Παρακολουθώντας την κατήχηση από έναν επίσκοπο (ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης και αγάπης στον Επίσκοπο π. Ναθαναήλ - Μητροπολίτη Κώου & Νισύρου)

Έχω μεγαλώσει σε περιβάλλον χριστιανικό. Ο πατέρας μου παπάς, από μικρό παιδί με είχε κοντά του. Για χάρη του, και εξαιτίας των αναγκών του ναού που διακονούσε προσπάθησα από μικρός να γίνω ψάλτης. Χάρη στην εκκλησιαστική μουσική άρχισα να κατηχούμαι με έναν διαφορετικό τρόπο, ενώ συνάμα στο ψαλτηλίκι χρωστώ τις μετέπειτα σπουδές μου στη μουσική γενικότερα. Η έννοια της κατήχησης φάνταζε στα μάτια μου ως μέρος της καθημερινότητας, κουβαλώντας συνάμα και κάθε στοιχείο προκατάληψης. Μ' άρεσε από μικρό περισσότερο να ψάλλω και να λειτουργούμαι, παρά να ακούω τη δασκάλα του ενοριακού κατηχητικού, εκτός κι αν μας μάθαινε παιχνίδια και τραγούδια.

Το ιερατικό περιβάλλον πάντοτε μου ήταν οικείο και λιγάκι βαρετό. Οι ιερείς, όταν άρχισε μέσα μου η εφηβική επανάσταση, μου φαίνονταν όλο και πιο αφύσικοι άνθρωποι. Τα ρούχα τους, η οσφυοκαμψία τους, ο ολιγογραμματισμός τους... Οι επίσκοποι επίσης. Μάλιστα στους επισκόπους και στους άγαμους ιερείς το εφηβικό μου μυαλό διέβλεπε πάντα την ψυχολογική διάθεση του να πουλήσουν στυλ. Δεν γελούσαν συχνά, ήταν σοβαροί, ήθελαν πάντα να «κηρύξουν», να κάνουν την καθημερινότητα διδαχή για κάποιον παράξενο «Χριστό» του μυαλού τους.

Γνώρισα αρκετούς επισκόπους στη ζωή μου, λόγω και της ιδιότητας του πατέρα μου. Πάνω κάτω, η ίδια εντύπωση με διακατείχε για όλους.
Τον Αύγουστο του 2010, λόγω διορισμού της συζύγου μου στο νησί της Κω, εγκαταστάθηκα σ' αυτόν τον πανέμορφο τόπο. Κάθε νέα εγκατάσταση - μετακόμιση, έχει πάντα τις δυσκολίες της. Πρώτ' απ' όλα αναρωτιέσαι τι ανθρώπους θα βρεις για να συνεννοηθείς, να συνεργαστείς, να εμπιστευθείς για τα παιδιά σου, την καθημερινότητά σου, την χρεία της κάθε ημέρας. Λίγες μέρες αφότου μπήκαμε στο πρώτο σπίτι στο νησί, ένα νησί γεμάτο τουρισμό, τόσον που ουδέποτε ως τότε είχαμε ξαναδεί, προσπαθούσαμε να γνωρίσουμε το περιβάλλον. Στο δρόμο μας σε απογευματινή βόλτα συναντήσαμε έναν παππούλη. Ήταν ίσως ο μόνος που βλέπαμε στο τουριστικό αυτό νησί να κάνει καθημερινά μια βόλτα και να περπατά φυσιολογικά σαν άνθρωπος... Μας καλησπέριζε πρώτα αυτός, μέχρι που την τρίτη φορά του πιάσαμε κουβέντα. Μέσα σε λίγην ώρα μας κατατόπισε για όλα στο νησί, μας σύστησε μέχρι και ανθρώπους για να μας κρατάνε τα -τότε- μωρά παιδιά μας. Καταπληκτικός ο παπάς. Χαρωπός και χαροποιός. Παίρναμε την ευχή του και κατόπιν πάντα μας αγκάλιαζε και μας ασπαζόταν. Το ίδιο και τα παιδιά μας.

Μετά λίγες μέρες, αυτοβούλως πήγα στα γραφεία της τοπικής Μητροπόλεως, για να πάρω ευχή από τον τοπικό μητροπολίτη και να συζητήσω ενδεχομένως την ανάληψη ευθύνης εκκλησιαστικού αναλογίου σε ναό του νησιού. Το ψαλτηλίκι για 'μένα είναι μεράκι που δεν ξεπερνιέται με τίποτε. Κρατούσα στα χέρια μου μάλιστα κι έναν φάκελλο με τα πτυχία και τα διπλώματα μουσικής που κατείχα μπας και χρειαστεί να πείσω κάποιον γι' αυτό που είμαι. Οι ιερωμένοι της υποδοχής μ' έβαλαν κατευθείαν στο γραφείο του μητροπολίτη και αίφνης διαπιστώνω ότι μπροστά μου είχα τον παππούλη του απογευματινού περιπάτου. Τα 'χασα από τη χαρά μου... «Κύριε καθηγητά καλώς ήρθατε» μου είπε... Ναι ήταν ο μητροπολίτης Ναθαναήλ. Με κέρασε ο ίδιος γλυκό και νερό και σε 10 λεπτά μαζί με τον πρωτοσύγκελλό του κι έναν λαϊκό παππού που βρισκόταν εκεί, με πήγαν σ' ένα ναό που όντως ζητούσε ψάλτη για τις ανάγκες του. Δεν χρειάστηκε να αποδείξω τίποτε. Η εμπιστοσύνη και η αγάπη που μου έδειξε από την πρώτη στιγμή εντυπώθηκαν μέσα μου σαν να επρόκειτο για άνθρωπο που με γνώριζε χρόνια.

Τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς, έμαθα για τις κατηχήσεις της Τετάρτης στην Κω. Ανακοινώθηκε ότι ο Μητροπολίτης κατηχεί στις 5.00 μ.μ. τους ενηλίκους και στις 6.00 μ.μ. τα νέα ζευγάρια. Περίεργο... Μητροπολίτης σε ρόλο κατηχητή... Πρωτόγνωρο και πρωτάκουστο... Μου ήρθαν στο μυαλό οι «Κατηχήσεις» του Αγίου Κυρίλλου Πατριάρχου Ιεροσολύμων! Δεν υπερβάλλω. Κατήχηση από επίσκοπο είναι σχεδόν αδύνατο πράγμα στην ελλαδική εκκλησιαστική κατάσταση. Αλλά πώς αλλιώς; Που η Κως έδειχνε αποίμαντη και ακατήχητη χριστιανικά για δεκαετίες! Η γνωριμία μου με τον π. Ναθαναήλ ήταν τόσο ζεστή απ' την αρχή που δεν χρειάστηκε πολλήν σκέψη. Επέλεξα να πηγαίνω στο «τμήμα» των 6.00 μ.μ.. Το τμήμα των 5.00 ήταν πολυπληθές και απαρτιζόμενο από το γνωστό εκκλησιαστικό πλην γεροντικό πλήρωμα. Το δικό μας είχε σαφώς νεότερους ανθρώπους αλλά συχνά λιγότερα από 10 άτομα. Ο π. Ναθαναήλ μοιράζει ή δωρίζει στον καθένα μας μια Καινή Διαθήκη και ξεκινά καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς το σχολιασμό και την ερμηνεία συνεχόμενων περικοπών από τις Παύλειες επιστολές.

Τούτα τα χρόνια ασχοληθήκαμε με τις επιστολές Προς Κορινθίους Α' και Β', Προς Φιλιππησίους, Προς Γαλάτας, Προς Ρωμαίους, ενώ συχνά πυκνά ασχολούμαστε είτε με τις Πράξεις είτε με κάποια Ευαγγελική περικοπή. Το κατηχητικό μάθημα ήταν/είναι το πιο ελεύθερο μάθημα για την Εκκλησία που έχω γνωρίσει ως τώρα. Η περικοπή είναι η αφορμή για ένα σχόλιο του επισκόπου. Εμείς μπορούμε να ρωτήσουμε ή να σχολιάσουμε, ή να επεκτείνουμε την κουβέντα σε ό,τι μας έρχεται στο νου σχετικά με την περικοπή και την εκκλησιαστική ζωή. Ανάμεσά μας, άνθρωποι με αγνή καρδιά, με γνώση, με αγάπη και διάθεση εκκλησιαστικής διακονίας, πάντοτε χαρούμενοι από τη χαρά και το γέλιο που σκορπά ο «δεσπότης» και κατηχητής μας. Σχεδόν κάθε Τετάρτη, η παρέα πηγαίνει κατόπιν για ένα καφέ, ή τσάι ή κρασί, συνεχίζοντας με τρόπο χαλαρό και χαρωπό την κουβέντα. Ο «δεσπότης» πάντοτε μπαίνει τελευταίος στην καφετέρια ασπαζόμενος ή συνομιλώντας ή απλά χαιρετώντας όλες και όλους τους παρισταμένους και τις παριστάμενες μέσα στο καφέ. Έχει καταφέρει να αποτελεί το πιο «must» πρόσωπο στην πόλη της Κω. Το ίδιο και στο ναό μας, όποτε έρχεται για αρχιερατική λειτουργία ή για χοροστασία.

Είναι αξέχαστος ο τρόπος του με τις κόρες μου. Πάντοτε είχε και έχει κάτι μαζί του για να τις δώσει: παιχνιδάκι, καραμελίτσα, μικρή εικόνα... Πάντοτε. Η αποθέωση ήταν μια φορά στο γραφείο του όπου πήγαμε οικογενειακώς να τον επισκεφθούμε... Παραμονές Πάσχα ήταν. Κέρασε εμένα και τη σύζυγο, και πήρε τις κόρες μου μαζί του, τις έδωσε κάτι ποντικάκια με ρόδες και αυτόματα ελατήρια που τα έκαναν να τρέχουν γρήγορα. Έσκυψε και έδειξε στα κορίτσια πώς παίζεται το παιχνίδι, γονάτισε για να τις χαρεί και να γίνει και αυτός λίγο παιδί μαζί τους. Η αγάπη του για τα παιδιά μου μα κι η απλότητα αυτού του ανθρώπου τον έκανε ολοένα και περισσότερο να φαντάζει στα μάτια μας ως παράδειγμα προς μίμηση στην ειλικρίνεια και στην ευθύτητα, στην κοινωνικότητα και στην ευγένεια. Ο π. Ναθαναήλ μιλά με έναν απλό πιστό όπως θα μιλούσε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ υποδέχεται τον Π.τ.Δ. όπως υποδέχεται έναν από εμάς στο γραφείο του.

Οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές των σχολείων, συχνά πυκνά τον καλούν σε κάθε εκδήλωσή τους. Συχνά και μέσα στο μάθημα, είτε των θρησκευτικών, είτε άλλο, εφόσον η παρέμβασή του μπορεί να είναι σχετική.

