Νησιά στην Άκρη”
ΝΕΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
 Αρκιοί
Τετάρτη 9 Νοεμβρίου στις 19:30

Το τρίτο επεισόδιο της νέας σειράς ντοκιμαντέρ «Νησιά στην Άκρη», που θα προβληθεί στην ΕΡΤ3 την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου στις 19:30, μας ταξιδεύει σε μικρή απόσταση από τις τουρκικές ακτές και κοντά στην Πάτμο, όπου υπάρχει ένα σύμπλεγμα μικρών νησιών που ανήκουν στα Δωδεκάνησα. Σε αυτήν τη μικροσκοπική και άγνωστη Πολυνησία ανήκουν και οι Αρκιοί.

Η ζωή εκεί κυλάει σε δύο ταχύτητες, κάτω στο λιμανάκι που αποτελεί το μοναδικό οικισμό του νησιού και στους βραχώδεις λόφους όπου ζουν οι τελευταίοι βοσκοί του νησιού. Είναι Μεγάλη εβδομάδα. Οι ντόπιοι έχουν αρχίσει και καταφθάνουν. Θα μαζευτούν όλες οι γυναίκες για το στολισμό του επιταφίου; Που θα γίνει φέτος η θεία λειτουργεία της Ανάστασης και μάλιστα με εθελοντή παππά που έχει υπηρετήσει από το Κόσσοβο ως και τη Σομαλία; 

Ο Μανώλης, ο Τρύπας, που έχει την εμβληματική ταβέρνα του νησιού που από εκεί έχουν περάσει κόσμος και κοσμάκης, θα πάει φέτος στην Ανάσταση; Πράγματι η Κατρίνα που ήρθε πριν πολλά χρόνια από την μακρινή Ουκρανία φτιάχνει την καλύτερη ψαρόσουπα του τόπου; Και λίγο πιο πάνω σε έναν αρχέγονο τοπίο με βράχους και μάντρες, το παράλληλο σύμπαν που ζει ο Λάζαρος ο βοσκός. Την ίδια στιγμή που ροβολάει πάνω στις προαιώνιες πέτρες, κάτω στο λιμάνι ένα γλέντι ξεκινάει.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Σαβόγλου & Διονυσία Κοπανά
Έρευνα – Παρουσίαση: Διονυσία Κοπανά
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Μισουρίδης
Διεύθυνση Παραγωγής: Χριστίνα Τσακμακά
Μουσική τίτλων αρχής-τέλους: Κωνσταντής Παπακωνσταντίνου
Πρωτότυπη Μουσική: Μιχάλης Τσιφτσής
Μοντάζ: Γιώργος Σαβόγλου
Βοηθός Μοντάζ: Σταματίνα Ρουπαλιώτη
Βοηθός Κάμερας: Αλέξανδρος Βοζινίδης

• Όλα τα επεισόδια της εκπομπής είναι διαθέσιμα και στη δωρεάν ψηφιακή πλατφόρμα ERTFLIX μετά την προβολή τους στην ΕΡΤ3
• ΒΙΝΤΕΟ: https://press.ert.gr/deltia-typou/ert3-nisia-stin-akri-arkioi-tetarti-9-noemvrioy-stis-19-30/

Τελικά, πόσο κόσμο μπορούν –ή, καλύτερα, θα έπρεπε– να «σηκώσουν» τα νησιά μας; Μια σειρά από παράλληλες εξελίξεις υποχρεώνουν την πολιτεία να αποφασίσει και μάλιστα γρήγορα. Ο υπολογισμός της φέρουσας ικανότητας, ωστόσο, κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι και, όπως επισημαίνουν ειδικοί επιστήμονες, θα ήταν καλό να μη γίνει υπό ασφυκτική πίεση χρόνου. Σε κάθε περίπτωση, η ευκαιρία δείχνει ήδη χαμένη για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη, στις οποίες το πολεοδομικό σχέδιο βρίσκεται ήδη υπό εκπόνηση. Το γεγονός δημιουργεί ένα τεράστιο ερώτημα για τον τρόπο που θα ληφθούν αποφάσεις για τις τουριστικές «ναυαρχίδες» της χώρας, οι οποίες είναι παραδείγματα πολεοδομικής αναρχίας και υπερεκμετάλλευσης του χώρου.

Ο βασικός μοχλός πίεσης για τις εξελίξεις είναι για ακόμη μια φορά το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο έχει ήδη από τη δεκαετία του ’90 υποδείξει την ανάγκη να υπολογίζεται η φέρουσα ικανότητα, δηλαδή η αντοχή μιας περιοχής, όταν η πολιτεία αποφασίζει την επέκταση ή τη δημιουργία νέων οικισμών (οι πρώτες αποφάσεις αφορούσαν τις πολεοδομικές μελέτες για το Κρανίδι και την Κάρυστο το 1992 και 1993). Ειδικά δε για τα νησιά και τις Κυκλάδες, η νομολογία του ΣτΕ είναι πιο πλούσια και υποδεικνύει την ανάγκη ο υπολογισμός της φέρουσας ικανότητας να λαμβάνει υπόψη την προστασία όχι μόνο του ευαίσθητου περιβάλλοντός τους, αλλά και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και του νησιωτικού τοπίου.

