Η αείμνηστη Ε. Πρωτονοταρίου-Δεϊλάκη ξεκίνησε το 1958 την ανασκαφική έρευνα του ιερού φέρνοντας στο φως μεγάλο τμήμα του. Από το 2007 έως το 2014, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας πραγματοποίησε σταδιακά στο Ασκληπιείο εργασίες ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου, αποτύπωση και τεκμηρίωση των αρχιτεκτονικών καταλοίπων, καθώς και μικρές δοκιμαστικές τομές για τη διασαφήνιση των πορισμάτων της παλαιότερης έρευνας. 


Το Σεπτέμβριο του 2015 ολοκληρώθηκε η πρώτη περίοδος του συστηματικού ανασκαφικού προγράμματος της ΕΦΑ Κορινθίας, υπό τη διεύθυνση του Προϊσταμένου της Κωνσταντίνου Κίσσα, καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας, με τη συμμετοχή του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Torsten Mattern από το Πανεπιστήμιο του Trier της Γερμανίας. 

Η κύρια φάση του ιερού τοποθετείται στο β΄ μισό του 2ου αι. π.Χ. Στο κεντρικό Δωμάτιο Β είχε αποκαλυφθεί ενεπίγραφο βάθρο, πάνω στο οποίο έστεκε σύνταγμα ακρόλιθων αγαλμάτων του Ασκληπιού και της Υγείας, που φιλοτεχνήθηκαν από τον Αθηναίο γλύπτη Άτταλο την περίοδο κατά την οποία ιερατικά καθήκοντα ασκούσε ο Θηρίλαος, γιος του Ηρωίδα. Ο θεός αποδιδόταν καθιστός σε μέγεθος τριπλάσιο του φυσικού, ενώ η θυγατέρα του έστεκε όρθια δίπλα του, σε διπλάσιο του φυσικού μέγεθος. Το κέντρο της αίθουσας καταλάμβανε ψηφιδωτό δάπεδο με γεωμετρικά σχήματα, πλοχμούς, ταινίες και μαιάνδρους.


Στο Δωμάτιο Α, βόρεια του προηγούμενου, αποκαλύφθηκε βάθρο στο οποίο αρχικά έστεκαν δύο χάλκινα αγάλματα που αντικαταστάθηκαν αργότερα από ένα λίθινο. Μπροστά στο βάθρο είχε τοποθετηθεί μαρμάρινη τράπεζα προσφορών με πόδια που απολήγουν σε λεοντοπόδαρα.

Το Δωμάτιο Γ, νότια του Δωματίου Β, παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς δεν διαθέτει κατώφλι εισόδου ή κάποια άλλη σχετική διαμόρφωση, αλλά αντίθετα στο βορειοανατολικό του άκρο σχηματίζεται παράθυρο, καθιστώντας δυσερμήνευτη προς το παρόν τη λειτουργία του στο πλαίσιο του Ασκληπιείου. 

Έμπροσθεν των ανωτέρω δωματίων αναπτύσσεται περιστύλιο ιωνικού ρυθμού και υπαίθρια αυλή, τα οποία ωστόσο στο παρελθόν είχαν ερευνηθεί αποσπασματικά. 


Κατά τη διάρκεια της φετινής ανασκαφικής περιόδου, διαπιστώθηκε ότι το περιστύλιο έχει κάτοψη σχήματος «Π» με μετακιόνιο διάστημα 2.30 μ. Επιπλέον, επιβεβαιώθηκε η πορεία των τοίχων του περιστυλίου και της υπαίθριας αυλής και αποκαλύφθηκε ότι η είσοδος στο ιερό επιτυγχανόταν από τα ανατολικά μέσω ράμπας. Δευτερεύουσα είσοδος υπήρχε στα βόρεια, κατά μήκος του αντίστοιχου τοίχου της αυλής. 