Οι μεταπτυχιακές σπουδές του στη λαογραφία, οι καλλιτεχνικές ευαισθησίες του και η αγωνία για τη σωτηρία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, έκαναν πολλούς από εμάς τους εκπαιδευτικούς να τον συμβουλεύονται για ανάλογα ζητήματα. Αξέχαστη θα μου μείνει η ξενάγηση την οποία μας έκανε στους παλιούς ναούς της πόλης, στα πρωτοχριστιανικά μνημεία, στα βαπτιστήρια του νησιού μας. Πρόσφατα με τεράστιες προσπάθειες σε κόπο, κούραση, ιδρώτα και σε χρήμα συνέβαλε στην αναστήλωση δυο μοναστηριών και πολλών κατεστραμμένων ναών. Κατάφερε βρήκε τους ιδιοκτήτες και αγόρασε την πατρογονική οικεία του νεομάρτυρα Αγίου Νικήτα στη Νίσυρο, ενώ τον τελευταίο καιρό ετοιμάζει πυρετωδώς το νέο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Κω, στην ανακαινισμένη παλαιά οικία του εκάστοτε μητροπολίτη, μια και ο ίδιος επέλεξε ως κατοικία του ένα μοναχικό κελλί πάνω από το γραφείο του, δίπλα στην Ευαγγελίστρια. Με τα ίδια μου τ' αυτιά τον άκουσα να λέει κάποιες φορές «φτάσαμε στο αμήν στα οικονομικά με τα έξοδά μας όμως τελευταία στιγμή ο Κύριος μας φρόντισε και συνεχίζουμε...». Επρόκειτο για τη λειτουργία του καθημερινού συσσιτίου σε 560 ενδεείς συμπολίτες μας οι οποίοι στηρίζονται διακριτικά από ομάδες εθελοντών της τοπικής Εκκλησίας με delivery παράδοση του γεύματός τους. Το συσσίτιο δεν γνωρίζει διακρίσεις, ενώ ο π. Ναθαναήλ κατάφερε να κινητοποιήσει δεκάδες συμπολίτες...

Κάθε Γενάρη, στις 30, ανήμερα της εορτής των Τριών Ιεραρχών, ετοιμάζει εορτή για εμάς τους εκπαιδευτικούς του νησιού: «Είστε αυτοί που συνεχίζουν το έργο της δημιουργίας του Θεού» μας λέει και μας ξαναλέει. Κάποιος ομιλητής αναφέρεται στην εορτή ή παίρνει αφορμή από αυτήν, ενώ κάποιο μαθητικό μουσικό και θεατρικό σύνολο παρουσιάζει ένα μικρό πρόγραμμα.

Τον Δεκέμβρη του 2012, στο τέλος μιας μουσικής παράστασης του σχολείου μου, της οποίας είχα την επιμέλεια με πιάνει και μου λέει: «Θέλω να αναλάβεις τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών φέτος. Κάνε ό,τι νομίζεις, σου έχω εμπιστοσύνη. Μην κινηθείς σε κάτι ιδεολογικά ορθόδοξο, να είσαι ελεύθερος σε κάθε τι». Οργανώσαμε με μια συνάδελφο, μουσικά και θεατρικά, την απόδοση ενός παραμυθιού/διηγήματος της Ευγενίας Φακίνου «Ο Νικητάκης θέλει να γίνει Άγιος». Μια δημοσιογράφος παρακολουθώντας την ξενάγηση στη Σύμη από ένα βοσκόπουλο, πέφτει και κτυπά το πόδι της. Το βοσκόπουλο έχοντας κάποιες βασικές γνώσεις πρώτων βοηθειών από τα πρόβατά του την βοηθά πάρα πολύ. Αυτή με ευγνωμοσύνη τον ρωτά τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει και το βοσκόπουλο -ο Νικητάκης- της απαντά με μια φυσικότητα «Άγιος». «Θέλω να γίνω Άγιος και να πετώ με τα φτερά του αγγέλου από εδώ κι από εκεί για να πηγαίνω να βοηθώ δωρεάν στο νησί όποιον με έχει ανάγκη». Το παραμύθι επενδύθηκε με μουσικές και στίχους του Διονύση Τσακνή, του Αλκίνοου Ιωαννίδη, της Λίνας Νικολακοπούλου, του Άρη Δαβαράκη... Συγκινήθηκε ο δεσπότης μας... Πάντα συγκινείται. Είτε εκφωνεί «λάβετε φάγετε...», είτε αναφέρεται στα παιδιά και τους δασκάλους, είτε στους ανθρώπους που προσφέρουν, πάντοτε σπάει και δακρύζει, συναισθανόμενος το βάρος της ευθύνης του και της αγάπης...

Τις επόμενες μέρες, μας έστειλε μια θερμή, θερμότατη ευχαριστήρια επιστολή. Την γιορτή αυτή μας την ανέθεσε άλλες δυο φορές έκτοτε... Πάντοτε με εμπιστοσύνη για την επιτυχία της.
Ο π. Ναθαναήλ κατάφερε να έχει στο νησί μας τις καλύτερες σχέσεις με τη μουσουλμανική κοινότητα. Είναι εκπληκτικό να τον καλούν οι μουσουλμάνοι συμπατριώτες μας να τους μιλήσει στο τέλος της προσευχής τους σε κάθε Μπαϊράμ. Είναι εκπληκτικό επίσης να τους βλέπεις να συμμετέχουν με κάθε τρόπο στην ενίσχυση του συσσιτίου. Είναι συγκινητικό να βλέπεις μουσουλμάνους μαθητές των γυμνασίων που είναι απαλλαγμένοι από το μάθημα των Θρησκευτικών να ζητούν να παρακολουθήσουν το μάθημα όταν είναι καλεσμένος ο «δεσπότης» μας στην τάξη!