Ωστόσο, πριν από ένα έτος η πίεση του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου κλιμακώθηκε. Με νέες αποφάσεις το ΣτΕ σταμάτησε δύο μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στη Μύκονο και στην Ιο (οι οποίες δρομολογούνταν ως στρατηγικές επενδύσεις, η πρώτη με ειδικό σχέδιο χωρικής ανάπτυξης – ΕΣΧΑΣΕ και η δεύτερη ως σύνθετο τουριστικό κατάλυμα). Ακύρωσε επίσης το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Πάρου, που προέβλεπε γενναίες επεκτάσεις οικισμών.

Και στις τρεις περιπτώσεις το ΣτΕ αναφέρθηκε με σαφήνεια στην ανάγκη όχι μόνο χωροταξικής οργάνωσης των νησιών, ώστε να μη λαμβάνονται αποφάσεις «α λα καρτ» (κάτι που επέτρεψαν οι πολεοδομικές ρυθμίσεις της προηγούμενης δεκαετίας υπέρ των στρατηγικών επενδύσεων), αλλά και υπολογισμού της φέρουσας ικανότητας των νησιών όχι με γενικό τρόπο αλλά (εδώ βρίσκεται η μεγάλη διαφοροποίηση σε σχέση με το παρελθόν) νομοθετημένο, με σαφή κριτήρια.

Ο νομοθετικός ορισμός
Η πολιτεία δεν μπορούσε να αγνοήσει άλλο το ΣτΕ. Είναι πλέον σαφές ότι το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο θα απορρίπτει στο εξής κάθε μεγάλη τουριστική επένδυση στα νησιά, κάθε πολεοδομικό σχέδιο. Ετσι, σε πρόσφατο νόμο (4964/22, άρθρο 64) το υπουργείο Περιβάλλοντος ήρθε για πρώτη φορά να δώσει έναν πρώτο νομοθετικό ορισμό: «Ως Φέρουσα Ικανότητα ενός χωρικού συστήματος νοούνται τα μέγιστα ανεκτά όρια επιβαρύνσεων ή και μεταβολών των συνθηκών που επικρατούν σε αυτό, πέραν των οποίων παύει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία που διαβιοί σε αυτό, με αποτέλεσμα να προκαλούνται υπέρμετρες ή μη αναστρέψιμες φθορές στο φυσικό περιβάλλον και να ασκούνται αρνητικές πιέσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον και στην κοινωνία». Σύμφωνα με τη ρύθμιση, θα ακολουθήσει προεδρικό διάταγμα (άρα κείμενο που θα ελεγχθεί προδικαστικά από το ΣτΕ) με το οποίο θα προσδιοριστεί η μεθοδολογία για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας και τα όρια που αυτή θα θέτει.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο υπολογισμός των αντοχών –περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών– ενός τόπου μπορεί να προσδιοριστεί με σαφή κριτήρια.

Παράλληλα, το υπουργείο Περιβάλλοντος δημιούργησε μια επιτροπή ειδικών η οποία εξετάζει το θέμα. «Φέρουσα ικανότητα σημαίνει ότι δεν θα φορτώνουμε το γαϊδουράκι μέχρι να πέσει κάτω», λέει στην «Κ» ο υφυπουργός Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς. «Η φέρουσα ικανότητα θα πρέπει να συνεκτιμάται στον σχεδιασμό, ώστε να διατηρηθεί το αγαθό, η πραγματική αξία ενός τόπου. Η ανάπτυξη πρέπει να είναι βιώσιμη. Την περίοδο αυτή η επιτροπή συζητάει τις προδιαγραφές που οι μελετητές των πολεοδομικών σχεδίων θα καλούνται να λάβουν υπόψη. Η διαδικασία παρακολουθείται από την ηγεσία του υπουργείου και εκτιμώ ότι θα ολοκληρωθεί μέσα στο επόμενο έτος».

Ομως, η ανεύρεση ενός αξιόπιστου τρόπου υπολογισμού της φέρουσας ικανότητας ενός τόπου δεν είναι απλή υπόθεση. Ο πολεοδόμος Πάνος Βουλέλλης ασχολείται με τη φέρουσα ικανότητα στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής του, ήταν μέλος της ομάδας που εκπόνησε μελέτη φέρουσας ικανότητας για λογαριασμό του Δήμου Θήρας και συμμετέχει στην επιτροπή ειδικών του υπουργείου Περιβάλλοντος (ενώ συμμετείχε και στην ομάδα που εκπόνησε άλλη μελέτη ΕΣΧΑΣΕ για τουριστική επένδυση στη Μύκονο, η οποία «πέρασε» από το ΣτΕ). «Το ζήτημα είναι πώς ποσοτικοποιείς τη φέρουσα ικανότητα. Ποιους δείκτες επιλέγεις για να την ορίσεις και τι όριο θέτεις σε αυτούς, ώστε η ανάπτυξη μιας περιοχής να είναι βιώσιμη», εξηγεί.