Από την μέχρι στιγμής ανάλυση των δεδομένων της παλαιάς ανασκαφής, των δοκιμαστικών τομών και των καθαρισμών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας αλλά και της φετινής, πρώτης περιόδου της συστηματικής ανασκαφής διαπιστώνονται στο Ασκληπιείο αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις. Η αρχική φάση του ιερού, που ήταν πολύ μικρότερο σε μέγεθος, χρονολογείται στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. Η κύρια φάση του Ασκληπιείου, στο β΄ μισό του 2ου αι. π.Χ., χαρακτηρίζεται από την πλήρη ανακατασκευή της κεντρικής αίθουσας και την τοποθέτηση των λατρευτικών αγαλμάτων, τη λειτουργία του βορείου δωματίου ως εστιατορίου και την κατασκευή του ιωνικού περιστυλίου. Σε αυτή τη φάση, οι τοίχοι των δωματίων αλλά και του περιστυλίου ήταν επιχρισμένοι με κονίαμα ποικίλων χρωμάτων ενώ εντυπωσιακή ήταν και η πήλινη σίμη με τις πολύχρωμες λεοντοκέφαλες υδρορροές. 

Το ιερό καταστρέφεται, πιθανώς από σεισμό, στο β΄ μισό του 1ου αι. μ.Χ. και όταν ανακατασκευάζεται, μετατρέπεται σε χώρο αυτοκρατορικής λατρείας με επίκεντρο το βόρειο δωμάτιο, όπου τοποθετούνται δύο λατρευτικά αγάλματα αυτοκρατόρων και μαρμάρινη τράπεζα προσφορών. 


Αξίζει ιδιαιτέρως να σημειωθεί, ότι η χρήση του χώρου ανιχνεύεται ήδη από τη Μεσοελλαδική και την Υστεροελλαδική περίοδο, ενώ κατά τη διάρκεια της παλαιάς ανασκαφής εντοπίστηκαν τμήματα κατασκευών που χρονολογούνται περί τα τέλη του 7ου-αρχές του 6ου αι. π.Χ.

e-typos.com

Δύο σημαντικές έρευνες στη Λακωνία, στο Ξηροκάμπι και στις Αμύκλες έκλεισαν για φέτος, έχοντας δώσει εξαιρετικής σημασίας ευρήματα. 

Χωρίς επιχορηγήσεις, χωρίς πόρους, χωρίς βοήθεια, οι Ελληνες αρχαιολόγοι συνεχίζουν με επιμονή, επιστημοσύνη και αγάπη, μέσω των συστηματικών ανασκαφών που διεξάγουν, να φέρνουν στο φως σημαντικά στοιχεία για το παρελθόν και την Ιστορία της χώρας μας.

Στην πεδιάδα της Σπάρτης, στον λόφο του Αγίου Βασιλείου, κοντά στο χωριό Ξηροκάμπι, ανασκάπτεται από την επίτιμη έφορο Αδαμαντία Βασιλογάμβρου και τους συνεργάτες της ένα νέο μυκηναϊκό ανάκτορο, το μοναδικό που έχει εντοπιστεί στη Λακωνία. Στις έρευνες, που ξεκίνησαν το 2009, έχουν εντοπισθεί πολλές πινακίδες της Γραμμικής Β', στην οποία πρώτα καταγράφηκε η ελληνική γλώσσα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η συγκεκριμένη ανασκαφή χαρακτηρίζεται μία από τις πιο σπουδαίες συστηματικές στον τομέα της ελληνικής προϊστορίας.

Η ανασκαφή του Ιερού του Αμυκλαίου Απόλλωνα διεξάγεται υπό τη διεύθυνση του ομότιμου καθηγητή Αγγελου Δεληβορριά, με τη συνεργασία του Σταύρου Βλίζου. Εκεί αποκαλύπτεται ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά ιερά με έναρξη ζωής στα γεωμετρικά χρόνια.

Ο ναός

Πλαστικό ρυτό σε σχήμα κεφαλής ταύρου
 

Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στον ναό του Απόλλωνα, τον ξεχωριστό Θρόνο, που είναι έργο επώνυμου αρχιτέκτονα, του Βαθυκλή. Το Ιερό έχει υποστεί εκτεταμένη καταστροφή κατά το παρελθόν.

Στο Ξηροκάμπι, με την εφαρμογή μεθόδων γεωφυσικής διασκόπησης, έχουν εντοπιστεί θαμμένα οικοδομικά κατάλοιπα σε έκταση τουλάχιστον 35 στρεμμάτων. Η πρώτη εγκατάσταση έγινε κατά τον 17ο- 16ο αι. π.Χ. και έζησε μια καταστροφή, πιθανόν από πυρκαγιά, τέλη 15ου-αρχές 14ου αι. π.Χ.