Στην κατήχηση την πρώτη χρονιά που συμμετείχα, ήμασταν μια παρέα ανθρώπων που γέμιζε ταξί. Πλέον ξεπερνάμε τους 40. «Αδέρφια, εσείς είστε η οικογένειά μου. Την κατήχηση αυτή τη χρειάζομαι κι εγώ για να σας ακούω, να πιάνω το σφυγμό της δικής σας σκέψης, την καρδιά σας». Κυριολεκτικά, σχεδόν μας αναγκάζει να μιλήσουμε, να ερμηνεύσουμε, να πούμε τη σκέψη μας πάνω στο αγιογραφικό ανάγνωσμα. Τελευταία έφτασα στο σημείο για την συνάντησή μας να μελετώ βιβλικά ερμηνευτικά υπομνήματα καθηγητών θεολογίας... Του Αγουρίδη, του Βασιλειάδη, του Καραβιδόπουλου πριν τη σύναξή μας. Και Θανάση Παπαθανασίου και Γιανναρά και Ζηζιούλα. Ο μητροπολίτης μας και όλη η παρέα του ... κατηχητικού αναζητούμε μαζί τρόπους και λόγους να γίνουμε «Εκκλησία». Και η Εκκλησία μας «γίνεται» όταν ανοίγεται.

Ο π. Ναθαναήλ, είναι και ένα πρότυπο λιτότητας και κοινωνικότητας. Αλήθεια πόσους Μητροπολίτες έχει δει κάποιος με όχημα «πολυτελείας» μάρκας Suzuki Ιgnis και με ποδήλατο; Προχτές το βράδυ, βγήκα για περίπατο. Τον συνάντησα κατά τις 9.00 το βράδυ κοντά στη ΔΕΗ, στο λιμάνι. Σαν πατέρας με γιο, σαν δυο καρδιακοί φίλοι, πορευτήκαμε σε κοινό περίπατο. Μιλούσαμε για την Πόλη, τη συνάντηση της Μυτιλήνης, τη Θεολογία του Προσώπου, το διαχριστιανικό διάλογο, είπαμε καμιά διακοσαριά θερμές καλησπέρες, περάσαμε μπροστά από το μελλοντικό Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεώς μας και χωρίσαμε κοντά στη Μητρόπολη. Ένα άλλο βράδυ με βρήκε με το ποδήλατό μου χωρίς φώτα και με φώναξε! «Έλα λίγο στο γραφείο μου... Τώρα!». Έβγαλε κατσαβίδι και μου έφτιαξε κυριολεκτικά το φως του ποδηλάτου...
Γιατί τα μνημονεύω άραγε όλα αυτά; Ο π. Ναθαναήλ εορτάζει τούτες τις ημέρες τα ονομαστήριά του ενώ πριν λίγες ημέρες είχε την επέτειο της ενθρόνισής του ως Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου. Τον βλέπω συχνά από μακριά στο δρόμο και τον παρακολουθώ να χαιρετά και να καλολογεί τους πάντες. Θέλω να του φωνάξω από μακριά «Ρε Ναθαναήλ, σε πάω και σ' αγαπώ πολύ», μα δεν προλαβαίνω. Γίνεται αισθητή η παρουσία μου και η αγκαλιά του δεν μ' αφήνει περιθώρια να πω κάτι παραπάνω...

Την περασμένη Τετάρτη, περιμένοντας να μπω στην «κατήχηση» πριν τη Μεγαλοβδομάδα, έχοντας ετοιμαστεί να παρέμβω σε κάθε πιθανή πρόσκλησή του στο αγιογραφικό κείμενο, συνάντησα τον παπα-Σταύρο στενοχωρημένο... Κρατούσε μια ανώνυμη επιστολή με απειλές και ύβρεις προς τον «δεσπότη» μας. Κλονίστηκα. Ακόμη κι ο π. Ναθαναήλ ήταν λιγάκι τρακαρισμένος. Θεέ μου... Τέτοια και τόση ανθρώπινη κακία, ιδιοτέλεια, βλακεία και σαχλαμάρα μέσα σε δυο σελίδες ανώνυμης συνωμοσιολογίας... ΚΥΠατζίδικες απειλές, σκιώδης αλητεία απέναντι σ' έναν άνθρωπο που είναι πάντα ανοιχτός σε όλα... Ο οποίος μάλιστα, έφτασε στο σημείο να μας δώσει αντίγραφο της υβριστικής επιστολής...

Δεσπότη μου, διάβασα και ξαναδιάβασα τις ανοησίες. Το πέταξα κατόπιν το παλιόχαρτο γιατί θέλησα να σου γράψω κάτι. Να σου πω το πόσο πολύ σ' αγαπώ και σ' ευχαριστώ για την παρουσία σου και τη στοργή σου προς εμένα και προς όλους μας...

