ εστίασαν τις προσπάθειές τους στο να βρουν ένα τρόπο να αποφεύγεται η συγκόλληση των πρωτεϊνών των φακών, η οποία προκαλεί τη θόλωση των τελευταίων. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια ουσία, τη λανοστερόλη, η οποία μπορεί να εμποδίσει τη δημιουργία του καταρράκτη.
Οι σταγόνες, που περιέχουν λανοστερόλη, δοκιμάσθηκαν σε κουνέλια και γέρικα σκυλιά με καταρράκτη λόγω ηλικίας.

Μετά από έξι εβδομάδες θεραπείας, υπήρξε σημαντική βελτίωση στα μάτια των ζώων, καθώς οι φακοί τους έγιναν πιο διαυγείς και η «κουρτίνα» του καταρράκτη μειώθηκε σε μέγεθος. Παραμένει ακόμη άγνωστος ο βιολογικός μηχανισμός που επιτρέπει αυτή τη βελτίωση.

Με την πάροδο των ετών, ο φακός του ματιού γίνεται σταδιακά πιο σκληρός. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι ο φακός να θολώνει και να εμφανίζεται ο καταρράκτης.

Ο καταρράκτης εμποδίζει να φτάσει αρκετό φως στον αμφιβληστροειδή κι έτσι η όραση είναι θολή.

Ο καταρράκτης δεν πονά και ανιχνεύεται συνήθως από τον οφθαλμίατρο κατά τη διάρκεια μιας τυπικής εξέτασης.

Στις εικόνες που ακολουθούν, μπορείτε να δείτε πώς αλλοιώνεται σταδιακά η όραση στα άτομα με καταρράκτη.

Οι ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων πολιτειών, μετέτρεψαν τους καταρράκτες του Νιαγάρα σε… παγόβουνα.

Οι επισκέπτες που συρρέουν προκειμένου να θαυμάσουν το μεγαλειώδες φυσικό τοπίο, είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα θέαμα σπάνιας ομορφιάς, καθώς τα νερά των καταρρακτών είχαν –κυριολεκτικά- παγώσει.