«Οι δείκτες πρέπει να αφορούν ορισμένες κρίσιμες παραμέτρους, για παράδειγμα την εξέλιξη του πραγματικού πληθυσμού, όχι μόνο αυτού που έχει καταγραφεί ως μόνιμος, τους εποχικούς κατοίκους και τους επισκέπτες. Πρέπει να καλύπτουν τη δόμηση σε κατηγορίες, ανάλογα με τη χρήση, περιλαμβάνοντας όχι μόνο την κάλυψη των κτιρίων αλλά και τη “σφράγιση” του εδάφους στην έκταση γύρω από αυτά. Πρέπει επίσης να καλύπτουν τις κρίσιμες υποδομές, που αφορούν την ενέργεια, το νερό, τη διαχείριση απορριμμάτων και λυμάτων και φυσικά τις κοινωνικές υποδομές».

Αφού η πολιτεία καταλήξει στο ποιοι δείκτες θα εξετάζονται για τη φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής, θα πρέπει να ορίσει το ελάχιστο ανεκτό όριο σε αυτές (πέρα από το οποίο θα θεωρείται ότι οι αντοχές του νησιού έχουν ξεπεραστεί). «Πρόκειται για ένα σύνθετο μέγεθος, δεν εκφράζεται απλώς με έναν αριθμό. Πρέπει να συνθέτει διαφορετικούς παράγοντες, ανάλογα με την περιοχή. Για παράδειγμα, η έλλειψη πρασίνου έχει άλλη βαρύτητα σε μια περιοχή που βρίσκεται δίπλα σε μια βιομηχανική ζώνη», καταλήγει ο κ. Βουλέλλης.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει συγκεκριμένους πολιτικούς λόγους να θέλει να «κλείσει» όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τον τρόπο ορισμού της φέρουσας ικανότητας. Είναι όμως ένα ζήτημα που μπορεί να λυθεί σε τόσο λίγο χρόνο; «Για τον υπολογισμό της φέρουσας ικανότητας υπάρχουν υλικά χαρακτηριστικά (όπως η δόμηση, οι υποδομές) αλλά και άυλα (πολιτιστικές παράμετροι, το τοπίο) που πρέπει επίσης να συνυπολογιστούν», εκτιμά ο Κώστας Σερράος, καθηγητής Αστικού Σχεδιασμού και Πολεοδομίας στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. «Κατά τη γνώμη μου, αυτά τα θέματα είναι σύνθετα και απαιτείται επιστημονική έρευνα και διάλογος, δεν λύνονται εν τάχει. Η εκτίμησή μου είναι ότι δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να δομηθεί ένα σύστημα υπολογισμού και διαχείρισης των ορίων αντοχής ενός τόπου έως το 2025, οπότε και ολοκληρώνεται το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού του υπουργείου. Γιατί ακόμη κι αν οριοθετήσεις μια μεθοδολογία, όταν έρθει η ώρα να την εφαρμόσεις θα χρειαστείς στοιχεία και έρευνα».

Πάντως, η επιμονή του ΣτΕ να τεθεί ένας τρόπος μέτρησης της φέρουσας ικανότητας δεν είναι τυχαία. Από τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης θεσπίστηκε πλήθος «ειδικών» πολεοδομικών μοντέλων που είχαν ως στόχο να παρακάμπτουν τον υφιστάμενο σχεδιασμό για την υλοποίηση όποιας επένδυσης χαρακτηριζόταν ως στρατηγική. Η νομοθεσία εγκρίθηκε με την επίκληση της επείγουσας οικονομικής ανάγκης της περιόδου, διατηρείται ωστόσο και σήμερα, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η διάχυση δραστηριοτήτων στον εξωαστικό χώρο.

Πολεοδομικά σχέδια-εξπρές για Μύκονο και Σαντορίνη
Η υπόθεση θα μπορούσε να είναι και κωμική, αν δεν αφορούσε τις τουριστικές «ναυαρχίδες» της χώρας. Μόλις έξι μήνες, εκ των οποίων έχουν παρέλθει οι δύο, έχουν στη διάθεσή τους οι μελετητές για να καταθέσουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος ένα ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχέδιο για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη. Περαιτέρω, οι μελετητές καλούνται να προτείνουν την αντιμετώπιση των σοβαρών πολεοδομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων των δύο νησιών… χωρίς να έχουν κατευθύνσεις από το κράτος. Και αυτό γιατί όλα τα «ανώτερα» επίπεδα του χωροταξικού σχεδιασμού έχουν είτε ακυρωθεί είτε βρίσκονται υπό αναθεώρηση.