Καλήν Ανάσταση... Καλό Πέρασμα σεβασμιώτατε πατέρα Κώου και Νισύρου

Γιάννης Τοπαλίδης
Εκπ/κός Γαλλικής Φιλολογίας & Μουσικής
στα Γυμνάσια Αντιμάχειας & Ζηπαρίου
Μ. Α. Ορθόδοξης Θεολογίας

Σήμερα μία σημαντική επέτειος – ημέρα μνήμης για το νησί της Κω, μάλλον πέρασε απαρατήρητη.

Το πρωί συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από το σεισμό των 6,6 ρίχτερ, από το πρωινό που το χτύπημα του Εγκέλαδου ισοπέδωσε την πόλη της Κω επιφέροντας σε αυτή φοβερές ζημιές και αλλάζοντας την εικόνα του για πάντα.

Τα θύματα πολλά. 178 οι νεκροί και εκατοντάδες οι τραυματίες. Πληγωμένα βαρύτατα τα περισσότερα μνημεία του νησιού, χιλιάδες οι άστεγοι, μία ευκαιρία για την ιταλική διοίκηση για να στήσει μία νέα πόλη εκ νέου, αλλά και να αποκαλύψει τα μνημεία που σήμερα θαυμάζουμε και επισκεπτόμαστε.

Τα όρια της συνοικίας της Χώρας προσδιορίζονταν από τις μεσαιωνικές οχυρώσεις και όλη η πόλη είχε οικοδομηθεί «εντός των τειχών». Στην παλιά πόλη εκτός από  κατοικίες και πλήθος καταστημάτων υπήρχαν και αρκετά εκκλησάκια, ο μεγάλος Ναός του Αγίου Νικολάου, το τζαμί της Λόζιας και ο ιστορικός Πλάτανος του Ιπποκράτη.

Το επίπεδο του αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται βόρεια από την οδό Ιπποκράτους, την παλαιά τάφρο του Κάστρου («Χαντάκα»), είναι αρκετά μέτρα κάτω από το επίπεδο της σημερινής και της τότε πόλης, λόγῳ των ανασκαφών.

Ας αφήσουμε όμως τις φωτογραφίες που έχει δημοσιεύσει ο Διευθυντής του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω κ. Αλέκος Μαρκόγλου στο Λεύκωμά του με τίτλο «Κωακό Πανόραμα, 1900-1948» (1992) να μας δώσουν την εικόνα της καταστροφής που ακολούθησε τον πρώτο σεισμό, αλλά και τις μετασεισμικές δονήσεις. Ο κ. Αλ. Μαρκόγλου, γνωστός για την αγάπη του στην ιστορία, εμβριθής μελετητής και διακεκριμένος συλλέκτης, με πολλή προθυμία και χαρά συνήνεσε σε αίτημά μας για χρήση τους σε σχετική ανάρτηση.

Άποψη της κατεστραμμένης πόλης από το Επαρχείο (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Ο Άγιος Νικόλαος από τα δυτικά. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται το καμπαναριό του ρωμαιοκαθολικού ναού Agnus Dei, του σημερινού παρεκκλησίου του Ευαγγελισμού. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Νικολάου από τη βορινή πλευρά. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Το ιερό του Αγίου Νικολάου. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται το κτήριο των παλαιών γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως. (Συλλογή Ν. Τουφεξή)

Το εσωτερικό του προσεισμικού Αγίου Νικολάου. Μεγάλο μέρος της οροφής έχει κατερρεύσει. Στο ναό σκοτώθηκε ο Ιωάννης Σταματίου Γραμβρέλλης. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)

Ο ναός του Αγίου Νικολάου με το κτήριο των παλαιών Γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως, φωτογραφημένα από την ταράτσα του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Άποψη της κατεστραμμένης πόλης. Στο βάθος διακρίνεται το επαρχείο με την παλαιά κωνική απόληξη του πύργου, τον οποίο κατεδάφισε ο De Vecchi,  ενώ μπροστά του διακρίνεται ο τρούλος του Αγίου Γεωργίου. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)

Άποψη της κατεστραμμένης πόλης. Επάνω δεξιά διακρίνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου χωρίς το θόλο, πιο αριστερά το καμπαναριό του Agnus Dei και το ξενοδοχείο Gelsomino (Ακταίο). (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)

Η συνοικία της Άσπας. Διακρίνεται ο τρούλος της Αγίας Παρασκευής και δύο τζαμιά. (Συλλογή Ν. Τουφεξή)

Ο κατεστραμμένος δρόμος των καταστημάτων. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Ο δρόμος των καταστημάτων από το λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Καραμπινιέροι περιφέρονται στην πόλη για να αποτρέψουν λεηλασίες. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)

Άποψη της κατεστραμμένης πόλης. Διακρίνεται η Αγία Παρασκευή και δύο τζαμιά. (Συλλογή Αντ. Μαΐλλη)

Άποψη από την παραλία. Διακρίνονται: το «Ιπποκράτειο» Λύκειο, το σημερινό 7ο Δημοτικό, το Agnus Dei, ο θόλος του ναού της Παναγίας Γοργοεπηκόου και (δεξιά) το ιερό του Αγίου Γεωργίου. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Ρωμαιοκαθολικοί ιερείς στα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Σκηνές των σεισμοπαθών. (Συλλογή Αντ. Μαΐλλη)

Σπίτια στην παραλία. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Τα δρομάκια της Χώρας. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Το Καζίνο μετά το σεισμό. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Τα ερείπια του κτηρίου που στέγαζε την ιταλική Τράπεζα Banco di Sicilia στο λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν μας προσφέρθηκαν γι’ αυτό το αφιέρωμα από τον κ. Αλ. Μαρκόγλου, τον οποίο ευχαριστούμε ιδιαίτερα.

Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Το τζαμί της Λόζιας από τα νότια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Η κατεστραμμένη πόλη. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Τα ερείπια του κτηρίου που στέγαζε την ιταλική Τράπεζα Banco di Sicilia στο λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Στα ερείπια κτηρίου. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Θανάσης Μουστάκης

Αγαπητοί συμπατριώτες, Το τελευταίο διάστημα βιώνουμε μια ενορχηστρωμένη επίθεση ενάντια στην πίστη μας, τον Χριστιανισμό, την Ορθόδοξη Εκκλησία και τους ποιμενάρχες μας.

Εδώ και δύο μέρες ‘ανώνυμοι σχολιαστές’ προσπαθούν να σπιλώσουν την προσωπικότητα ενός δικού μας ανθρώπου, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κω και Νισύρου κ.κ. Ναθαναήλ.

Ο Δεσπότης μας δέχθηκε μια ύπουλη, χυδαία και άνανδρη επίθεση από ανώνυμους. Δυστυχώς όμως για τους εμπνευστές της, τίποτα δε μπορεί να ακουμπήσει τον Μητροπολίτη της αγάπης, της ανθρωπιάς και της προσφοράς. Όλοι μας γνωρίζουμε το ήθος και το μεγαλείο της ψυχής του Δεσπότη μας. Η προσφορά του στην τοπική κοινωνία, στους νέους και στους έχοντες ανάγκη είναι γνωστή σε όλους και το τεράστιο έργο του έχει ξεφύγει από τα στενά όριο της περιοχής μας.
Σεβασμιώτατε,

Συγχωρέστε τους επειδή δεν καταλαβαίνουν τι ακριβώς κάνουν.
Συγχωρέστε τους όχι μόνο επειδή αυτοί είναι ‘λίγοι και μικροί’, αλλά επειδή εσείς είστε μεγάλος.
Συγχωρέστε τους επειδή εσείς έχετε μάθει να λειτουργείτε στο φως, ενώ αυτοί έχουν μάθει να ζουν και να δρουν στο σκοτάδι.
Συγχωρέστε τους για να επικρατήσει και εδώ η αγάπη έναντι του μίσους.
Συγχωρέστε τους επειδή ως Χριστιανοί έχουμε μάθει να αγαπάμε αλλήλους και να συγχωρούμε.
Καλές γιορτές και καλή Ανάσταση σε όλον τον κόσμο!

Γιάννης Κρητικός
Εκπαιδευτικός, Πολιτευτής με τη Νέα Δημοκρατία

Παγκοσμιοποίηση. Μία έννοια που το ευρύ κοινό παρερμηνεύει ως μία κοινωνικό-πολιτική κατάσταση ή οικονομικό μοντέλο το οποίο κυριαρχεί στον πλανήτη και μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται κυβερνήσεις, οργανισμοί, κοινωνικές ομάδες και επιχειρήσεις.

Η πραγματική έννοια της Παγκοσμιοποίησης είναι η διαδικασία αλληλεπίδρασης και σύγκλισης μεταξύ κοινωνιών, επιχειρήσεων και εθνικών κυβερνήσεων. Είναι μία διαρκής διαδικασία, καθοδηγούμενη από το διεθνές εμπόριο και τις διεθνείς επενδύσεις, υποβοηθούμενη από την συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία μετάδοσης πληροφοριών.

Μέσα στο πλέγμα της παγκοσμιοποίησης, από τις αρχές του αιώνα μας, βιώνουμε αρκετές δυσάρεστες κοινωνικό-οικονομικές καταστάσεις. Θα αναφέρουμε δύο τρανταχτά δεδομένα αυτών των δυσάρεστων καταστάσεων που υποχρεωθήκαμε να βιώσουμε ως Ελληνική αλλά και Ευρωπαϊκή κοινωνία.

Πρώτο δεδομένο είναι το ξέσπασμα μεγάλων προβλημάτων στην αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης των Η.Π.Α., το οποίο οδήγησε στη σημερινή δεινή οικονομική κατάσταση της Εθνικής μας οικονομίας και της Ελληνικής κοινωνίας. Η γενεσιουργός χώρα της Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής Κρίσης του 2007 είναι οι Η.Π.Α. και προκάλεσε μια ισχυρή αλυσιδωτή αντίδραση στο Ευρωπαϊκό τραπεζικό και κτηματομεσιτικό σύστημα. Αυτή η κατάσταση, διόγκωσε σε τεράστιο βαθμό τα γνωστά σε όλους μας προβλήματα των Ελληνικών νοικοκυριών, εκτινάσσοντας το Εθνικό μας χρέος.

Παράλληλα με την οικονομική ύφεση που βιώνει η Ελληνική κοινωνία εμφανίζεται, το 2014, μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα από την εμπόλεμη περιοχή της εγγύς Ανατολής προς την Ευρωπαϊκή Δύση. Το ζενίθ των μεταναστευτικών ροών που διέρχεται από Ελληνικού εδάφους είτε βιώνουμε σήμερα, είτε θα βιώσουμε στο μέλλον. Ουδείς γνωρίζει.

Το δεύτερο δεδομένο που πρέπει να πάρουμε υπ' όψιν είναι η αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μια ενιαία και αδιαίρετη Ευρωπαϊκή στρατηγική για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος.