Σφραγιδόλιθος με απεικόνιση ναυτίλου
 

Στη συνέχεια, ιδρύονται νέα ισχυρά και εκτεταμένα ανακτορικά κτίρια. Αναπτύσσονται περιμετρικά μιας μεγάλης κεντρικής αυλής, στις δύο πλευρές της οποίας (νότια και δυτική) έχει αποκαλυφθεί στοά επί πεσσοκιονοστοιχίας.

Σε δωμάτιο του ορόφου της Δυτικής Στοάς φυλασσόταν ένα αρχείο του ανακτόρου, η ανασκαφή του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη.

Οι ωμές πήλινες πινακίδες, στις οποίες με χαραγμένα τα κείμενα σε Γραμμική Β' γραφή, διατηρήθηκαν χάρη σε πυρκαγιά που επίσης κατέστρεψε τα νέα ανακτορικά κτίρια κατά την ΥΕ ΙΙΙ Α περίοδο (14ος αι. π.Χ.).

Το δάπεδο του δωματίου όπου βρίσκονται το αρχείο και τα σπασμένα πιθάρια, όπως έχει καταρρεύσει μετά την καταστροφή

Το αρχείο περιλαμβάνει πινακίδες όλων των γνωστών από τα άλλα ανακτορικά κέντρα τύπων, φυλλόσχημες και σελιδόσχημες, καθώς και ετικέτες και πήλινα σφραγίσματα.

Στα κείμενα αναφέρονται παροχές αγαθών σε ιερό ή ιερά, ανδρικά και γυναικεία ονόματα, τοπωνύμια και ο τίτλος άναξ, στη γενική πτώση άνακτος.

Οπως η σημειώνει η κ. Βασιλογάμβρου, η κεραμεική και οι επιγραφές θα πρέπει να μελετηθούν επισταμένως.

Κάτι που γίνεται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους που η αρχαιολόγος δεν είναι στην ανασκαφή.

Η ίδια δεν αναφέρει ονόματα, ούτε πρώιμα συμπεράσματα.

Λεπτομέρεια από τον χώρο του αρχείου
 

Τονίζει μονάχα πως χρειάζεται «πολλή δουλειά και μελέτη».

Με λατρευτικές - θρησκευτικές πρακτικές συνδέεται ένα από τα κτίρια που ανασκάπτονται ανατολικά της αυλής, το Κτίριο Α. Η φωτιά έψησε και διατήρησε σε ικανό ύψος την ωμοπλινθοδομή και την πηλοκονία των εσωτερικών διαχωριστικών τοίχων του, στο οποίο έχουν μέχρι στιγμής ερευνηθεί δέκα δωμάτια.

Περιείχαν πολλά χαρακτηριστικά λατρευτικά αντικείμενα και σκεύη, όπως πήλινα ειδώλια βοοειδών και ελεφαντοστέινο ειδώλιο ανδρικής μορφής που κρατάει νεαρό μοσχαράκι ή ταύρο, μεγάλο πήλινο ρυτό σε σχήμα κεφαλής ταύρου, λίθινη πρόχους με διπλό χείλος, δύο μεγάλοι τρίτωνες κ.ά.

Λαιμός λίθινης τελετουργικής πρόχου

Εκτός αυτών βρέθηκαν πολλά μικρά διακοσμητικά αντικείμενα καθώς και σφραγιδόλιθοι, αιγυπτιακοί σκαραβαίοι κ.ά. Σε ένα δωμάτιο φυλάσσονταν, πιθανόν τακτοποιημένα σε κιβώτιο από οργανικό υλικό, είκοσι ένα χάλκινα ξίφη, ενώ κάτω από το δάπεδο ενός άλλου, βρέθηκε πυκνό στρώμα από οστά ζώων, αγγεία και πολύτιμα μικροαντικείμενα.

Τοιχογραφίες
Μεγάλη ποσότητα θραυσμάτων τοιχογραφιών με χαρακτηριστικά μυκηναϊκά θέματα που βρέθηκαν στην επίχωση ενός δεύτερου κτιρίου (Κτίριο Β) και σε χώρο απόθεσης απορριμμάτων σε αδόμητη περιοχή, τεκμηριώνει την ύπαρξη τοιχογραφικού διακόσμου στα ανακτορικά οικοδομήματα.

Το αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα του Αγίου Βασιλείου εντάσσεται στα προγράμματα της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Η ανασκαφική ομάδα λαμβάνει τώρα μέτρα προστασίας και ετοιμάζεται για τη μελέτη του υλικού.

ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Νέα κομμάτια από τον Θρόνο του Αμυκλαίου Απόλλωνα

Διπλασιάζεται ο αρχαιολογικός χώρος με τα αποτελέσματα της φετινής ανασκαφής, καθώς, όπως λέει στο «Εθνος» ο καθηγητής αρχαιολογίας Σταύρος Βλίζος, αποκαλύφθηκε η συνέχεια του περιβόλου στη δυτική σειρά του λόφου της Αγίας Κυριακής, όπου βρίσκεται το ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα (5 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη). Εντοπίζεται επίσης κατοίκηση εξωτερικά του τείχους και -πολύ σημαντικό- σπόλια (τμήματα από αρχιτεκτονικά μέλη) του Θρόνου.

Με τις έρευνες προηγούμενων ετών είχαν εντοπιστεί στην κορυφή του λόφου λείψανα του πρωτοελλαδικού - μεσοελλαδικού οικισμού και προσδιορίστηκε η πρώτη μνημειακή φάση του ιερού στα υστερογεωμετρικά χρόνια.

Κατά τις φετινές εργασίες ανατράπηκαν οι γνώσεις και για τη μορφή του περιβόλου που θεωρούνταν ότι ήταν πεταλόσχημος. Διατρέχει ολόκληρη τη δυτική κλιτύ του λόφου σε συνολικό μήκος περίπου 50 μ. και, κατά τόπους, σε μέγιστο σωζόμενο ύψος 1,20 μ. Σε όλο του το μήκος το τείχος εδράζεται επάνω στον φυσικό πορώδη βράχο του λόφου, ο οποίος έχει λαξευτεί δημιουργώντας δύο άνδηρα συνολικού πλάτους 2,50 μ.

Υποθεμελίωση
Στο μεγαλύτερο τμήμα της πορείας του τείχους σώζεται η υποθεμελίωση από αδρούς λίθους μεγάλου μεγέθους και, ενίοτε, η εσωτερική τειχοδομία από μεγάλου μεγέθους επεξεργασμένους κροκαλοπαγείς λίθους, ασβεστόλιθους και πωρόλιθους σε σειρές. Η κατασκευή δεν μπορεί ακόμη να χρονολογηθεί με ασφάλεια λόγω της διαταραχής, όμως είναι βέβαιο ότι το τείχος δέχθηκε επεμβάσεις στην εξωτερική του πλευρά κατά την ύστερη αρχαιότητα και τα πρωτοχριστιανικά χρόνια.

Στο βορειοδυτικό τμήμα του τείχους, κοντά στη μνημειακή είσοδο προς το ιερό, εντοπίσθηκε ρωμαϊκή δεξαμενή διαστάσεων 4 επί 4 μ. Στο κέντρο της υπήρχε ένα ακέραιο δωρικό κιονόκρανο με υποτραχήλιο. Λόγω της ιδιαίτερης τυπολογίας του μπορεί να αποδοθεί με βεβαιότητα στον ναό του Απόλλωνα, αφού συμπληρώνει ένα παρόμοιο στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης που είχε βρεθεί στο ιερό.

Του χρόνου θα ξεκινήσουν και οι εργασίες ανάδειξης του χώρου σύμφωνα με πενταετές πρόγραμμα της ομάδας. Ο χώρος θα παραδοθεί στο κοινό το 2019.

Πηγή: Εθνος

Πλήθος ευρημάτων, με κυρίαρχα ένα αμφιπρόσωπο τείχος πλάτους 3,20 μ. που διατρέχει ολόκληρη τη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης, καθώς και ένα ιερό αφιερωμένο σε γυναικεία θεότητα, στο ανατολικό πλάτωμα του λόφου της Ακρόπολης,

αποκάλυψαν η συστηματική ανασκαφική έρευνα και οι εκτεταμένες εργασίες αποψίλωσης κατά το πενταετές ερευνητικό πρόγραμμα συνεργασίας «Αρχαία Φενεός», που πραγματοποιήθηκε μεταξύ της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας και του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα και ολοκληρώθηκε αυτό τον μήνα.