Η Μύκονος και η Σαντορίνη είναι δύο από τις τέσσερις περιοχές που η πολιτεία αποφάσισε ότι θα αποκτήσουν πολεοδομικό σχεδιασμό μέσα από ένα νέο, πιο συνοπτικό μοντέλο, τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια. Τα δύο σχέδια ανέλαβε το ίδιο γραφείο, «Σαμαράς και Συνεργάτες ΕΠΕ». «Ο χρόνος για τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια (ΕΠΣ) είναι 14 μήνες, έναντι 2,5 ετών των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων», εξηγεί ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Δημήτρης Σαμαράς. «Ο “καθαρός” χρόνος για τους μελετητές είναι 6 μήνες, μέσα στους οποίους καλούμαστε να κάνουμε διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης, να εκτιμήσουμε τη φέρουσα ικανότητα και να παραδώσουμε στο υπουργείο Περιβάλλοντος την πρόταση χωροταξικής οργάνωσης των δύο νησιών». Ακολουθούν η διαβούλευση της μελέτης, η επεξεργασία της από το ΥΠΕΝ και η υποβολή του τελικού σχεδίου στο ΣτΕ.

Υπάρχει ωστόσο ένα σοβαρό ζήτημα. Ποιος θα αποφασίσει σε ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η ανάπτυξη των δύο νησιών; Ποιος θα κρίνει αν, λ.χ., πρέπει να απαγορευτεί εντελώς η εκτός σχεδίου δόμηση στα δύο νησιά ή να μη δοθεί περιθώριο για την ανέγερση νέων τουριστικών μονάδων; Το χωροταξικό του τουρισμού έχει ακυρωθεί (βρίσκεται νέο υπό εκπόνηση), το περιφερειακό χωροταξικό του Νοτίου Αιγαίου βρίσκεται υπό αναθεώρηση και από ό,τι φαίνεται δεν θα υπογραφεί άμεσα. «Θα πρέπει να δώσει η κυβέρνηση μια πολιτική κατεύθυνση, “πού θέλουμε να πάμε” στα δύο νησιά. Η ευθύνη είναι μεγάλη, γιατί αυτά τα νησιά θα αποτελέσουν φάρο για τα υπόλοιπα», εκτιμά ο κ. Σαμαράς. «Πάντως το πολεοδομικό σχέδιο δεν θα έρθει απλά να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητες, δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Κατά την άποψή μου, το τελικό πλαίσιο θα πρέπει να είναι πιο περιοριστικό από το υφιστάμενο ειδάλλως δεν πρόκειται να γίνει δεκτό από το Συμβούλιο της Επικρατείας».

«Το περιφερειακό χωροταξικό του Νοτίου Αιγαίου δεν έχει υπογραφεί ακόμη, γιατί μας απασχολεί το θέμα των ΑΠΕ. Συζητούμε οριζόντια μέτρα για τον περιορισμό τους στις Κυκλάδες, όπως να μη δίνονται νέες άδειες, αλλά και να μην υλοποιηθούν όσες από τις υφιστάμενες δεν βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο», λέει ο υφυπουργός Χωροταξίας, Νίκος Ταγαράς. «Αυτή τη στιγμή “τρέχουν” παράλληλα τα χωροταξικά πλαίσια, το πρόγραμμα εκπόνησης πολεοδομικών σχεδίων, το κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτες, οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες. Πώς συντονίζονται όλα αυτά; Κατ’ αρχάς οι μελετητές των διαφορετικών πλαισίων βρίσκονται σε επικοινωνία μεταξύ τους. Επιπλέον το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει έτοιμο εσωτερικό μηχανισμό, ώστε να τα παρακολουθούμε και να τα συντονίζουμε. Παράλληλα, θα ετοιμάσουμε και ένα μηχανισμό εξωτερικής υποστήριξης γιατί είναι τεράστιος ο όγκος και ελάχιστος ο χρόνος».

Οσον αφορά τα δύο νησιά, ο κ. Ταγαράς υποστηρίζει ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια. «Σίγουρα ο χρόνος είναι λίγος. Υπάρχουν όμως πλαίσια, αρχές και θα υπάρξει διαβούλευση. Βεβαίως, ο σχεδιασμός δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλα τα αιτήματα των τοπικών κοινωνιών, θα πρέπει να προστατευθεί η αξία του κάθε τόπου για τις επόμενες γενιές».

Οι Δήμοι Μυκόνου και Θήρας συνεβλήθησαν με το Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών του ΕΜΠ για την επιστημονική τους υποστήριξη. «Δύο νησιά που έχουν φυσική ομορφιά και έντονη τουριστική ανάπτυξη μπαίνουν σε διαδικασία σχεδιασμού του χώρου και αυτό είναι πολύ θετικό», τονίζει ο διευθυντής του Σπουδαστηρίου, καθηγητής στο ΕΜΠ Κώστας Σερράος. «Ομως φτάνουμε στο άλλο άκρο: από πολεοδομικά σχέδια που χρειάστηκαν 15 χρόνια για να εγκριθούν, δίνουμε προθεσμίες 6 μηνών. Μόλις το όποιο σχέδιο βγει σε διαβούλευση, θα υπάρξουν αντιδράσεις. Υπάρχουν δύο κατηγορίες πολιτών στα νησιά: όσοι δεν έχουν μεγάλα συμφέροντα και υποστηρίζουν την προστασία του τοπίου και ζητούν αυστηρότερους περιορισμούς. Και όσοι έχουν μεγάλα συμφέροντα επί της γης και βλέπουν τον πολεοδομικό σχεδιασμό ως κάτι που θα άρει τις δεσμεύσεις που υπάρχουν σήμερα».