Δυστυχώς, είναι πλέον διακριτό δια γυμνού οφθαλμού, πως τα νεότερα κράτη μέλη της Ε.Ε. προτάσσουν εθνικές πολιτικές έναντι των αντίστοιχων εταιρικών. Αδιαφορούν όμως, πλήρως για τις εκκωφαντικές προσκρούσεις των πρακτικών τους επάνω στον ακρογωνιαίο λίθο του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έτσι, αυτά τα κράτη, ενώ αντλούν διεθνές κύρος εκ της ιδιότητας τους ως κράτους μέλους, συμβάλουν στην αποδόμηση των αρχών της ίδιας της Ε.Ε. υποτιμώντας όχι μόνο την διαπραγματευτική της ιδιότητα στο διεθνές οικονομικό-πολιτικό στερέωμα, αλλά και των ιδίων. Ατράνταχτη διπλωματική «τρίπλα» αποτελούν οι πρόσφατες συζητήσεις για το BREXIT, το οποίο αντέστρεψε την άκρως αβάσιμη και παράτυπη πρόταση ορισμένων κρατών για GREXIT.

Εν μέσω λοιπόν μίας οικονομικής ύφεσης που βιώνουμε, με υπαιτιότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος των Η.Π.Α., εν μέσω μίας συνεχούς υποτίμησης της διαπραγματευτικής φερεγγυότητας της Ευρώπης σε θέματα οικονομίας και κοινωνικής πολιτικής, διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις μιας νέας διατλαντικής συμφωνίας με την ονομασία «Εταιρική Σχέση Διατλαντικού Εμπορίου και Επενδύσεων» (Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP).

Η ΤΤΙΡ είναι μία προτεινόμενη συμφωνία μεταξύ της Ε.Ε. και των Η.Π.Α.. Αποσκοπεί στην προαγωγή του εμπορίου και την πολύπλευρη οικονομική ανάπτυξη. Βρίσκεται σε συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις και αποτελείται από τρεις κύριους τομείς. Την πρόσβαση στην αγορά, ειδικές ρυθμίσεις διεθνούς εμπορίου και τους ευρύτερους κανόνες, αρχές και τρόπους συνεργασίας μεταξύ Ε.Ε. και Η.Π.Α.

Σύμφωνα με δηλώσεις του JohnHilary* «Πρόκειται για μία διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης που διεξάγεται σε άκρα μυστικότητα. Ουσιαστικά επιδίωξη είναι η θεμελίωση νέων δικαιωμάτων στην Ευρώπη για τις αμερικανικές εταιρείες. Η TTIP ως εκ τούτου δεν αποτελεί απλά μία νέα συμφωνία αλλά θα αποτελέσει το πρότυπο για μελλοντικές παρόμοιες συμφωνίες που απορυθμίζουν το θεσμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο σε ένα μεγάλο εύρος κοινωνικών θεμάτων και κλάδων της οικονομίας».

Έντονες αντιδράσεις έχουν εκφραστεί ήδη από ευρύτατους ακαδημαϊκούς και πολιτικούς κύκλους όσον αφορά τις διοικητικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις αυτής της συμφωνίας εμπορίου. Εγείρονται θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας αφού νομιμοποιεί τη χρήση χημικών ουσιών στη διατροφική αλυσίδα που έχουν απαγορευθεί στην Ε.Ε.**. Θίγονται θεμελιώδη εργασιακά και επιστημονικά δικαιώματα. Ακόμα, ο δημόσιος χαρακτήρας των παραλιών και της θάλασσας είναι θέμα υπό διαπραγμάτευση.

Εξέχουσας σημασίας είναι και η πιθανότητα αφαίρεσης θεμελιακών δημοκρατικών δικαιωμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Εφόσον υπογραφεί η TTIP, πιθανότατα θα αφαιρεθεί εμμέσως από τους Ο.Τ.Α. η δυνατότητα ελέγχου και παρέμβασης στους χώρους ευθύνης τους. Πιο συγκεκριμένα, αν με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου έχει χαρακτηριστεί κάποια περιοχή προστατευόμενη ή συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής λόγου χάρη, μία εταιρία Αμερικανικών συμφερόντων μπορεί ακόμα και να αποχαρακτηρίσει περιοχές επενδυτικού ενδιαφέροντος ή και να ακυρώσει τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, βασιζόμενη σε άρθρα και κανόνες της ΤΤΙΡ.

Ανακεφαλαιώνοντας:

HTTIP θα είναι καθοριστική για το ρόλο της Τ.Α., ιδιαίτερα στους τομείς των υπηρεσιών, της εργασίας, των προμηθειών και της λήψης αποφάσεων.
Το περιεχόμενο της TTIP πρέπει να δοθεί στη δημοσιότητα και σε δημόσια διαβούλευση πριν από την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
Πρέπει να προστατευθούν και να βελτιωθούν οι ρυθμιστικοί κανόνες που αφορούν τα τρόφιμα, την περιβαλλοντική προστασία και την εργασία στην Ε.Ε. και είναι αναβαθμισμένοι σε σχέση με τα ισχύοντα στις Η.Π.Α.
Άλλες δύο διεθνείς συμφωνίες, οι οποίες υπονομεύουν το δημοκρατικό ρόλο των Ο.Τ.Α. και είναι κοινωνικά και οικονομικά επιβλαβείς, είναι η Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (ComprehensiveEconomicandTradeAgreement – CETA) μεταξύ Ε.Ε. και Καναδά, και η Εμπορική Συμφωνία Υπηρεσιών (TheTradeinServicesAgreement – TiSA) κυρίως μεταξύ Η.Π.Α., Ε.Ε. και Αυστραλίας όπως και άλλων 20 κρατών μελών του Οργανισμού Παγκόσμιου Εμπορίου (WorldTradeOrganisation – WTO). Πρέπει να τονιστεί πως η TiSA απελευθερώνει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ άλλων και της Ε.Ε. με, το Ισραήλ, το Πακιστάν, την Τουρκία και τη Δημοκρατία της Κίνας.