Όπως πληροφορεί, με ανακοίνωσή του, το υπουργείο Πολιτισμού, το τείχος διατρέχει ολόκληρη τη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης σε συνολικό μήκος 230 μ. και σε μέγιστο σωζόμενο ύψος 4,50 μ. Η οχύρωση ενισχύεται με τέσσερις ημικυκλικούς πύργους, διαμέτρου 5,50 μ., όπως και έναν κάτοψης τριών τετάρτων του κύκλου, κυμαινόμενης διαμέτρου από 5,90 έως 6,00 μ. (Πύργοι Π1 – Π5).

Το τείχος φαίνεται πως ολοκληρώνει την πορεία του στο ανατολικό πέρας της βόρειας κλιτύος, διαμορφώνοντας πυλίδα. Στο δυτικότατο ορατό άκρο του βορείου σκέλους του τείχους, το διάσπαρτο οικοδομικό υλικό και τα λαξεύματα στον φυσικό βράχο, δεν αποτελούν επαρκή στοιχεία για τον προσδιορισμό της περαιτέρω πορείας του.

Μοναδική ένδειξη για την οχύρωση στις υπόλοιπες πλευρές της Ακρόπολης αποτελούν οι περίπου 150 παρασυρμένες λιθόπλινθοι, που καταγράφηκαν και χαρτογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια του ερευνητικού προγράμματος.

Το τείχος και οι πύργοι ακολουθούν συνδυασμό τραπεζοειδούς και πολυγωνικού συστήματος τειχοδομίας σε σειρές, με εξαίρεση μικρό τμήμα στην ανατολική απόληξη της κλιτύος, όπου έχει χτιστεί με βάση το κανονικό πολυγωνικό.

Η στρωματογραφική ανάλυση των ανασκαφικών τομών και η έως τώρα μελέτη των κινητών ευρημάτων, κυρίως, όμως, ο εντοπισμός χάλκινου νομίσματος Σικυώνας σε στρώμα που διαταράχθηκε από την ανέγερση του τείχους, τοποθετούν με ασφάλεια την κατασκευή του μετά το 345 π.Χ. Επίσης, από την ανασκαφική έρευνα στο τμήμα της οχύρωσης που περικλείει το φυσικά διαμορφωμένο πλάτωμα του Αγίου Κωνσταντίνου προέκυψε ότι η κατασκευή της παραβίασε τμήμα εγκατάστασης της Μεσοελλαδικής περιόδου. Τα οικιστικά κατάλοιπα κατατάσσονται σε τρεις διαφορετικές φάσεις (ΠΕ ΙΙΙ/ΜΕ Ι, ΜΕ ΙΙ και ΜΕ ΙΙI/ΥΕ Ι), καλύπτοντας ευρύ χρονολογικό φάσμα από τον 21ο έως τον 16ο αι. π.Χ. Επιπλέον, στις ίδιες ανασκαφικές τομές, κάτωθεν των μεσοελλαδικών καταλοίπων, εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στη Φενεό, ίχνη κατοίκησης και κατά τη Νεολιθική περίοδο.

Στο ανατολικό πλάτωμα του λόφου της Ακρόπολης ήρθε στο φως ιερό, αφιερωμένο σε γυναικεία θεότητα, ορθογώνιας κάτοψης και εσωτερικών διαστάσεων 15,50 Χ 4,00 μ., εντός του οποίου ανιχνεύθηκαν δύο οικοδομικές φάσεις, η πρωιμότερη στην αρχαϊκή και η υστερότερη στην κλασική εποχή. Κατά την τελευταία προστέθηκαν μονολιθική βάση λατρευτικού αγάλματος και πήλινη εσχάρα. Και οι δύο φάσεις απέδωσαν πληθώρα αναθημάτων, όπως καλής ποιότητας κεραμική (κοτύλες, σκύφοι, πυξίδες, λήκυθοι, κρατήρες και μικκύλα αγγεία), πήλινα ειδώλια γυναικείων μορφών και προτομές, χάλκινες φιάλες, χάλκινες και σιδερένιες περόνες, χάλκινες και οστέινες πόρπες, χάλκινα επίρραπτα κοσμήματα ενδυμάτων, γυάλινες και οστέινες ψήφους.

Η αρκαδική πόλη Φενεός τοποθετείται στα νοτιοδυτικά όρια της σημερινής Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, σε υψόμετρο περίπου 770 μ. Τη διεύθυνση του προγράμματος είχαν οι καθηγητές Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Karl-Franzens του Graz της Αυστρίας, Κωνσταντίνος Κίσσας, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορίνθου και Peter Scherrer, διευθυντής του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου.

Πηγή: News247.gr