Πηγή kathimerini.gr

Η Τήλος, η Αστυπάλαια, οι Λειψοί, η Νάξος πρωτοπορούν σε κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και η ανακύκλωση – Πώς άλλαξε η ζωή των κατοίκων

Αν κάνει κανείς μια μικρή αναζήτηση θα διαπιστώσει πως τα τελευταία χρόνια ελληνικά νησιά – ανεξάρτητα από το μέγεθός τους – έχουν καταφέρει να συνδέσουν το όνομά τους με πρωτοποριακές τεχνικές και υψηλές επιδόσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια, οι «πράσινες» μεταφορές και η ανακύκλωση, υιοθετώντας καλές πρακτικές προς μίμηση και προσελκύοντας κολοσσούς των νέων τεχνολογιών και των επιχειρήσεων.

Νάξος: Εκανε την αρχή με εξωστρέφεια και δυναμική
Drones για τη μεταφορά φαρμάκων απ’ άκρη σ’ άκρη του νησιού αλλά και στα γειτονικά νησιά, «έξυπνη» διαχείριση των μαρινών και ηλεκτρονικοί αισθητήρες σε θέσεις στάθμευσης και κάδους απορριμμάτων: Αυτές είναι μερικές μόνο από τις δράσεις σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας που θα κάνουν τη Νάξο το πρώτο «έξυπνο νησί» στον κόσμο με τη βοήθεια της Amazon. Δεν είναι, όμως, το μόνο ελληνικό νησί που πρωτοπορεί.

Μια ιδέα που γεννήθηκε το καλοκαίρι του 2021 στην Αντίπαρο και συζητήθηκε μεταξύ του έλληνα πρωθυπουργού και του βασικού μετόχου της Amazon, Τζεφ Μπέζος, στις αρχές του Οκτωβρίου άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Η δυναμική και η εξωστρέφεια που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια η Νάξος την κατέστησαν ιδανική για να μετατραπεί σε «έξυπνο νησί» και να τεθούν οι βάσεις για το σχέδιο «Naxos, Smart Island» που θα βασίζεται στην τεχνική υποδομή που προσφέρει η Amazon Web Services.

Αστυπάλαια: Στον παγκόσμιο χάρτη της ηλεκτροκίνησης
Τον Νοέμβριο του 2020 μία παγκόσμια πρωτοποριακή συνέργεια μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας Volkswagen έβαζε την Αστυπάλαια στον παγκόσμιο χάρτη της ηλεκτροκίνησης. Δύο χρόνια μετά, η προσπάθεια προς την αειφόρο ανάπτυξη έδωσε τους πρώτους καρπούς. Τον περασμένο Απρίλιο τα πρώτα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, στο πλαίσιο του πλήρους εξηλεκτρισμού του νησιού, έφτασαν στην «πεταλούδα» του Αιγαίου.

Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος του νησιού, Νίκος Κομηνέας, από την 1η Ιουνίου ξεκίνησε τη λειτουργία της η αστική συγκοινωνία με ηλεκτρικά βανάκια. «Μέσω εφαρμογής, την οποία κατεβάζει κάθε ενδιαφερόμενος, μπορεί να καλέσει τα βανάκια και να τον μεταφέρει από το ένα σημείο του νησιού στο άλλο, εξυπηρετώντας τόσο τους μόνιμους κατοίκους – με αντίτιμο 60 ευρώ για έξι μήνες για απεριόριστες διαδρομές – όσο και τους επισκέπτες, οι οποίοι μπορούν να βγάλουν ημερήσιες, τριήμερες και πενθήμερες κάρτες διαδρομών».

Μάλιστα, η ηλεκτρική συγκοινωνία θα διαρκέσει όλο τον χρόνο, αλλάζοντας τόσο τον αριθμό των οχημάτων που θα βρίσκονται στους δρόμους – από έξι που ήταν το καλοκαίρι θα περιοριστούν σε δύο, εξυπηρετώντας ως επί το πλείστον τους μόνιμους κατοίκους – όσο και το ωράριο, αντί να επιβιβάζουν κόσμο μέχρι τις 2 τα ξημερώματα, όπως έκαναν το καλοκαίρι, από τέλη Οκτώβρη θα σταματούν τα δρομολόγια στις 8 το βράδυ. Μάλιστα, όπως δηλώνει ο κ. Κομηνέας, σε διάφορα σημεία της Αστυπάλαιας υπάρχουν 20 φορτιστές για τα ηλεκτρικά οχήματα και βαν που πλέον κυκλοφορούν στο νησί.