Η μεν CETA, είναι ουσιαστικά μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Καναδά και Ε.Ε.. Για την υπογραφή της συμφωνίας είναι απαραίτητη η έγκριση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή της είναι η ομόφωνη αποδοχή όλων των κρατών μελών της Ε.Ε.. Εφόσον εγκριθεί, καταργεί το 98% των τιμολογίων μεταξύ Καναδά και Ε.Ε.

Η δε TiSA, αφορά το άνοιγμα των αγορών και δημιουργία νέων κανόνων στους τομείς αδειοδότησης χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρονικού εμπορίου, θαλάσσιων μεταφορών, όπως και την προσωρινή μετακίνηση επαγγελματιών στο εξωτερικό για την παροχή υπηρεσιών. Η συμφωνία βρίσκεται στο στάδιο των τελικών διαπραγματεύσεων.

Έχοντας υπ' όψιν τα δύο προαναφερθέντα δεδομένα:

Τις επιπτώσεις της κατάρρευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος των Η.Π.Α. στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή οικονομία.
Τη συνεχή υποτίμηση της διαπραγματευτικής φερεγγυότητας της Ευρώπης σε θέματα οικονομίας και κοινωνικής πολιτικής.
Θεωρούμε επιβεβλημένη την τοποθέτηση του Δημοτικού Συμβουλίου Κω σε ζωτικά θέματα που χρήζουν άμεσης παρέμβασης όπως:

Την προστασία της δημόσιας υγείας.
Την προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων της περιοχής ευθύνης του Δήμου μας.
Την περιφρούρηση των εργασιακών και παραγωγικών δικαιωμάτων του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα της τοπικής μας οικονομίας.
Τη διατήρηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων ελέγχου και παρεμβάσεων του Δήμου Κω στις ζώνες ευθύνης του.
Τη διαφύλαξη ενός αρραγούς κοινωνικού ιστού.
Την συντήρηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Προτείνουμε την ανακήρυξη του Δήμου Κω ως «TTIP/CETA/TiSA Ελεύθερη Ζώνη» και τη μελέτη των συμπερασμάτων της 1ης Πανευρωπαϊκής Συνδιάσκεψης Τοπικών Αρχών και Δήμων της Ευρώπης, που λαμβάνει μέρος 21 και 22 Απριλίου, στη Βαρκελώνη, με θέμα τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Αυτοδιοικητικού Δικτύου ΤΤΙΡ / CETA / TISAFREEZONES.

Γιώργος Θεοφιλίδης

Πτυχιούχος Οικονομολόγος

Κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών Ευρωπαϊκής Δημόσιας Πολιτικής

Υπεύθυνος τομέα Οικονομικών, Αειφόρου Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Πρωτογενούς Τομέα & Μεταποίησης της Δημοτικής Παράταξης ΟΡΑΜΑ Κίνημα Πολιτών Νήσου Κω

*Επίτιμος καθηγητής της σχολής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Νόττινχαμ και Εκτελεστικός Διευθυντής της οργάνωσης «WaronWant».

**πχ. Διένεξη Ορμονών Βόειου Κρέατος (BeefHormoneDispute)

Το Σαββατοκύριακο 23 και 24 Απριλίου αναμένονται στο Διεθνές αεροδρόμιο Ιπποκράτης Κω μαζικές αφίξεις τουριστών. 

Καθώς μόνο το Σάββατο έχουν προγραμματιστεί 6 αφίξεις πτήσεων εξωτερικού, από Μιλάνο, Γαλλία και Γερμανία. 

Ανάλογη εικόνα και για την Κυριακή, καθώς είναι προγραμματισμένες 7 πτήσεις εξωτερικού από Ολλανδία, Πολωνία, Βέλγιο, Λιθουανία και Ηνωμένο Βασίλειο

Αυτό το διήμερο δεν μονοπωλεί το ενδιαφέρον η Ryanair, αφού έχουμε πτήσεις και από τις αεροπορικές εταιρείες Transavia, Airberlin, Jetairfly και KLM.

Δείτε αναλυτικά παρακάτω τις αφίξεις...

Σάββατο 23/04

(BGY) Milan		4672	11:45 AM
(CDG) Paris	(JAF) Jetairfly	6740	12:30 PM
(LYS) Lyon	(JAF) Jetairfly	6130	12:40 PM
(DUS) Dusseldorf		3157	6:25 PM
(NTE) Nantes	(JAF) Jetairfly	6318	7:20 PM
(LIL) Lille	(JAF) Jetairfly	6830	9:25 PM

Κυριακή 24/04

(AMS) Amsterdam		5042	11:20 AM
(AMS) Amsterdam		2596	11:20 AM
(KRK) Krakow		5014	12:10 PM
(EIN) Eindhoven		5916	1:10 PM
(OST) Ostend	(JAF) Jetairfly	7294	1:25 PM
(KUN) Kaunas		2229	7:10 PM
(STN) London		7612	9:15 PM