«Ταυτόχρονα, έχει γίνει ήδη η εκκίνηση για την κατασκευή του υβριδικού σταθμού παραγωγής ενέργειας με φωτοβολταϊκό πάρκο και μπαταρίες, όπου θα αποθηκεύεται το ρεύμα και μέσω αυτών θα αποδίδεται στο δίκτυο. Η κάλυψη των αναγκών σε ενέργεια θα φτάσει το 50% κατά τους μήνες αιχμής ενώ μαζί με μια ανεμογεννήτρια που πρόκειται να εγκατασταθεί θα καλύπτεται μέχρι και το 90% των αναγκών του νησιού» προσθέτει ο δήμαρχος Αστυπάλαιας.

Λειψοί: Καινοτόμες πρακτικές στην ανακύκλωση
Το νησί των 778 κατοίκων – σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα της Απογραφής του 2021 – έχει καταφέρει να… βάλει τα γυαλιά σε αρκετές περιοχές εντός και εκτός Ελλάδας. Οι Λειψοί τα τελευταία χρόνια έχουν κερδίσει τα εύσημα για τις καινοτόμες πρακτικές, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με την ανακύκλωση αλλά και την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης, πολύ πριν επιβληθεί με νόμο από την κυβέρνηση. Μάλιστα, εδώ και τέσσερα χρόνια στο νησί λειτουργεί μονάδα αφαλάτωσης 600 κυβικών την ημέρα, καθιστώντας τους Λειψούς υδατικά αυτόνομους.

Ποιος είπε, λοιπόν, ότι η πρωτοπορία και η καινοτομία δεν μπορούν να γίνουν συνώνυμα μικρών τόπων; Εκτός από τους Λειψούς, ακόμη ένα νησιωτικό παράδειγμα έρχεται να επιβεβαιώσει πως αν υπάρχει θέληση, μπορεί η μικρή κοινωνία να γίνει ευρέως γνωστή για τα οικολογικά της επιτεύγματα.

Τήλος: Ενεργειακά αυτόνομη και με πολλά βραβεία
Το πρώτο «ενεργειακό» νησί της Μεσογείου και με τη… βούλα της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν είναι άλλο από την ακριτική Τήλο. Πληθυσμιακά έχει περίπου τον ίδιο αριθμό κατοίκων, όπως και οι Λειψοί, με τα προσωρινά αποτελέσματα της πρόσφατης Απογραφής να κάνουν λόγο για 745. Παρά το μικρό της μέγεθος – ίσως αυτό βέβαια να ήταν πλεονέκτημα για την επίτευξη όλων των «πράσινων» στόχων – μέσα σε τέσσερα χρόνια έχει καταφέρει να αποσπάσει τέσσερα ευρωπαϊκά βραβεία για την πρωτοποριακή υβριδική μονάδα παραγωγής ενέργειας που έχει κάνει την Τήλο ενεργειακά αυτόνομη αλλά και αρκετά πρωτοσέλιδα στον διεθνή Τύπο.

Το 2019 τέθηκε σε εφαρμογή μία ιδέα που το 2014 φάνταζε ουτοπική, της δημιουργίας ενός ευφυούς μικροδικτύου ενέργειας στο νησί. Στην πραγματικότητα λειτούργησε πρότυπος υβριδικός σταθμός παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας, που αποτελείται από μεσαίας κλίμακας ανεμογεννήτρια 800kW, μικρής κλίμακας φωτοβολταϊκό πάρκο 160kW και σύστημα αποθήκευσης ενέργειας συσσωρευτών (μπαταριών) με ενεργειακή χωρητικότητα 2.88MWh. «Μέσω του σταθμού έχουμε εξασφαλίσει ενεργειακή αυτονομία που κατά τους χειμερινούς μήνες φτάνει το 100%, ενώ το καλοκαίρι το 70%. Το σημαντικό είναι ότι η ενέργειά μας είναι ηλιακή και αιολική, παράγουμε την ενέργειά μας» σημειώνει η δήμαρχος του νησιού Μαρία Καμμά.

Αυτή η πρωτιά ήταν η βάση και για άλλες καινοτόμες και «πράσινες» πρακτικές. «Παρακολουθούμε μέσω των νέων τεχνολογιών την κατανάλωση ρεύματος, κάνουμε διαχείριση των υδάτινων πόρων ενώ ρυθμίζουμε τον δημοτικό φωτισμό εξ αποστάσεως». Μάλιστα, η Τήλος έκανε φέτος το καλοκαίρι και τα πρώτα της βήματα στην ηλεκτροκίνηση, καθώς το πρώτο ηλεκτρικό δημοτικό λεωφορείο 50 θέσεων λειτουργούσε και εξυπηρετούσε δημότες και τουρίστες. «Την ίδια στιγμή έχουμε προμηθευτεί ΙΧ και φορτηγά του δήμου που είναι επίσης ηλεκτρικά, ενώ στο νησί υπάρχουν φορτιστές».

Στη διαχείριση δε των απορριμμάτων, όπως χαρακτηριστικά λέει η δήμαρχος, δεν θάβεται ούτε μισό κιλό σκουπιδιών. Αλλωστε έχει κλείσει και ο ΧΥΤΑ και έχει μετατραπεί σε Κέντρο Κυκλικής Οικονομίας. «Δεν υπάρχουν κάδοι στο νησί ενώ η συλλογή γίνεται από σπίτι σε σπίτι τρεις φορές την εβδομάδα. Από ένα σύνολο 200 τόνων οικιακών αποβλήτων έχει ανακυκλωθεί το 60%, ενώ μαζί με το κομπόστ το ποσοστό αυτό φτάνει το 90%. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως γίνεται ανακύκλωση ακόμη και στα αποτσίγαρα».

Πηγή: Έντυπη Έκδοση «Τα Νέα»

Το στεγαστικό πρόβλημα είναι υπαρκτό σε όλα τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους μελλοντικούς κινδύνους, δήλωσε σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε χθες ο περιφερειάρχης κ. Γιώργος Χατζημάρκος.
«Το πρόβλημα της έλλειψης στέγης είναι υπαρκτό και αποτελεί ένα από τους μεγάλους κινδύνους της ζωής των νησιών για τα χρόνια που έρχονται. Είναι ένα πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο φαινόμενο που δεν επικεντρώνεται σε κοινωνικές ομάδες και δεν έχει χωρικό χαρακτήρα. Δεν υπάρχουν πλέον σπίτια στα νησιά για κανένα.
Παλαιότερα η συζήτηση αφορούσε μόνο στον δημόσιο τομέα. Αφορά όμως και σε όλο τον ιδιωτικό τομέα που πρέπει να στελεχωθεί κατά τη διάρκεια της σεζόν με δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Πλέον όμως και οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών δηλώνουν ότι δεν βρίσκουν σπίτι για να μείνουν. Είναι τεράστιο το πρόβλημα κοινώς», είπε ο περιφερειάρχης και αναφέρθηκε στη συζήτηση του θέματος που έγινε στην πρόσφατη συνεδρίαση της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, όπου συμμετείχε και ο ίδιος, λέγοντας ότι:
«Τη Δευτέρα το βράδυ συνεδρίασε η ΠΕΔ Ν. Αιγαίου όπου συζητήθηκε το συγκεκριμένο θέμα. Είχε όμως προηγηθεί η συζήτηση στο περιφερειακό συμβούλιο τον Ιούλιο, όπου καταθέσαμε συγκεκριμένη πρόταση. Το κουβεντιάσαμε και το αναλύσαμε διεξοδικά με τους συνεργάτες μας και τους ειδικούς επιστήμονες. Δεν υπάρχουν λύσεις μαγικές. Λείπουν χιλιάδες σπίτια.
Στη συνέχεια το συζητήσαμε σε επίπεδο αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού. Και χαίρομαι επειδή έγινε μία πολύ παραγωγική και ζωντανή συζήτηση. Η πρόταση ψηφίστηκε ομοφώνως. Για ένα τόσο μεγάλο σοβαρό και κρίσιμο θέμα ο Α’ και Β’ Βαθμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν μία κοινή στάση, θέση και πρόταση».
Απαντώντας στην κριτική που ασκήθηκε από τους «επαγγελματίες συγκινημένους» πάνω στο εν λόγω θέμα μετά τη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου, ο κ. Χατζημάρκος δήλωσε ότι:
«Τώρα αρχίζει ένας μεγάλος αγώνας. Το μήνυμα που εκπέμπεται πλέον είναι ότι δεν αλλάζει μόνο η εποχή. Έχουν αλλάξει και τα αντανακλαστικά της σημερινής πολιτικής διοίκησης αυτού του τόπου. Δεν είμαστε μόνο πυροσβέστες, αλλά είμαστε εδώ για να παρεμβαίνουμε αγνοώντας κάθε έννοια πολιτικού κόστους.
Τον Ιούλιο όταν συζητήσαμε στο περιφερειακό συμβούλιο και προτείναμε λύσεις, αμέσως μετά φάγαμε το γνωστό …ξύλο από τη γνωστή ομάδα των “επαγγελματιών συγκινημένων” ανθρώπων. Μας κατηγόρησαν ότι πάμε να αλλοιώσουμε τον χαρακτήρα των νησιών. Όμως ο χαρακτήρας των νησιών αλλοιώνεται από την αυθαίρετη δόμηση που έρχεται ως εκτόνωση της τρομακτικής ζήτησης και ανάγκης σε στέγη. Αυτοί που κλείνουν τα μάτια στο πρόβλημα και τον δρόμο προς την επίλυσή του, πριμοδοτούν όλες τις αυθαίρετες πρωτοβουλίες που έρχονται να εκτονώσουν την τρομακτική ζήτηση.
Απλή και ξεκάθαρη είναι η πρότασή μας για τη διαδρομή μέσα από την οποία επιλύεται ένα τέτοιο θέμα. Είναι η θεσμικά ορθή πρόταση που αφορά στη θέσπιση ειδικής ζώνης στην ενδοχώρα ούτως ώστε να δημιουργηθούν περιοχές αμιγώς κατοικίας για να μπορέσει να αντιμετωπιστεί η τρομακτική ζήτηση για τη στελέχωση των νησιών στο σύνολο του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
Είμαστε συντεταγμένοι ο Α’ και Β’ βαθμός με ξεκάθαρη πρόταση και πηγαίνουμε πλέον στην κυβέρνηση να κάνουμε την παρέμβαση που πρέπει».
Τέλος, ο περιφερειάρχης δήλωσε ότι η ζωή στα νησιά αλλάζει προς το καλύτερο και αυτό συμβαίνει επειδή κάποιοι σχεδιάζουν το μέλλον και δουλεύουν συστηματικά και μεθοδικά για την καλύτερη πορεία του τόπου.
«Σχεδιάζουμε το αύριο. Η ζωή στα νησιά μας δείχνει άλλωστε ότι συμβαίνουν πράγματα που σχεδιάστηκαν στο παρελθόν. Ακόμη και η εξέλιξη της τουριστικής περιόδου είναι μία εξέλιξη για την οποία δουλέψαμε. Και θέλω να απαντήσω σε όλα τα απίθανα που ακούω ότι η αύξηση των τουριστικών ροών προς το Νότιο Αιγαίο είναι συγκυριακή, ότι η ευρωπαϊκή τουριστική αγορά έχει πτώση. Εμείς έχουμε άνοδο και αυτό συμβαίνει επειδή κάτι κάναμε σωστά», είπε ο κ. Χατζημάρκος.

Πηγή:www.dimokratiki.gr

Μεγάλο προβληματισμό έως ανησυχία έχει προκαλέσει στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και το Υπουργείο Αμυνας, η τακτική της Τουρκίας να πραγματοποιεί συνεχείς υπερπτήσεις με drones , τα γνωστά bayraktar, στα δυο μικρά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, την Κίναρο και την Κανδελιούσσα.

Μάλιστα, όπως σημειώνουν Τα Νέα, οι περισσότερες από αυτές τις πτήσεις έχουν γίνει αργά το βράδυ, ενώ 6 φορές τα τουρκικά UAV πέταξαν πάνω από τις ελληνικές νησίδες, μετά τα μεσάνυχτα.

Συνολικά πάνω από την Κίναρο, που έχει μία κάτοικο, την κ. Κατσοτούρχη, τα τουρκικά drones πέταξαν 29 φορές μέσα στο 22, ενώ πάνω από την Κανδελιούσσα πέταξαν 23 φορές.

Τι επιδιώκουν οι Τούρκοι;

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις και τις πληροφορίες από το Πεντάγωνο και το υπουργείο Αμυνας που μεταφέρει η εφημερίδα Καθημερινή, η Τουρκία πραγματοποιεί αυτές τις πτήσεις για να στείλει μηνύματα στην ελληνική πλευρά:

Πρώτον, ότι τα συγκεκριμένα νησιά αποτελούν γκρίζες ζώνες και η κυριαρχία τους δεν αποτυπώνεται στις συνθήκες.

Δεύτερον, για να δείξει ότι η εμβέλεια των bayraktar είναι τέτοια, που μπορούν να επιχειρήσουν και πέραν των συνόρων του Ανατολικού Αιγαίου, αφού η Κίναρος βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την Αμοργό, η δε Κανδελιούσσα νότια από την Κω σε απόσταση δηλαδή από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

Τρίτον, για να δείξουν ότι σε περίπτωση κατάληψης του εδάφους από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις ή σε περίπτωση που η Ελλάδα θελήσει να οχυρώσει τα δυο νησάκια, τα τουρκικά drones μπορούν να επιχειρήσουν με επιτυχία.

Τέταρτον, η Τουρκία επιχειρεί με τα bayraktar κατασκοπευτικές αποστολές για να αποτυπώσουν σε εικόνα τις κινήσεις που κάνει ή μπορεί να κάνει στο μέλλον η Ελλάδα.

Μια άλλη ερμηνεία για την τακτική της τουρκικής πλευράς και τις διαρκείς υπερπτήσεις στα δυο αυτά νησιά, είναι για να συντηρήσει το κλίμα της έντασης και τον πόλεμο νεύρων.

"Οι Τούρκοι γνωρίζουν πολύ καλά, γράφουν Τα Νέα, ότι οι παραβιάσεις και πολύ περισσότερο οι πτήσεις αεροσκαφών τους πάνω από ελληνικά νησιά όχι μόνο καταγράφονται αλλά έχουν μεγάλο αντίκτυπο στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία. Ισως γι΄αυτό επιλέγουν χωρίς κόστος τώρα με τα δεκάδες UAV΄ς που διαθέτουν, να προκαλούν συζητήσεις στην Ελλάδα και την αίσθηση ότι μας… απειλούν"